Morgunblaðið - 25.10.1914, Blaðsíða 3

íslenzkt sjálfstæði.
Önnur hugvekja.
I.
Ex ungue leonem; það
er úfclagt: það er gagn
og mentun að því að
lesa það sem er eftir vel
ritfæran, hvað sem það
er um.
Hugvekja mín um þetta efni í
Morgunblaðinu, hefir að vísu ekki forð-
að mér frá því að þessi hjátrúarhring-
ing þarna vestanað, eyddi fyrir mér
seinfengnum svefni og spilti dögum
mínum, eins og áður; en nokkru góðu
mun hún þó hafa til leiðar komið.
Einhver sem nefnir sig Gest, en heitir
auðvitað eitthvað annað, hefir rétt það
úr sór, að kvarta á prenti yfir
kúgun þeirri sem katólskir hafa í
frammi á spítala sínum. Yirðist það
ótrúleg ósvífni að ætla að banna full-
orðnu fólki að lesa það sem það vill
þó að í katólskum húsum só. Þessu
verður að afstýra, slíkt ófrelsi er óþol-
andi, og ekki síður þegar þess er
minzt, að katólskir klerkar hafa haffc
svívirðilega kúgun í frammi við þessa
þjóð fyrr á öldum og eiga annan
drýgsta þáttinn í hnignun hennar.
II.
Jafnvel þó að mór hefði verið
alveg ókunnugt um það kæruleysi
og miskunarleysi gagnvart sjúkling-
um, sem átti sór stað á St. Jóseps-
spítala einum í Vínarborg fyrir nokkr-
um árum, þá hefði mig lengi grunað
að það mundi vera eitthvað bogið við
spítala, þar sem sjúklingum er sýnd
önnur eins ónærgætni og það er, að
vera að þessum langvinnu hringingum
seint og snemma. Vita þó allir að
þeir sem hafa ekki getað fengið hvíld
nóttina, geta oft sofnað blund eftir
fótaferð. Að koma algerlega í veg
fyrir svefn einhvers, væri að drepa
hann; tilraunir hafa sýnt, að algert
svefnleysl drepur fyr en algerður sult-
ur. En enginn hávaði hór er eins vel
fallinn til að trufla ró og eyða svefni
eins og hringingar. Eeykvíkingar
hafa haft meira ógagn af þessum
nætur- og morgunhringingum, en þeir
hafa glöggvað sig á ennþá. Það stoð-
ar ekki að lfta á það, að margir finna
ekki til óþæginda þrátt fyrir þennan
vítissón. Hitt verður að líta á, að
það er einhverjum til tjóns. Og þó
að ekki hefði nema einn maður beðið
annað eins tjón af þessum hjárrúar-
glamranda eins og eg hefi beðið af
honum, þá er það nóg til þess að
hann ætti ekki að líðast. Það sem er
engum til gagns, en einhverjum til
kvalræðis, hefir engan rótt á sór, og
á áð leggjast niður. Og allra helst
ef það er kallað helgisiður. Sá sem
ekki finnur þetta, er ranglátur í eðli,
og mun taka gjöld ranglætlsins. Því
að það er til róttlæti, og það mun
vinna allan sigur, þó að í heimsku-
vítunum, slíkum sem þessi jörð er,
verði það oft að lúta í lægra haldi,
og það geti jafnvel stundum verið sitt
hvað, róttlæti og hin borðalagða rétt-
vísi. En það er sannfæring mín, og
framtíðin mun sýna hvort hún er ekki
rótt, að það só þessarl þjóð alls ekki
til heilla, að mín velferð só troðin und-
ir fótum.
Eg 'velt ýmislegt sem aldrei hefir
verið vitað áður á jörðu hór, og mjög
MORGUNBLAÐIÐ
1637
misiBHi
JOHS. HARTVEDT
BERGEN, NORGE.
Selur tunnur salt og niöursoðnar vörur lægsta verði.
Kaupir síld og allar íslenzkar aíurðir bæði í reikning og umboðssölu.
Símnefni: ,Brisling‘.
Vörumerki
Heinr. Marsmann’s
La Maravilla
eru langbeztir.
Aðalumboðstnenn á Islandi: Nathan & Olsen.
ríður á að só vitað og sagt. Engum
sem vitur er, mun koma tii hugar að
ekkert mark só takandi á þessum orð-
um mínum. Eg er að vinna að is-
lenzku sjálfstæði í hugsun; er það hið
mesta vandaverk og verk sem verður
að vinna, þó að því órðugra só sem
þjóðin er minni, og afbragðsmenn að
viti eiga minni rótt á sór. Og verð
eg að treysta sumum lesendum mínum
til að sjá að það er ekki viturlegt eða
rótt að gerður sé leikur til að spilla
ævi neins þess sem að slíku vinnur,
hvort sem það er með þýðingarlausum
útlendum sórtrúarsið, eða á annan
hátt. Fyrir þá sem ekki vita hvað
svefnleysi er, er auðvitað hægt að tala
hraustlega um þessa hluti, jafnvel þó
að það væru hinar mestu bleyður,
sem þyrðu ekki einn sinni að fara í
kalt vatn.
III.
Síra Servaes talaði í grein sinni í
Ingólfi ’um styrjöld; það er líklega
mest af því að eg sagði að eg mundi
reyna hvorfc landar mínir vildu lið-
slnna honum eða mór í þessu máli.
Eg sagði ennfremur, og það er lík-
lega það sem honum hefir þótfc æsilegt,
að mór þætti það hart að verða í því
landi sem forfeður mínir hefðu bygt í
þúsund ár, að þola það útlendingum
að gera mór pindingar með hógómlegu
athæfi sínu. Og eg vil bæta því vlð, að
ýmsir forfeður mínir og frændur, hafa
verlð í tölu þeirra manna sem mest
gagn hafa unnið þessu þjóðfólagi.
Forfeður mínir í karllegg voru öld eft-
ir öld smiðir, og þarfir menn í sinni
sveit. Af þessum smiðum var kominn
í karllegg Jón læknir Pótursson, einn
af beztu og nýtustu mönnum þessa
lands á 18. öld, vitur maður og for-
spár; Jón konferensráð Eiríksson, sem
ísland á mikið að þakka, treysti engum
lækni f Danmörku eins vel og Jóni
Péturssyni, og vann Jón íslandi mikið
gagn, þegar hann bjargaði einusinni
augunum í nafna sínum. Pótur bróð-
ir tJóns læknis, en langafi föður míns,
var móðurfaðir Baldvins Einarssonar.
Mun óhætt mega telja Baldvin, þegar
þeir menn eru nefndir, sem annast
hefir verið um að bæta hag þessarar
þjóðar og auka veg hennar. Af for-
feðrum móður minnar skal eg að elns
nefna Skúla Magnússon landfógeta.
Þó að nú einhverjum kunni að þykja
það undarlegt, þá vil eg ekki leyna
því, að eg þykist sakir ætta minna,
geta vænst þess, að eiga ekki svo
miklu minni rófct á mór í þessu þjóð-
fólagi en útlendingar, að þeim hald-
ist uppi sú breytni, sem engum er til
gagns, en mór til miklls tjóns.
20. okt.
Eelgi Pjeturss.
Kaupið Morgunblaðið.
Bergen.
Kaupir: Hrogn og Lýsi.
Selur: Tunnur og Salt.
Símnefni: „Bugges“ Bergen.
Sirœnar Baunir
frá Beauvais
eru ljúffeugastar.
Báhncke’s edik
er bezt.
Biðjið ætíð um það
Beauvais
Leverpostej
er bezt.
Golden Mustard
heitir
heimsins bezti mustarður.
Niðursoðið kjðt
frá Beauvais
þykir bezt á ferðalagi.
Gerist kaupenar Ísafoíaar
nú þegar
Lesið Morgunblaðið.