Iðjuþjálfinn - 01.08.2011, Blaðsíða 8

8 • IðjuþjálfInn 1/2011
Guðrún Heiða Kristjánsdóttir
Deildarstjóri og iðjuþjálfi Dagþjónustu
aldraðra, Víðilundi 22, Akureyri.
Akureyrarbær rekur líflegt og fjöl­breytt starf í Þjónustu­ og félags mið­
stöðvunum í Víðilundi 22 og Bugðusíðu
1. Boðið er upp á ýmiss konar námskeið,
handverk, uppákomur, afþreyingu, hreyf­
ingu og þjónustu. Í Víðilundi er einnig rekin
dagþjónusta alla virka daga fyrir einstaklinga
67 ára og eldri, þar sem hægt er að taka á
móti 16 dagþjónustugestum í einu.
Dagþjónustan er ætluð einstaklingum
sem búa í heimahúsum en þurfa á
stuðningi að halda með það að markmiði
að þeir geti búið sem lengst heima.
Öll dagskrá félagsmiðstöðvarinnar
stendur þeim til boða en hins vegar
geta sumir ekki nýtt sér það vegna
líkamlegra eða vitrænna færniskerðinga.
Endurminningastarf (reminiscence) er því
vænlegur kostur þar sem það hentar öllum
einstaklingum sem áhuga hafa á að rifja
upp gamla tíð. Styrkleiki margra aldraðra
felst meðal annars í mikilli þekkingu
og reynslu sem þeir hafa aflað úr skóla
lífsins. Einnig eykst þörf einstaklinga
til þess að segja ævisögu sína og öðlast
skilning á lífinu þegar aldurinn færist yfir.
Sú tilfinning að lífshlaupið hafi uppfyllt
persónulegar og samfélagslegar væntingar
getur veitt einstaklingnum mikla
lífsfyllingu og ánægju (Kielhofner, 2002).
Síðastliðin þrjú ár hefur gestum
dagþjónustunnar staðið til boða að
taka þátt í hópastarfi af ýmsu tagi. Á
haust­ og vorönn hefur árstíðabundin
endurminningavinna verið í aðalhlutverki.
Stundum hefur hún verið brotin
upp með ýmiss konar virkni eins og
t.d. vöfflubakstri, spurningaleikjum,
laufabrauðsgerð og kaffiuppáhellingu á
gamla mátann. Á vorin hefst svo garðyrkja
sem snýst aðallega um kartöflu­ og
jarðarberjaræktun ásamt útiveru yfir
sumarið þegar veður leyfir.
Endurminningavinna byggir á þeirri
hugmyndafræði að nýta megi minningar
aldraðra sem styrkleika, uppsprettu sáttar
og sjálfstyrkingar.
Markmið hópastarfsins
Er að hvetja til samskipta og félagsskapar
dagþjónustugesta, skapa tilbreytingu og gefa
þeim færi á að vera veitendur fremur en
þiggjendur. Með þátttöku er einnig ætlað að
stuðla að auknu frumkvæði og trú á eigin
áhrifamátt. Síðast en ekki síst að gera líf
þeirra innihaldsríkara og að auka lífsgæðin.
Uppbygging endurminningavinnu
Tekið er fyrir eitt þema í hvert skipti og
þátttakendur eru hvattir til þess að koma
með tillögur að efni. Leitast er við að hafa
viðfangsefnin fjölbreytt, árstíðatengd,
svæðisbundin og þau snúast jafnvel um
atvik sem áttu sér stað í nærumhverfi
dagþjónustugesta. Dagþjónustugestir eru
hvattir til þess að segja frá eigin reynslu og
koma með innlegg í hópastarfið. Kveikjur
að umræðum geta falist í upplestri á
sagnfræðilegum heimildum, ljóðum,
vísum, frásögnum, ýmiss konar fróðleik og
sýningu á ljósmyndum. Einnig hafa gamlir
munir verið fengnir að láni frá Minjasafni
Akureyrar og gömul föt hjá Leikfélagi
Akureyrar. Rætt hefur verið um hernámsárin
á Akureyri, gamla tímann þar og gömul
hús í innbænum. Vetraríþróttir hafa verið á
dagskrá, skauta­ og skíðaiðkun, umfjöllun
um ýmsa hátíðisdaga eins og páska, jól,
sumardaginn fyrsta, öskudag og aðra
merkisdaga. Haustverkunum eru gerð skil
og skömmtunarárin hafa verið rifjuð upp
ásamt því að taka fyrir ævi og störf ýmissa
skálda frá Akureyri.
Garðyrkja og sumarstarf
Tvö síðast liðin sumur hefur verið stunduð
garð yrkjurækt með dagþjónustugestum þar
sem ræktaðar voru kartöflur og jarðarber í
fiskikörum. Þetta hefur vakið mikla lukku
og gleði, einkum á meðal karlmannanna.
Margir dagþjónustugesta hafa í gegnum
tíðina ræktað kartöflur en hafa þurft að
hætta því þar sem hún reynist mörgum
líkam lega erfið. Hugmyndin var því sú að
gera dagþjónustugestum kleift að stunda
garðræktun á auðveldan hátt með því að
bæta aðgengi að ræktunarkössunum. Fólk
sem notar göngugrindur eða er í hjóla­
stólum á auðvelt með að komast að vegna
þess að kössunum er lyft upp á bekki.
Undirrituð hefur verið svo lán­
söm að hafa haft umsjón með endur­
minningavinnu í hartnær þrjú ár og
kynnst af eigin raun hve miklir visku­
brunnar aldraðir eru. Hægt er að læra
svo ótalmargt af öldruðum og fá aukna
innsýn í sögu okkar lands og uppruna.
Endurminningavinna er kjörinn vett­
vangur til að koma menningararfi eldri
kynslóðarinnar til skila til þeirrar yngri.
Hlutverk aldraðra í gegnum tíðina
Á síðari hluta nýliðinnar aldar varð
mikil breyting á lífi og högum aldraðra á
Íslandi og ekki síst á viðhorfi til þeirra í
samfélaginu. Í kyrrstæða bændasamfélaginu
naut aldrað fólk ákveðinnar virðingar
vegna víðtækrar þekkingar og reynslu.
Aldraðir höfðu hlutverki að gegna svo lengi
sem þeir gátu sinnt verki. Það er einkum
tvennt sem leiddi til þess að breyting varð á
Aldraðir – vannýttur mannauður
Hópastarf og þróunarvinna í Dagþjónustu aldraðra Víðilundi 22