Tíminn - 07.12.1943, Blaðsíða 2

486
TlniW. þriðjuclagiim 7. des. 1943
122. blað
Þorbjörn Björnsson, Geitaskarðii
liMsir Seltlirniriesareslslis
■gtmtnn
Þriðjudufiur 7. des.
Olíumólid
Meðal útgerðarmanna ríkir
mikil ánægja yfir framgöngu
Vilhjálms Þór í olíumálunum.
Fyrir atbeina hans byrjuðu
síldarverksmiðjur ríkisins að
selja olíu á síðastliðnu sumri
fyrir langtum lægra verð en þá
var hjá olíuhringunum. Þetta
leiddi til þess, að hringarnir
voru nokkru síðan neyddir til
að lækka olíuverðið stórlega.
Hagnaður útgerðarinnar af
verðlækkuninni mun alltaf
nema miljónum kr. á ári.
í beinu áframhaldi af þessu,
hefir atvinnumálaráðherra lagt
fram frumvarp um nýtt skipu-
lag á olíuverzluninni. Er það
markmið frv. að koma olíu-
verzluninni sem mest í hendur
þeirra, sem eiga mest undir
henni, þ. e. útgerðarmanna Ætl-
ast er til að þeir standi saman
um verzlunina á félagsgrundvelli
og njóti öflugrar aðstoðar ríkis-
valdsins meðan samtök þeirra
eru að komast á legg.
Reynslan hefir sýnt, að þar
sem útgerðarmenn hafa mynd-
að slík olíusamlög, hefir árang-
urinn orðið mjög góður. Meðal
útgerðarmanna ríkir líka mik-
ill og vaxandi áhugi fyrir lausn
málsins á þessum grundvelli.
Má óhætt fullyrða, að þeir
standi jginhuga um frv. at-
vinnumálaráðherra.
Olíufrv. atvinnumálaráð-
herra hefir fleiri hliðar en þær,
að það sé hagsmunamál út-
gerðarinnar.
Olíuverzlunin hér er raun-
verulega í höndum erlendra
auðhringa. Markmið þeirra er
að græða sem mest á viðskipt-
unum við íslendinga líkt og ein-
okunarkaupmenn Dana forðum.
Vafalaust hafa hinir íslenzku
umboðsmenn þeirra hér reynt
að draga taum þjóðar sinnar,
en þeir mega sín vart mikils í
skiptunum við hina erlendu
húsbændur. Það eru því hin út-
lendu auðfélög, sem drottna
yfir olíuverzlun íslendinga.
Með frv. atvinnumálaráð-
herra er stefnt að því að olíu-
verzlunin verði innlend. Það er
því mikilvægt sj álfstæðis-
mál. Hér er verið að vinna
sams konar verk og þegar verið
var að draga verzlunina úr
höndum Dana í hendur íslend-
inga sjálfra.
Vel má vera að þetta verk
reynist torvelt, en tækifærið til
að koma því fram er óvenjulega
gott nú, vegna hinnar vinsam-
legu skipta okkar við þau tvö
stórveldi, er hér eiga mest hlut
að máli.
Þess hefði mátt vænta, þrátt
fyrir sundurlyndið og 'ósam-
komulagið á Alþingi, að þing-
mönnum auðnaðist samt að
standa saman um þetta mál,
sem er bæði stórt hagsmuna-
mál sjávarútvegsins og mikil-
vægt sjálfstæðismál í senn.
En því miður hefir ekki einu
sinni náðst samhugur allra
þingmanna um þetta mál.
Sjálfstæðisflokkurinn —
flokkurinn, sem kennir sig við
sjálfstæði þjóðarinnar, — hefir
smátt og smátt verið að færast
til andstöðu við frv. Formaður
flokksins reið á vaðið við 2.
umr. í neðri deild og varpaði
ýmsum brigzlyrðum til atvinnu-
málaráðherra fyrir flutning
þess. Frv. komst þó klakklaust
gegnum þá deild, en þegar til
efri deildar kom, hófst mót-
staða Sjálfstæðismanna fyrir
alvöru. Þar hafa þeir tafið það
með málþófi og forseti kom-
múnista hefir hjálpað þeim til
að tefja málið með því að taka
það aðeins örsjaldan til um-
ræðu.
Sjálfstæðisflokkurinn byggir
andstöðu sína gegn frv. eink-
um á því, að það heimili eign-
arnám á olíugeymum auð-
hringanna fyrir olíusamlög út-
vegsmanna, ef það er talið
nauðsynlegt. Þessi heimild er
raunar meginkjarni frv., því að
án hennar myndi framkvæmd
málsins sennilega alveg stranda
að þessu sinni. Eignarréttur
auðhringanna er svo mikilvæg-
í 10. tölubl. sjómannablaðs-
ins ,Víkingur“ birtist mér leið-
arvísir eftir sr. Jón Thoraren-
sen. Þetta mun eiga að vera
nýr vegur, sem klerkurinn
bendir mér á, en mér virðist
hins vegar aðeins um lélegan
ofaníburð að ræða í þann veg-
arspotta, sem hann gerði í vor
og vildi telja framtíðarbraut
íslenzkrar bændastéttar.
Kennimaðurinn byrjar grein
sína með lofsöng til forráða-
manna sjómannablaðsins fyrir
að hafa birt grein sína. Þeim
verður ekki flökurt af öllu
mönnunum þeim. Það eru þeim
engin vinstrihandarverk, aur-
kastið og illyrðin í garð ís-
lenzkra landbænda. Það voru
þeir, sem á sínum tíma bölsót-
uðust og blöskruðust yfir
brezka miljóna framlaginu til
verðuppbótar á íslenzkar land-
búnaðarvörur sakir útlendra
markaðstapa, og þeir töldu rétt-
mætara að skila brezka heims-
veldinu aftur hinni stóru fjár-
fúlgu, en að láta hana ganga
til landbænda að verulegu leyti.
Þannig litu þeir herrar á þau
mál þá — nú syngur sr. Jón í
sama dúr. — Sækjast sér um
líkir. Presturinn virðist hafa
mikla hneigð til að slá föstu,
ur að dómi Sjálfstæðisflokks-
ins, að fyrir honum verða hags-
munir útgerðarinnar og sjálf-
stæðismál þjóðarinnar að víkja,
enda þótt Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi verið mjög fús til að
veita eignarnámsheimildir, þeg-
ar um jarðeignir bænda hefir
verið að ræða, t. d. við kaup-
staði.
Þótt Sjálfstæðisflokkurinn
sýni frv. þannig fyllstu and-
stöðu, má samt vænta þess, að
það nái fram að ganga. And-
staða Sjálfstæðisflokksins verð-
ur þá aðeins til að sýna það,
hve þessi flokkur, sem sérstak-
lega þykist bera sjálfstæði þjóð-
arinnar og sjávarútveginn fyr-
ir brjósti, er skeleggur í þeim
efnum, þegar stórauðvaldiö er
annars vegar. Þ. Þ.
Það eru nú liðin sextíu og
fimm ár síðan ég kom fyrst til
sjóróðra á Vatnsleysuströnd.
Þaðan stundaði ég útróðra í tíu
ár. Á því tímabili varð ég gagn-
kunnugur þessu byggðarlagi og
vissi nokkuð góð skil á flestum
búendum þar, bæði fátækum og
ríkum. Öreigalýður í þurrabúð-
um var þar þá í meiri hluta,
nokkrir bændur bjargálna og
fáeinir voru eða sýndust vera
ríkir. Þeir höfðu mörg hjú,
gerðu út nokkur skip, sem þeir
áttu sjálfir, voru formenn á átt-
æringum og höfðu jafnvel
fimmtíu til sextíu manns á vetr-
arvertíðum.
Á þessum árum bar hæst á
þeim nöfnum, bæði um skipa-
stól og aflaföng, Guðmundi
Guðmundssyni á Auðnum og
Guðmundi ívarssyni, sem þá
var talinn frá Skjaldakoti. Þeir
voru þá báðir í fullu fjöri og
mátti ekki á milli sjá, hvor
þeirra væri betri formaður, en
báðir voru þeir mestu aflaklær.
Meðan þessir og nokkrir aðrir
formenn sigldu skipum sínum í
land, hlöðnum af þorski, sátu
öreigarnir á grunnmiðum á sín-
um lélegu bátkænum og báru
oftast lítið úr býtum. Varð þvi
sultur og seyra hjá meiri hluta
fólksins, sem bjó í grennd við
hina svokölluðu stórbændur.
Meiri fátækt hefi ég ekki séð
en á Vatnsleysuströnd á þessu
tímabili.
Endurminningar frá þessum
árum fór ég að rita á gamals
hvert stefna beri á hinni þjóð-
hagslegu og meninngarlegu
braut íslenzku þjóðarinnar í nú-
tíð og framtíð, gleymandi því
eða óvitandi, að hann sakir
takmarkana sinna er ófær til
að spá hvað þá að slá föstu,
hvert stefna beri.
Það er ekki laust við vand-
ræðasvip á hinni prestslegu á-
sjónu yfir því, hve lítið hann
þekki mig. Hann viti eiginlega
ekkert annað um mig en það,
að ég hafi einhverntíma í
fyrndinni búið á Heiði í Göngu-
skörðum. Þrátt fyrir þennan
þekkingarskort sinn á mér, slær
hann því föstu, svona nokkurn-
veginn, að ég sé leppalúði og
þversum maður við líf og bar-
áttu hinnar íslenzku þjóðar. En
þrátt fyrir þessa af honum mér
tileinkuðu eiginleika, er hann
fús til að skáka sér fram til
mannjafnaðar við mig og telur
sig þá eðlilega færari í allan sjó,
ólíkt verkfærari og fjölreyndari
á verklegum sviðum. Hann
kveðst vera gamall síldveiða-
kappi, sjógarpur og þaulvanur
lifrarbræðslumaður, að ó-
gleymdum prestsskapnum. Ég
skal nú presti til glaðningar
gefa honum eftir yfirburðina í
sjósókn, lifrarbræðslu og
prestsskap, en lengra vil ég eigi
að svo komnu undan slaka.
Eftir þessa sína umþenkingu
um mig, bregður hann upp sam-
úðarsvip og segir, að sér þyki
mjög vænt um bændur, og er
voteygur yfir því, að „Tíminn“
skuli ekki hafa stungið grein
minni 17. ágúst undir stól, en
það sé nú eins og áður, að
„Tímanum“ sé ekki óljúft að
skamma og birta skammir um
sig og aðra Reykvíkinga, sem
elski bændur og séu stöðugt með
útbreiddan faðm þeim til varn-
ar og verndar. — Já, sér er nú
hver væntumþykjan hjá Jóni
presti og hans fylkingararmi í
garð okkar bænda. Ætli Tíminn
sjái ekki stundum í úlfseyrun
undan sauðargærunni og fari
nærri um heilindi prestliðanna
í garð bænda. Hitt er sannara,
að presti gremst, að bændur
aldri og þar með sagnaþætti af
Vatnsleysuströnd, sem birtust í
Rauðskinnu. Þá var Vatnsleysu-
ströndin orðin óþekkjanleg
samanborið við þá tíma, sem
þættir mínir miðuðust við. Ör-
eigakotin horfin og hin mann-
mörgu stórbændaheimili ekki
lengur til. Aðeins stöku gamal-
menni á lífi, sem mundi þá
tíma, er ég lýsti. Um þá yngri
kynslóð þar syðra vissi ég þá
harla lítið, þar eð liðin voru þá
fimmtíu ár frá því ég kvaddi
það byggðarlag í síðasta sinni.
En svo bar nýrra við. Ég fékk
langt og fróðlegt bréf frá Á-
gústi bónda í Halakoti á Vatns-
leysuströnd. Ég hafði aðeins séð
hann ungling, en á foreldrum
hans, Katrínu Andrésdóttur og
Guðmundi ívarssyni, kunni ég
góð skil. Ágúst var þá búinn að
lesa þætti mína af Vatnsleysu-
strönd, og fann ég á honum, að
honum þótti ég allt of dökk-
skyggn á þetta byggðarlag, án
þess að bera upp á mig, að ég
færi neins staðar með rangt
mál. En sem vænta mátti hafði
Ágúst miklu fleira að segja frá
þessu byggðarlagi heldur en ég.
Þarna var hann borinn og barn-
fæddur, en ég kom sem vermað-
ur og gat helzt borið um sjó-
mannalífið þar. Fram úr þessu
skrifaði Ágúst mér fræðiþætti
einn eftir annan, bæði frá fyrri
og síðari timum. Varð ég þvi
fyrir vinsamleg bréf þessa
minnuga manns kunnur hinni
nýju Vatnsleysuströnd, sem
orðin var óþekkjanleg frá þeim
skuli eiga málsvara þar, sem
Tíminn er, sem bregða vill upp
hlífiskildi og deyfa vopnabit
þess liðs, sem í seinni tíð sækir
svo mjög að bökum búenda.
Séra Jón telur skrif mín í
„Tímanum“ 17. ágúst af því
sprottin, að ég sjái ofsjónum
yfir lofi hans í garð sjómanna-
stéttarinnar, því að ég vilji, að
bændastéttin sitji ein að öllu
lofi, svo sem hún hafi gert frá
1927 til þessa dags. Enda þótt ég
telji það hæpinn verknað að
eyða röksemdum í viðræðum við
sr. Jón Th. um þessi mál, þá
vil ég samt í örfáum dráttum
benda honum á eftirfaraiidi:
Ég tel ólíklegt, að nokkur ann-
ar en hann hafi getað fengið
það út úr grein minni í Tíman-
um 17. ágúst, að ég bæri öfund
og illhug til íslenzkra sjómanna.
Ég tók það skýrt fram, að ég
teldi þá verðuga lofs og skiln-
ings, sakir dugnaðar og dáða,
og að ég fyrirliti allan meting
milli stétta — ég benti á ástæð-
urnar fyrir því, að ég taldi
slíkt heimsku. Það má lofa svo
annan, að lastaður sé ei hinn.
Mér hefir heldur aldrei dottið
í hug að neita því, að hin fjár-
hagslegu uppgrip hafi hin síð-
ari ár verið við sjávarsíðuna,
en ég benti á, að hinn aðalat-
vinnuvegur þjóðarinnar, land-
búnaðurinn, skapaði e. t. v.
verðmæti, sem hefðu gildi til
jafns við fjármagn sjávarsíðu-
búa. Presturinn hyggst að slá
mér við með þeirri röksemd, að
samkvæmt útreikningum hag-
stofunnar hafi 95—96% af öllu
útflutningsmagni þjóðarinnar
árin 1940—41 verið sjávaraf-
urðir, aðeins 4—6% hafi verið
landbúnaðarvörur og annað dót.
Þetta mun í aðalatriðum rétt.
En hinu gleymir presturinn,
eða kærir sig ekki um að benda
á, að það eru sveitirnar — syn-
ir og dætur moldarinnar — sem
vinna að sköpun þeirra verð-
mæta, sem teljast verða ómiss-
andi lífsnauðsynjar þjóðarheild-
arinnar. Því reiknar presturinn
ekki út, eða fær lánaðar tölur
hjá einhverjum, sem sýna hve
tímum, sem ég var búinn að
lýsa.
Ágúst hefir verið frábær for-
maður og mesti búhöldur. Svo
var og um syni hans — sem tóku
við af föður sínum. Var það af-
sakanlegt, þótt honum, yrði
nokkuð tíðrætt um sína nán-
ustu, bæði foreldra og börn, sem
allt hefir verið dugmikið og vel
gefið fólk. Á ég mikið safn af
bréfum frá honum með gömlum
og nýjum fróðleik. Síðasta bréf-
ið skrifar hann mér einum eða
tveimur dögum fyrir andlátið.
Var útvarpið búið að flytja lát
hans viku áður en pósturinn
færði mér hans síðasta bréf, sem
var á mörgum örkum. Furðaði
mig á afköstum hans við rit-
störf, sem báru það með sér, að
hann hafði lítið fengizt við slíkt
fyrr en hann var kominn á efri
ár. En fyrst varð Ágúst víð-
kunnur fyrir ritverk sín eftir að
Jón Eyþórsson veðurfræðingur
fór að birta sagnaþætti hans í
útvarpið, sem þóttu fróðlegir og
var vel tekið í sveitum landsins,
eins og öllum þjóðlegum fróð-
leik. Og nú er það með liðstyrk
Jóns Eyþórssonar að sagna-
þættir Ágústs eru komnir fyrir
almennings augu, og vel tekið,
enda þótt nokkrar misfellur séu
þar á stöku stað, því að Ágúst
virðist veikur í ártölum og ætt-
fræði, þótt minni hans hafi
verið gott. Við lestur þáttanna
sá ég nokkrar misfellur í þeim
og bendi hér á fáeinar.
Ágúst telur þá hálfbræður
Sæmund og Auðun á Minni-
Vatnsleysu. Það er ekki rétt, þeir
voru albræður, og þriðji bróð-
irínn hét Jóel og bjó i Njarð-
víkum. Jón Sæmundsson faðir
þeirra var tvígiftur. Fyrri kona
hans var Margrét dóttir séra
Jóns Grímssonar á Húsafelli.
Þeirra son var Eggert, sem átti
Kristínu Þorvaldsdóttur frá
Stóra-Kroppi. Sonur þeirra var
Jóhann faðir Þorgeirs bónda í
stór hluti af neyzluvörum þjóð-
arinnar (og það, sem mann-
fólkið má sízt án vera) er frá
sveitunum.
Þá bregður klerkur milli tanna
sér gömlu tuggunni um milj-
ónaframlagið úr ríkissjóði, með-
lagið með landbúnaðarvörum,
eða sem frekar mætti nefna
dýrtíðaruppbót landbænda.
Þessu þarf ég eiginlega engu að
svara, því það hefir áður verið
gert af góðum mönnum með
gögn í höndum. Það hefði ekki
sakaö í þessu sambandi, þótt
presturinn hefði brugðið upp
tölum, sem sýndu hve mikil hef-
ir verið árleg tekju- eða launa-
hækkun allra embættismanna
þjóðarinnar og hvaðan sú
hækkun er. Einnig hve mörgum
miljónum nemur kauphækkun
allra kaupþega til lands og
sjávar. Er ekki sú kauphækkun
tekin öðrum þræði úr ríkissjóði,
en hinum af framleiðendum?
Við þessu er raunar kannske
ekkert að segja úr því sem kom-
ið er, en það er meira en meðal
skammsýni og rangsýni þeirra
manna, sem ætlast til þess, að
landbændur einir allra þjóðfé-
lagsþegna eigi, þrátt fyrir sí-
aukna dýrtíðarþenslu og verð-
hækkun á allri aðkeyptri vöru,
vinnulaunum, sköttum og öll-
um opinberum gjöldum, helzt
enga eða sáralitla verðhækk-
un að fá á framleiðsluvöru
sinni eða vinnu, því að vitanlega
liggur sú krafa á bak við allt
þvaðrið um tugmiljóna styrk-
ina.
Enn segir prestur i síðari
grein sinni: „Það er ekki óvar-
legt að ætla, að einungis hin
minni bú sveitanna hafi þá
umsetningu, jafnvel tekjur, að
jafnist á við laun margra em-
bætismanna, minnsta kosti
prestanna." Þessu slær prestur
föstu. Þó eru þau sannindi aug-
ljós öllum þeim, sem vita vilja,
að mikill hluti landbænda hefir
til þessa, þrátt fyrir 14—16 tíma
vinnudag mest allt árið, borið
mun lægri tekjuhlut frá borði
en óbreyttur ábyrgðarlaus reyk-
vískur verkamaður með 7—8
stunda vinnudag, auk margra
fríðinda, sem hann nýtur fram
yfir bóndann. Hvað mun þá um
embættismenn og alla þá ríkis-
sjóðslaunuðu. Þeir hafa að jafn-
aði eða vel flestir, ekki búið við
skarðari hlut en óbreyttir verka-
menn.
Eftir að klerkur telur sig hafa
býsnast nög yfir tekjuhæð ís-
Reykjadalskoti og Kjartahs
organista. Síðari kona Jóns Sæ-
mundssonar hét Elín. Synir
hennar og Jóns voru. þeir Sæ-
mundur, Auðunn og Jóel.
Það er ekki rétt, að Ólafur
Arinbjarnarson hafi dáið ungur
og ógiftur. Hann átti bæði konu
og börn. Tengdasonur hans var
Jóhann, þingmaður Vestmanna-
eyinga. Ólafur var verzlunar-
stjóri bæði í Borgarnesi og
Vestmannaeyjum og þar mun
hann hafa dáið á fimmtugs-
aldri.
Ágúst segir, að jafnaldrarnir
Guðm. ívarsson, Guðm .á Auðn-
um og Sæmundur á Vatnsleysu
hafi verið fermdir 1848 eða
1849. Það getur ekki staðizt,
því þeir voru fæddir 1840, að
minnsta kosti var Guðm. á
Auðnum fæddur það ár.
í fyrsta Sagnaþætti mínum af
Vatnsleysuströnd er sagt frá
drukknun Ólafs Runólfssonar,
vinnumanns Guðmundar á
Auðnum, og þeirra fimm, sem
þá fórust. Voru þrír þeirra
slæddir upp daginn eftir af
Páli bónda í Hákoti; þeir Ólafur
Runólfsson, Guðmundur á Sól-
eyjarbakka og Helgi Einarsson.
Þetta má lesa í þætti mínum,
sem birtist í Rauðskinnu, og
þarf ekki að rengja það. Er því
mishermi hjá Ágústi, að Ólafur
hafi ekki farizt.
Þá ranghermir Ágúst nokkur
mannanöfn. Hjálmar tengdason
Egils á Þórustöðum, telur hann
Sigurðsson, en hann er Þor-
steinsson Hjálmarssonar frá
Kolsstöðum á Hvítársíðu.
Eyjólf bónda á Þórustöðum
telur hann Þorkelsson, en hann
var Jónsson, Þorkelssonar í
Flekkuvík. Steinunni konu Eyj-
ólfs á Þórustöðum telur hann
Sigmundsdóttir, en hún var
dóttir Helga bónda í Móakoti á
Vatnsleysuströnd.
Jón vinnumann Guðmundar
á Auðnum, sem drukknaði hjá
lenzkra landbænda, líkir hann
þeim við deyjandi barn, sem
liggi bjargvana og án lífsvonar
í sjúkrahúsi, en bætir svo við,
að bæði sér og öðrum Reykvík-
ingum geti svo sem þótt vænt
um þetta barn, þangað til það
hefir andað út síðustu golunni.
Það er ekkert á móti því fyrir
bændur að reyna að gera sér
það ljóst, hvert þeir stefna
þessir hárgreiðuspilarar stétta
og flokka, slíkir sem Seltjarnar-
nesklerkurinn. Ég veit ekki
hvort þeir menn, sem stöðugt
eru að kasta hnjóðsyrðum og
hrakspám í götu fyrir íslenzka
landbændur, gera sér það ljóst,
að með því eru þeir að gera
lítið út kosturn landsins og þeirn
lífsmöguleikum, sem það skap-
ar þeim, er þar leggja hönd á
plóginn. — Þótt íslenzkir bænd-
ur séu fæstir fæddir með gull
í vösum og þótt þá skorti nokk-
uð á þá Hrafnistumanna-gæfu
að geta siglt hraðbyri að því
marki, sem hugur þeirra og vilji
stendur til, þá er hitt þó vist,
að þeir ná því marki, þótt byr
sé ekki ætíð hagstæður og erf-
iðlega horfi stundum, því að
bændastéttinni íslenzku er í
blóð borinn sá styrkur í vilja,
sú þrautseigja í raun, og sú hóf-
semd í nautn, að sigur í baráttu
til vaxandi þjóðheilla er vís.
Sr. Jón Th. hefir sem motto
fyrir síðari grein sinni vísupart
um draum Þorbjörns á Felli.
Mér virtust þau vísuorð ekki
eiga við málið skylt. Nú vil ég
lofa presti að heyra heila vísu.
Hún er gömul og stórorð nokk-
uð, en hún á þó í sér fólgna
staðreynd þeirra sanninda, sem
ég veit að prestur hvorki vill né
getur véfengt — að máttur hins
sanna og góða má sín ætíð að
lokum betur en hrakspár og ill-
hugur. — Vísan er svona:
Þó að margur upp og aftur
ísland níði búðarraftur
meira má en kvikindskjaftur
kraptur Guðs og sannleikans. .
Það má hver, sem vill, lá mér,
að ég þoli illa að talja við hrak-
spám og köpuryrðum, sem kast-
að er til mín og stéttar minn-
ar, af þumlungsmönnum, sem
lítið sjá aftur og ekkert fram,
án þess ég bregði upp hendi til
varnar, og mig gildir það einu,
hvort það er búðarraftur, klerk-
ur eða klámskáld, sem slíka
iðju upptekur.
Svartaskeri, telur hann Jónsson;
hann var Jónasson.
Ekki gat Sigmundur Andrés-
son með réttu talizt uppeldis-
sonur þeirra Guðm. ívarssonar
og Katrínar konu hans, því Sig-
mundur hefir verið um ferm-
ingu, þegar hann fór til þeirra
hjóna.
Ekki er það rétt, að skip það,
sem Þórður í Ráðagerði stýrði
í Hoffmannsveðrinu, en með
Þórði var Ólafur í Bygggarði,
hafi verið eina skipið, sem náði
landi af þeim, er voru þá á sjó.
Ólafur Bjarnason á Litla-Teig
náði þá líka landi slysalaust.
Það var daginn eftir þrettánda
dag jóla, ekki á þrettándanum.
Þá er sagt, að Magnús Gríms-
son, Reykdælingur, sem orti
„Lóan í flokkum flýgur", hafi
kennt við barnaskólann á Vatns-
leysuströnd, sem byggður var
1872. Þetta getur ekki staðizt.
Magnús Grímsson skáld var
vígður að Mosfelli í Mosfells-
sveit 1855 og dó þar 1860.
Að Magnús Einarsson, sem
lengi bjó á Hrafnabjörgum og
kenndur var við þann bæ síðan,
hafi búið lengi á Bjarnastöðum
í Hvítársíðu og verið hreppstjóri
Hvítsíðinga í 20 ár, nær engri
átt. Magnús byrjaði reyndar bú-
skap á Bjarnastöðum, en flutti
þaðan að Höfn í Melasveit eftir
fárra ára búskap.
Ekki var Steinunn, kona séra
Stefáns Thorarensen á Kálfa-
tjörn, ættuð frá Höfn í Mela-
sveit, en hún var systir Péturs
Sívertsen bónda í Höfn, en hann
fluttist að Höfn austan af Eyr-
arbakka. Vil ég taka það fram,
að hún var dóttir Sigurðar Sí-
vertsen kaupmanns í Hafn-
arfirði og konu hans, Guðrúnar
Guðmundsdóttur, systir Helga
biskups. Sigurður var son-
ur Bjarna riddara Sívertsen í
Hafnarfirði, sem kemur mikið
við sögu Hafnarfjarðar á fyrstu
áratugum 19. aldar. Börn Sig-
Þorbjörn Björnsson
Kristleifiir l»orstcins.son:
Enn af Suðurnesjum
Kristleifur á Stóra-Kroppi ritar hér nokkra viðauka og leið-
réttingar við „Þætti af Suðurnesjum“, eftir Ágúst Guðmunds-
son bónda í Halakoti á Vatnsleysuströnd.