Tíminn - 06.06.1942, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
FORMAÐUR BLAÐSTJÓRNAR:
JÓNAS JÓNSSON.
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKN ARFLOKKURINN.
RITST JÓR ASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9A.
Símar 2353 o'g 4373.
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9A.
Simi 2323.
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
Slmar 3948 og 3720.
26. ár.
Reykjavík, laugardagmn 6. júni 1942
I
58. blað
Framsóknarmenn haía ráðið til lykta öllum
iramboðum sínum við kosníngarnar í sumar
Jónas Jónsson:
Utburður upplausn-
arstefnunnar
Stjórnarskrá sú, sem nýlega
er samþykkt af kommúnistum,
Alþýðuflokknum og Sjálfstæð-
ismönnum er einskonar útburð-
ur. Foreldrar hennar ætluðust
ekki til að þetta afkvæmi skyldi
lifa. Þeir sendu Ásgeir Ásgeirs-
son með það út á hjarn örlag-
anna fáum dögum áður en
hann varð að vinna sér það til
pólitísks gróða í verkamanna-
flokknum, að fara berhöfðaður
í kröfugöngu við hlið Einars
Olgeirssonar og Jóns Rafnsson-
ar eftir helztu götum bæjarins
1. maí síðastliðinn.
Leiðtogar Alþýðuflokksins
bjuggu hina hálfsamþykktu
stjórnarskrá til í spaugi yfir
sterku kaffi og í vindlingareyk
síðdegis eitt kvöld. Það lá á
bak við þessa framkvæmd svip-
uð andleg átök eins og þegar
þreyttir menn raða spilum eft-
ir fyrirmælum „kabala“-lög-
málsins sér til hressingar cftir
erfiðan dag.
Forkólfar Alþýðuflokksins
hugsuðu þá um þessa stjórnar-
skrá eins og hrekk gagnvart
Sjálfstæðismönnum. Þeir báru
flot og feitt kjöt út á hinar
pólitísku krossgötur. Þeir bjugg-
ust við, að Sjálfstæðismenn
myndu standast raunina, neita
öllu þessu góðgæti, til að halda
fast við gert samkomulag við
Framsóknarmenn um sameig-
inleg átök gagnvart dýrtíðinni.
Ef svo færi, hugðust alþýðuleið-
togarnir að fá gott færi á Sjálf-
stæðisflokknum í kosningum
þeim, sem fram eiga að fara
í júlíbyrjun næstkomandi.
Hin varanlega og óafmáan-
lega sök Alþýðuflokksins er að
hafa tveim sinnum átt upptök
að því, að gerbreyta stjórnar-
lögum landsins, án sómasam-
legs undirbúnings, með ósæmi-
legri og óafsakanlegri leynd, og
einungis til að þjóna augna-
blikshagsmunum í flokkslegu
tilliti. í bæði skiptin hafa þeir
tekizt að leiða Mbl.flokkinn út
á glapstigu með sér.
Þegar vel menntir menn í
löndum, sem kunna að fara með
stjórnfrelsi, vinna að breyting-
um á stjórnarlögum landsins,
er það ætíð undirbúið með
langri og ítarlegri vinnu, og
almennum umræðum I þvf
skyni, að sem allra flestir borg-
arar hafi kynnt sér málið og
getað fellt um það rökstuddan
dóm. Samkvæmt stjórnarlögum
Norðmanna þarf Stórþingið að
samþykkja breytinguna tvisvar
og lfða mörg ár f milli. Auk þess
nægir ekki einfaldur meirihluti
til þess að stjórnlagabreyting
verði að lögum.
Leyndin, hroðvirknip, og hið
algerða undirbúningsleysi við
stjórnlagabreytingu Alþýðu-
flokksins 1931 og 1942 kastar
dökkum skugga yfir stjórn-
málalíf þjóðarinnar. Við lifum
nú hér undir smásjá tveggja
stórvelda. Það er lítill vafi á,
að sú ófullkomna stjórnarskrá,
sem leitazt er við að búa til, og
hin ófullkomnu vinnubrögð við
breytinguna, verða til að kasta
mikilli rýrð á þjóðina í augum
vel menntra en hlutlausra á-
horfenda.
Kjósendur í Alþýðu- og Sjálf-
stæðisflokknum geta þvegið
(Framh. á 4. siBu)
SjálfstæðisSrambjóðendur og
tveir Alþýðuflokksframbjóðendur í
Snæfellsness- og Hnappadalssýslu
í kvöld er útrimninn frestur sá, sem veittur er til fram-
,boðs við alþingiskosningarnar 5. júlímánaðar í sumar.
Höfðu flest framboð verið ráðin í nótt, er blaðið var
prentað. Flokkarnir fjórir, Framsóknarflokkurinn, Sjálf-
stæðisflokkurinn, Alþýðuflokkurinn og kommúnista-
flokkurinn, hafa að þessu sinni frambjóðendur undan-
tekningarlítið í öllum kjördæmum landsins. Þó gengur
Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum harla tregt
að ráða við sig framboðin í sumum kjördæmunum.
Á Snæfellsnesi eru tveir frambjóðendur af hálfu Sjálf-
stæðismanna, Ásgeir frá Fróðá og Gunnar Thorodd-
sen, og tveir af hálfu Alþýðuflokksins, Alexander Guð-
mundsson og Ólafur Friðriksson. Bændaflokkurinn
býður líklega hvergi fram. Hins vegar hefir uppvak-
izt í Reykjavík nýr „flokkur", Þjóðólfsmenn, auk þess
sem nokkrir einstaklingar verða í kjöri.
Þessir menn verða i kjöri:
Reykjavík:
Frá Framsóknarflokknum:
Ólafur Jóhannesson, lögfræð-
ingur, Framnesveg 17.
Eiríkur Hjartarson, kaupm.,
Laugardal v/Engjaveg.
Jóhann Hjörleifsson, verkstj.,
Vesturvallagötu 10.
Guðmundur Ólafsson, bóndi,
Tungu.
Jón Þórðarson, kennári, Víði-
mel 42.
Sveinn Gamalíelsson, verkam.,
Lindargötu 56.
Sigurður Sólonsson, sjómað-
ur, Bergstaðastræti 46.
Jakobína Ásgeirsdóttir, frú,
Laugaveg 69.
Jón Þórðarson, prentari,
Framnesveg 20 A.
Guðjón Teitsson, skrifstofu-
stjóri, Garðastræti 39.
Guðmundur Kr. Guðmunds-
son, skrifstofustj., Bergstaða-
stræti. 82.
Sigurður Kristinsson, forstj.,
Bárugötu 7.
Frá Sjálfstæðisflokknum:
Magnús Jónsson, atvinnu-
málaráðherra.
Jakob Möller, fjármálaráð-
hera.
Bjarni Benediktsson, borgarr
stjóri.
Sigurður Kristjánsson al-
þingismaður.
Guðrún Jónasson, bæjarfull-
trúi.
Jóhann Möller, alþingism.
Guðmundur Ásbjörnsson,
kaupmaður.
Sigurður Halldórsson, verka-
maður.
Einar Erlendsson, bygginga-
meistari.
Sigurður Sigurðsson, skip-
stjóri.
Halldór Hansen, læknir.
Jón Ásbjörnsson, hæstarétt-
armálaflutningsmaður.
Frá Alþýðuflokknum:
Stefán Jóhann Stefánsson,
forseti Alþýðuflokksins.
Sigurjón Á. Ólafsson, forseti
Alþýðusambandsins.
Jón Blöndal, hagfræðingur.
Guðmundur R. Oddsson, for-
stjóri.
Jóhanna Egilsdóttir, formað-
ur Verkakvennafél. Framsókn.
Nikulás Friðriksson, umsjón-
armaður.
Jón Axel Pétursson, formaður
Stýrimannafél. íslands.
Runólfur Pétursson, iðnaðar-
maður.
Tómas Vigfússon, form. Tré-
smíðafélags Reykjavíkur.
Sigurður Ólafsson, gjaldkeri
Sj ómannaf élagsins.
Guðgeir Jónsson, form. Bók-
bindarafél. Reykjavíkur.
Ágúst Jósefsson, heilbrigðis-
fulltrúi.
Frá kommúnistaflokknum:
Einar Olgeirsson, ritstjóri.
Brynjólfur Bjarnason, al-
þingismaður.
Sigfús Sigurhjartarson, rit-
stjóri.
Sigurður Guðnason, formað-
ur Dagsbrúnar.
Konráð Gíslason, skrifstofu-
maður.
Katrín Thoroddsen, læknir.
Ársæll Sigurðsson, bæjarfull-
trúi.
Stefán Ögmundsson, prentari.
Sveinbjörn Guðlaugsson, bif-
reiðastjóri.
Guðmundur Snorri Jónsson,
járnsmiður.
Björn Bjarnason, bæjarfull-
trúi.
Halldór Kiljan Laxness, rit-
höfundur.
Þjóðólfsmenn — „Þjóðveld-
ismenn“, er svo kalla sig, —
bjóða að sögn svo skipaðan
lista:
Bjarni Bjarnason, lögfræð-
ingur. Frh. á 4. s.
Reykjavíkurihaldið vill al-
gera breytingu kjördæma-
skipunaritmar
Næstum allt iulltrúaráð Sjálfstæðísfélag-
anna fylgdi Sígurði Kristjánssyni
Deilunni milli Björns Ólafsson- Sigurður hlaut hinar beztu
ar og Sigurðar Kristjánssonar undirtektir á fundinum. Liðs-
um fjórða sætið á lista Sjálf- menn Björns Ólafssonar reynd-
stæðisflokksins lauk með alger- ust sárafáir. Umræður urðu
um sigri Sigurðar. Björn sá mjög heitar og varð að slíta
þann kost vænstan að draga sig fundinum, vegna æsinga, án
þess að atkvæðagreiðsla færi
fram.
í hlé.
Hinír gætnari menn Sjálf-
stæðisflokksins hafa lengi haft
skömm á Sigurði. Jafnframt
álitu þeir það vinsælt út um
land, ef Sigurði yrði varpað
fyrir borð, þar sem hann hefir
verið manna opinskáastur um
framtíðarfyrirætlanir Sjálf-
stæðisflokksins í kjördæma-
málinu.
Þessir menn höfðu meirihluta
í nefndinni, sem réði röðun
listans. Þeir tóku Sigurð af
listanum og settu Björn í hans
stað.
Sigurður undi illa þessum
málalokum og skaut málinu
undir fulltrúaráð Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík. Hélt það
fund síðastliðið þriðjudags-
kvöld. Þar tilkynnti Sigurður,
að hann myndi bjóða fram sér-
stakan lista, ef hann fengi ekki
fjórða sætið á íhaldslistanum.
Stefnu sinni lýsti hann á þá
leið, að hann vildi engin ráð
spara til að eyðileggja Fram-
sóknarflokkinn, myndi aldrei
styðja þjóðstjórn framar og að
landinu skyldi skipt í fá, stór
kjördæmi. Einkum lagði Sig-
urður áherzlu á stefnu sína í
kjördæmamálinu, og taldi það
fyrirlitlega hræsni hjá Ólafi
Thors í útvarpsumræðunum, er
hann afneitaði þvl, að Sjálf-
stæðisflokkurinn vildi skipta
landinu í stór kjördæmi.
A. m. k. tveir þingmenn, Jó-
hann Jósefsson og Árni Jóns-
son, lýstu sig eindregið fylgj-
andi Sigurði og stefnu hans.
Næsta kvöld var aftur hald-
inn fundur í fulltrúaráðinu.
Hann var mjög stuttur, því í
fundarbyrjun var lesið upp
bréf frá Birni, þar sem hann
sagðist draga sig til baka. Tjóaði
honum heldur ekki annað, þar
sem næstum allt fulltrúaráðið
fylgdi Sigurði.
Þessi átök í Sjálfstæðis-
flokknum mættu vera lærdóms-
rík, bæði fyrir Framsóknar-
flokkinn og kjósendur dreif-
býlisins, því að þau lýsa vel hug
hinna ráðandl manna hjá
Reykjavíkuríhaldinu til þessara
aðila.
FráSÖGN ÍHALDSBLAÐANNA.
Tímanum þykir rétt, til frek-
ari staðfestingar á atburði
þessum, að birta frásögn íhalds-
blaðanna um hann.
í Morgunblaðinu í fyrradag
sagði á þessa leið:
„Formaður flokksins Ólafur
Thors tók til máls. Fyrir fund-
inum lá tillaga frá kjörnefnd
Sjálfstæðisfélaganna um það,
hvernig framboðslisti flokskins
skyldi vera við í hönd farandi
(Framh. á 4. siBu)
Framsóknarmenn
um land allt!
Gætið þess nú þegar, hvort
þið eruð á kjörskrá.
Kærufrestur er til 13. júní.
Framsóknarmenn, sem farið
að heiman fyrir kjördag 5. júlí,
munið að kjósa áður en þið
farið, hjá næsta hreppstjóra
eða sýslumanni.
Framsóknarmenn, sem eruð
fjarverandi og verðið það fram
yfir kjördag 5. júlí, munið að
kjósa hjá næsta hreppstjóra,
sýslumanni eða skipstjóra ykk-
ar, svo að atkvæðið komist heim
sem allra fyrst eftir 10. júní,
en þá hefjast atkvæðagreiðslur
utan kjörfunda.
Leitið allra upplýsinga og að-
stoðar hjá fulltrúum flokksins,
kosningamiðstöðvum kjördæm-
anna og
kosningaskrifstofunni í Reykja-
vík, Edduhúsinu, Lindargötu
9 D. Símar: 5099 og 2323.
Framsóknarmenn utan af
landi, sem eru staddir í Reykja-
vík, eru beðnir að koma til við-
tals í kosningaskrifstofuna.
Framsóknarmenn um land
allt! Vinnið ötullega að undir-
búningi kosninganna. Gerið
sigur Framsóknarflokksins
glæsilegan.
Framboð „Aíþvðu-
flokksmannsíns"
Sigurðar Jónassonar
Stefán Jóhann óttast
gamla prinsinn
Sigurður Jónasson, forstjóri,
hefir ákveðið að hafa sérstak-
an lista við alþingiskosningarn-
ar í Reykjavík. Verður hann
sjáífur efstur.
í tilefni af þessu býr Alþýðu-
blaðið til þá furðulegu sögu, að
Sigurður sé sérstaklega boðinn
fram af Hermanni Jónassyni til
höfuðs lista Framsóknarflokks-
ins, sem aðallega sé studdur af
Jónasi Jónssyni! Þetta er vit-
anlega uppspuni frá rótum.
Framsóknarmenn í Reykjavík
standa einhuga um lista sinn,
og það var sérstaklega fyrir orð
Hermanns Jónassonar, að Ólaf-
ur Jóhannesson gaf kost á sér
sem efsti maður listans.
En fyrst minnst er á þessa
ósmekklegu lygasögu Alþýðu-
blaðsins, er rétt að rekja or-
sakir hennar. Sigurður Jónas-
son hefir alltaf notið nokkurra
vinsælda í Alþýðuflokknum og
nýtur enn. Hann og Héðinn
Valdimarsson hafa verið mestu
athafnamennirnir, sem flokk-
urinn hefir átt, þótt mörg verk
þeirra orki tvímælis. Um all-
langt skeið, þegar Jón Bald-
vinsson vár flokksforingi, var
litið á“ þá Héðin og Sigurð sem
prinsana í flokknum, en eng-
um kom til hugar, að Stefán
Jóhann gæti orðið eftirmaður
Jóns. En svo missti flokkurinn
báða prinsana og Stefán Jó-
hann hlaut formannssætið, því
að það þótti ekki lengur eftir-
sóknarvert.
Þegar Sigurður fór úr Fram-
sóknarflokknum í vetur, reyndi
Alþýðuflokkurinn að ná í hann
og bauð honum framboð í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu og fyrsta
sæti á landlista flokksins. Blöð
A víðavangi
TVÍSÖNGUR
ALÞÝÐUBLAÐSINS.
Alþýðublaðið fjargviðrast út
af því, að nokkrar hömlur séu
lagðar á helgidagavinnu og eft-
irvinnu hjá setuliðinu og seg-
ir, að verkamönnum þyki hart
að geta ekki setið við þann eld-
inn, sem bezt brennur um
vinnu.
Jafnframt kemur fram mikill
ótti og vandlæting í dálkum
blaðsins yfir kviksögu um það,
að Mjólkurbú Flóamanna ætli
að selja setuliðinu alla mjólkur-
framleiðslu sína, svo að Reyk-
víkingar yrðu því nær mjólkur-
lausir.
Er auðséð, að blaðið er reiðu-
búið til að lýsa slíka verzlun
næsta óþegnlega, ef nokkur fót-
ur væri fyrir henni.
Þarna stangar Alþbl. sjálft
sig, sem oftar. Það spillir á all-
an hátt fyrir, að vinnukraftur
fáist til framleiðslustarfa. —
Verkamenn eiga alltaf að vera
falir hæstbjóðanda. En blaðið
telur sjáanlega óheimilt fyrir
bændur að selja hæstbjóðanda
sína framleiðslu.
Þetta „tvenns konar réttlæti“
auðkennir mjög hugsunarhátt
leiðtoga Alþýðuflokksins.
En blaðið verður að gera sér
ljóst, að eigi Reykjavík ekki að
verða mjólkurlaus með haust-
inu, verður að stuðla að því, að
vinnukraftur fáist til fram-
leiðslunnar.
„MOSASKEGGUR“
HRÓSAR SIGRI.
Sjálfstæðismenn uppskáru
fellibyl þann, er Morgunblaðið
sáði, á Varðarfundi sl. miðviku-
dagskvöld. Reyndist lið Sigurð-
ar Kristjánssonar svo harð-
snúið, að fylking Bjarnar Ól-
afssonar riðlaðist með öllu. Lét
hann þá undan síga, en Sigurð-
ur settist í sæti hans. ■
Vísir segir frá þessum at-
burði og fær lítt dulið harm
sinn. Kemst blaðið svo að orði
í forustugrein dáginn eítir
fundinn: „Ekki ber að dyljast
þess, að nokkur ágreiningur
hefir orðið um val frambjóð-
anda, sem þó hjaðnaði niður,
sökum drenglyndis og þegn-
skapar þess mannsins, sem af
mörgum mun talinn einhver
heppilegasti þingfulltrúi íyrir
þennan bæ, en kaus að víkja af
lista flokksins, til þess eins að
forða vandræðum.“
Sjást hér gjörla merki þess,
er Hermann Jónasson nefndi I
útvarpsræðu á dögunum:
„Sjálfstæðisflokkurinn er að
leysast upp innan frá.“ Flátt-
skapur flokksins í kjördæma-
málinu mun flýta fyrir þeirri
upplausn.
„EITURHYLKIN“.
Nýlega var á það drepið hér
í blaðinu, að þeir Ásgeir og Gísli
Sveinsson hefðu gripið til þess
að nota kommana sem eins-
konar „eiturhylki“ til að koma
„stj órnarskrá upplausnarinnar"
í framkvæmd. Væri því hugsan-
legt, að með varúð mætti nota
„eiturhylkin" í gagnlegum til-
gangi, er burgeisarnir í Reykja-
vík hefðu hreiðrað um sig með
„hlutfallsþingmennina" að líf-
verði.
Kommar eru mjög uppveðr-
aðir yfir þessu og tala af mikl-
um fjálgleik um þetta hlut-
skipti sitt sem „notkun eitur-
lyfja.“
„Mín verður þá getið að ein-
hverju“, sagði strákurinn.
flokksins skrifuðu mjög vin-
gjarnlega um hann. T. d. birti
Skutull, blað Alþýðuflokksins á
Vestfjörðum, þannig orð um
Sigurð:
„Sigurður var, allt frá því
hann var skólapiltur í Reykja-
vík, Alþýðuflokksmaður, en fór
úr flokknum fyrir fáum árum
(Framh. á 4. siBu)