Tíminn - 25.05.1944, Blaðsíða 4

216
llMEVN, fimmtndaglim 25. mai 1944
54. blað
CrR BÆNIIM -
Niels Ebbesen.
Hið snjalla leikrit Kaj Munks, Niels
Ebbesen, er komið út á íslenzku. Þýð-
andi er Jón Eyþórsson, en útgef-
endur eru Frjálsir Danir á íslandi.
Ágóðanum af sölu bókarinnar verður
varið til hjálpar bágstöddum börnum
í Vedersö, þar sem sira Kaj Munk
starfaði til dauðadags. Leikrit þetta
var leikið í útvarpið síðastl. vetur og
vakti þá mikla athygli. Kaj Munk
samdi það eftir hernámið og var það
gert upptækt ai Þjóðverjum í Dan-
mörku.
Málverkasýning.
Síðastliðinn sunnudag opnaði Eggert
Guðmundsson málverkasýningu í hin-
um nýju húsakynnum sínum í Hátúni
11. sýnir hann þar í vinnustofunni
20 olíumálverk, 5 vatnslitamyndir og
milli 40 og 50 teikningar. Flestar eru
myndirnar þjóðsagna- og þjóðlífslýs-
ingar. Má þar nefna viðureign Grettis
og Gláms, Þjóðsögur, Við hlóðir o. fl.
Þá eru og margar mannamyndir á sýn-
ingunni, þar á meðal stórt málverk af
Einari Jónssyni myndhöggvara. —
Þessar myndir Eggerts eru nánast sagt
tómstundavinna, því að seinustu tvö
árin hefir hann unnið að því að koma
upp hinu skemmtilega og vistlega húsi
sínu og hefir því haft lítinn tíma af-
gangs. Margar myndirnar hafa þegar
selzt.
Þinghald templara.
Vorþing Umdæmisstúku Suðurlands
var haldið i Hafnarfirði 18. þ. m. Þing-
ið sóttu 110 fulltrúar. Ein af ályktun-
um þingsins var áskorun til ríkis-
stjórnarinnar um að láta lögin um
héraðsbönn koma til framkvæmda taf-
arlaust.
Tjarnarboðhlaupiff
fór fram síðastl. sunnudag. A-sveit
K. R. vann hlaupið á 2 mín. 39,4 sek.,
sem er nýtt met. Önnur var A-sveit
í. R. á 2 mín. 42,0 sek., sém er einnig
innan við gamla metið. Vegalengdirnar
í hlaupinu voru 6x100 m., 3x200 m.
og 120 m. einu sinni eða alls 1320 m.
Slökkviliði Reykjavíkur
hefir nýlega borizt 10 þús. kr. gjöf
til styrktar slökkviliðsmönnum, sem
verða fyrir slysum. Gefandinn vill ekki
láta nafns síns getið.
Anna Karenina.
Þriðja og næst síðasta bindið af
hinni kunnu skáldsögu Leo Tolstoy,
Anna Karenina, kom út í fyrradag á
vegum Menningarsjóðs eins og fyrri
blndin.Magnús Ásgeirsson þýddi fyrstu
tvö bindin, en Karl ísfeld hefir þýtt
þetta bindi.
S. í. B. S.
hefur nýlega borizt 10 .þús. kr. gjöf
til» vinnuhælis berklasjúklinga, frá
Kaupfélagi Eyfirðinga.
Þrfr íslenzkir sjómenn. __
voru fyrir nokkru sektaðir í Bret-
landi. Höfðu tollverðir í Grimsby fund-
ið hjá þeim í skipi þeirra saumavél,
barnavagn og kiki, sem þeir höfðu
keypt í landi og flutt um borð. Voru
mennirnir sektaðir um fimmtán sterl-
ingspund hver.
Fyrir rúmum fimm vikum
féll tík niður í mjög djúpa hraun-
spruhgu á Þingvöllum og var þar í
fimm vikur milli heims og helju. Voru
það hermenn, sem áttu tík þessa, og
hentu þeir allan tímann mat niður tii
hennar. En þó mun hún ekki hafa
fengið nóg að éta, því að maturinn
mun ekki alltaf hafa komizt alla leið
niður í sprunguna, heldur lent á syllum
ofar í gjánni. Fyrir nokkrum dögum
?eig svo Jón Markússon í Svartagili
niður í gjána og náði tikinni upp. Var
hún orðin mjög horuð.
Leiðrétting.
Undir Minningargrein um Málfríði
Þorbjarnardóttur í seinasta blaði höfðu
misprentast stafirnar H. P. Átti að
vera F. J.
Á víðavangi.
(Framh. af 1. siðu)
menntaffar þjóðir. Ég leyfði mér
að efast um, að slíkar rannsókn-
ir gætu verið áreiðanlegar, og ég
leyfi mér enn í dag að efast um,
að svo geti verið, og það eftir
5 y2 árs sambúð við íslenzku
þjóðina og að fenginni reynslu
sem kennari í erlendu tungu-
máli. En haldið þér virkilega,
að slík landkynningarstarfsemi
af hálfu íslendtngs sé til þess
fallin að auka skilning útlend-
inga á islenzkum málefnum?"
Þessi frásögn sýnir, að Kiljan
lætur sér ekki nægja að útbreiða
óþverra um íslendinga í bókum
sígum, heldur gerir hann það
emnig í kynnum sínum við út-
lenda menn, sem getur verið
stórum hættulegra. Þar taka
menn ummæli hans síður sem
skáldskap, og þótt íslendingar
séu yfirleitt hættir að taka hann
alvarlega, geta útlendingar gert
það, sem þekkja hann af af-
spurn sem skáld, en vita minni
deili á skapgerð hans og skap-
göllum. Norðmenn eru t. d.
Þátttakan í lýðveldis-
kosningnniim.
(Framh. af 1. síðu)
dagsblaði Tímans. Eru þeir
þessir:
Hafnahreppur í Gullbringu-
sýslu; Kjósarhreppur í Kjósar-
sýslu; Hálsasveit í Borgarfjarð-
arsýslu; Stafholtstungna- og
Hraunhreppar í Mýrasýslu;
Kirkjuhvamms- og Hvamms-
tangahreppar' í Vestur-Húna-
vatnssýslu; Skefilsstaða-,
Skarðs-, Sauðárkróks-, Akra-,
Haganess- og Holtshreppar í
Skagafjarðarsýslu; Arnarness-
og Saurbæjarhreppar í Eyja-
fjarðarsýslu; Hlíðarhreppur í
Norður-Múlasýslu; Eiða- og
Beruneshreppar í Suður-Múla-
sýslu; Vestur-Eyjafjalla- og
Fljótshlíðárhreppar í Rangár-
vallasýslu; Hrunamannahrepp-
ur í Árnessýslu.
Samkvæmt tilkynningu utan-
ríkismálaráðuneytisins hefir
kosningaþátttaka íslenzkra
borgara vestan hafs, er kosið
hafa hjá íslenzkum embættis-
mönnum þar, orðið þessi: .
í Washington 16 atkvæði, New
York 143, Boston 13, Minnea-
polis 12, Wisconsin 7, Baltimore
5, Chicago 4, Providence 4, Port-
land 1. Samtals 205 atkvæði.
1 hesthúsí »Fáks«
(Framh. af 1. siðu)
Þótt hesthúsið í Tungu sé
mikil bót á því vandræða-
ástandi, er hestaeigendur í
Reykjavík bjuggu við, þá er það
samt engin fullnaðarúrlausn.
Hestar í Reykjavík munu nú
vera 300, þar af um eða yfir hálft
þriðja hundrað reiðhestar, og
munu margir vera, eða verða í
náinni framtíð, í hraki með hús
handa þeim.
„Hestamannafélagið Fákur“
var stofnað í aprílmánuði 1922,
og gengust meðal annarra fyrir
fél&gsstofnuninni Daníel heit-
inn Danielsson, Páll Andrésson,
Árni Gunnlaugsson og Sigurður
Gíslason. Nú eru í félaginu um
180 menn, og skipa stjórn þess
Björn Gunnlaugsson, formaður,
Olgeir Vilhjálmsson, gjaldkeri,
Óli M. ísaksson, ritari og með-
stjórnendur Sigurður Gíslason
og Birgir Kristjánsson.
Á síðasta aðalfundi félagsins
var sú samþykkt gerð, að það
beitti sér fyrir stofnun sam-
bands allra hestamannafélaga á
landinu. Voru Einar Sæmund-
sen, Gunnar Bjarnason og
Bjarni Eggertsson kosnir til
bess að vinna að framgangi þess
máls. Hafa þeir haft sprnir af
tólf starfandi hestamanna^fé-
lögum, er þeir munu snúá sér til
með þetta erindi.
„Hestamannafélagið Fákur“
hefir alls beitt sér fyrir 50—
60 kappreiðum síðan það var
stofnað. Hefir fyrsta kappreiða-
mót ársins jafnan farið fram
annan dag hvítasunnu á skeið-
vellinum við Elliðaár. Verður
svo enn á þessu vori. Hafa kapp-
reiðar félagsins jafnan verið
fjölsóttar, bæði af keppendum
og áhorfendum, þótt veður ráði
þar vitaskuldialltaf miklu um.
Annars er skeiðvöllurinn við
Elliðaárnar orðinn félaginu ó-
nógur, og enda úr sér genginn,
og er í ráði að félagið eignist
nýjan skeiðvöll í 'Laugadalnum,
á hinu fyrirhugaða íþrótta- og
skemmtisvæði bæjarbúa.
Innilyfjendasamb.
vefnaðarvörukaup-
manna "
•
Nýlega hefir verið stofnað
Samband vefnaðarvöruinnflytj-
enda með það fyrir augum að
annast innflutning til landsins
á vefnaðarvörum meðan núver-
andi „kvóta“-fyrirkomulag helzt
um útflutning þeirra frá Banda-
ríkjum Norður-Ameríku. Er
stofnað til innflytjendasam-
bands þessa eftir ósk og í sam-
ráði við viðskiptaráð og við-
skiptamálaráðherra.
Að þessum félagsskap standa
allir innflytj endur vefnaðarvöru,
löngu hséttir að taka Knut Ham-
sun alvarlega, en ummæli hans
hafa til skamms tíma vakið
talsverða athygli utan Noregs.
Flugið ojí' framtíðln
(Framh. af 3. síðu)
Áður en varir mun verða
fundin upp sjálfvirk stjórn, svo
að eigi þarf annað en að koma
við hnapp eða snúa sveif, til
þess að flugvélin fylgi nákvæm-
lega þeirri stefnu, sem henni er
ætlað. Árekstrar munu ekki að-
eins verða sjaldgæfir, heldur svo
að segja útilokaðir. Slíkur mun
verða árangur hinnar auknu
radiotækni.
Helicopterflugvélin, sem bráð-
lega verður fuílbúin til fram-
leiðslu í stórum stíl, verður að
öllum líkindum framtíðarflug-
vélin til einkanotkunar. Hún er
þannig gerð, að hún getur hafið
sig til flugs og lent á mjög litl-
um flugvelli. Sérhvert bónda-
býli gæti þá haft sinn eigin
flugvöll og flugskýli.
Ég spái því, að fyrr en síðar
verði helicopterflugvélin og bif-
reiðin sameinuð í eitt og sama
tæki. Þegar flugvélin ætlar að
lenda, munu vængir hennar
látnir smámsaman leggjast til
hliðar og hún breytast í bíl á
samri stundu, svo að hægt verð,-
ur að aka henni inn í flugskýlið
eins og bifreið inn í bifreiðar-
skýli.
Það liggur í augum uppi,
hversu einkaflugvélarnar munu
breyta daglegu lífi manna. Það
verður eins auðvelt að komast
til staðar, sem er í 700—800 km.
fjarlægð, og nú er að komast
með bifreið til staðar, sem er
70—80 km. í burtu. Þetta mun
vinna gegn samdrætti byggðar-
innar. Þegar menn geta ferðast
svona auðveldlega lengri leiðir,
munu þeir ekki finna eins til
einangrunarinnar. Verksmiðju-
eigandinn þarf ekki að láta
verkafólk sitt búa í hnapp í.
kringum verksmiðjuna, þegar
flugvélar geta flutt það tugi
mílna á örstuttri stund. Afleið-
ing þessa verður sú, að byggðin
dreifist í stað þess að þéttast,
TJARNARBÍÓ
Fegurðardisir
(Hello Beautiful!)
Amer. gaman- og söngva-
mynd.
ANN SHIRLEY,
GEORGE MURPHY,
CAROLE LANDIS.
Benny Goodman og hljóm-
sveit hans.
Dennis Day útv.söngvari.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
sem eru viðurkenndir. innflytj-
endur af viðskiptaráði, að fáum
undánskildum, sem ekki óskuðu
að vera þátttakendur. Meðlimir
eru heildsalar, S. í. S., vefnaðar-
vörukaupmenn og iðnrekendur,
og hafa þessir aðilar kosið sjö
manna framkvæmdastjórn.
Stórnina skipa: Sigurður B.
Sigurðsson, konsúll, formaður,
Jón Björnsson, fulltrúi S. í. S„
Sveinn B. Valfells, fram-
kvæmdastjóri, Bjarni Guðjóns-
son, framkvæmdastjóri, Magnús
Andrésson, fulltrúi, Bergþór
Þorvaldsson, heildsali, Haraldur
Árnason, kaupmaður.
Erlent yfirlit.
(Framh. af 1. síðu)
þau treystu þá á hann. Nú gera
þau það ekki lengur og þá styðja
þau það, sem þeim finnst skárst
af því, sem leyst gæti hann af
hólmi. Talið er líklegt, að for-
ingi íhaldsflokksins á Spáni, Gil
Robles, verði fyrsti forsætisráð-
herra hins endurreista konungs-
dæmis. Hann var um skeið her-
málaráðherra á lýðveldistíman-
um og er sagður mikill atkvæða-
maður. Hann hefir aldrei viljað
styðja Franco og hefir dvalið í
Portugal síðan fasistar komu til
valda á Spáni. Stjórn Francos
hefir oft sætt harðri gagnrýni
hans.
Núverandi ríkiserfingi Spánar,
Don Juan, dvelur nú í Sviss.
Hann hefir nýlega skýrt frá því
í blaðaviðtali, að honum hafi
verið gefinn kostur á því að
verða konungur Spánar, en hann
kvað sig hafa sett ákveðin skil-
yrði. Þykir líklegt, að hann vilji
eigi takast konungstignina á
hendur, nema lýðræðið verði
jafnframt endurreist, því að
hann er sagður hafa litla trú á
einræðisstjórn á Spáni. Don
Juan er sagður maður frjáls-
lyndur og á margan hátt hinn
efnilegasti.
Um það verður eigi sagt,
hvernig þessum deilum muni
lykta, en margir kunnugir blaða-
menn telja, að þingbundin kon-
ungsstjórn yrði einna ákjósan-
legasta stjórnarform Spánar á
komandi árum. Það myndi lík-
legast til sátta. Margir Spán-
verjar geta ekki hugsað sér Spán
án konungs og endurreisn kon-
ungsstólsins myndi róa gömlu
forréttindastéttirnar nokkuð.
Hins vegar krefst alþýðan þess,
að lýðræðið sé endurreist. Þetta
stjórnarform veltur þó mjög á
því, að konungur og þingið geti
unnið saman.
♦ i y
Reiknlngar
varðandl lýðveldiskosningai'nar í Reykjavík,
óskast sendir á bæjj arskrifstofurnar fyrir 2.
Jnní næstk. .__L_i.MllSÍS
N e f n d i n
ISeinheppni
fréttaritarinn
(They Got Me Covered)
Spennandi og spreng-
hlægileg gamanmynd.
DOROTHY LAMOUR,
BOB HOPE.
Sýnd kl. 7 og 9.
Föðurhefnd
(Sagebrush Law)
TIM HOLT.
Sýnd kl. 3 og 5.
Börn innan 12 ára fá ekki
aðgang.
~h»o«~NÝJA
Vörðurinn við Rin
(„Watch on the Rhine“)
Mikilfengleg stórmynd.
BETTE DAVIES,
PAUL LUKAS.
Bönnuff yngri en 12 ára.
Sýnd kl. 6,30 og 9.
Sýning kl. 5:
Ritliöfundur
sem leynilögreglumaffur
(„Over my Dead Body“)
MILTON BERLE,
MARY BETH HUGHES.
Ný tegund þakmálningar
,,BATTLESHIP“-asbest-þakmálniiig.
Málningu þessa má nota á:
steinþök — pappaþök — járnþök.
Myndar vatnsþétta húff, sem þolir bæffi frost og hita.
„BATTLESIIIP“-PRIMER:
Undirmálning á steinþök.
„BATTLESHIP“-PIastie Cement:
Til þéttingar á rifum og sprungum á steinþökum, þak-
rennum, skorsteinum, þakgluggum o. fl.
Ælmenna byiigingufélufiið h.f.
Btlililinuasamvinnufélafi Retikjjuvíkur.
Tilkynning
Tvö liás félagsmanna eru ná boðin til sölu:
1. Húsið nr. 192 við Hringbraut. Tvö herbergi og eldhús
láus til íbúöar.
2. Hálft húsið nr. 4 við Guðrúnargötu. Fjögur herbergi og
eldhús laus til íbúðar í vor eða sumar, eftir samkomu-
lagi.
Þeir félagsmenn, er kynnu að hafa hug á að kaupa, eru
beðnir að senda umsóknir til félagsstjórnarinnar fyrir 30. þ. m.
Nánari upplýsingar má fá hjá Elíasi Halldórssyni, (sími
1072) kl. 2—3 næstu daga.
Reykjavík, 22. maí 1944.
STJÓRMN.
Askornn
m kolasparnað
Meff því að miklir örffugleikar hafa veriff á því
undanfariff aff fé nægileg kol til landsins og líklegt
aff svo verffi fyrst um sinn, er hér með brýnt fyrir
öllum aff gæta hins ýtrasta sparnaffar um kolanotk-
un, og jafnframt skoraff á menn aff afla og nota
innlent eldsneyti aff svo miklu leyti sem unnt er.
Er sérstaklega skoraff á héraffs- og sveitastjórnir
aff hafa forgöngu í því aff afláð verffi innlends elds-
neytis.
Viðskiptamálaráffuneytið, 20. maí 1944.
Y iðskiptamálar áðnneytið,
20. maí 1944.
Orðsendiny frá Máli oy menninyu:
Síðara bindi af
Þrúgum reíðinnar
eftir JOII\ STEUVBECK.
er komiff út, — einnig
TÍMARITIÐ, 1. hefti þessa árs.
Efni tímaritsins er aff þessu sinni: Grein um lýffveldisstofnun-
ina, eftir Sigurð Thorlacius, Styrjöld og stefnumiff, eftir Sverri
Kristjánsson, ritdómar, eftir Sigurð Nordal, Halldór Laxness,
Björn Sigfússon o. fl., kvæffi eftir Guðmund Böðvarsson og
Halldór Helgason, smásaga eftir Jón Dan, þýdd grein, eftir
Halldór Stefánsson, úr oiýrri bók um frelsisbaráttu Júgóslava.
Ennfremur flytur tímaritiff frásögn um, nýtt rit vísindalegs efnis,
sem Mál og menning ætlar aff gefa út, og birtist einn kafli úr
því riti í heftinu, í þýðingu eftir Ágúst H. Bjarnason, prófessor.
Félagsmenn í Reykjavík vitji bókanna í Bókabús Máls og menn-
mgar, Laugavegi 19.