Tíminn - 26.05.1942, Page 2

202
TÓyrVlY, þrlgjndagiim 26. maa 1942
52. blað
m*sts
■gíminn
Þriðjudag 26. maí
Jainrétti og réttlætí
Þegar Þjóðabandalagið var
stofnað, var ein af grundvallar-
reglum þess á þá leið, að öll ríki
í bandalaginu skyldu hafa jafn-
an rétt, hvort sem þau væru stór
eða smá. Ekkert ríki skyldi hafa
yfir þrjá fulltrúa og ekki nema
eitt atkvæði um úrslit mála. Með
þessu var lýst yfir því, að ríkin
skyldu ekki metast eftir höfða-
tölu. Það var viðurkenning þess,
að hinum smærri ríkjum væri
betur til trúandi að gæta rétt-
lætis og sanngirni í öllum við-
skiptum en hinum voldugu, sem
telja tugi miljóna. Það var
gagnráðstöfun gegn því, að hin-
ir voldugu og fjölmennu fái ráð-
ið öllu og borið hag hinna 'fá-
mennari fyrir borð.
Með margráðnum hug var
þetta tilraun til að verja hinar
„dreifbýlu“ þjóðir gegn ágangi
hinna „þéttbýlu."
Þjóðabandalagið var til þess
stofnað að gæta friðar og rétt-
lætis í heiminum. Það hefir ekki
tekizt, en vissulega er það ekki
sök hinna smærri og dreifbýlli
þjóða. Það er sök þeirra þjóða,
sem vildu miða rétt sinn við
höfðatölu og hernaðarafl. Þær
heimtuðu „réttlæti“ sér til
handa og tröðkuðu jafnrétti og
rétti hinna fámennari.
Það sem þeir kölluðu „rétt-
læti“ var í raun réttri vald og
ofbeldi.
í flestum félagsskap er venj-
an sú, að hver einstaklingur eða
hópur hafi jafnan rétt og at-
kvæði þeirra hafa sama gildi,
hvort sem þeir eru vitrir eða ó-
vitrir, ríkir eða fátækir.
Þegar rithöfundar skrifa Al-
þingi um áhugamál sín, eru þeir
metnir alveg jafnt til undir-
skrifta Davíð Stefánsson og
Kristján Guðlaugsson. Kristján
er líka „rithöfundur“. Hann
hefir sem sé gefið út ljóðabók.
En á afköstum og verkum þess-
ara tveggja rithöfunda er, að
öðru leyti, eins mikill munur á
sinn hátt og á íbúatölu Reykja-
víkur og Skipaskaga. Er þetta
sagt að Kristjáni og Skipaskaga
alveg ólöstuðum. — En Reykja-
vík á að fá 8 þingmenn og
Skipaskagi engan — nema brot
úr Pétri Ottesen. Þarna vill ekki
„jafnréttið“ falla í farveg með
„réttlætinu."
Löggjafarvald okkar er byggt
á vilja og skoðunum kjósenda í
kjördæmum landsins. Banda-
ríki N.-Ameríku eru byggð úr
smáríkjum. Hvert þeirra sendir
tvo fulltrúa í öldungadeild þjóð-
þingsins. Þó eru stærstu ríkin
meira en 100-föld áð fólksfjölda
móts við hin smæstu.
Kjördæmin okkar eru misjöfn
að stærð og fólksfjölda. íbúa-
talan er breytingum háð, sums
staðar stendur hún í stað, sums
staðar hnappast fólkið saman.
Við þéssu hefir verið séð að
undanförnu með því að fjölga
smám saman fulltrúum í hinum
fjölmennari eða stofna ný kjör-
dæmi þar, sem mikil byggð hefir
risið upp. Sumum stærri kjör-
dæmum hefir verið skipt. ísa-
fjarðarsýslu, Húnavatnssýslu og
Þingeyjarsýslu hefir verið skipt.
En grundvöllurinn að kjör-
dæmaskipun okkar er einmenn-
ingskjördæmi.
Sýslurnar og kaupstaðirnir
eru steinarnir, sem þjóðfélag
okkar er byggt úr. Þessar eining-
ar eiga að hafa sem jafnastan
rétt um löggjöfina án þess að
miða þar allt við höfðatölu.
Það væri eðlilegt að halda á-
fram á þeirri braut, sem áður
hefir verið farin og skipta hin-
um stærri kjördæmum, sem nú
hafa tvo eða fleiri fulitrúa í
einmenningskjördæmi. — Allir
kaupstaðir ættu að hafa rétt til
að eiga fulltrúa á þingi. Þeir
eiga ekki að fá kaupstaðarétt-
indi fyrr en þeir eru svo fjöl-
mennir, að það sé réttmætt.
Reykjavík má vel skipta í
einmenningskjördæmi engu síð-
ur en öðrum fjölmennum eða
víðlendum kjördæmum.
Með því að draga allt vald um
löggjöf þjóðarinnar í hendur
þéttbýlisins, er stefnt að því að
Tillaga um að rafmagnseftírliii ríkisins sé falið að
gera vandvirka athngun og undirbúning
Tveir þingmenn Framsóknarflokksins, Jörundur
Brynjólfsson og Bjarni Bjarnason, hafa flutt tvö frum-
vorp og eina þingsályktunartillögu um rafmagnsmál á
þingi í vetur. Frumvörpin hafa bæði verið samþykkt. Er
annað þeirra um rafveitur ríkisins, en hitt um sérleyfi
til að veita raforku frá Sogsvirkjuninni til kauptún-
anna í Árnessýslu. Þingsályktunartillagan hefir hins
vegar dagað uppi, en reynt verður að koma henni frám
á næsta þingi. Fjallar hún um skipan raforkumála í
byggðum landsins og er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að láta fara
fram, undir umsjón rafmagnseftirlits ríkisins, ítarlega at-
hugun á því, á hvern hátt auðveldast verði að koma raf-
magni til sem flestra byggðra býla landsins, og hvernig
tryggja megi, að framkvæmd í því efni verði sem allra fyrst.
Við rannsóknina skal sérstaklega athuga:
1. Um skilyrði til vatnsaflsvirkjunar í þorra fallvatna hér
á landi til raforkuvinnslu handa heilum landshlutum,
einstökum sveitum eða bæjarhverfum og einstökum
býlum.
2. Á hvern hátt hyggilegast er að fullnægja raforkuþörf
landsmanna hvarvetna á landinu, sérstaklega það, hvort
hagkvæmara er á hverjum stað að vinna orkuna í smáu
orkuveri í námunda við notkunarstaðinn eða taka hann
úr sameiginlegri orkuveitu, sem lögð yrði frá stærra
orkuveri um byggðarhverfi, sveit eða heilan landshluta,
svo og hvernig hagkvæmast er að afla þeim býlum raf-
orku, sem þannig eru sett, að ekki er talinn kostur að
afla þeim raforku frá vatnsaflsstöð.
3. Hvernig taka beri upp skipulega framkvæmd þess að
afla öllum landsmönnum nægrar raforku, en þó sér-
staklega þeim, sem enn njóta einskis rafmagns.“
Orð í tíma töluð
- Pistlar og bréf til Tímans -
í greinargerð tillögunnar seg-
ir:
„Hér á landi munu nú um
80,000 manns hafa rafmagn, en
heita má þó, að það séu nær
eingöngu þeir, sem í kaupstöð-
um og kauptúnum búa, sem
rafmagns njóta, til sveita
naumast fleiri en rúmlega 5000
manns. Afl allra rafstöðva
gera þéttbýlið þéttara og dreif-
býlið ennþá dreifðara.
Leitin að réttlætinu verður til
þess að traðka jafnréttinu.
Fulltrúar þéttbýlisins hér á
landi vilja nú auka vald sitt til
stórra muna. Ekki svo mjög í
taili. En jafnframt játa hinir
bersöglari þeirra, að þetta sé
aðeins fyrsta skrefið.
Þeir ætla að gera allt landið
að einu kjördæmi með þriðjung
þingmanna beint úr Reykjavík.
Slíkt ójafnrétti og ranglæti á
sér hvergi fordæmi í lýðfrjálsu
landi. +
landsins er þó enn ekki nema
um 20000 kw. í mörgum kaup-
stöðum og kauptúnum hafa
menn raforku aðeins til Ijósa,
og hvarvetna er nú hinn til-
finnanlegasti skortur á raf-
orku. Fullvíst má telja, að
vinnsla og notkun raforku
muni vaxa ört hér eftir sem
hingað til, og þó væntanlega í
enn stærri stíl.
Um raforkuvinnslu og raf-
orkunotkun stöndum við enn að
baki margra annarra Evrópu-
landa. Má þar til nefna Noreg,
Sviss, Svíþjóð, Bretland, Þýzka-
land, Belgíu. T. d. hefir Noregur
um það bil fjórum til fimm
sinnum meira.
Á undanförnum árum og ára-
tugum hafa fram farið margar
einstakar athuganir og rann-
sóknir virkjunarskilyrða. Að
sjálfsögðu hafa þær vatnsafls-
virkjanir og raforkuveitur, sem
þegar eru gerðar, verið undir-
búnar með athugunum og á-
ætlunum. Fjöldi annarra athug-
ana hefir einnig verið gerður,
fyrst og fremst í þágu kaup-
staða og kauptúna, en einnig á
vegum sveitabyggða og ein-
stakra býla. Á árunum 1921—
1923 voru gerðar áætlanir um
virkjun Andakílsfossa og raf-
orkuveitu um sveitir Borgar-
fjarðar. Gerði Steingrímur
Jónsson rafmagnsstjóri þær á-
ætlanir. Siðan hefir bæði vega-
málaskrifstofan, rafmagnseft-
irlit ríkisins, einstakir verk-
fræðingar, raffræðingar og
rafvirkjameistarar eftir beiðni
víðsvegar að, gert áætlanir um
virkjanir og orkuveitur. Skrá
rafmagnseftirlitsins yfir þenn-
an hluta af starfsemi þess tel-
ur þegar yfir 80 mál.
Á árunum 1930—32 starfaði
hin fyrri raforkumálanefnd,
skipuð af þáverandi atvinnu-
málaráðherra, Tryggva Þór-
hallssyni, en í henni áttu sæti
Geir Zoéga vegamálastj., Stein-
grímur Jónsson, rafmagnsstj.
og Jakob Gíslason, rafmagns-
verkfr. Hún skilaði á þingi 1930
„Bráðabyrgðaskýrslu um rann-
sókn á raforkuveitum utan
kaupstaða" (þingskjal 558, Nd.
1930). Síðar skilaði hún ann-
arri skýrslu um raforkuveitur
um Suðvesturland. Voru þar m.
a. gerðar lauslegar kostnaðar-
áætlanir um raforkuveitur, sem
næðu til allflestra býla í Rang-
árvalla-, Árnes-, Gullbringu-
og Kjósarsýslum.
Alþingi 1932 samþykkti lög
um undirbúning á raforkuveit-
um til almeninngsþarfa (nr. 28
23. júní 1932). En þau lög urðu
til þess, að raforkumálanefndin
eldri hætti störfum, og frekari
rannsókn um rafveitur þessar
voru ekki gerðar fyrr en Ljósa-
foss í Sogi var virkjaður fyrir
Reykjavíkurbæ.
Um áramótin 1936—37 skip-
aði atvinnumálaráðherra fimm
manna nefnd. Hún var skipuð
fulltrúum frá þingflokkum og
skrifstofustjóra atvinnumála-
ráðuneytisins, auk Steingrims
Jónssonar rafmagnsstjóra, en
verkfræðingar ríkisins skyldu
vera henni til aðstoðar. Sú
nefnd skilaði löngu og merki-
legu áliti í marz 1938, og fylgdu
því tvö lagafrumvörp. Annað
þeirra var frumvarp til laga um
rafveitur ríkisins, sem borið
hefir verið fram á mörgum
þingum síðan og Alþingi það,
er nú starfar, hefir gert að lög-
(Framh. á 3. slðu)
Bréí úr Rangár-
vallasýslu
Úr Rangárvallasýslu er skrif-
að 17. maí 1942:
Mér verður fyrst að minnast
veðráttunnar. Hún snertir okk-
ur, sem útistörfin stundum, svo
mikið, því að ég er bóndi og allt
mitt á undir sól og regni, eins
og skáldið kvað. Tíð hefir verið
fremur góð það sem af er þessu
sumri, þó fremur köld. Samt er
jörð orðin nokkuð græn, og er
það mikið að þakka því, að
klakalaust mátti teljast í vetr-
arlok. Er það sjaldgæft. Nokk-
uð var veturinn samt heyja-
frekur, vegna mjög mikilla
hrakviðra, en fénaður mun í
góðu lagi, það ég veit, enda eru
flestir þeirrar skoðunar, að bezt
borgi sig að fóðra vel, til þess
að fá góðan arð, og þess þurfa
allir.
Það horfir heldur illa við með
afkomu sveitanna, ef fátt fólk
fæst til heyskaparins, og þar að
auki svo dýrt, að langt er frá
að framleiðslan þoli slíkt. Þá
er nú almennt óttast, að afurðir
landbúnaðarins muni heldur
falla í verði en hækka, og fáir
bændur til sveita búast við
bættum kjörum frá hinni nýju
ríkisstjórn íhalds, sósíalista og
kommúnista, sem alltaf þykja
afurðir okkar bændanna of hátt
borgaðar.
Annars er fátt rætt eins mik-
ið nú og stjórnarskrárbreyting-
in og kjördæmamálið, og virð-
ast flestir á einu máli, hvaða
flokki sem þeir annars fylgja,
um það, að aldrei muni annað
eins ábyrgðarleysi hafa átt sér
stað á Alþingi íslendinga eins
og að ýta nú þjóðinni nauð-
ugri út í tvennar kosningar á
þessum alvöru- og hættutímum,
sem vitanlega hafa í för með
sér flokkadrætti, æsingar og
sundrung. Ég hefði tæplega
getað trúað því, að hinir gætn-
ari menn úr Sjálfstæðisflokkn-
um gætu aðhyllzt slíkt, og get
nú strikað undir það, sem gam-
all og greinagóður bóndi hér í
sýslu sagði í vetur: „Ég er nógu
lengi búinn að fylgja Sjálf-
stæðisflokknum mér til skaða
og skammar, og skal aldrei gera
það framar.“ Og þetta er hugs-
un margra nú.
Þegar ég heyrði, að Magnús
Jónsson væri orðinn ráðherra,
minntist ég þess, að í fyrra
flutti hann þátt „um daginn og
veginn“. Var hann þá meðal |
annars að vorkenna ráðherrum,
jafnvel flest sem þeir hafa að
gera, en þó sérstaklega kvöld-
veizlurnar. Ja, aumingja mað-
urinn, hugsaði ég, nú fer hann
að kveljast í kvöldboðunum. En
hvers vegna neitaði hann ekki
að verða ráðherra? Það hefði
tæplega getað orðið skaði fyrir
sveitirnar eða landið í heild,
þótt hann hefði aldrei í það sæti
komið. Sveitamenn búast sízt
við, að þeirra hagur batni við
ráðherraskiptin, heldur þvert á
móti. Kjósandi.
Menntaskólínn
og Skálholt
Þegar ég heyrði um þings-
ályktunartillögu rektors Pálma
Hannessonar um það, að Al-
þingi og ríkisstjórn láti undir-
búa og leggja fyrir næsta reglu-
legt Alþingi, tillögur um fram-
tíðarhúsakost og hentugan stað
fyrir menntaskólann í Reykja-
vík og rannsaki, hvort ekki sé
tiltækilegt að flytja skólann að
Skálholti, þá rifjaðist upp fyrir
mér 30 ára gömul tillaga frá
þing- og héraðsmálafundi Vest-
ur-ísfirðinga.
Þessir fundir hafa, eins og
kunnugt er, því nær árlega ver-
ið haldnir, síðan 1893, af kjörn-
um fulltrúum úr öllum hrepp-
um Vestur-ísafjarðarsýslu. Fer
fulltrúakosning, fundahöld og
annað er þar að lýtur, fram
eftir föstum reglum, er settar
vóru á fyrstu árum fundanna.
Þarna eru árlega rædd bæði
lands- og héraðsmál. Kennir
margra grasa í fundargérðun-
um, sem til eru í einni heild,
síðan 1902.
Það var á fundinum árið 1912,
að rætt var, af miklum móð, um
skólamál. Var þá eftirfarandi
tillaga samþykkt „með öllum
greiddúm atkvæðum“:
„Fundurinn telur varhuga-
verða þá stefnu, sem mjög hefir
bólað á hér á landi, að draga
menntastofnanirnar sem mest
til kaupstaðanna. Þess vegna
telur fundurinn það æskilegt,
að þing og stjórn vinni að því í
framtíðinni, að ýmsir þeir skól-
ar, sem nú eru í kaupstööum,
verði fluttir á hentuga staði til
sveita. Leyfir hann sér, í þessu
sambandi, að benda á, að Al-
menni menntaskólinn yrði
fluttur að Skálholti, Kennara-
skólinn að Bessastöðum og
kvennaskólinn að Þingvöllum."
(Framh. á 3. síðu)
Teitur Eyjólfsson, fangavörður:
,Hjúin gera garðinn frægan‘
i.
Fulltrúar kommúnista hafa
komið fram á Alþingi með árásir
á vinnuhælið á Litla-Hrauni.
Byrjuðu árásir þessar á vetr-
arþinginu 1941 eftir að fjórir
kommúnistar, sem dæmdir voru
fyrir undirróður meðal brezkra
hermanna (dreifibréfið), höfðu
verið fluttir hingað.
Þá hafa tveir af þessum dreifi-
bréfsmönnum eftir að'þeir fengu
„reynslulausn“, skrifað í komm-
únistablaðið um veru sína hér á
Litla-Hrauni og vanþakkað mjög
framfærslu sína í þá átta mán-
uði, er þeir dvöldu hér.
í greinum þessum hafa þeir
leitazt mjög við að ófrægja
mig og samstarfsmenn mína, og
sömuleiðis héraðslækninn Lúð-
vik D. Nordahl, sem er læknir
vinnuhælisins.
Skrifum þ^ssum höfum við
látið ósvarað, vegna þess að við
teljum ekki tilhlíðilegt að skatt-
yrðast við fanga, og þá alveg
sérstaklega þessa tvo menn, sem
ekki virtust eiga neitt ærlegt til
fari sínu.
Með greinarkorni þessu er ekki
verið að svara kommúnistum
hvorki innan þings né utan, en
hitt tel ég rétt, að nokkuð sé
sagt frá heimilisháttum og við-
fangsefnum þessa sérstæða
heimilis í landinu.
II.
Vinnuhælið á Litla-Hrauni er
aðalfangelsi landsins. Þangað
éru sendir dómfelldir menn
hvaðanæva að af landinu til að
taka út dóma sína fyrir margs-
konar afbrot.
Það verður því mjög sundur-
leitur hópur manna, sem vinnu-
hælið fær til meðferðar, og mikl-
um erfiðleikum bundið, að finna
þessum mönnum hæfileg verk-
efni, sérstaklega að vetrarlagi,
en þá er fangatala venjulega
mun hærri en að sumrinu.
Oft koma fangarnir beint af
refilstigum langvarandi undir-
heimalífs, í drykkjuskap og ann-
ari óreiðu, heimilislausir and-
legir og líkamlegir aumingjar, og
svo fatalausir, að þeir eru varla
nema hálfklæddir, þó þeir klæð-
ist hverri þeirri spjör, sem þeir
hafa í fórum sínum.
Þessir menn eru illa vinnu-
færir. En þeir eru furðanlega
fljótir að jafna sig, er þeir fara
að lifa reglubundnu lífi og fá
gott viðurværi.
Þá er alltaf nokkur hluti þess-
ara óreglumanna, iðjuleysingj-
ar, sem ekki vinna þegar þeir
eru frjálsir menn, enda iðju-
leysi oft undirrót þeirra afbrota,
er bakað hafa þeim fangelsis-
vist.
En meðal fanganna er alltaf
eitthvað af háttprúðum og
vinnufúsum mönnum.Venjulega
eru þeir í það miklum minni-
hluta, að meira fer fyrir hinum,
sem margháttaðir skapgerðar-
gallar hafa markað í framkomu.
Með stofnun vinnuhælisins á
Litla-Hrauni var stefnt að því
marki, að fangar væru látnir
vinna, í stað þess að sita inni-
lokaðir í klefum sínum eins og
varð að vera í Hegningarhúsinu
í Reykjavík.
En um leið skapaðist það við-
fangsefni, að koma þessum
mönnum til að vinna, sem í
frjálsu lífi voru vinnunni svo
frábitnir, að þeir kusu heldur
áhættusamlegar og óleyfilegar
leiðir til fjáröflunar, en að neyta
brauðs í sveita síns andlitis.
Af háttsemi þessara manna
fékk vinnuhælið á fyrstu árum
sínum nafnbótina „letigarður“.
III.
Þegar komið er með fanga að
Litla-Hrauni, eru þeir einangr-
aðir í þrjá sólarhringa. Á þriðja
degi skoðar læknir vinnuhælis-
ins fangana.
Sóttkvíin getur orðið nokkru
lengri, því að læknirinn verður
að genga kalli dag og nótt í stóru
og mannmörgu héraði, J en
reynslan hefir sýnt, að varúðar-
ráðstöfun þessi er nauðsynleg.
Við læknisskoðun kemur það
oft í ljós, að fangarnir eru
haldnir af ýmsum smitandi
krankleika. Lús, kláða og kyn-
sjúkdóma hafa fangarnir ekki
ósjaldan, og mundi sá ófögnuð-
ur fljótt breiðast út meðal
þeirra, sem fyrir eru ef ekki væri
gætt hinnar ítrustu varúðar.
Fangi, sem er með óþrif eða
smitandi sjúkdóm, fær ekki sam-
félag við aðra fanga fyr en hann
hefir verið læknaður. Það er
auðvelt með strangri reglusemi
og góðri samvinnu við lækninn
að útrýma þeim líkamlegu óþrif-
um, sem þessir menn eru haldnir
af, og eins að hindra að þau
berist á aðra.
En það er erfiðara að losa
menn við þau andlegu óþrif, sem
eru fylgifiskar margra þeirra,
sem hingað eru sendir.
Það. er því ekkert undarlegt,
þó andlegar vanmetakindur, sem
hér hafa verið, launi góðan við-
urgerning hér, sem annarsstað-
ar, með vanþakklæti fyrir mat
og drykk, og ófrægi það heimili,
sem hefir neytt þá til að lifa
heilbrigðu og reglubundnu lífi,
þvert ofan í venjur þeirra og til-
hneigingar.
Þegar fangi hefir verið skoð-
aður af lækni og ekkert hefir
fundizt saknæmt við heilsufar
hans, er hann látinn búa sig
undir að fara í þau vinnubrögð,
sem eru höfð með höndum á
hverjum tíma.
Allir fangar eru vinnuskyldir
undir eins og læknir hefir skoð-
að þá og úrskurðað þá heilbrigða
og vinnufæra.
Sé fanginn fatalítill eða fata-
laus eins og oft vill vera, er hann
látinn hafa nauðsynleg vinnu-
föt, ásamt vatnskápu og gúmmí-
stígvélum.
Hver fangi hefir sinn við-
skiptareikning, þar sem vinnu-
laun hans eru færð honum til
tekna, en til gjalda það, sem
honum er nauðsynlegt að fá af
fötum og skófatnaði, auk hins
reglubundna skammts af tóbaki,
er hver fangi fær vikulega.
Þó daglaun fanganna séu ekki
nema 1—2 kr., safnar sparneyt-
inn maður það saman, að hann
fer með dálitla upphæð í vasan-
um eftir nokkra mánaða dvöl
hér. Hjá sumum þessara manna
verða það stærstu upphæðirnar,
sem þeir hafa handa á milli í
einu. Slíkir menn eru einnig
fljótir að eyða þeim, þegar þeir
eru komnir út í frelsið.
Laun fanganna eru miðuð við
það, að þau hrökkvi fyrir nauð-
synlegustu þörfum þeirra í fatn-
aði og nokkru tóbaki.
Eftirvinna á sér ekki stað
nema náuðsyn krefji.Þá er föng-
unum borguð tímavinna, og er
þá borgað sama kaup um tím-
ann og fanginn fær í daglaun.
Launagreiðslur til fanganna
hafa numið síðustu tvö árin um
tíu þúsund krónur hvort ár.
Þegar fangi neitar að vinna
það, sem fyrir hann er lagt, er
hann lokaður inni í klefa sín-
um, þar til hann hefir áttað sig
á þvi sjálfur, að í vinnunni felst
sú blessun, er gerir fangelsis-
vist hans miklu léttbærari en
ella. Sú regla er viðhöfð, að þeir
fangar, sem eru lasnir eða veikir
eru einnig innilokaðir, því það
vildi mjög við brenna, að fangar
gerðu sér upp lasleika,þegar fara
átti út til vinnu, en færðu sig
síðan saman og sátu við spila-
mennsku á meðan aðrir fangar,
er sýndu meiri þegnskap, unnu
sín verk.
En síðan þessi regla var upp-
tekin að hafa lokaðar dyr hjá