Tíminn - 01.04.1944, Blaðsíða 2

142
TtMINN, langardagimi 1. apríl 1944
35. blað
^ímirin
Luugardagur 1. apríl
Kommúnistahættan
í heildsalablaðinu Vísi er
nú um fátt annað meira skrifað
en hættu þá, sem landi og lýð
stafi af kommúnistum. Hér skal
síður en svo dregið úr þessari
hættu. Hins vegar þykir rétt að
benda Vísi á, hvernig þessi
hætta hefir skapazt og hver
muni heppilegasta leiðin til að
bægja henni á bug.
Það er alllangt síðan, að
kommúnistar hófu moldvörpu-
starfsemi sína innan verkalýðs-
félaganna. Alþýðuflokkurinn var
þá langsamlega öflugastur þar
og beitti áhrifum sínum til að
koma fram margvíslegum hags-
muna- og umbótamálum laun-
þega. Kommúnistum gekk því
erfiðlega að vinna sér fylgi þar
og myndi hreyfing þeirra hafa
runnið út í sandinn innan lítils
tíma, ef eigi hefði þeim borizt
óvæntur liðsauki. Þessi liðsauki
kom frá Sjálfstæðisflokknum.
Hann byrjaði að „skipuleggja"
fylgismenn sína innan verka-
lýðsfélaganna og lét þá jafnan
styðja kommúnista í átökum
þeirra við Alþýðuflokksmenn.
Hafnarfjarðardeilan 1939 var
einna áþreifanlegasta dæmið
um þetta. í öllum blöðum Sjálf-
stæðismanna var þá haldið uppi
ósvífnum áróðri og álygum á
hendur Alþýðuflokksmönnum í
verkalýðsfélögunum og gekk
Vísir einna lengst í þeim efnum.
Hins vegar vöruðu þessi blöð
verkamenn lítt við kommúnist-
um'. Með þessum mikla tilstyrk
Sjálfstæðismanna tókst komm-
únistum srriámsaman að ryðja
sér til rúms í verkalýðsfélögun-
um, unz þeir urðu þar mestu
ráðandi.
Sjálfstæðismönnum þótti samt
ekki nóg aðgert. Þéir rufu sam-
starf við Framsóknarflokkinn
um viðnám gegn dýrtíðinni, þeg-
ar verst gegndi. Þeir tóku enn
höndum saman við kommúnista,
en í þetta sinn til að eyðileggja
Framsóknarflokkinn. Niðurstað-
an varð eins og fyrri daginn, að
það voru kommúnistar, sem
fitnuðu á samstarfinu. Eftir
hálfs árs upplausnarstjórn og
stjórnarskrárbreytingu Sjálf-
stæðismanna höfðu kommúnist-
ar meira en tvöfaldað atkvæða-
magn sitt og þrefaldað þing-
mannatöluna. Stórfelldari lið-
veizlu var ekki unnt að veita
kommúnistum.
Sjálfstæðismenn hafa þannig
unnið markvisst og beint að
fylgisaukningu kommúnista.
Þeir hafa gert það í þeim til-
gangi að skaða og eyðileggja
umbótaflokka landsins. í öðru
lagi er svo það, sem Sjálfstæöis-
menn hafa unnið óbeint að efl-
ingu kommúnismans. Það er
segin saga, að kommúnisminn
getur ekki fest verulega rætur,
nema þröngsýnt og yfirgangs-
samt auðvald sé fyrir hendi.
Slíkt auðvald hefir stöðugt
magnazt hér seinustu árin. Mikil
fjárráð og yfirráð atvinnutækja
hafa hraðfara safnazt í hendur
fárra manna. Alþýðu landsins
og æskufólki stendur stuggur af
þessari þróun. Slík þjóðfélags-
skilyrði eru hinn ákjósanlegasti
jarðvegur fyrir. kommúnismann.
Hér er þá komið að kjarna
málsins, sem er sá, hvernig eigi
að afstýra kommúnistahætt-
unni. Það verður bezt gert með
því að hafa það hugfast, að
kommúnisminn er fyrst og
fremst sjúkdómseinkenni spillts
auðkonungaþjóðfélags. Ráðin
til að lækna þennan sjúkdóm
eru almennar umbætur og hóf-
leg jöfnun lífskjaranna. Því
marki er unnt að ná með frjálsri
samvinnu og opinberri samhjálp
í stað samkeppninnar. Þegar
fólkið finnur, að unnið er fyrir
það, en ekki fáa auðkonunga,
verður það ónæmt fyrir sýklum
kommúnismans. Þess vegna er
það öruggasta úrræðið til að af-
stýra kommúnistahættunni að
uppræta auðkóngaskipulagið,
láta félagslegt réttlæti og fram-
farir leysa það af hólmi. Um
þetta þurfa allir umbótamenn
landsins að sameinast, Fram-
sóknarmenn, Álþýðuflokksmenn
og þeir liðsmenn hinna flokk-
Jón H e 1 g a s o n, blaðamaður:
Bókabálknr
Þýðíngar Jóns á Bægísá
í haust er tveggja alda afmæli Jóns Þorlákssonar á Bæg-
isá. í þessari grein er borin fram sú uppástunga, að þess
afmælis verði minnzt með vandaðri og myndarlegri útgáfu
á þýðingu hans á „Paradísarmissi", eftir enska stórskáldið
Milton. Það verk er frægast alls þess, er Jón á Bægisá af-
rekaði. — Nú eru meira en hundrað ár liðin síðan „Para-
dísarmissir“ kom út.
Mörg höfuðskáld íslenzku
þjóðafinnar hafa lagt mikla
rækt við þýðingar erlendra
íjóða og með því hvort tveggja
í senn auðgað bókmenntir okk-
ar að fjölmörgum listaljóðum og
eflt sjálf sig, sum hver að
minnsta kosti, til aukins þroska.
Má af slíkum öndvegisskáldum
nefna Sveinbjörn Egilsson, Jón-
as Hallgrímsson, Hannes Haf-
stein, Einar Benediktsson og
ekki hvað sízt Matthías Joch-
umsson og Steingrím Thor-
steinsson. Á síðustu árum hefir
þjóðin eignazt nýjan snilling á
þessu sviði, Magnús Ásgeirsson,
sem stendur jafnfætis hverjum
hinna eldri sem er, og fyllilega
það, þótt ekki hafi hann frum-
ort svo að kveði.
Frumherji hinna glæsilegu
ljóðaþýðinga á 19. og 20. öld er
þó enn ónefndur. Það er séra
Jón Þorláksson á Bægisá, þjóð-
skáld sinnar tíðar. Allt fram á
hans daga áttu íslendingar
varla aðrar þýðingar útlends
kveðskapar, en skothent og
bjagað klúður, eins og bezt má
sjá á gömlu sálmabókunum —
hnoð og stagl, þar sem málinu
var misboðið, allar bragreglur
þverbrotnar og fegurðartilfinn-
ing virt að vettugi. Upp af þess-
ari margra alda flatneskju rís
Jón Þorláksson, og eftir hans
daga kemur hver af öðrum, þótt
stundum verði alllöng hlé. Er
það sannmæli er dr. Jón Þor-
kelsson segir um Ijóðaþýðingar
Jóns á Bægisá í eftirmála
kvæðabókar þeirrar, sem gefin
var út árið 1919, á aldar dánar-
afmæli skáldsins, að „hann einn
hafi hrundið þeirri list meira
fram hér á landi en öll skáld
16., 17. og 18. aldar saman lögð.“
*
Skynbærir samtíðarmenn hans
anna, sem ekki eru blindir
kommúnistar eða auðkónga-
dýrkendur. Umbótamennirnir
þurfa að mynda öfluga mið-
fylkingu, sem upprætir öfgana
til beggja handa og tryggir
þjóðinni frelsi bg framfarir á
komandi tímum. Þ. Þ.
virtu líka verk hans að verðleik-
um.
Heill sé þér, ijiikli
Milton íslenzkra“,
kvað Bjarni Thorarensen, er
hann ávarpaði hann aldinn, og
í formála að „Paradísarmissi",
einu stórvirki Jóns, er gefið var
út tæpum áratug eftir andlát
hans, komast útgefendur svo að
orði um kvæðið, að það sé
„okkru lofi betra og beri sjálft
menjar síns ágætis.“ Hróður
hans barst jafnvel langt út fyrir
landsteinana, og bæði enskt fé-
lag og Danakonungur urðu til
þess að veita honum heiðurs-
laun í elli hans, þótt hann nyti
þeirra skamma stund, og ensk-
ur maður lagði fram fé til þess
að gefa „Paradísarmissi“ út.
En jafnframt því, sem Jóni
Þorlákssyni auðnaðist að gæða
margar þýðingar sínar fegurö,
líkingaauði og þrótti, varð hann
einn allra afkastamesti ljóða-
þýðandi íslendinga fram á
þenna dag. Myndi það safn
skipta nokkrum þúsundum blað-
síðna, ef allar ljóðaþýðingar
hans væru gefnar út í venju-
legu bókarformi á þann hátt,
sem nú tíðkast um bundið mál.
*
Stærstu ljóðaflokkarnir, sem
hann þýddi, voru Messíasar-
kviða þýzka skáldsins Klop-
stokks (1724—1803) og „Para-
dísarmissir" eftir enska skáld-
ið Jón Milton (1608—1674), og
af því verki varð hann frægast-
ur. Að þessum þýðingum vann
hann árum og áratugum saman.
„Paradísarmissi“ Miltons byrj-
aði hann að þýða um 1790, en
lauk því árið 1805. Þýddi hann
fyrstu bækurnar þrjár eftir
danskri útgáfu, nokkuð mis-
brestasamri, en síðan það, er
eftir var, eftir ágætri þýzkri út-
leggingu. Lagfærði hann jafn-
framt þriðju bókina með hlið-
sjón af þýzku þýðingunni. Um
enska tungu var hann lítt að
sér, en mun þó hafa haft Ijóðin
á frummálinu undir höndum, er
hann þýddi síðari hluta þeirra.
Fyrstu bækur „Paradísarmiss-
is“ birtust i siðustu árgöngum
rits Lærdómslistafélagsins. En
þegar það hætti að koma út,
varð hlé á birtingu ljóðaflokks-
ins og auðnaðist skáldinu ekki
að sjá hann prentaðan í heild.
Hann var ekki gefinn út fyrr en
árið 1828, að enskur maður, Jón
Heath að nafni. lagði fram fé
til útgáfunnar. Þeir séra Þorgeir
Guðmundsson og séra Þorsteinn
Helgason, — sá hinn sami er
drukknaði í Reykjadalsá vetur-
inn 1839, og Jónas Hallgrímsson
orti eftir hið fræga erfiljóð, er
svo oft er vitnað til — bjuggu
bókina undir prentun. Er kvæð-
ið í þeirri útgáfu 408 blaðsíður
tvísettar og án skila.
Messíasarkviðu Klopstokks
lauk Jón ekki við að þýða fyrr
en skömmu áður en hann féll
frá. Hún var gefin út alllöngu
síðar, árin 1834—1838, að til-
hlutan Bókmenntafélagsins, og
sá séra Þorgeir Guðmundsson
um þá útgáfu. Þessi ljóðaflokk-
ur er hvorki meira né minna en
922 blaðsíður, tvísett á síðu.
Ýms Önnur stórkvæði og
ljóðaflokka þýddi Jón, svo sem
Túllinskvæði eftir Kristján
Braummann Tullin (1728—
1765), er hann þýddi ungur og
tvíprentuð voru í Hrappseyjar-
prentsmiðju, 1774 og 1783, og
„Tilraun um manninn“ eftir
Englendinginn Alexander Pópe
(1688—1744), er hann vann að
árin 1789—1796 og út kom í
Leirárgörðum 1798.
Fjölmörg umfangsminni kvæði
eftir ýms skáld, sem þá sópaði
mikið að, svo sem Baggesen,
Thaarup, Gellert og Hagedorn,
þýddi hann og. Voru sum þeirra
prentuð í ritum þeim, er á þess-
um árum voru gefin út í Leirár-
görðum á vegum Magnúsar
Stephensens, og svo í ljóðabók-
um hans, sem prentaðar voru í
Hrappsey.
Má af þessu lauslega yfirliti
marka, hve afkastamikill þýð-
andi Jón var, svo erfið sem að-
staða hans var til þess háttar
starfa, eins og margra annarra
íslenzkra snillinga, sem orðið
hafa að láta skyldustörf og
brauðstrit sitja í fyrirrúmi.
*
Jón Þorláksson fæddist, eins
og kunnugt er, í Selárdal í Arn-
arfirði 13. desembermánaðar
1744,; og verður tveggja alda af-
mælis hans sjálfsagt minnzt í
haust. Vil ég leyfa mér að bera
fram þá uppástungu, að það
verði gert með því að gefa út
nýja og fallega útgáfu af „Para-
(Framh. á 4. síðu) *
RITSAFN FINNS
Á KJÖRSEYRI.
Árni Bjarnarson bókaútgef-
andi á Akureyri er að hefja út-
gáfu á ritum hins þjóðkunna
fræðimanns, Finns Jónssonar
FINNUR JÓNSSON á Kjörseyri,
frœðimaðurinn þjóðkunni.
frá Kjörseyri. Verður ritsafnið
sennilega um 600 blaðsíður í
Skírnisbroti, og er fyrirhugað
að gefa það út í tveim bindum.
í fyrra bindinu verða endur-
minningar Finns frá Suðurlandi
og þættir um ýmsa merka menn
á Suðurlandi og Ströndum. Má
meðal annars nefna þætti af
séra Guðmundi Torfasyni, séra
Þórði Árnasyni í Klausturhól-
um, Jóni Halldórssyni á Búrfelli,
Kotvogsbændum á Suðurnesj-
um, Jóni Bjarnasypi alþingis-
manni í Ólafsdal, Torfa á Kleif-
um og Ásgeiri á Þingeyri, og
Pétri í Bæ í Hrútafirði, auk
fjölmargra annarra. f
í síðara bindinu verður ræki-
leg lýsing á daglegu lífi á Suð-
urlandi, Suðurnesjum og í
Hrútafirði um miðbik 19. ald-
ar. Eru þar glöggari og fyllri
lýsingar á þjóðháttum á því
tímabili heldur en annars stað-
ar eru til skráðar. Einnig verða
í þessu bindi þjóðsögur, og loks
mun því fylgja ævisaga höfund-
arins.
Bæði bindin verða prýdd
mörgum teikningum eftir höf-
undinn sjálfan, bæði af mönn-
um þeim, sem þættirnir fjalla
um, og verkfærum ýmsum, er
notuð voru á þeim tíma, sem
þjóðháttalýsingin tekur til. Af
öllum þessum teiknimyndum
Finns á Kjörseyri hefir.aðeins
ein verið birt á prenti. Er sú
mynd af Þuríði formanni.
Séra Jón Guðnason á Prests-
bakka og Steindór Steindórsson
menntaskólakennari á Akureyri
búa ritsafn Finns undir prent-
un. En yfirleitt ér frábærlega
vel gengið frá öllum handritum
í safni hans.
Aldarafmælis Finns heitins á
Kjörseyri var minnst fyrir fá-
um árum.
BARNABÆKUR
Nokkrar nýjar barnabækur
hafa komið út .í vetur. Er þar
fyrst að nefna bók, sem heitir
„Bambi“ og gefin er út af bóka-
útgáfunni „Björk“. Er bók þessi
gerð af teiknisnillingnum Walt
Disney, samin upp úr frægri
skáldsögu eftir austurríska rit-
höfundinn Felix Salten, er á
sínum tíma fór sigurför um
mörg lönd. Teiknikvikmyndin,
sem bók þessi er sniðin eftir,
hefir hlotið eindæma hylli vest-
an hafs. Vill svo til, að hún
verður páskamyndin í Gamla
Bíó í ár. Er ekki ólíklegt, að
hvort tveggja veki allmikla at-
hygli, kvikmyndin og bókin. —
„Bambi“ er sem gefur að skilja
mörgum myndum prýdd og
þýdd á íslenzku af Stefáni Júlí-
ussyni yfirkennara í Hafnar-
firði, sem kunnur er fyrir ágæt-
ar unglingasögur, er hann hef-
ir ritað.
„Bláskjár" heitir barnabók,
sem kom út nokkru síðar en
„Bambi“, gefin út af Bókaverzl-
un Sigfúsar Eymundssonar. Hef-
ir hún áður komið út á íslenzku,
og er íslenzkum börnum auk
þess allvel kunn af upplestri
Þorsteins Ö. Stephensen í
barnatímuni ríkisútvarpsins i
vetur. Margar myndir prýða
bókina.
Þá hefir ísafoldarprentsmiðja
nú nýlega sent frá sér fjórar
barna- og unglingabækur síð-
ustu dagana. Er þeirra fyrst að
nefna „Karl litla“, drengjasögu
eftir hinn góðkunna vestur-ís-
lenzka rithöfund Jóh. Magnús
Bjarnason í Wynyard, sem getið
var allrækilega í Tímanum í
fyrra af tilefni ritsafns hans, er
verið er að gefa út á Akureyri.
„Karl litli“ hefir áður verið
gefinn út, en nú um skeið verið
bókin verið ófáanleg.
Önnur til af barnabókum
þessum er gamall kunningi.
Það er myndskreytt útgáfa af
„Sigríði Eyjafjarðarsól“, hinni'
þekktu útilegumannasögu úr
þjóðsögum Jóns Árnasonar,
prýðisbók handa börnum.
Loks eru svo tvær barnabæk-
ur, báðar endursagðar úr
sænsku af einum eljusamasta
kennara landsins, ísak Jónssyni.
Þær heita „Duglegur drengur“
og „Svarti-Pétur og Sara“.
Páll lyorstemsson, alþÍMgismagnr:
Islenzk viðhorf
Skólinn.
Allar menningarþjóðir hafa
fundið nauðsyn þess að setja á
stofn skóla fyrir þegnana, er
veita ýmist almenna menntun
eða sérmenntun. Það leikur eigi
á tveim tungum, að hinu ís-
lenzká þjóðfélagi ber nauðsyn
til, eigi síður en öðrum menn-
ingarþjóðum, að reka sem full-
komnasta skóla, allt frá barna-
skólum til háskóla. Skólarnir
eiga að vera í senn fræðslu-
stofnanir og uppeldis, sem
koma heimilunum til hjálpar
við uppeldi æskunnar. Þeir eru
annar höfuðaðilinn um uppeld-
ismál þjóðarinnar. Árið 1907 var
fyrst lögleidd almenn skóla-
skylda hér á landi fyrir börn frá
10—14 ára aldurs. í kaupstöð-
unum voru síðan reistir fastir
heimangönguskólar fyrir börn-
in, en í sveitum var víðast far-
kennsla. Við þá stórfelldu breyt-
ingu, sem síðan hefir orðið á at-
vinnuháttum og þjóðlífi íslend-
inga hefir áhrifamáttur heimil-
anna víðsvegar í landinu á upp-
eldi æskunnar minnkað að mun,
en að sama skapi leggst meiri
vandi og þyngri ábyrgð á herð-
ar skólanna.
Með fræðslulögunum frá 1936
var skólaskylda barnanna færð
niður í sjö ára aldur og á þann
hátt lengd um þrjú ár. Jafn-
framt var mörkuð sú stefna að
reisa heimavistarskóla fyrir
börn og unglinga alls staðar þar,
sem heimangönguskólum verð-
ur ekki komið við sökum strjál-
býlis.
Slíkar framkvæmdir eru hin-
ar mikilsverðustu og stuðning
ríkisins við þær má ekki bresta.
Skólabyggingar og verklegar
framkvæmdiu á því sviði eru þó
út af fyrir sig eigi megintak-
mark skólamálanna, heldur
auövelda aðeins leiðina að því
marki, sem uppeldið á að
stefna að.
Fornt spakmæli segir, að andi
skólabarnanna sé lífgjafi heims-
ins. Sjálft skólastarfið og sá
andi, sem þar ríkir, er hið eina,
sem gefur skólunum gildi. Það
er þungamiðja uppeldismál-
anna. Á því veltur það, hvort
uppeldisáhrif skólanna verða
jákvæð eða neikvæð, miða
þjóðinni til farsældar eða falls.
Öll þjóðip verður því að gera sér
þess gréin, hvað eigi að vera
efst á baugi í starfsemi skól-
anna. *
Hver þjóð, sem í gæfu
og gengi vill búa
á guð sinn og land sitt
skal trúa.
Auðsætt er, að það varðar
mestu um frelsi og farsæld þjóð-
arinnar, að hún sé athafnasöm,
íslenzk í hug og háttum, gædd
guðstrú og göfgu siðgæði.
Eftir þessum meginlínum ber
að marka stefnu uppeldismál-
anna og starfsemi skólanna.
Mjög er ólíkt farið um at-
vinnuhætti og aðstöðu alla í
sveitum og kaupstöðum lands-
ins. Sveitalífið gefur börnum og
unglingum, sem alast þar upp,
fullt svigrúm og næg tækifæri
til að neyta orku sinnar í við-
skiptum við dýrin og móðir
náttúru. En fólksfæðin er svo
mikil í sveitunum, að mörgum
unglingum sem alast þar upp,
veitist erfitt að afla sér nokk-
urs lærdóms að lokinni ferm-
ingu, ef sérstök skilyrði eru ekki
fyrir hendi heima í sveitunum.
Á hinn bóginn vantar æsku-
menn þá, er alast upp í kaup-
stöðunum iðulega verkefni sök-
um takmarkaðrar atvinnu. En
atvinnuleysi leiðir marga unglr
inga út á refilstigu. Allir æsku-
menn landsins þurfa að kynnast
af eigin raun fangbrögðunum
við framlelðsluna til þess að
verða að manni og læra það
tvennt að meta gæði jarðarinn-
ar og gæta hófs í kröfum um
eyðslu verðmæta.
Þegar á þetta er litið virðist
hyggilegt að færa námsskyldu
unglinganna upp í 16 ára aldur.
Það mundi veita skólunum rík-
ari áhrif á uppeldi æskunnar,
heldur en nú er. í sumum sveit-
um a. m. k. ætti þá að slaka á
kröfunum um skólanám barna
innan 10 ára aldurs, en láta
lestrarnámið fara fram á heim-
ilunum eftir því sem unnt er
með aðstoð og undir fullu eftir-
liti kennara, sem léti heimil-
unum í té hentugar bækur og
leiðbeiningar. Því fylgir hvort
sem er ærinn vandi, hve vel
sem kennararnir vanda starf
sitt, að taka sjö og átta ára
gömul börn burt af heiniilun-
um og undan handleiðslu for-
eldranna og hópa þeim saman
í. allstóra- heimavistarskóla vik-
um og mánuðum saman. Orkar
tvímælis um ágæti þeirrar upp-
eldisaðferðar. En eftir að hinu
venjulega barnaskólanámi lýk-
ur, ætti að veita öllum ungling-
um nokkra fræðslu í tvo vetur,
kenna nokkur bókleg fræði, bæði
hagnýt og þjóðleg, svo sem
reikning, íslenzku og sögu, en
iðka jafnframt íþróttir og fjöl-
breytt verklegt nám fyrir pilta
og stúlkur. Slík fræðsla eftir
fermingaraldur mundi verða
mörgum mikilsvert veganesti á
vegferð ævinnar. Inntökuskil-
yrði héraðsskólanna mætti þá
auka nokkuð að sama skapi og
gera námið þar sambærilegt við
gagnfræðanám. Þetta stutta
framhaldsnám yrði tengt við
heimavistarskólana í sveitum og
veitt með styttri eða lengri nám-
skeiðum í skólunum, en gæti að
nokkru leyti verið heimanám
unglinganna. Jafnframt þessu
ætti þjóðfélagið að gera kröfu
til þess, að allir æskumenn
landsins kynntust nokkuð al-
gengri vinnu og leystu af hendi
störf við framleiðslu þjóðarinn-
ar eigi skemur en tvö sumur
eftir fermingaraldur. Mætti
framkvæma þetta þann veg, að
taka alla æskumenn, sem ekki
vinna framleiðsluvinnu ella, í
þegnskaparvinnu nokkurn tíma,
en veita þeim aftur á móti ó»
keypis skólavist tvo vetur þegar
eftir fermingaraldur. Yrði þá
vitanlega að láta jafnt yfir alla
ganga án tillits til efnahags,
stéttar eða stöðu foreldranna.
Auðlegð fslendinga eða mann-
fjöldi veitir þeim aldrei álit
meðal þjóðanna eða rétt til
sjálfstæðis, hafi þjóðin ekki
annað til að bera, sem sérkenn-
ir hana og meira er um vert.
Þjóðerni vort og þjóðmenning
hefir ávallt verið höfuðvígi og
meginstyrkur í báráttu þjóðar-
innar gegn erlendri ásælni og
íhlutun, hvort sem henni var
snúið til sóknar eða varnar. Svo
mun enn verða. Bili þetta vígi,
brestur sá grundvöllur, sem
sjálfstæði þjóðarinnar hvílir á.
Skólarnir verða því umfram
allt að gefa þessu gætur og
halda vörð um menningarlegt
sjálfstæði þjóðarinnar. Uppeld-
isstofnunum þeim, sem þjóðfé-
lagið kostar, ber framar öðru
að kosta kapps um að koma í
veg fyrir það, að æska landsins
veikist af iðjuleysi eða slitni
úr tengslum við fortíð þjóðar
sinnar. **„,
Hófleg iðkun íþrótta er hin
ákjósanlegasta til að skapa
hrausta sál í hraustum líkama
ásamt algengum störfum, en
þeir menn, sem þekkja bezt sögu
þjóðar sinnar og allt það, sem
hún hefir skapað, eru að jafn-
aði þjóðræknastir. Allt, sem lifir,
á sér rætur í skauti liðins tíma.
Því betur sem menn sjá út yfir
(Framh. á 4. síðu)