Tíminn - 15.09.1942, Side 2

402
TlMK\J¥, sniinmhtgiim 13. sept. 1942
102. blað
Jónas Jónsson, íormaður Framsóknarílokksins
Ávarp til Framsóknarmanna
Kosningar eiga aS fara fram eftir rúmlega mánuð, og gilda um-
boð þeirra þingmanna að öllu forfallalausu um næstu fjögur ár.
Framsóknarmenn hafa sízt af öllu óskað eftir tyennum kosning-
um sama árið. Þeir óskuðu eftir góðum friði innanlands, sam-
hentri og þróttmikilli ríkisstjórn og þjóðrækinni en kurteislegri
framkomu við setulið þeirra tveggja stórþjóða, sem hafa hér lið
um stundarsakir. Þessum óskum var ekki sinnt. Þrír landsmála-
flokkar komu sér saman um að leysa upp þjóðstjórnina, hefja
illvígar innanlandsdeilur um mál, sem engin þjóðarnauðsyn var
að glíma við meðan stóð á heimsstyrjöldinni. Þessum ófriði var
einhliða beint gegn Framsóknarflokknum. Samhliða hinni miklu
upplausn, sem átt hefir sér stað síðan á síðastliðnu vori, lögðu
andstæðingar Framsóknarmanna út í baráttu fyrir lýðveldis-
stofnun á þessu sumri eða í haust. Ytri ástæður hafa leitt til
þess, að ekkert verður úr þeirri ráðagerð að sinni. Lýðveldis-
stofnunin er lögð á hilluna í bili. Næsta skrefið í því máli verður
að vekja skilning þjóðarinnar á gildi fullkomins sjálfstæðis og
löngun borgaranna til að vinna með dirfsku og gætni að því að
ná settu marki.
Sjaldan í sögu þjóðarinnar
hefir legið meira á en nú, að
þjóðin fái sem flesta nýta þing-
fulltrúa eftir kosningarnar 18.
október. Fjármála- og atvinnulíf
landsmanna er að hrynja í
rústir. Við borð liggur að sam-
ansparaðar innieignir í bönk-
um og sparisjóðum verði að
sama sem engu. Fyrirsjáanlegt
er, að eftir styrjöldina, og ef til
vill fyr, kemur gífurlegt at-
vinnuleysi, fátækt og neyð, ef
hjól dýrtíðarinnar veltur ó-
hindrað niður brekkuna eins og
það hefir gert síðan gerðar-
dómurinn var lagður á hilluna.
Stærsta verkefnið eftir kosn-
ingarnar verður að stöðva
skriðu dýrtíðarinnar, vernda
gildi krónunnar, bjarga inn-
stæðum í bönkum og sparisjóð-
um frá að verða að engu, og
hindra það að atvinnuleysið
sökkvi þjóðarskútunni, þegar
friður kemst á. Framsóknar-
flokkurinn hóf baráttuna gegn
dýrtíðinni. Fyrir ári síðan
voru báðir, Alþýðuflokkurinn
og Sjálfstæðisflokkurinn, móti
skipulögðum tilraunum til
varnar gegn dýrtíðinni. Um
síðustu áramót kom Sjálfstæð-
isflokkurinn um stund til sam-
starfs við Framsóknarmenn og
var útlit fyrir verulegan árang-
ur. Síðastliðið vor var þessi
samvinna rofin. Síðan þá hafa
þeir þrír flokkar, sem stóðu
saman um kjördæmabreyting-
una, líka staðið saman um að
opna allar gáttir fyrir vaxandi
dýrtíð. Ávextirnir af því sam-
starfi skelfa nú alla hugsandi
menn í landinu.
Af undangenginni reynslu
má fullyrða, að annað hvort
verður engin viðleitni sýnd til
að stöðva fjárhagshrunið, eða
þá að forgangan í því máli
verður að koma frá Framsókn-
arflokknum. Það er líka til-
gangur Framsóknarmanna, að
einbeita orku flokksins móti
dýrtíðinni, móti verðfellingu
peninganna, móti komandi at-
vinnuleysi, og til varnar inn-
stæðum almennings í bönkum
og sparisjóöum. Framsóknar-
| menn munu vinná að þessu tak-
marki með öllum löglegum leið-
um, og með öllum dugandi
mönnum, sem vilja taka með í
strenginn, án undirhyggju eða
persónulegrar sérdrægni.
Fundarsókn verður erfið víða
um land vegna fámennis á
heimilunum, anna við óhjá-
kvæmileg störf og óhentugar
árstíðar. Samt er mjög æski-
legt, að Framsóknarmenn leit-
ist við að sækja fundi, þar sem
því verður við komið, og að
leggi áherzlu á að skýra fyrir
þeim, sem minna vita, þýðingu
þess að efla nú Framsóknar-
flokkinn sem mest má við þess-
ar kosningar, til þess að hann
geti átt höfuðþátt í að bjarga
þjóðinni frá varanlegu óláni,
sem nú er stefnt að.
Næst fundarsókn og gagnleg-
um rökræðum, er kjörsókn að-
alatriði. Framsóknarmenn eru
beðnir að skipuleggja kjörsókn-
ina með framsýni, flytja gam-
alt og lasburða fólk fyrir kjör-
dag í nánd við kjörstað, hafa
hesta tilbúna þar sem þess þarf
með, til mannflutninga í snjó,
hjálpa nábúum gagnkvæmt til
að annast bústörfin meðan
farið er á kjörfund, nota leigu-
bíla sem mest fyrri kjördaginn,
til að spara óþarfa eyðslu, og
hafa samstarf við aðra flokka
um leigubíla til fólksflutninga,
þar sem því verður með góðu
móti við komið.
Vetrarkosningar eru hörku-
átak fyrir fólkið í dreifbýlinu.
Með því að sækja kjörfund bet-
ur en höfuðstaðarbúar, sýnir
fólk í dreifbýlinu, að það eigi
skilið að hafa megináhrif á
gang þjóðmála hér á landi.
Ég vii nota tækifærið til að
vara bændur og vatneigendur,
hvar sem er á landinu, við að
láta falar jarðir sínar, hús-
eignir eða skóga, fyr en fram úr
sér með verðgildi peninganna.
Spekulantar munu sækja fast
eftir eignum og bjóða mikið fé
í krónum augnabliksins. En öll
slík boð eru tálgrafir og sjón-
hverfing, meðan ekki er völ að
stöðva hjól dýrtíðarinnar. Eng-
inn hygginn maður á að láta
fala fasteign fyrir pappírs-
krónur, fyr en Framsóknar-
flokkurinn hefir náð að safna
nægilegum liðsafla við kosn-
ingarnar í haust til að verja
verðgildi íslenzkrar krónu og
innstæður í bönkum og spari-
sjóðum móíi þeirri gereyðingu,
sem stafar af ofsa dýrtíðarinn-
ar. Framsóknarmenn hugsa um
jvelferð alls landsins, allra kjör-
1 dæma og allra stétta. Verkin
| tala ótvíræðu máli um þessa
1 staðreynd. Aðstandendur hinna
j flokkanna reyna oft að telja
1 mönnum trú um, að tilgangs-
laust sé að kjósa frambjóðend-
j ur Framsóknar í þeim kjör-
dæmum, þar sem flokkurinn er
! enn í sýnilegum minnihluta.
jVíða, t. d. í Gullbr.- og Kjósar-
‘ sýslu, N,- ísafjarðarsýslu, Siglu-
firði, Hafnarfirði, ísafirði,
I Vestmannaeyjum, Seyðisfirði
j og Reykjavík, munu keppi-
! nautar Framsóknarflokksins
!segja við kjósendur: „Það er
' tilgangslaust að kjósa Fram-
sóknarframbjóðandann. Hann
kemst ekki að, Fylgið, sem
jhann fær, verður ónýtt. Kjósið
1 aðra flokka, sem hafa von um
1 uppbótarsæti."
En reynslan sýnir annað.
Framsóknarmenn hafa hrint í
framkvæmd ræktunarmálum
Seyðisfjarðar og Vestmanna-
eyja, stutt upphaf ísfirzkra sam-
vinnuflotans, byggingu mestu
og fegurstu opinberrar bygg-
ingar í Hafnarfirði, hrint í
framkvæmd menntaskóla á Ak-
ureyri, meðan Líndal, þm. kjör-
dæmisins, beitti öllum ráðum
til að stöðva framgang máls-
ins. Allir þekkja hvaða flokkur
skapaði síldariðju ríkisins á
Siglufirði og áhrif þeirrar miklu
framkvæmdar. Djúpverjar
vestanlands mega vel minnast
Aístaða Jónasar Jónssonar
í stjórnarskrárnefndinní
Á öðrum fundi milliþinga-
nefndarinnar í stjórnarskrár-
málinu, sem haldinn var rétt
eftir þing í vor, lét Jónas Jóns-
son bóka greinargerð um af-
stöðu sína í málinu. Sýnir sú
bókun glöggt, hversu hóflega
var tekið á ófriði þriggja flokka
gegn Framsóknarflokknum, um
leið og lagt var út í skilnaðar-
málið.
Bókun Jónasar var svohljóð-
andi:
„1. Að hann álítur að Alþingi
1941 hefði átt að undirbúa lög-
gjöf um þjóðfund, sem hefði
með samkomu á Þingvöllum það
sumar, ráðstafað hinu æðsta
valdi á íslandi með lýðveldis-
myndun.
2. Að hann telur það furðu-
legt, að sá þingmeirihluti, sem
stendur að stjórnarskrárbreyt-
ingu vorið 1942, skuli sam-
þykkja stjórnarskrá, þar sem
ekki er hróflað við hinum fornu
ákvæðum um erfðavald kon-
ungs, sem búsettur er í Kaup-
I þess, að skammt myndi nú
komið byggingu menntaseturs
|í Reykjanesi, og góðri lausn
Djúpbátsmálsins, ef Framsókn
hefði þar hvergi nærri komið. í
Gullbringusýslu vita Grindvík-
ingar um starf Framsóknar-
manna að því er snertir lend-
ingarbætur þar. Keflvíkingar
myndu enn vera án hins arð-
sama samvinnuskips, Keflvík-
ings, og hins góða samkomu-
húss í Keflavík, ef ekki hefði
notið styrks Framsóknar-
manna. Vegakerfið um mikinn
hluta Snæfellsness og hinn
mikli vegur inn í Dalasýslu úr
Norðurárdal eru framkvæmdir,
sem Framsóknarmenn komu í
verk, þó að þingmenn þessara
héraða væru úr andstöðuflokki.
í sjálfum höfuðstaðnum bera
allar hinar nýju stórbyggingar
til almanna þarfa, að undan-
teknum barnaskóla í austur-
bænum, vott um skapandi afl
og stórhug Framsóknarmanna.
Landspítalamálið var strandað
á Alþingi 1923, þegar Framsókn-
armenn fundu færa leið. Allir
þekkja forgöngu og úrslitaáhrif
Framsóknarmanna við að koma
upp sundhöll Reykjavíkur,
Arnarhvoli, Þjóðleikhúsinu,
Landsímahúsinu, útvarpsstöð-
inni, Hótel Borg og hinni nýju
háskólabyggingu.
Menn skulu varast þá fals-
kenningu keppinautanna, að
Framsókn geti ekki haft áhrif
fyrir kjördæmi, þar sem flokks-
(Framh. á 4. síðu)
mannahöfn, yfir íslenzkum
málum.
3. Að hann efast mjög um
hagsýni þeirra ráðagerða að
lúka málinu um endanlega
skilnað íslands og Danmerkur
á Alþingi því, sem kann að
verða haldið á miðju sumri
1942.
4. Að hann álítur, að svo
framarlega sem hallast var að
því að framkvæma skilnaö ís-
i lands og Danmerkur vorið eða
sumarið 1942, hafi ekki vcrið
| um annað að ræða en byggja á
uppkasti um þetta efni, sem
þjóðstjórnin lét nokkra merka
lögfræðinga gera árið 1940.
5. Að hann telur ósennilegt
að nefnd önnum kafinna þing-
manna og frambjóðenda, sem
kosin var í maí 1942, og á að
skila áliti snemma í júlí sama
ár, um skilnað íslands og Dan-
merkur, geti gert nokkuð ann-
að en að mæla með frumvarpi
því, sem um getur í 4. lið.
6. Að hann telur að undireins
nú í sumar verði að skipa nefnd,
sem að líkindum mundi starfa
all lengi og með nægilegum
hjálparmönnum að því að und-
irbúa framtíðarkjördæmaskip-
un og stjórnarhætti landsins,
eftir að þjóðin hefir endur-
heimt frelsi sitt, og að það
verði jöfnum höndum byggt á
reynslu íslenzku þjóðarinnar og
þeirra erlendra þjóða, þar sem
frjálst þjóðlíf er með mestum
blóma.
7. Að hann er ekki mótfallinn
því, að nefndin ráði til starfs
lögfróðan mann til að safna
heimildum um stjórnarfar í
frjálsum löndum, með því að
þær heimildir gætu komið að
fullum notum fyrir nefnd þá,
sem um ræðir í 6. lið.
8. Að hann býst við að verða
norður í landi mest allan þann
tíma, sem nefnd þessi liefir til
umráða, en vill gjarna, vegna
sjálfstæðismálsins og þátttöku
Framsóknarflokksins í endan-
legri lausn þess, fylgjast með
aðgerðum þess þingmeirihluta,
sem stendur að hinni nýsam-
þykktu stj órnarsk'rárbreytingu.“
Þess má geta, að nefndin
gerði ekki annað en að mæla
með frv., sem um getur í 3. og
4. lið, ef þingið fellist á að
stofna lýðveldið. Reyndist J. J.
því sannspár um starf nefnd-
arinnar. Frv. þetta höfðu hæsta-
réttardómararnir undirbúið
1940 fyrir atbeina Hermanns
Jónassonar, sem áleit rétt að
hafa tilbúna lýðveldisstjórnar-
skrá, ef óvænta atburði bæri að
höndum.
iékariregn:
I r fornnm fræðum
i
Þorsteinn M. Jónsson á Akureyri hefir nýlega gefið út:
ÍSLENZK ANNÁLSBROT og UNDUR ÍSLANDS eftir Gísla
Oddsson biskup í Skálholti (1632—1638). Frumrit biskups á
íslenzku að ritum þessum er glatað, en til er latnesk þýðing
af þeim, geymd í ensku bókasafni.
Jónas Rafnar læknir hefir snúið báðum ritunum úr lat-
ínu á íslenzku.
Biskup samdi rit þessi í því skyni að fræða útlendinga um
sögu íslands og náttúrufræði.
Nú, eftir full þrjú hundruð ár, eru rit þessi næsta merki-
leg heimild um þekkingu, hugsunarhátt og þjóðtrú íslend-
inga um þær mundir, er þau voru skráð.
Fara hér á eftir nokkur sýnishorn úr ýmsum köflum bók-
arinnar.
<gímirm
Þri&judag 15. sept.
Kosningin
í Reykjavík
í kosningunum 18. október
næstkomandi^velja Reykvíking-
ar 8 þingmenn í fyrsta sinn.
Allir flokkar voru sammála um,
ef kjördæmaskipuninni yrði
breytt, að þingmönnum Reykja-
víkur yrði fjölgað. Framsóknar-
flokkurinn hafði aðeins þá sér-
stöðu, að uppbótarþingmönnum
yrði fækkað að sama skapi, þar
sem hann áleit óheppilegt, að
fjölga þingmönnunum.
Það virðist eðlileg breyting,
að þingmönnum Reykjavíkur
sé fjölgað en uppbótarsætunum
fækkað, þar sem þau reynast
mesta vandræðafyrirkomulag.
Er það vissulega betra fyrir
Reykvíkinga að fá' þingmenn
kosna beint en að atkvæðamagn
þeirra fari til þess að skola inn
á þingið liðléttingum, sem ekki
hafa náð kosningu í öðrum
kjördæmum.
Fjölgun þingmanna í Reykja-
vík skapar betri kosningaað-
stöðu fyrir Framsóknarmenn
þár. Það þarf nú minna at-
kvæðamagn en áður til þess að
fá þar mann kjörinn.
Framsóknarmenn haf a líka
að öðru leyti stórum betri kosn-
ingaaðstöðu í bænum en fyrr.
Það var bæði i bæjarstjórnar-
kosningunum í vetur og þing-
kosningunum í vor, reynt að
gera dýrtíðarráðstafanir flokks-
ins óvinsælar. Það var sagt, að
þeim væri fyrst og fremst beint
gegn launastéttunum. Þessi á-
róður hefir nú borið þann
árangur, að dýrtíðarráðstafan-
irnar hafa verið brotnar niður.
Launastéttirnar hafa fengið
verulegar kaupbætur. En sú spá
Framsóknarmanna hefir reynzt
rétt, að allir fjölskyldumenn í
launastétt hafa það lakara en
áður. Dýrtíðin hefir aukizt
meira en kaupið hefir hækkað.
Allír launamenn mega nú
harma það, að ekki var fylgt
því ráði Framsóknarflokksins í
fyrra, að lögfesta bæði kaup-
gjaldið og verðlagið.
Þó er þetta aðeins byrjunar-
erfiðleikarnir, sem af því hljót-
ast að dýrtiðinni var aftur gef-
inn laus taumurinn. Það mun
koma á daginn fyrr en síðar,
að atvinnuvegirnir fá ekki ris-
ið undir dýrtíðinni. Atvinnu-
leysið og öryggisleysið, sem af
því leiðir, mun fyrst og fremst
bitna á launastéttunum.
Launastéttunum má því vera
það ljóst, að forráðamenn só-
síalista, Alþýðuflokksins og
Sjálfsætðisflokksins, hafa leitt
þær út í hreinan ófarnað, þeg-
ar þeir brutu niður dýrtíðarráð-
stafanir Framsóknarflokksins,
án þess að koma með nokkurar
úrbætur í staðinn. Með því hafa
þeir sannað úrræðaleysi sitt og
getuleysi til að gera nokkurar
gagnlegar ráðstafanir í þess-
um efnum. Launastétirnar geta
þvi ekki treyst þeim framar.
Það er vissulega ekki hægt
að hugsa sér neitt aumkunar-
verðara en þegar blöð Sósíal-
ista og Alþýðuflokksins gera það
tvennt í einu, að hrósa sigri
yfir gerðardóminum og harma
þá miklu dýrtíðaröldu, sem
flæðir yfir landið og er ekkert
annað en afleiðing af þessum
sigri.
Framsóknarmenn í Reykja-
vík geta því gengið vígreifir til
þessara kosninga. Reynzlan
hefir sannað, að stefna þeirra
var rétt. Flokkur þeirra hefir
sýnt, að hann er eini flokkur-
inn, sem hefir kjark til að benda
á hagnýt úrræði og fylgja þeim
fram, þótt þau mæti óvinsæld-
um í bili. Honum verður því
bezt treyst til að fást við þau
miklu vandamál, sem bíða
framundan. Sigur hans ætti
ekki sízt að verða mikill í höf-
uðstaðnum, ef flokksmennirnir
þar liggja ekki á liði sínu.
Þ. Þ.
Skrifið eða simið til Timans
og tilkynnið honum nýja áskrlf-
endur. Sími 2323.
Annállinn nær frá 1106—1636,
en mjög er hann slitrótur. Er
þar sjáanlega mest haldið til
haga kynlegum fyrirbrigðum,
eðlilegum og yfirnáttúrlegum
jöfnum höndum.
Ár 1340. Það ár og sex sinnum
á þeim tveim næstu brann
Heklufjall með hræðilegum
gný. Enn fremur fjalið Lóma-
gnúpur. Um leið einnig annað
fjall, Trölladyngja. Spjó úr sér
alt til hafs við sjávarsveit þá,
er kölluð er Selvogur. Einnig
Reykjaneshöfði eyddist í eldi
meira en að hálfu. Sjást merki
hans ennþá í rúmsjó, gnæfandi
drangar, sem af þessu nefnast
Eldeyjar, — eða Driftarsteinn,
eins og eldri menn vilja kalla
þá. Sömuleiðis Geirfuglasker,
þar sem alt til þessa sjást fjöl-
margir brunnir steinar. Á sama
tíma bran'n einnig fjallið Síðu-
jökull á Suðurlandi og mörg
önnur fjöll. Eyddu þau heilar
sveitir. Stundum sást eldur og
bruni í hafi, og brunnin fjöll
hrundu úr meginlandinu í sjó
út. Svo miklar breytingar sáust
þá á íslandi, eynni til óviðjafn-
anlegs tjóns, að aldrei bætist
fyrir, fyrr né síðar.
Ár 1342. Grænlendingar sner-
ust af eigin vilja frá sannri trú
og kristilegri kenningu, höfn-
uðu öllum heiðarlegum siðum
og sönnum dyggðum og snerust
að háttum Vesturálfu-þjóða.
Því að nokkrir telja Grænland
mjög nálægt vesturlöndum
heims. Af því hefir leitt, að
kristnir menn halda sér frá sigl-
ingum til Grænlands.
Ár 1547 eða um það bil bjuggu
hjón á bæ nokkrum norðan
lands, Skíðastöðum í Vatnsdal. |
Þau unnu sér og fjölskyldu!
sinni jafnt á helgum dögum
sem sýknum. Um haustið bar
svo við að kvöldi til, á meðan
sauðamaður var að reka sauði
og stórgripi til beitar, að fjallið
þar fyrir ofan rifnaði og kæfði
jarðsverði og stórgrýti bæinn
sjálfan og það, sem þar hafði
saman safnazt, ásamt allri fjöl-
skyldunni. Verksummerki eru
auðsæ fram á þennan dag. Á
flatanum eða í dalnum, sem áin
fellur eftir, er jörðin opin inn
að iðrum, svo að hún spýr upp
miklu vatnsmegni og myndar
poll, sem mönnum ber ekki enn
saman um, hve djúpur sé. Voru
þar áður grösug engi og ár-
bakkarnir mjög yndislegir.
Ár 1615. í firði nokkrum vest-
an lands brotnuðu um vetur-
nætur þrjú ræningjaskip í stór-
viðri og hafísreki. Af komust
88 menn og rændu þeir um
Vestfjarðabyggðir miklum
fjölda fjár og húsmunum, svo
að Ari Magnússon sýslumaður
réðist á 31 þeirra með mönnum
sínum og drap þá í Æðey
skömmu fyrir jólin. Þeir sem
eftir voru, hér um bil 50 að tölu,
voru um veturinn og fram á
vor í búðum Dana á Vatneyri.
Ár 1633. Bæ nokkurn á Vest-
urlandi kæfði svo í snjó, að
hann kom ekki upp aftur fyrr
en sumarið eftir, og voru þá
allir heimamenn dauðir.
Biskup lýkur við að rita ann-
ál sinn 24. júlí 1637, en 18. apríl
1638 byrjar hann að rita „lýs-
ingu þeirra undraverðu hluta,
sem fyrir koma í föðurlandi
mínu“. Þessi íslandslýsing er í
40 kapítulum og fjallar um
landfræði íslands, eldfjöll, haf-
ís, dýralíf, gróður og loks um
þjóðina sjálfa.
Um hafísinn segir, að hann
færi oss mestu ótíð í hvert
sinn, sem hann leggst að strönd-
unum, einkum þeim norðlægu.
En það sé alls ekki á hverju ári,
heldur á vissum skiptum og
millibilum „ákvörðuðum af Guði
allsráðanda.“
Skrýmsli eru hér ferleg í sjó
og vötnum. „Er þar fyrst fræg-
an að telja orm þann eða vatna-
slöngu, sem áreiðanlegir menn
hafa oft séð í Lagarfljóti, og er
afskaplega stór. Hann er svo ó-
skaplega stór, lengdin skiptir
skeiðrúmum, þótt' ótrúlegt sé.
Hefir þessi óskaplegi búkur
skotið sér upp úr hyldjúpu
vatninu og sýnt sig, en það fyr-
irbrigði hefir ævinlega verið
löndum vorum fyrirboði ein-
hvers, því að menn halda að það
boði venjulega hallæri, drep-
sótt, dauða höfðingja eða ein-
hverju slíku.“
Um helsingjana segir höf., að
menn haldi, að þeir hafi tvö-
falda æxlun; fæðist annað
kynið af trjáviði nokkrum (sjá
Gyðingasögu Josephusar) en
hitt komi fram við egg. „Hefir
eftir því verið tekið hér á landi,
að hið síðar nefnda hendi
sjaldan hér, og fullyrða menn
því einum munni, að allir hels-
ingjar vorir séu karlfuglar.“
Um farfugla koma fram
margar kynlegar hugmyndir.
Sumir haldi jafnvel að til séu
hér á landi eins konar ódáins-
vellir eða Áradalir, þar sem
engin vetrarharka nær til, en
höf. er þó heldur vantrúaður á
þetta.
Frábærir hestar eru nú orðnir
sjaldgæfir hjá oss, bæði vegna
ófrjósemi náttúrunnar og hag-
leysis.
Kettir og mýs geta ekki lifað
í vestara helmingi Hornafjarð-
ar og annarri nálægri sveit,
sem sé Öræfum.
í Vestmannaeyjum „hafa
stundum hitzt neðanjarðar-
kettir, kallaðir urðarkettir, og
eru stærri en almennir kettir
og grimmari að ásýnd. Hefi ég
með eigin augum séð skinn af
einum þeirra, svart að lit. Róf-
an var í meðallagi löng og í
mjórra lagi, en að öðru leyti var
allt eins og á ketti. Sjást þeir
fretnur sjaldan og eru taldir
með dulverum náttúrunnar.“
í snarbröttu fjalli austan
lands sést glöggt einstakt tré
í skoru nokkurri og situr hæst
1 þverhnípi. Er að því dregið
nafn fjallsins og bæjarins, er
undir stendur, og heitir af því
Stafafell, — eins og menn segðu
tréfjall. Staðurinn er í hengi-
flugi og nálega ókleifur.
Höfundur er í vafa um, hvort
þarna hafi áður verið miklir
skógar „eða hvort ætla megi, að
þetta einstaka tré hafi setið
þarna allt frá Nóa-flóði, því að
þess kyns vitnisburðir eru
margir, þar sem á hæstu fjöll-
um, eins og. Spákonufellshöfða