Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2003, Blaðsíða 5

Síðustu vikur og dagar hafa minnt starfsfólk heil-
brigðiskerfisins óþyrmilega á að störf þess með
veiku og sýktu fólki geta verið áhættusöm. Jafn-
framt að það er áhættusamt að vera sjúklingur á
sjúkrahúsi. Fréttir frá Kína segja að fjórðungur
þeirra sem sýkst hafa af bráðalungnabólgu sé
starfsfólk heilbrigðiskerfisins. I Kanada dreifðist
lungnabólgan út til sjúklinga og starfsmanna á
sjúkrahúsi þar sem fyrstu sjúklingarnir nutu að-
hlynningar. Frá Kanada berast einnig fréttir af
því að læknir og hjúkrunarfræðingur hafi ferðast
á fjölmenna staði eftir að þau fengu einkenni
bráðalungnabólgunnar. Hver og einn einstakling-
ur, sem finnur fyrir einkennum lungnabólgunnar,
ber ábyrgð á að fylgjast með því hvort hann hafi
umgengist einhvern sem nýkominn er frá sýktum
svæðum í heiminum. Starfsfólk sjúkrahúsa ber
enn meiri ábyrgð á að fylgjast með eigin einkenn-
um sökum þess að það umgengst fólk með
minnkaðar varnir. Allir hjúkrunarfræðingar hafa
tekið þátt í umræðum um hvort þeir eigi að mæta
kvefaðir í vinnu eða ekki. Þeir meta hvort þyngra
vegi, hættan á að smita sjúklingana eða skyldan
við samstarfsfólk og stofnun. Flestir rata rétta
braut í þessum efnum en ljóst er að hjá starfs-
fólki heilbrigðiskerfisins hefur umræðan um að
mæta veikur í vinnuna aðra vídd en hjá flestum
öðrum.
Á fulltrúaþingi félagsins 16. maí mun nýr for-
maður taka við. Þegar ég lít yfir þau fjögur ár
sem ég hef verið formaður og huga að því hvað
standi upp úr þá eru mér sérlega minnisstæð
samtöl sem ég hef átt við hjúkrunarfræðinga um
þróun hjúkrunar á stærri stofnunum og deildum.
Hjúkrunarfræðingar hafa leitað til mín til að
viðra áhyggjur sínar af því að þeim finnist þeir
vera að fjarlægjast starfið sem þeir menntuðu sig
til. Stærra hlutfall vinnutímans fari í skipulagn-
ingu deildarstarfsins, mannahald og eftirlit með
að allt gangi upp en í að veita umönnun. Fálið-
að sé á deildum og vinnuálag mikið. Hjúkrunar-
fræðingarnir minna á að skv. siðareglum félags-
ins sé kjarni hjúkrunar umhyggja fyrir skjólstæð-
ingnum og virðing fyrir lífi hans og mannhelgi.
Enn fremur að hjúkrunarfræðingar eigi umfram
allt skyldum að gegna við þá sem þarfnast hjúkr-
unar. Frumskylda þeirra er að virða velferð og
mannhelgi skjólstæðings. Hjúkrunarfræðingar,
sem til mín hafa leitað, hafa áhyggjur af að þeir
finni togstreitu milli þess að þjóna „rekstrinum”
FORMANNSPISTILL
Herdís Sveinsdóttir
Herdís Sveinsdóttir
og sjúklingnum. Vissulega sjái þeir að það að tryggja að vinn-
an gangi upp feli í sér virðingu fyrir skjólstæðingnum. Hins
vegar gefist of lítill tími til að vera með sjúklingnum - vera
með sjúklingnum f þeirri merkingu að vera þátttakandi íj
reynslu hans sem annarrar mannveru.
Sjúklingar greina á milli hjúkrunarfræðinga sem eru raunveru-
lega til staðar hjá þeim og hinna sem eru að framkvæma verk
sín. Sjúklingurinn treystir hjúkrunarfræðingi sem er til stað-
ar hjá honum, hann veit að hjúkrunarfræðingnum stendur
ekki á sama um hann. Hjúkrunarfræðingarnir, sem koma til
mín, hafa áhyggjur af því að geta ekki veitt þessa viðveru sök-
um þess að hugurinn sé stöðugt bundinn knýjandi verkefnum
sem þurfi að leysa. Þeir hafa hreinlega áhyggjur af því að inn-
tak hjúkrunar sé í hættu og það komi að lokum niður á skjól-
stæðingum hjúkrunar og hjúkrunarfræðingum sjálfum sem
munu brenna út í starfi.
Ljóst er að álag er mikið á hjúkrunarfræðingum og öðrum sem
starfa við aðhlynningu. Það kom í Ijós í niðurstöðum könnun-
ar á vinnuálagi hjúkrunarfræðinga,sem birtar voru hér í tíma-
ritinu árið 2001, og einnig í úttekt Landlæknisembættisins á
stöðu LSH í kjölfar sameiningar. Einnig vitum við að hlutfall
hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða á 100 þús. íbúa er mun lægra
hériendis en á hinum Norðurlöndunum. Ég tek því undir á-
hyggjur hjúkrunarfræðinganna sem leitað hafa til mín og tel
mikilvægt að hjúkrunarsamfélagið hefji umræðu um áhrif
manneklu og álags í starfi á skjólstæðingana. Eg tel þó að inn-
tak hjúkrunar sé í minni hættu en ætla mætti því af kynnum
mínum við hjúkrunarfræðinga víðs vegar um landið veit ég að
leiðarljós þeirra er velferð og virðing fyrir skjólstæðingnum og
mannhelgi hans.
Nú þegar ég skrifa þennan síðasta formannspistil er glampandi
sól og blíða og Esjan og Laugardalurinn skarta sínu fegursta,
séð frá híbýlum Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga. Það er
eftirsjá að þessu útsýni líkt og ýmsu í starfi formanns Félags ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga. Ég tel þó að samstarf mitt við alla
þá hjúkrunarfræðinga sem ég hef kynnst í formannsembættinu
sé rétt hafið. Ég veit nefnilega að það liggur mikil þekking
meðal þeirra sem ég vonast eftir að geta leitað til á mínum
gamla og nýja starfsvettvangi í Háskóla Islands.
Gleðilegt sumar og takk fyrir samstarfið.
Tímarit íslenskra hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 79. árg. 2003