Tíminn - 10.05.1942, Blaðsíða 3

45. blað
FlMlTVTV. siinnnclagimi 10. maí 1943
175
Aldagamlir brennuneistar
MeíístofeÍesarstefnan
Eftlr séra Þorsteln Kristjánsson
(Framh. af 2. síðu)
þelm tiltrú. í skjóli við þetta
fyrirtæki átti síðan að afla
fylgis, hjá dómgreindarlitlu
fólki, fyrir hin eiginlegu út-
breiðslurit bolsévika. í því skyni
að dulklæða þetta útgáfutæki
sem bezt, var auglýst, að fá-
einir aðrir menn myndu skrifa
þætti um skógrækt, landbúnað
og fiskiveiðar i þetta þjóðlega
verk. Einar Olgeirsson lét safna
áskrifendum og fyrirfram-
greiðslu um nokkurra missira
skeið í útgáfu Nordals. Áskrif-
endur hafa enn ekki fengið
neitt fyrir gjöld sín, og útgáf-
an hefir ekki sent þeim greinar-
gerð eða reikningsskil.
Þegar Nordal gekk með þess-
um hætti í opinbera þjónustu
íslenzku bolsévikanna, var al-
menningi nóg boðið. Allir.vissu,
að hann stóð í óbættum sökum
við þjóðina fyrir 20 ára at-
hafnaleysi við það hlutverk,
sem hann áttl að leysa af hönd-
um. Ef hann var að lokum að
því kominn að rita bók, sem að
einhverju leyti snerti andlegt
líf á íslandi, þá veitti ekki af,
að það kæmi út á vegum háskól-
ans. Allra sízt sæmdi móður-
málskennaranum við háskól-
ann, sem hafði auk þess hlot-
ið sérstakan trúnað þjóðfélags-
lns I sambandi við ritstörf, að
láta verk sín verða að skrum-
auglýsingu fyrir eina stjórn-
málaflokk, sem starfað hefir á
íslandi síðan á Sturlungaöld
fyrir útlent fé, og algerlega
undir útlendri yfirstjórn. Fram-
koma Nordal virtist í fyrstu
nálega óskiljanleg, en hann lét
ekki lengi dragast, að skýra
sjálfur atferli sitt. .
XII.
í nýprentaðri blaðagrein hef-
ir Nordal gefið af sjálfum sér
nákvæma mynd, í sambandi við
„frelsisher“ Sigurðar Eggerz.
Nordal segist hafa gengið 1
þennan flokk, af því að sér hafi
þótt nafnið fallegt, verið þar
á nokkrum fundum, séð að
hann átti ekki erindi í félags-
skapinn og horfið skjótlega á
braut. Af þessu má sjá, að Nor-
dal hefir haft hugboð um, að
hann hefði ekki vit á mannfé-
lagsmálum. Þrátt fyrir það,
skilur hann sjálfan sig svo illa,
að hann gengur í ákveðinn
pólitískan flokk. Hann tekur
ekki þessa ákvörðun af því að
þar komi til greina sjálfstæð
hugsun, heldur hleypur hann
eftir nafninu, líkt og lítið barn,
sem verður hrifið af hlutum
með sterkum litum. Nordal
vissi jafn lítið um tilgang
flokksins, eins og sitt eigið eðli,
enda fór svo, að hann lét ekki
sitja við að ganga úr vist hjá
Eggerz, heldur beitti hann sér
opinberlega á móti eina stefnu-
máli frelsishersins, en það var
skilnaður íslendinga við Dani.
Við þessa lýsingu Nordals má
bæta því, að frelsisherinn er
eina flokksstefnan hér á landi
síðasta aldarfjórðunginn, sem
var bersýnilega andvana fædd.
Það þurfti þess vegna óvenju-
legan vanþroska á íslenzkum
mannfélagsmálum, til að ganga
í þennan flokk, og það á þann
hátt, sem Nordal hefir sjálfur
lýst. En svo lítið skyn bar hann
á eðlísvöntun sína, að hann lýs-
ir hátíðlega þessari broslegu
framkomu sinni, 15 árum eftir
að þetta lítilfjörlega atvik kom
fyrir. Hann grípur eina tæki-
færið, þegar nokkru skipti fyr-
ir hann að njóta einhvers
trausts til nokkurrar forustu
um almenn mál. Einmitt þegar
hann var að reyna að hafa á-
hrif á Alþingi, og hugsandi
menn þjóðfélagsins, tilkynnir
hann allri þjóðinni í víðlesnu
bJaði, hversu ástatt er og hefir
verið frá upphafi um hæfileika
Lans til að hafa skynsamleg á-
hrif á félagsmál íslendinga.
Þegar litið er yfir þroskaár
Nordals.er það augljóst,að hann
er maður hinna ónotuðu tæki-
færa. Hann gat, sökum með-
fæddra eiginleika, orðið þýð-
ingarmikill bókmenntafræðing-
ur, þó að honum væri ekki lán-
uð sú náðargáfa, að vera skáld.
En litla bókmenntasagan hefir
aldrei verið rituð, og enn siður
stórverk um það efni. Hann átti
að geta leiðbeint kynslóð fálm-
ándi höfunda, sém kom fram *
ritvöllinn eftir umrót hinnar
fyrri styrjaldar. í stað þess gerð-
ist hann þjónustumaður giftu-
lausrar hnignunarstefnu. Hann
hafði ungur séð í anda þörfina
til að koma á hér á landi stór-
felldri, þjóðlegri bókaútgáfu.
Tækifærið var- lagt í hendur
hans til að gera þessa hugsjón
að veruleika. Hann hóf starfið,
en lagði fyrirtækið í rústir í
stað þess að láta það blómgast.
Við nána athugun kemur í ljós,
að tvær orsakir valda giftuleysi
hans sem manns og fræðí-
manns. Hann skortir nálega til
fullnustu hæfileikann til að
dæma um mannfélagsmál, eins
og raunasaga hans úr „frelsis-
hernum“ ber ljósan vott um. í
öðru lagi hefir hann algerlega
ranga skoðun um gildi peninga.
í stað þess að láta peningana
vera þjóna, leyfir hann þeim að
gerast húsbændur. Gunnar á
Hlíðarenda vill heldur deyja á
íslandi, en þola útlegðardóm í
þrjú ár. Nordal dæmir sig sjálf-
an til óhamingju æfilangrar út-
legðar fyrir lítilfjörlega hækk-
un á mánaðarlaunum. Hann
ritar í það blað, sem studdi að
útlegð hans, af því að það borg-
ar ritlaun. Og að lokum gengur
hann í bandalag við flokk, sem
vinnur fyrir útlent fé, móti
sjálfbjörg íslenzku þjóðarinnar,
af því að þar er boðið hátt
kaup fyrir „tómstundavinnu"
hans.
Sigurði Nordal hefir verið fal-
ið, af núverandi bandamönnum
sínum að sækja að mér. Eitt af'
kunnustu skáldunum í liðsveit
hans, hefir sagt, að hernaður
þeirra félaga ætti að vera fólg-
inn í því, að slá fast í andlitið,
en láta síðan rökin fylgja. Ég
býst við, að Nordal hafi ætlað
að hlýða þessari stríðsreglu, er
hann tók að vega að guðdóttur
sinni, sem dvelur nú í annarri
heimsálfu, fyrir þá sök, að hafa
veitt mér aðstoð við að safna
efni í þann kafla þjóðarsögunn-
ar, sem fjallar um ævistarf Jóns
Sigurðssonar. Hann þekkir vel
hernaðarsiðgæði Sturlungaald-
arinnar. Einn af kunnustu
brunahöfðingjum þeirra tíma,
sagðist ekki hika við að vega
að vandabundnum konum, ef
hann gæti með því komið fram
vilja sínum við andstæðinga-
liðið. Ef til vill er arferni ís-
lendinga svo sterkt, að neist-
arnir frá bálinu í Lönguhlíð séu
ekki með öllu útkulnaðir. Það
leynist lengi líf með þeim í sál-
um manna, ef þeir ætla að sigra
á andlegum vígvelli með því „að
slá fyrst fast í andlitið, og láta
síðan rökin fylgja."
J. J.
Reikningar
Menningarsjóðs
Dylgjur „hinna 66“
hraktar
Herra ritstjóri!
Vegna missagna, sem fram
hafa komið i dagblöðum
Reykjavíkur um endurskoðun
og færslu á reikningum Menn-
ingarsjóðs, óskar Menntamála-
ráð íslands þess, að þér birtið
í heiðruðu blaði yðar eftirfar-
andi vottorð, ásamt niðurlags-
ákvæði 7. gr. í lögum um
Menntamálaráð frá 7. nóv. 1928.
Lög um Menntamálaráð frá
7. nóv. 1928.
Niðurlagsákvæði 7. gr.:
„Endurskoðendur landsreikn-
inga skulu árlega endurskoða
reiknínga allra deilda sjóðsins,
enda séu þeir síðan prentaðir i
Stj órnartíðindunum."
í Alþýðublaðinu í dag eru þau
ummæli höfð eftir Jónl Þor-
leifssyni, listmálara, að reikn-
ingar Menningarsjóðs hafi ekki
verið endurskoðaðir i 8 ár sam-
fleytt. Um það óska ég að taka
þetta fram:
Reikningar Menningarsjóðs
hafa verið færðir hér á skrif-
stofunni frá ársbyrjun 1935, og
ætíð síðan fylgt ríkisreikningn-
um til endurskoðunar á ári
hverju, en síðast fyrir árið 1940.
Ríkisbókhaldið, 18. marz 1942
Magnús Björnsson,
ríkisbókari (sign.)
Að gefnu tilefni vottum við
undirritaðir yfirskoðunarmenn
ríkisreikninganna, samkvæmt
í hinu heimsfræga leikriti,
Faust, eftir Goethe, er kafli um
það, hvernig farið er að því að
hressa upp á dauflegan fjár-
hag ríkisins og landsbúa, með
því að gefa út á einni nóttu
tugi þúsunda af þúsundkróna
seðlum, en baktrygging seðl-
anna eru fjársjóðir, sem kunna
að vera fólgnir einhversstaðar
í jörðu, enginn veit reyndar
hvar, eða hvort þeir eru í raun
og veru nokkursstaðar til. Það
er Mefistofeles, öðru nafni
myrkrahöfðinginn, sem leggur
á öll ráðin um þetta, en keisari
og hirðgæðingar annast um
framkvæmdirnar.
Meðalið verkar fljótt. Daginn
eftir flóir allt I ’seðlum — og
velgengni. Allar knæpur eru
troðnar af góðglöðum gestum.
Allar vændiskonur hafa fullar
hendur fjár. Gamlar stórskuld-
ir ríkis og einstaklinga eru
greiddar upp í topp, fyrirhafn-
arlaust, með nýju seðlunum.
Allsstaðar er glaumur og gleði
og öllum vandkvæðum og mein-
um mannfélagsins virðist vera
aflétt I einni svipan. n Mefisto-
feles brosir flátt og gleitt út að
eyrum.
Mefistofelesarstefnan er far-
in að ráða ískyggilega miklu í
fjármálalífi og þjóðlífi lands
beiðni Menntamálaráðs, að við
höfum fengið til yfirskoðunar
reikninga Menningarsjóðs árin
1938, 1939 og 1940, og hefir á
þeim árum verið skipt jafnt á
milli deilda sjóðsins, listadeild-
ar, náttúrufræðideildar og bóka-
deildar.
Að vísu barst yfirskoðunar-
mönnum reikningur sjóðsins
fyrir árið 1939 ekki fyrr en þeir
voru að ganga frá tillögum sín-
um við svörum stjórnarráðs-
ins.
Reykjavík, 21. apríl 1942.
Jörundur Brynjólfsson (sign),
Jón Pálmason (sign),
Sigurjón Á. Ólafsson (sign).
Núverandi endurskoðendur
ríkisreikninganna tóku við
störfum eftir kosningar 1937 og
gefa því vottorð um sinn starfs-
tíma.
Þess skal ennfremur getið, að
samkvæmt skjölum Mennta-
málaráðs voru reikningar þess
alls ekkl sendir til endurskoð-
unar fyrstu þrjú árin. Var það
fyrst gert 1931, eftir að Barði
Guðmundsson varð formaður
Menntamálaráðs.
Reykjavík, 7. maí 1942.
Pálmi Hannesson (sign.)
Barði Guðmundsson (sign.)
Jónas Jónsson (sign.)
Guðmundur Finnbogason (sign)
Árni Pálsson (sign.)
vors nú á dögum. Seðlar ríkis-
ins flæða um allt, háir í tölum,
en lágir í gildi. Þúsundir af ís-
lenzku fólki stundar allskonar
ófrjófa og óarðbæra „breta-
vinnu“, utanhúss og innan, og
ber úr býtum troðna vasa af
íslenzkum peningaseðlum. Tug-
ir miljóna safnazt fyrir 1 ó-
greiddum og óíáanlegum inn-
stæðum erlendis. Fólk sveitist
við að afla seðla o geyða seðlum,
bæði fyrir þarft og óþarft. Og
það, sem ekki er eytt, það er
lagt fyrir 1 bönkum og fengnir
vextir af því.
Með hverju eru þeir tryggðir,
allir þessir seðlar, sem velta
fram í miljónum, og sumt fólk
á troðna tunnusekki af? Þeir
eru aðallega tryggðir með von-
inni 1 fólgnum fjársjóðum ó-
kominna tíma, einhversstaðar
úti í löndum, fjársjóðum, sem
enginn veit, hvort til verða,
þegar til á að taka. Með þess-
arl baktryggingu eru gefnir út
seðlar án afláts, — og grelddir
af þeim innlánsvextir í bönk-
unum. r það ekki líkt og að
greiddir væru vextir af þeim
skýjum og vindum, sem yfir
landið þjóta?
Það er gersamlega búið að
brengla og rugla öllum hugtök-
um um verðmæti. Án alls grein-
armunar, og jöfnum höndum er
allt greitt með nýjum ísl. seðl-
um, hvort heldur það eru þarf-
leg störf og gagnleg innlend
framleiðsla, ellegar „breta-
vinna“ í ýmsum myndum.
Jafnvel fataþvottar, bíóferðir
og aðrar skemmtanir hermann-
anna eru greiddar með seðlum .
hins ísl. ríkis. Með þessu er á-
byrgðinni á persónulegu eyðslu-
fé útlendra hermanna og er-
lendum stríðsgróðaskuldum og
stríðsframkvæmdum velt yfir á
bak islenzkrar alþjóðar.
Það er .búið að hræra saman
í eina seðlakös raunverulegum
fjármunum frá fyrri og seinni
árum, sem raunveruleg verð-
mæti stóðu á bak við, og strfðs-
seðlum, sem eru kaupmáttar-
litlir í viðskiptum, og enginn
veit, hvort nokkur raunveruleg
trygging er á bak við. Það þarf
greinilega að aðskilja þá pen-
inga, sem tilorðnir eru af raun-
verulegum verðmætum, frá hin-
um, sem ekki eru annað en
innihaldslaus froða, fengin fyr-
ir margvíslega en einsklsverða
bjónkun við erlend stríðsöfl.
Það væri kaldhæðnislegt, sf is-
lenzka þjéðin ætti að halda á-
fram að leggja útlendum her-
mönnum til fé í vasapeninga og'
stríðsaðiljunum peninga til þess
að borga fólki landsins fyrir
það að leggja niður gagnlega
vinnu.
Vegna flutiiínga verða skrifstof-
ur vorar lokaðar dagana 11.-15. maí
Bifreíðaeínkasala ríkísins
Víðtækjaverzlun ríkisíns.
Vppboð
verður haldið mánudaginn 11. mal n. k. að Hróarsdal í Mosfells-
hreppi og hefst kl. 11/2 e. h.
Selt verður: Hestur, vagn, attýgi, valtari, skilvinda, bílmótor,
iandbúnaðarverkfæri o. fl.
Greiðsla við hamarshögg.
Sýslumaðurinn i Gullbringu- og Kjósarsýslu, 9. mai 1942.
BERGUR JÓIVSSON.
Kaupendur Tímans
Nokkrir menn í ýmsum hreppum landsins eiga ennþá eftir
að greiða Tímann frá síðastliðnu ári, 1941.
Það er fastlega skorað á þessa menn, að sýna skilsemi sina
sem fyrst með því að greiða blaðið annaðhvort beint til afgreiðsl-
unnar í Reykjavík eða til næsta umboðsmanns Timans.
kAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAl
♦ ÚTBREIÐID TÍMANN^
w w yr w yr w w w w w w w yr w w w w w w w w w w 'sr w w ■»
Sambaiul ísl. samvinnufólaqa.
Gefið fóðursalt og fóðurkrít, ef þess gerist þörf
að áliti kunnáttumanna.

ilGLIWGAR
milli Bretlands og Islands halda áfram,
eins og að undanfcrnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Culliford & Clark Ltd.
BRADLEYS CHAMBERS,
LONDON STREET, FLEETWOOD.
Kaupmenn
og kaupiélag’sstjórar.
Við eigum á lager og höfum tryggt okkur í Englandi talsvert
af vefnaðarvörum, búsáhöldum, ritföngum, pappírsvörum, leð-
arvörum, smávörum o. s. frv. Þessar birgðir verða ef til vill
seinustu birgðirnar sem fáanlegar verða frá Englandi, þar eð
algert útflutningsbann er þegar komið á fjölda af þeim vöru-
tegundum, sem við eigum á lager, eða erum að fá. Við bjóðum
yður að tryggja yður hluta af birgðum okkar, gegn hagkvæm-
um greiðsluskilmálum éf þér óskið og meðan birgðir okkar
endast.
Söiumenn okkar og afgreiðslufólk mun aðstoða yður við
innkaupin.
HeRdverzlmi Guðm. H. Þórðarsonar.
SÍMAB: Skrifstofan 5815 — Lager 5369.

Erlendir ullarsokkar hafa verið auglýst-
ir hér undanfarið af miklu kappi. —
Vér höfum ávalt fyrirliggjandi fjöl-
breytt úrval af íslenzkum ullarsokkum,
sem eru alveg eins fíngerðir og þeir er-
lendu, en auk þess mjög hlýir, ódýrir og
endingargóðir. — íslenzku sokkarnir
eru seldir í verksmiðjuútsölu Iðunnar
og Gefjunar I Aðalstræti og ýmsum öðr-
um vefnaðarvöruverzlunum í Reykja-
vík. Út um land fást sokkarnir hjá
flestum kaupfélögum og mörgum kaup-
mannaverzlunum. — í heildsölu hjá
Sambandi ísl. samvinnufél., Reykjavík.