Tíminn - 19.03.1942, Blaðsíða 2

TÍMIM, fimmtiulagiim 19. marz 1943
20. blnO
74
Höíuðbólið Reykhólar og
nytjun þess
Eftir Jón Hákonarson frá Reykhólum
Veturinn 1940 samþykkti
Breiðíirðingafélagið áskorun til
ríkisstjórnarinnar um að stofn-
setja á Reykhólum garðræktar-
skóla, en Reykhólar eru nú eign
ríkisins. Pyrir þessa vakningu
málsins er áhugi orðinn al-
mennur hjá Breiðfirðingafélög-
unum um að fylgjast með mál-
efnum Reykhóla og reyna að
hafa áhrif á framkvæmdir, sem
gerðar verða á jörðinni. Var í
því tilefni á síðasta aðalfundi
félagsins 27. jan. s. 1. kosin
nefnd innan félagsins. Sú nefnd
hefir átt tal við nokkra ráða-
menn ríkisstjórnarinnar um
þessi mál, og hafa þeir sýnt vel-
vilja og áhuga fyrir nytjun
larðarinnar, en talið að svo
stöddu ekki hægt að taka fulln-
aðarákvarðanir. Einnig er bú-
ið að mæla jörðina, og er verið
að vinna úr þeim plöggum.
Nefndin hefir gert sér far um
að grennslast eftir óskum
manna heima í héraðinu um
þessi mál. Þeim er málið skyld-
ast, og þeirra verður nytsemin
af meðferð Reykhóla, öllum öðr-
um fremur.
Heima í héraðinu hefir risið
sterk áhugaalda um framfarir
á Reykhólum. Aðallega leggja
Reykhólahreppsbúar sig fram
um stofnun heimavistarbarna-
skóla og framhaldsskóla á
Reykhólum, og er það ærið og
barft málefni og óskandi að
hefði framgang. En vegna af-
nota jarðarinnar þarf að hugsa
sér framkvæmdir þar víðtækari.
Skal þetta nú rakið nokkru
nánar.
Á allflestum býlum er nú orð-
ið svo fátt fólk, að varla er telj-
andi, að maður geti skroppið
bæjarleið fyrir því, að ekki er
hægt að yfirgefa heimilisstörf-
in. Nokkru rýmra er þó sums-
staðar, en tilfinnanlega fá
heimili eru það nú orðið, sem
hafa aflögum fólk til skólasókn-
ar, sízt í heilan vetur, 2 eða
fleiri ár. Búnaðarhættir okkar
hafa þrengst. Aðalatvinnuvegur
bjóðarinnar, sauðfjárræktin,
hefir beðið stóran hnekki. Fjár-
sýki, (mæði- og garnaveiki)
geysar í stórum stíl. Er slíkt á
sumum stöðum alger héraðs-
olága. Bætur við þeim vágesti
virðast mjög erfiðar og ófyrir-
sjáanlegur endirinn. Það er ein
orsök flóttans úr sveitinni,
pestin sú.
Aðallega eru það tvær teg-
undir skóla þjóðarinnar , sem
raunverulega eru skólar sveita-
fólksins, bændaskólarnir og
húsmæðraskólarnir. Þess er þó
að gæta með báða þessa skóla,
að nokkur hluti þess fólks, er
sækir þá, er ekki fólk, sem hugs-
ar sér að gegna sveitastörfum.
Svo er hitt, sem ég áður tók
fram, að mörgum, sem hafa
löngun til að sækja þessa skóla,
er ómögulegt vegna örðugra
heimilisástæðna, að dvelja svo
lengi frá heimilunum, er náms-
tíminn krefur. Sumir vilja má-
ske halda því fram, að allt, sem
við kemur ræktun og undir-
búingi jarðarinnar, framræsla
á landinu, uppskeruaðferðum,
hirðing ávaxtanna og notkun,
sé hægt að fá upplýsingar um
úr bókum og ritgerðum. Það er
mér ekki ljúft að trúa, að jafn
fullu gagni megi verða, sem
námskeið eða skólar.
Svo getum við spurt: Þarf
fólkið í sveitinni að vita meira
um sín mál en nú á sér stað?
Já. Er hægt að mynda skóla-
fyrirkomulag til úrlausnar
þessum vandamálum? Já. —
Og það skólafyrirkomulag þarf
að mynda með nauðsyn
sveitafólksins fyrir augum,
skólastarfinu þarf að haga eft-
ir ástæðum þess, svo að það geti
notið kennslu og tíma, sem það
aldrei myndi eiga kost á síðar.
Jörðin Reykhólar á að vera
staður til slíkrar starfsemi. Þar
á að stofnsetja fyrirmyndarbú
með allskonar alidýrum, svo að
hægt sé á hverjum tíma að
sækja þangað fróðleik og lær-
dóm um kynbætur og meðferð
dýra, búsmíðar, svo og jarð- og
garðrækt allskonar.
Við skulum láta fyrirhugaðan
skóla byrja að haustinu. Fyrsta
námskeið byrjar þá á upptöku
ávaxta, geymsluútbúnaði þeirra,
haustmatartilbúningi, hagnýt-
ingu og neyzlu, kæli- eða frysti-
geymslum, bylting jarðar, út-
dreifing þungleystra áburðar-
efna, vali nýrra reita og undir-
búning þeirra, vetrarumbúnað
trjáplanta, áburðargeymslum o.
fl. Minnst þyrfti að vera 3—4
klst. á dag bókleg kennsla með
þessum námskeiðum.
Vetrarskóli yrði þá fastur
eftir ástæðum, en allt af þyrftu
að vera möguleikar til að hafa
minnst 10—20 manns, er gæti
sótt námskeiðakennslu fyrir
styttri tíma en allan veturinn.
(Gróðurreita, vermireita o. fl.)
Með vorinu leysist allt úr
læðingi, jörðin kallar menn til
starfa. Öll þau störf, sem hægt
er að inna af hendi um hinn
bjarta frjósama vortíma, verða
Halldór Kristjánsson:
Anðæfi Vesííjarða
‘gtminn
Fimmtudag 19. marz
Hvenær fá stúdent-
arnír Garð?
Fyrir nokkru síðan var sú til-
kynning birt i blöðunum, að
brezka setuliðið hefði lofað að
rýma Menntaskólahúsið og
myndi það verða tekið til sinna
fyrri afnota næsta haust. Má
óhætt segja, að þessi fregn hafi
vakið ánægju allra góðra ís-
lendinga, því að fátt heflr þeim
sviðið meira en sú lítilsvirðing,
sem brezkí herinn sýndl sögu og
menntalífi þjóðarinnar, er hann
tók þennan söguhelga stað her-
námi og gerði elztu mennta-
stofnun landsins heimilislausa.
En þótt Menntaskólahúsið
endurheimtist, er svipuðum
kröfum, íslendinga á hendur
Bretum engan veginn fullnægt.
Enn er Stúdentagarðurinn set-
inn af brezku herliði og eng-
in merki þess, að hann verði
rýmdur fyrst um sinn.
Fyrir nokkru síðan birtist hér
í blaðinu grein eftir háskóla-
stúdent, þar sem lýst var erfið-
leikum þeim, er hernám Garðs
veldur stúdentum. Hafa stú-
dentar borið þessa erfiðleika
með mikilli þolinmæði. Það er
næsta auðvelt að gera sér í
hugarlund, hvernig norskir
stúdentar hefðu brugðizt við, ef
þeír hefðu verið beittir svipuðu
ofriki af þýzku herstjórninni.
íslendingar og Norðmenn eru
skyldir. Umburðarlyndi ís-
lenzkra stúdenta í þessu máli
stafar eingöngu af þvi, að þeir
bera yfirleitt hlýjan hug til
Breta og málstaðar þeirra. En
svo lengi má reyna þolinmæði
manna, að hún bresti um síðir.
Breska herstjórnin mun færa
fram þær afsakanir, að hún
hafi i höndum einhvern samn-
ing, þar sem Garðstjórn leigi
henni Garð um ótiltekinn tíma.
Garðstjórn telur sig hafa und-
irrita samninginn eða hún fengi
þess að hún hafi ekki átt ann-
ars kost. Bretar hafi sagt henni,
að annaðhvort yrði hún að und-
irrita samninginn eða hún fengi
enga leigu eftir Garð. Garð-
stjórn undirritaði þá samning-
inn, enda taldi hún hyggilegra
að reyna að hafa samvinnu við
brezku herstjórnina og skír-
skota til réttsýni hennar og
velvílja.
íslendingum finnst það á-
reiðanlega, að Bretar hafi við
þessa samningagerð komið fram
sem húsbændur, en ekki sem
samningsaðili. Annað hvort
þetta eða ekkert, segja þeir.
Þannig getur verið hægt að
„semja“ við nýlenduþjóðir, en
ekki við þjóð, sem vill vera frjáls
og stendur Bretum fyllilega
jafnfætis I menningarlegum
efnum. Þessi samningsaðferð
gerir ekki hlut Breta betri í
Garðmálinu.
Það, sem Bretar þurfa að
hugleiða í sambandi við Garðs-
málið, er þetta:
Myndu þeir kunna því vel, ef
t. d. rússneskir hermenn, — við
sleppum því að nefna þýzka
hermenn, — kæmu til Bret-
lands, settust að á dvalarheim-
ilum stúdentanna í Oxford og
Cambridge, rækju stúdentana
út á götuna og segðu: Við leigj-
um stúdentaheimilin í óákveð-
inn tíma fyrir þessa borgun og
vilji þið ekki fallast á það, fáið
þið ekki neitt?
íslendingar trúa því, að Bret-
ar myndu ekki kunna þessu vel.
íslendingar líta a. m. k. svo
stórum augum á menntalíf sitt,
að þeir una ekki slíkri fram-
komu. Þeir trúa því ekki, að
Bretar ætli íslendingum lakari
sess en sjálfum sér í þessum
efnum, þótt við séum fámennari
og fátækari. Þess vegna stend-
ur öll íslenzka þjóðin á bak við
kröfu stúdentanna um endur-
heimtun Garðs. Ef það eru
meira en orðin tóm hjá_ Bret-
um, að þeim sé vel við íslend-
inga og virði menningu þeirra
einhvers, þá eiga þeir að láta
stúdentana fá Garð tafarlaust.
Þ. Þ.
Framh. '
Hér skal ekki dvelja við ein-
stakar ræktunartilraunir I
smáum stíl, þar sem engin vissa
er komin um gildi þeirra fyrir
almenning. Aðeins skal það
nefnt, að ýmislegt bendir til
þess, að vænta megi nýrra
glæsilegra sannana um ræktun-
armöguleika Vestfjarða og
glaðst við það, að til eru hug-
sjónamenn, sem helga sig því
að leiða þau sannindi í Ijós.
Skilyrði fyrir æðarvarpi virð-
ast góð á Vestfjörðum. Full á-
stæða væri til að gefa því atriði
alveg sérstakan gaum nú, þegar
æðarvarp f’er víða minnkandi.
Á Mýrum í Dýrafirði fengust
síðastliðið vor full 50 kg. af
æðardún. Um síðustu aldamót
var ekkert varp þar. Fyrsta æð-
arhreiðrið þar í melnum fannst
vorið 1905. Þetta er því merki-
legt rannsóknarefni. Fullvíst
má telja, að víðar 1 fjörðunum
mætti koma upp æðarvarpi, ef
eitthvað væri til þess gert og
fuglinn ekki styggður og skot-
inn. Vestfirðir eru allir fullir af
æðarfugli, sem bíður eftir því
að fá einhversstaðar friðland til
að verpa í þéttbýli eins og hon-
um er eiginlegast. En meðan
menn umgangast fuglinn hirðu-
laust og ýmsir ofsækja hann
villimannlega, reyna kollurnar
að leynast með hreiður sín ein
og ein, frá yztu nesjum og inn
undir öræfi og verður það eng-
um til nytja. Lífsskilyrði æðar-
fugls eru mjög góð í Vestfjörð-
um vegna þess, að ógrynni af
skelfiski berst stöðugt upp und-
ir land í grunnt vatn, svo að
fuglinn hefir alltaf gnægð mat-
ar. Og reynslan frá Mýrum
bendir til þess, að varpjarðir
eigi að vera víðar um firðina og
mikil stoð að þessum hlunnind-
um.
Tilraunir með laxaklak fyrir
árnar vestan ísafjarðardjúps
hafa mistekizt. Ég skal ekki
segja neitt um það, hvað veld-
ur og sízt hvort fullreynt sé að
ekki sé hægt að fá lax í þær ár.
En hitt er víst, að frá hendi
náttúrunnar eru þær góðar sil-
ungsár og því sýnist það eðli-
legt, að með silungaklaki mætti
auka fiskigengdina mjög og
jafnvel fylla hverja sprænu af
silungi. En jafnvel nú, meðan
ekkert er fyrir silunginn gert,
er þó víða gott gagn að honum.
Hér hefir þá verið lauslega
drepið á nokkur atriði, sem
sanna það, að enn eru góð skil-
yrði fyrir farsælan smábúskap
um ófyrirsjáanlega framtíð á
Vestfjörðum, svo sem verið hef-
ir hingað til frá því að land
byggðist.
IV.
Síðustu árin hefir verið um-
enn meir heillandi með auk-
inni þekkingu.
Vorið merkir oftast sumarið,
og afrakstur þess er ekki sízt
vandamál, nýting og fyrir-
komulag, vinnuaðferðir og upp-
skera. Allt er það nægileg á-
stæða til verklegrar og bóklegr-
ar kennslu, þótt í smærri stíl
sé en langskólaganga.
Ég veit, að þeir ráðunautar
og fyrirlesarar, sem ferðazt hafa
á vegum Búnaðarfélags íslands,
og haldið bændanámskeið víðs-
vegar um landið, minnast þess
Ijóslega, hversu bændurnir eru
óðfúsir á námskeiðin, og er þá
aðstaðan jafnvel örðugri fyrir
alla til að sækja slík námskeið,
heldur en verða mundi, ef þeir
gætu skipt sér og hjálpað hver
öðrum að einhverju leyti, eftir
því sem staðhættir leyfðu.
í sambandi við þetta mál
verður að minnast hinnar ný-
loknu garðyrkjusýningar í
Reykjavík. Þúsundir manna
sóttu hana til gagns og fróð-
leiks. Um garðyrkjusýninguna
hefir verið rætt í blöðum og út-
varpi, svo hún er alþjóð kunn.
En það er víst, að fáir staðir
eru kjörnari til allskonar græn-
metisframleiðslu en Reykhólar.
Og vonandi verður þess ekki
langt að bíða, að vegasamband
verði svo gott þangað, að slíkt
hamlí ekki framkvæmdum á
jörðinni.
Hvað sem tíminn kann að
leiða í Ijós um nytjun orkuvera
Reykhóla í framtíðinni, ætti
engum að geta dottið í hug aö
álíta, að slík nytjun jarðarinn-
ar, sem hér hefir verið drepið
á, yrði henni til hnekkis.
Að síðustu vil ég fyrir hönd
þeirrar nefndar, er starfar í
þessum Reykhólamálum á
vegum Breiðfirðingafélagsins,
þakka öllum þeim, er hafa
svarað bréfum nefndarinnar
með sérstaklega samhljóða ósk-
um um nytjun jarðarinnar.
Ennfremur óska ég eftir, að
allir þeir, sem ekki hafa sent
svör, geri það víð fyrsta tæki-
færi.
Frá ykkur heima í héraðinu
kemur kraftur • samtakanna,
sem síðar mun skapa fram-
kvæmdirnar.
En ríkisstjórn og ráðamönn-
um hennar um þessi Reykhóla-
mál, treysti ég til að sinna ósk-
um þeim, er héraðsbúar Breiða-
fjarðar og Vestfjarða munu
gera viðvíkjandi framtíð Reyk-
hóla, til hagsbóta fyrir héraðið
og viðreisnar hinu fornfræga
höfuðbóli.
Reykjavík í desember 1941.
Jón Hákonarson
frá Reykhólum.
Vinnið ötullega fyrir
Tímann.
tal nokkurt um verðmæt jarð-
efni á Vestfjörðum. Rannsókn-
ir hafa leitt í ljós, að þar eru til
ýms þýðingarmikil efni, svo
sem járn og alúminium. Ennþá
hafa þó ekki fundizt svo þykk
lög af járnstéini eða aluminium
hér, að vinnsla geti komið til
greina, að áliti kunnáttumanna.
Þess er samt þar að geta, að
margt er enn eftir að skoða og
enginn veit, hvað finnast kann,
og skulu þó engar glæsivonir
gerðar hér um þau efni. Eins
og sakir standa, eru meiri vonir
bundnar við kalksandinn vest-
firzka. Allir virðast vera sam-
mála um það, að hefjast eigi
handa hið allra bráðasta og
nota hann til sementsgerðar og
áburðarvinnslu. Svo heppilega
vill líka til, að leir til sements-
gerðar hafa fundizt á Vest-
fjörðum mjög nærtækar. Rækt-
un landsins krefst mikils tilbú-
ins áburðar og mun það fara
vaxandi. Steinsteypan er stöð-
ugt notuð meira og meira. Talið
er að íslenzkar verksmiðjur geti
hér verið samkeppnisfærar og
fullnægt þörf þjóðar sinnar fyr-
ir þessar nauðsynjavörur. Það
er því ekki út í bláinn, þótt
menn hugsi alvarlega um stór-
iðnað og verksmiðjurekstur á
Vestfjörðum.
Brúnkol eða surtarbrandur er
víða í jörðu á Vestfjörðum og
eins er þar víða mótak gott.
Ekki verður með vissu um það
sagt, hvers virði það er, því að
enn er ekki fullvíst hvort það
borgar sig að vinna brúnkolin
til eldsneytis eða hvort annar
íðnaður kemur til greina í því
Bréi tíl
Undanfarnar vikur hefir
Tíminn ekki getað birt nema
lítið eitt af aðsendum grein-
um og bréfum, vegna þess að
blaðið hefir varið nokkuð
meira rúmi en ella til að ræða
þau mál, sem efst eru á baugi
í höfuðstaðnum.
Eins og áður hefir verið
tekið fram, óskar Tíminn
eftir hæfilega löngum grein-
um og bréfapistlum frá vel-
unnurum sínum, hvar sem
eru á landinu.
Heímavísfarskóli í
Rauðasandshreppi
í Rauðasandshreppi hefir
lengi verið rík viðleitni til
fræðslu og meninngar, enda eru
komnir úr þessari fámennu
sveit furðu margir menn, sem
framarlega standa í menning-
ar- og atvinnulífi þjóðarinnar.
Hreppsbúar hafa nú áformað
að stofna heimavistarskóla í
hreppnum, fyrir börn, og er
gert ráð fyrir, að unglingar geti
einnig fengið þar nokkra
fræðslu. Er almennur áhugi í
sveitinni um það, að koma skóla
þessum upp svo fljótt, sem
kostur er á. Hefir nýlega farið
fram fjársöfnun með almenn-
um samskotum innsveitis. Voru
undirtektir mjög góðar og safn-
aðist furðu mikið fé. Sparisjóð-
ur hreppsins hefir áformað að
leggja fram mjög ríflega fjár-
hæð til skólans. Sömuleiðis hef-
ir sveitarsjóður lagt fram veru-
lega upphæð, og mun að líkind-
um leggja meira síðar. Mikils
fjár er þó enn vant, og mun hin
fámenna sveit (rúmlega 300
manns) naumast fá risið undir
byggingarkostnaðinum, nema
fjárhagsleg aðstoð komi víðar
að, auk framlags ríkissjóðs.
Það mun verða þakksamlega
þegið, ef menn, upprunnir úr
Rauðasandshreppi, og aðrir
vinveittir menn í fjarlægð,
vildu leggja málefni þessu lið
með fjárframlögum og mun
skólabyggingarnefnd fúslega
veita slíku samskotafé viðtöku,
en í henni eru, meðal annara,
gjaldkeri sparisjóðsins, hr.
Snæbjörn O. Thoroddsen í
Kvígyndisdal og sóknarprestur-
inn í Sauðlauksdal.
Ekki hefir ennþá verið ákveð-
ið, hvar í hreppnum skólinn
skuli standa, en nauðsynlegt
mun talið, að hann geti notið
nægrar raforku, því ekki er völ
á heitum stað.
Þeir hr. Kristján Einarsson
framkvæmdarstjóri, Finnbogi
sambandi, eins og t. d. að vinna
benzín úr þeim, eins og gert
mun vera erlendis. Þetta bíður
allt síns tíma og frekari rann-
sókna, eins og járnsteinninn og
fleira. En svo mikið er víst, að
vestfirzka grjótið er merkilegt
rannsóknarefni, sem ef til vill
verður stórkostleg auðsupp-
spretta komandi kynslóða. Eng-
inn veit hvað framtíðin geym-
ir, en fjöllin bíða og eggja stór-
hug og rannsóknarþrá til að
knýja á og kanna.
V.
Þegar huganum er rennt að
þessum náttúruauðæfum, sem
hér hafa verið nefnd, verður
það Ijóst, að Vestfirðir hafa
mikla þörf fyrir raforku. Öll
þessi auðæfi, sem heimurinn
hefir ekki ráð á að láta ónotað
og eru sótt langt að, kalla
á mikla orku. Allur fiskiðnað-
urinn, sem eðlilegt er að reka
við þær hafnir, sem næstar eru
fiskimiðunum góðu, þarf mik-
ið rafmagn. Og í sambandi við
allan þann útveg og fiskiðnað
og landbúnað sveitanna, eru
skilyrði og þörf fyrir margan
iðnað annan, smáan og stóran.
Skortur á raforku er sennilega
ein helzta ástæðan til þess, að
fólksfjöldi Vestfjarða er ekki
stórum meiri en hann er. Þess-
vegna geta ekki atvinnuvegirn-
ir þar þróast eins og þeim er
annars staðar eðlilegt. Þess
vegna blómgast ekki atvinnu-
lífið þar eins og önnur náttúru-
leg rök liggja til. Þess vegna er
kyrrstaða, þar sem á að vera
ör vöxtur og framför. Þess vegna
Tímans.
Rútur Þorvaldsson verkfræð-
ingur og Ólafur Þórarinsson
starfsmaður í S.Í.S. munu veita
væntanlegum framlögum við-
töku.
Þorst. Kristjánsson.
„í pólitik er prýði
„Það er búið að margsanna,
að frjálsa leiðin hafði alla kosti
lögfestingarinnar .... Það hef-
ir verið sannað, að ráðherrar
Framsóknarflokksins höfðu
gengið inn á frjálsu leiðina dag-
inn áður en þeir sögðu af sér.“
Þannig farast Árna frá Múla
orð í 55. tbl. ísafoldar.
Nú viðurkenndi Ólafur Thors
í útvarpsræðu í gærkvöldi (8.
jan.), að „frjálsa leiðin“ hefði
brugðizt — og þótti engum mik-
ið. Og nú verður Árni að sanna,
að það, sem hann áður hafði
„sannað“, sé bull og vltleysa.
Og sízt ber að efa, að Árni verði
seinn á sér með það. Þvi að hvað
skyldi það vera, sem Árni frá
Múla er ekki fús til að „sanna“
— ef húsbændurnir segja hon-
um að gera það?
„í pólitík er prýði sönn
að .personality number one“,“
segir í ljóðinu.
í tilefni af hækkun mjólkur-
verðsins:
„... . Hér er á ferðinni svo
glæfralegt ábyrgðarleysi, að
lengra verður varla til jafnað.“
Það er Árni frá Múla, er mæl-
ir svo.
„Það er erfitt fyrir slíka
flokka (Frams.fi. og Alþ.fl.) að
kenna sig við framfarir, en
Sjálfstæðisflokkinn við aftur-
hald.“ (Á. J. í ísaf. 13. des. ’41).
Það má nú segja, að það er
erfitt, ekki sízt fyrir þá, er reynt
hafa að fylgjast með þróun
þjóðmálanna tvo hina síðustu
áratugi.
Árni Jónsson getur stundum
verið nógu fyndinn — á eiginn
kostnað!
9. jan. 1942.
Skagf.
Hjónín á Skamma-
dalshól
Ég kom að Hólnum nú fyrir
skemmstu, en þar eru nú í
heimili aðeins hjónin, sem bæði
eru um sjötugt, þau Halldóra
Gunnarsdóttir og Einar Þor-
steinsson. Þau höfðu fengið bú-
(Framh. á 3. slSu)
hefir ekki íslenzk þjóð fengið
að gleðjast yfir því, að á Ves-
fjörðum myndaðist fjöldi nýrra
heimila við farsæl skilyrði til
arðvænlegra dáða og góðrar af-
komu.
Það vill svo vel til, að skil-
yrði eru glæsileg til stórfeng-
legrar vatnsvirkjunar á Vest-
fjörðum. Mjólkurárnar í Arn-
arfiröi eru taldar sérstaklega
vel fallnar til stórvirkjunar.
Aðstaða er þar góð og orka
geysileg, talin 35 þús. hestöfl.
Reynslan frá Soginu og Laxá
bendir til þess, að stórvirkj anir
beri sig vel og eigi mjög vel við
hér á landi, þar sem verkefni
eru nóg fyrir raforkuna. Og hér
fer hvorttveggja saman, góð
skilyrði til virkjunar og mikil
þörf fyrir raforku.
Það hefir verið tekið í mál að
flytj a kalksandinn vestfirzka
langt í burtu til að vinna þar
úr honum sement og áburð.
Erfitt er að skilja þau rök, sem
réttlæta slíkt. Það virðíst vera
mikill óþarfur aukakostnaður,
sem hlyti að gera verksmiöju-
vörurnar mun dýrari, ef iðnað-
urinn ætti að bera sig. Augljóst
er það, að hvar sem þessar verk-
smiðjur stæðu yrði að dreifa
framleiðslu þeirra víðsvegar
frá þeim. En ástæðulaust virð-
ist að gera sér leik að því, að
flytja hráefnið langt til, þegar
vinnslan gæti þó engu ódýrari
orðið við það. Það virðist ekki
geta verið ódýrara að leiða raf-
magn suður við Faxaflóa en á
Vestfjörðum. Og það virðist
heldur ekki geta verið ódýrara
að byggja verksmiðjur á bruna-