Tíminn - 21.04.1942, Blaðsíða 2

134
\IV, þrlðjudaginn 31. aprfl 1943
35. blað
Stórfelld aukning raforkunnar fvr-
irhuguð víða um land
Viðtal við Jakob Gíslason forstöðumann
Rafmagnseltirlitsins
Raforkunotkun landsmanna eykst nú hröðum skref-
um með hverju ári, sem líður. Hin stærstu orkuver, svo
sem Sogsvirkjunin og Laxárvirkjunin, reynast of lítil
eftir 3—4 ára tímabil. Álagið á rafveitur í kaupstöðum
og kauptúnum er víða komið svo langt fram yfir orku-
magn rafveitanna, að hætt er við tjóni á orkuverun-
um af þeim sökiun. Kauptún og héröð, sem ekki hafa
raforku, beita sér nú fyrir því að koma upp orkuver-
um eða að fá rafleiðslur frá eldri orkuverum.
Innilutningfur verkafólks
frá Færeyjum
'jgímirm
Þriðjudag 21. apríl
Tvcanar þíngkosn-
ingar
í blöðum SjálfstæðLsflokksins
og Alþýðuflokksins er þvl
haldið fram, að stjórnarskrár-
breyting muni ekki auka ring-
ulreið i stjórnmálalífinu, þar
sem Alþingiskosningar eigi að
fara fram í vor hvort eð er.
Hér er reynt að leyna þeirri
staðreynd, að stjórnarskrár-
breyting leiðir til tveggja þing-
kosninga með þinghaldi á milli.
Telja má líklegt, að þetta þing-
hald milli kosninga taki drjúg-
an tíma. Síðan koma venjulegir
framboðsfrestir. Það mun ekki
of sagt, að stytzti hugsanlegi
timinn milli kosninga séu fjór-
ir mánuðir. Stjórnarskrárbreyt-
ingin hlýtur því óhjákvæmilega
að leiða til þess, að kosninga-
baráttan stendur mörgum mán-
uðum lengur en ella.
Sjá menn ekki háskann, sem
fylgir þv í að láta kosninga-
baráttuna milli flokkanna
standa mörgum mánuðum leng-
ur en þörf krefur?
Hvað halda menn að verði
gert í dýrtíðarmálinu meðan
helztu stuðningsflokkar þeirrar
ríkisstjórnar, sem þá færi með
völd, keppast um að bjóða hin-
um ýmsu stéttum allskonar yf-
irboð og fríðindi í þeim efnum?
Hvað halda menn að verði
gert í verkafólksmálunum með-
an þessir sömu flokkar, sem
keppa um verkamannafylgið,
fara með völdin og eiga jafn-
framt í harðvítugri kosninga-
baráttu?
Hvernig halda menn að sinnt
verði þeim málefnum, sem
semja þarf um við setuliðin,
meðan stjórnarflokkarnir eru í
langri, harðvítugri baráttu um
kjósendafylgið, og þurfa ttð
tefla fram öllum sínum beztu
mönnum í þeirri baráttu?
Þannig má lengi telja. Svörin
verða alltaf hin sömu. Það mun
ríkja fullkomið aðgerðaleysi í
þeim málum, sem nauðsynlegt
er að sinna. Stjómin mun ekki
þora að gera neitt, hversu nauð-
synlegt, sem það kann að vera,
ef þvi fylgja einhverjar óvin-
sældir. Einstökum stéttahóp-
um verða boðin meiri og meiri
friðindi og kröfur þeirra þannig
magnaðar, unz ekki verður á
móti þeim staðið.
Ringulreið og stjórnleysi verða
einkenni slíks tímabils.
Þess vegna hefir Framsókn-
arflokkurinn ákveðið að beita
sér gegn þvi, að kosningabar-
áttan standi lengur en brýn
nauðsyn krefur, vegna hinna
reglulegu þingkosninga. Þess
vegna mun hann beita öllum
sínum mætti til að afstýra
tvennum þingkosningum.
Það má vel vera, að Fram-
sóknarflokknum takist það ekki
á þessu þingi. Þá má vel vera,
að flckkssjónarmiðið verði þar
svo míkils ráðandi, að meiri-
hluti þingsins hiki ekki við að
stej^pa þjóðinni út í langvar-
andi, illskeytta kosningabar-
áttu.
En það er samt hægt að
stöðva hina löngu baráttu, sem
leiðir af tvennum kosningum.
Það geta kjósendumir gert í
næstu kosningum.
Þeir geta sagt við þingmenn,
sem ætla að stefna málum þjóð-
arinnar í voða með langvarandi
kosningabaráttu: í þetta skipti
höfum við vit fyrir ykkur og
tökum af ykkur ráðin. Okkur
er ljóst, að það verður að af-
stýra slíku stjórnleysi og nú
horfir við hjá ykkur. Þess vegna
látum við ekki flokksleg sjónar-
mlð ráða að þessu sinni, heldur
eflum þann flokk, sem vill
vinna gegn framlengingu kosn-
ingabaráttunnar, og látum
hann fá stöðvunarvald í þing-
inu, til að tryggja það, að
kosningar verði ekki aftur fyrr
en á eðlilegum tíma.Tímann,sem
þið ætluðuð að nota til sundr-
ungar og lýðskrums, eigið þiö að
nota til að semja fullkomna
varanlega stjórnarskrá 1 stað
þeirrar vanhugsuðu flausturs-
tillagna, sem þið ætlið að sam-
þykkja, þótt þið viðurkennið,
Tiðindamaður blaðsins sneri
sér til Jakobs Gíslasonar for-
stöðumanns Rafmagnseftirlits
rikisins og átti viðtal við hann
um þessi mál.
— Eins og orkuverin í Sogi og
Elliðaánum eru nú, segir Jakob,
er málraun þeirra beggja sam-
tals 11200 kw. En mesta álag
þessara orkuvera, sem mælt var
við Elliðaárnar I vetur, nam
11900 kw. eða 700 kw. fram yfir
málraun orkuveranna. Raf-
magnsnotkun frá þessum orku-
verum vex stöðugt, en varavél-
ar eru engar. Stækkun Sogs-
virkjunarinnar er því mjög að-
kallandi, og hafa kaup verið
fest á vélum í Ameríku, sem
auka afl stöðvarinnar um 3250
hestöfl. Rafveita Hafnarfjarð-
ar kaupir raforkuna frá Sogs-
virkjuninni. Notkun rafmagns
vex óðfluga þar, sem alls stað-
ar annars staðar. Jafnframt því
að selja Hafnfirðingum raf-
magn, rekur Rafveita Hafnar-
fiarðar rafveitu, sem liggur um
Álftanes til Bessastaða. Sú lína
var tekin í notkun á síðasta ári.
Mikill áhugi er meðal manna á
Suðurnesjum og i sveitunum
austan Hellisheiðar um að fá
rafmagn frá Sogsstöðinni.
að þær geti ekki staðizt lengur
en „fyrst um sinn.“
Ef kjósendurnir svara á þenn-
an hátt, er friðurlnn tryggður,
þótt nokkrir fráfarandi þing-
menn hafi gert sitt til að rjúfa
hann. Ennþá er þvl of snemmt
að harma það, að þjóðin sé svo
giftulítll á hinum alvarlegustu
tímum, að hún lendi í lang-
vinnri og illskeyttri kosnlnga-
baráttu, sem hæglega getur orð-
ið frelsi hennar að fjörtjóni,
því að lítið má nú bera af leið.
Þ. Þ.
Formáli.
Haustið 1932 skeði sá atburð-
ur hér á landi, sem örlagaríkur
verður fyrir hina íslenzku þjóð
um ófyrirsjáanlega framtíð.
Þessi atburður er innflutning-
ur karakúlhrútanna frá Þýzka-
landi. Almennt er talið, að með
þessum hrútum hafi borizt
til landsins sauðfjársjúkdómar
þeir, sem nú herja sauðfé
bænda og mundu þegar nálega
hafa riðið sauðfjárræktinni að
fullu, ef rikið hefði ekki á und-
anförnum árum varið mörgum
miljónum króna til varnar gegn
útbreiðslu sjúkdómanna og fjár-
hagslegrar aðstoðar til þeirra
fjáreigenda, er fyrlr tjóni verða
af völdum sjúkdómanna. Ástæð-
an fyrir því, að ríkið ver svo
miklu fé til hjálpar þessari at-
vinnugrein er sú, að sauðfjár-
ræktin hefir slíka þýðingu í at-
vinnulífi þjóðarinnar að allra
áliti, að ekki megi svo fara að
hún þurkist út.
Fjárpestirnar.
Reynslan hefir sýnt, að fjár-
pestirnar þrjár að tölu eru allar
smitandi. Sóttkveikjur tveggja,
mæðiveikinnar og þingeysku
mæðiveikinnar, eru ekki þekkt-
ar, en talið er, að smitun verði
við samöndun. Rejmslan virð-
ist benda til að sóttkveikjurnar
— En nýja virkjunin við
Laxá?
— Hún hefir einnig rejmzt
allt of lítil. Síðastliðið ár var á-
lagið á þá stöð 5% fram yfir
málraun orkuversins. Þar gegn-
ir sama máli og með Sogsvirkj-
unina, að þar eru engar vara-
vélar og stöðin er aðeins ein
vélasamstæða. Eftirspurn eftir
rafmagni eykst stöðugt á Akur-
eyri og þar í grennd. Þess vegna
er stækkun Laxárvirkjunar-
innar sízt minna nauðsynjamál
en aukning Sogsvirkjunarinn-
ar. f ráði er að stækka Laxár-
virkjunina um allt að 4000
hestöfl og mun rafveitan vera
um það bil að undirrita samn-
inga varðandi kaup á viðbótar-
vélum í Ameríku. Vatnsvirki
öll og húsrými stöðvarhússins
var í upphafi miðað við þessa
aukníngu, en samt má búast við
að það dragist eitt til tvö ár, að
fullgera þessa viðbót, vegna
þess hve seint gengur að fá
hinar nýju vélar afgreiddar
vestra.
— Eru ekki ísfirðingar með
byggingu nýrrar rafstöðvar á
döfinni?
— Jú, þar er sama sagan og á
hinum tveim fyrrnefndu stöð-
um. Álagið á stöðina þar var
12% fram yfir málraun stöðv-
arinnar síðastliðið ár. Þar er að-
eins ein vél í orkuverinu og eng-
ar varavélar. Eftirspurnin eftir
rafmagni eykst stöðugt og er því
knýjandi nauðsyn að stækka
stöðina, enda er nú verið að
gera tilraunir til að fá vélar og
annað efni til viðbótarvirkj-
unar. Er mest talað um að virkja
Nónvatn I Engidal, sem er
gegnt gömlu stöðinni við Fossá.
Má nota sama stöðvarhúsið
eftirleiðis, þótt orkuverið sé
stækkað.
lifi ekki á landi eða í húsum
(Heggstaðanes). Árangurslaust
hefir verið að þvi unnlð af vís-
indamönnum, bæðl innan lands
og utan, að finna orsakir þess-
ara pesta og ráð við þeim.
Rannsóknunum verður að sjálf-
sögðu haldið áfram, þótt líkur
til þess, að þær beri árangur,
séu ekki taldar það miklar, að
komið geti til mála að bíða slíks
árangurs án baráttu á öðrum
vettvangi. Aftur á móti er
kunnugt, að sóttkveikja þriðju
pestarinnar, garnaveikinnar,
lifir I þörmum sjúklinganna og
berst með saurnum. Hins veg-
ar hefir ekki enn fundizt öruggt
ráð til þess að ákveða, hvort fé
sé sýkt eða ekki af völdum þess-
arar veiki, fyr en ytri einkenni
koma í ljós. Eins og sjá má af
þvi, sem hér hefir verið sagt,
er vísindaleg þekking á fjár-
pestunum tilfinnanlega litil.
Aftur á móti hefir nokkurra ára
innlend reynsla upplýst eða gef-
ið bendingar um margt, sem
máli skíptir. Skal hér talið það
helzta:
1. Fjárpestirnar allar eru það
skæðar, að fjáreigendur fá ekki
rönd við relst hjálparlaust.
2. Hver kind er yfirleitt dauða-
dæmd, sem sýkist af pestunum.
3. Pestirnar fara misjafnlega
geist yfir, mæðiveikin hraðast,
— Hvað er að segja um aðrar
rafveitur á landinu?
— Yfirleitt er allsstaðar sama
sagan. Raforkuverln eru vlðast
orðin alt of lítil en eftirspurn-
in eftir rafmagni eykst hröðum
skrefum með hverju ári. Und-
irbúningur undir viðbótar-
virkjanir er þvi víða hafinn og
sums staðar vel á veg kominn.
í Stykkishólmi er mikill á-
hugi fyrir að virkja Svelgsá.
Hefir verið gerð kostnaðará-
ætlun fyrir 400 hestafla stöð, en
hún er talin nægja kauptún-
inu.
Vestfirðingar eru sem óðast
að leita undirtekta með fjár-
framlög til virkjunar Dynjánda-
fossa. Er álitið, að þar fáist
rafmagn, sem nægi byggðinni
sunnan ísafjarðardjúps norðan
Barðastrandar.
Á Skagaströnd hafa menn
augastað á Hallá, Laxá eða
Langavatni til virkjunar. Hallá
er næst kauptúninu en þykir
full afllítil. Um Langavatn hef-
ir verið allmikið talað í þesu
sambandi en fremur mun erfitt
um framkvæmdir þar.
Sauðárkrókur er á þrotum
með rafmagn og er mikill áhugi
meðal Sauðkrækinga fyrir
virkjun Gönguskarðsár. Yrði
hin nýja rafstöð sennilega rétt
hjá kauptúninu en vatnið tekið
í pípur nokkuð upp með ár-
gilinu. Sýslunefnd Skagfirðinga
gerði nýlega samþykkt um, að
það verði athugað, áður en á-
kvörðun verður tekin um virkj-
un Gönguskarðsár, hvort sveit-
irnar og þá sérstaklega hið fyr-
irhugaða skólasetur að Varma-
hlíð gæti ekki orðið aðnjótandi
raforku frá sömu virkjun og
Sauðárkrókur og hefir í því
sambandi verið minnst á virkj-
un Reykjafoss í Svartá, en um
hann eru til gamlar áætlanir.
Á Sauðárkróki er lítil vatns-
virkjun.
Á Hofsós er einnig þörf á við-
bótarvirkjun, en þar er áður
rafstöð við Hofsá.
Siglfirðingar eru með stór-
huga áform viðvíkjandi virkjun
Skeiðsfossa í Fljótum. Hefir
Rafmagnseftirlit ríkisins og
vegamálaskrifstofan gert kostn-
aðaráætlun varðandi þetta
mannvirki. Danska fyrirtækið
Höjgaard & Schultz hefir gert
tilboð í verkið, en vélar verður
reynt að fá í Ameríku. Sam-
kvæmt bráðabirgðaáætlun er
talið, að þessi virkjun kosti um
4.000.000 króna.
Á Húsavík hafa komið fram
raddir um að kauptúnið kaupi
raforku frá Laxárstöðinni. Jafn-
(Framh. á 3. síðu)
en þingeyska mæðiveikin og
garnaveikin yfirleitt hægar.
4. Fjárkyn eða stofnar virð-
ast misjafnlega móttækilegir
fyrir pestunum.
Loks skal þess getið, að er-
lend reynsla bendir til þess, að
sauðfé vinni með tímanum bug
á a. m. k. tveimur pestunum,
sennilega á tvennan hátt. Ann-
arsvegar verði einstaklingarn-
ir ónæmir fyrir pestunum, hins-
vegar þoli þær, þ.e.a.s. sýkist
ekki, þótt sóttkveikjurnar taki
sér bólfestu í einstaklingunum.
Lítur út fyrir að þannig hafi
verið ástatt með karakúlhrút-
ana. Sjálfir veiktust þeir ekki
af pestunum, þótt talið sé, að
þeir hafi borið þær hingað. Einn
af þessum hrútum sýkti þó ekki
það fé, sem hann var með. Lit-
ur út fyrir, að sá hrútur hafi
verið ónæmur fyrir pestunum.
Sýkt og ósýkt svæði.
Karakúlhrútunum var dreift
um landið þegar á fyrstá eða
öðru árí. í slóð þeirra komu síð-
an upp fjárpestirnar hver af
annarri. Engrar varasemi var
gætt um samgöngur þessara út-
lendinga við íslenzka féð, því
fáa mun hafa grunað, að af
þeim stafaði nokkur hætta.
Mæðiveikin (Deildartunguveik-
in) vakti fyrst eftirtekt, breidd-
ist ört út og reyndist skæð.
Dýralæknar okkar og aðrir lærð-
ir menn, sem tóku að rannsaka
þessa veiki, þekktu hana ekki
og var ókunnugt um tilveru
hennar i öðrum löndum. Var
ýmsum getum leitt að orsökum
veikinnar og leið nokkur tímí,
Tfminn hefir undanfarið
bent á nauðsyn þess, að sam-
ið yrði um það við setuliðin,
að þau takmörkuðu stórum
eða hættu helzt alveg eftir-
spurn sinni eftir íslenzku
vinnuafli. 1 þessari grein er
bent á möguleika, sem taka
verður til athugunar og fram-
kvæmda, ef viðunandl sam-
komulag næst ekki við setu-
liðin.
Nýlega var frá því sagt, eftir
góðum heimildum, að Færey-
ingar byggju nú við kröpp kjör
að ýmsu leyti. Bæði hafa þeir
orðið fyrir tjóni á skipum og
fiskveiðar hindrast á margan
hátt vegna hernaðarins.
Sem kunnugt er lifa Færey-
ingar mest af sjósókn. Land-
búiiaður getur ekkl komið í
hennar stað, svo að neinu nemi,
og „hernaðarvinna“ mun vera
þar fremur lítil.
Þessar fréttir virðast pkkl
hafa vakið mikla athygli hér á
landi, þótt um nánustu grann-
þjóð okkar og frændþjóð sé að
ræða. Við þykjumst færir í all-
an sjó. En skammt er þess að
minnast, er hér var tilfinnan-
legt atvinnuleysi og öngþveiti í
athafnalífi. Nú er þessu snúið
við á þá lund, að yerkafólks-
ekla er alvarlegasta viðfangs-
efnið, sem _við eigum við að
glíma. Jón Árnason hefir rætt
þetta nokkuð í Tímanum, en
annars er furðu hljótt um mál-
ið. Og sízt af öllu hefir verið
bent á jákvæðar leiðir til úr-
lausnar.
Nú er það vitanlegt, að verka-
fólkseklan verður miklum mun
meiri en hún var síðastliðið vor
og sumar. Þá rættist furðan-
lega úr um útvegun verkafólks
til nauðsynlegustu starfa, en nú
eru engar horfur á að slíkt tak-
izt, nema ef vera mætti með op-
inberri íhlutun og nýjum úrræð-
um.
Öllum hugsandi mönnum
hlýtur að vera það ljóst, að að-
alatvinnuvegirnir, fiskveiðar og
landbúnaður, mega sízt af öllu
ganga saman. Okkur getur bein-
línis orðið það lífsskilyrði, að
hægt verði að halda þeim í
horfinu. En eins og nú er á-
statt eru engar líkur til að svo
geti orðið. — Þetta er svo mik-
ið alvörumál, að allt verður að
gera sem unnt er, til viðunandi
úrlausnar.
Þótt víða vanti verkafólk, þá
munu fólksvandræði vera til-
finnanlegust víða í sveltunum.
Er það sums staðar svo, að bein
vandræði hafa verið að fá fólk
til að hirða bústofninn, hvað
þar til grunur féll á karakúl-
hrútana. Þá var hafizt handa
um að hindra útbreiðslu pest-
arinnar, en það mistókst. Hvað
eftir annað gaus veikin upp ut-
an við varnarlínurnar, sem um
hana voru settar, og nú er svo
komið, að þessi fjárpest spennir
yfir allt landið vestanvert að
Héraðsvötnum að norðan en
Þjórsá að sunnan að undan-
skildum Vestfjarðakjálkanum
og Snæfellsnesi. Saga hinna
fjárpestanna, þingeysku mæði-
veikinnar og garnaveikinnar, er
í stórum dráttum svipuð sögu
mæðiveikinnar. Þingeyska
mæðiveikin á upptök sín I
Reykjadal í Þlngeyjarsýslu.
Takmörk hennar að austan eru
nú Jökulsá á Fjöllum.að vestan
eru þau óviss, en allt svæðið frá
Jökulsá að Héraðsvötnum, má
telja sýkt eða grunað. Þessi
veiki er einnig talin vera til á
nokkrum stöðum á mæðiveiki-
svæðinu. Garnaveikin er einn-
ig til á nokkrum stöðum á báð-
um þessum svæðum, en aðal-
stöðvar hennar eru þó á Aust-
urlandi. Talið er sýkt svæði og
grunað af garnaveíki milli Jök-
ulsár á Fjöllum og Jökulsár í
Lóni. Er þá svo komið, að ó-
sýkt svæði eru aðeins talín vera
Suðurland milli Þjórsár og Jök-
ulsár í Lóni, Vestfirðir og Snæ-
fellsnes. Sterkar varnir munu
vera á takmörkum þessara
svæða. Er ástæða til að ætla,
að við þær varnarlínur hafi
loks tekizt að stöðva pestirnar,
þótt enn sé það ekki fullreynt.
Á ósýktu svæðunum mun vera
þá að um nokkrar framkvæmd-
ir í jarða- eða húsabótum hafi
verið að ræða. Það mun ekki
ofsagt, að ástandið sé svo al-
varlegt, að einungls tiðarfarið
í vetur hafi viða bjargað bú-
stofninum frá felli. Ekki vegna
heyskorts, heldur hins, að
mannfæðin er svo mikil, að ekki
hafði verið hægt að hirða um
skepnurnar, sem með hefði
þurft, hefði vetur verið harður.
Hvað mun þá verða í vor og
sumar, þegar fleira fólk þarf til
framleiðslunnar?
— Það virðist lítið þýða að
tala um „þegnskap“ manna
eða annað slikt, þegar glittir í
gullið á næsta leiti. Það virðist
líka vera tómt mál að tala um
það, að fækka I „Bretavlnn-
unni“ meðan herveldin telja sér
nauðsjmlegt að koma áfram
þeim framkvæmdum, sem þau
álíta óhjákvæmilegar. Og þótt
hægt yrði að losa þar um eltt-
hvert vinnuafl, myndi það ekki
leita út i sveitirnar meðan
Reykjavík og aðrir kaupstaðir
bjóða sömu kjör til margvíslegra
framkvæmda, sem nú er ekki
hægt að koma áfram vegna
vöntunar á vinnuafli. — Margt
fleira mætti um þetta segja,
þótt ekki verði gert að þessu
sinni. Má þar til nefna aðstöðu
landbúnaðarins til kaupgreiðslu
móts við aðra atvinnuvegi, sem
á sinn þátt í því ástandi, sem
orðið er.
Að öllu athuguðu sé ég ekki
nema eina leið til að bæta úr
verkafólkseklunni, a. m. k. 1
sveitunum, en það er innflutn-
ingur verkafólks.
Ég held, að það sé eina já-
kvæða úrlausnin, sem að gagni
getur komið, svo að um muni.
Fólkið vantar það fæst ekki
innanlands, en þá verður að
reyna að fá það þar, sem helzt
eru tök á.
í upphafi þess máls gat ég um
að atvinnuleysi og afkomuvand-
ræði meðal Færeylnga. Þvl
fremur sem það getur verið
okkur sjálfum í hag, ættum við
að gera allt, sem hægt er, til
hjálpar þessum frændum vor-
um og nágrönnum. Auk skyld-
leika kynstofnsins og málsins,
eru staðhættir þar llkir okkar
og því meiri líkindi til að af-
köst og vinnuaðferðir verði við
okkar hæfi. Þau kynni, sem við
höfum haft af Færeylngum,
benda einnig til, að við getum
haft full not af vinnu þeirra.
Talið er vel að verið, þegar
hægt sé að slá tvær flugur i
einu höggi. Hér er einmitt tæki-
færi til slíks, þvl um leið og við
(Framh. á 3. slðu)
nálægt fimmti hluti af sauðfé
landsmanna.
Lög og leiðir.
Með tvennum lögum, nr. 75
og 88 frá 27 júní og 1. júlí þ.á.
er sagt fyrir verkum í barátt-
unni gegn pestunum. Stefna
skal að útrýmingu þeirra. Gert
er ráð fyrir tvennskonar aðferð
um, en önnur sú, að veita fjár-
eigendum fjárhagslega aðstoð tll
að búa við veikina, ala upp fé
í stað þess er fellur. Hin aðferð-
in er aftur á móti sú, -að taka
fyrir svæði á jöðrum hinna
sýktu svæða, einangra þau,
eyða öllu hinu sýkta fé á svæð-
inu og flytja þangað ósýkt fé.
Til þessa er einnig veitt fjár-
hagsleg aðstoð.
Hin fyrrtalda aðferð gildir
allsstaðar, þar sem einhver teg-
und áðurnefndra pesta er fyrlr
hendi, hin síðartalda, þar sem
landbúnaðarráðherra ákveður
fjárskipti eftir óskum eða með
samþykki viðkomandi fjáreig-
enda. Þar sem hin fyrrtalda út-
rýmingaraðferð er viðhöfð, skal
hin fjárhagslega aðstoð veitt
sem styrkur til greiðslu vaxta
af fasteignaveðlánum og jarð-
arafgjalda, 2. til hreppa og
sýsluvega, 3. til ræktunar, 4 til
nýbreytni í framleiðslu og 5. til
uppeldis lífsgimbra. Þegar um
fjárskipti er að ræða, greiðir hið
opinbera kostnað við þau auk
þess bætur fyrir afurðatap.
Viðhorf og útlit.
Pestirnar hafa unnlð bænd-
um óbætanlegt tjón. Talið er
að fjáreigendur á mæðlvelki-
Björn Haraldssow, Anstnrgörðnm;
F j árpestirn a r