Tíminn - 25.07.1944, Blaðsíða 3

72. lílað
TÍMIrVrV, lirigjudagiiui 25. jiili 1944
287
DÁNARMEVNEVG:
Jén Jónsson
óðalsbóndí Vestrí-Loftsstöðum
„Þú bláfjallageimur með
heiðjökla hring,
um hásumar flý ég
þér að hjarta.
und miðsumarshimni
sé hvíla mín.
Hér skaltu þú, ísland,
barni þínu vagga."
Nálægt miðju Suðurlandsund-
irlendisins, út við Atlantshaf,
liggur stórbýlið Loftsstaðir.
Það er víðsýnt á Loftsstöðum,
svo víðsýnt sém verið getur í
byggð á íslandi. Til austurs ber
við himin Eyjafjallajökul, Tind-
fjallajökul og Heklu. Til norð-
urs Kálfstinda, Skjaldbreið, Ár-
mannsfell, Ingólfsfjall, Hengil
og vesturfjallgarðinn með
Skálafell,- Meitil og Geitafell.
Til suðurs og suðvesturs er At-.
lantshafið, milt og laðandi í
kyrð vornæturinnar, en ógnandi
og ægilegt í suðvestanstórviðri,
þegar kolblá úthafsaldan fellur
í einu broti; svo langt sem aug-
að eygir austur og vestur. Inn-
an þessa ramma liggur svo öll
hin breiða byggð, Suðurlands-
undirlendið, með „bændabýlin
þekku". .
Það hefir verið gott til fanga
á Loftsstöðum. Miklar engjar og
tún, hagbeit í mýrum, melum
og fjöru. Sjórinn færði að timb-
ur til húsagerðar — og svo út-
ræðið. Stutt til fiskjar, en
brimasamt og vandfarið.
Það hefir líka löngum þurft
mikils með á Loftsstööum.
Heimilið mannmargt og í þjóð-
braut. Meðan ár allar voru óbrú-
aðar, lá leið allra austanmanna
meðfram sjónum, þegar farið
var til aðdrátta, og mun þá
margur hafa leitað skjóls á
Loftsstöðum — eða sjómennirn-
ir, 30 skip! Þá hefir margur
„rekið inn höfuðið" á Lbftsstöð-
um.
Á þessum stað var Jón fæddur,
hinn 13. des. 1860, sonur Jóns
Jónssonar óðalsbónda og hrepp-
stjóra s. st., Jónssonar rika s. st.,
Jónssonar Gamalíelssonar á
Stokkseyri.
Móðir Jóns var Kristín Jóns-
dóttir frá Vorsabæ í Flóa, Helga-
spnar á Sólheimum í Ytrahreppi
Eiríkssonar í Bolholti, Jónssonar.
Og hér ólst riann upp, við um-
svifamikinn búskap og mikið
starf á sjó og landi. Á þeim ár-
um var ekki völ á mikilli fræðslu
fyrir börn og unglinga. Þó var
Jón einn vetur, fermingarárið, i
barnaskóla á Eyrarbakka. Hlaut
hann Nýjatestamentið að gjöf
frá skólanum sem verðlaun fyr-
ir góða frammistöðu.
Þá um voriö bauð Thor-
grímsson- honum starf við
„Vesturbúðina" og vann hann
þar jafnan á sumrin upp frá því
og fram yfir aldamót. Mun það
hafa reynzt honum drjúgur
skóli.
Eitthvað fékkst Jón við barna-
fræðslu á vetrum, en 18 ára
gamall gerðist hann formaður
á Loftsstöðum og hélt því áfram
óslitið í 46 ár. Svo vel lánaðist
Jóni formennskan, að sagt er
að hann hafi aldrei þurft að bíða
eftir lagi og aldrei misst ár.
Árið 1893, hinnu 9. febr., gift-
ist Jón Ragnhildi Gisladóttur frá
Rauðabergi í Fljótshverfi, Magn-
ússonar á Orustustöðum, Ein-
arssonar á Fossi, Nikulássonar.
Settust þau að á Eyrarbakka og
vann Jón við verzlun á sumrin
en stundaði sjó að vetrinum.
Munu þau hjón hafa ætlað að
svo yrði framvegis. En hér varð
breyting á. Ættaróðalið kallaði.
• Aldamótaárið lézt yngri bróðir
Jóns, Bjarni, sem gifzt hafði það
sama ár og tekinn var viö búi á
Loftsstöðum. Var því hið fjöl-
menna heimili forystuþurfi,
gömlu hjóriin, foreldrar Jóns,
orðin slitin og ekki öðrum til að
dreifa en Jóni, að taka upp
merki bróður síns. Þau hjónm,
Jón og Ragnhildur, brugðust vel
við kallinu og fluttu heim að
Loftsstöðum vorið 1901 og hafa
búið þar alla tíð síðan. —
Jón var fríður maður, bjartur
að yfirlit, hár og beinvaxinn og
hinn karlmánnlegasti. Hend-
urnar voru stórar og vöðvamikl-
ar en handtakið þó svo hiýtt og
mjúkt, að svo var sem móður-
hönd væri. Málrómurinn var ó-
venjulega hreinn og bjartur,

MYNDAFRETTIR
enda hafði maðurinn ágæta
söngrödd, söng bassa, og var
músikalskur langt umfram aðra
leikmenn á því sviði. Eitthvað
lék Jón á orgel, mun hafa num-
ið það af Bjarna heitnum í
Gótu, og síðar, þegar börn'hans
fóru að spila, var oft mikið
sungið á heimilinu. En mjög var
Jón afskiptasamur um allan
söng og hljóðfæraslátt, að sem
bezt færi úr hendi.
Jón var að eðlisfari mjög hæg-
látur, prúður og ljúfur í viðmóti,
en átti til glettni og góðláta
kýmni í vinahóp. Hlédrægur og
afskiptalítill um opinber mál,
en þó var hann kvaddur til
nokkurra starfa fyrir samtíð
sína, bæði í sveitarstjóm og
stjórn rjómabúsins á Baugstöð-
um. Fórst honum það allt vel úr
hendi og naut um það, sem ann-
að, óskoraðs trausts.
En heimilið átti Jón allan,
enda þurfti þar mikils við til að
halda uppi risnu hins forna
stórbýlis og sjá barnahópnum
farborða. En Jón var ekki einn
um heimilisstörfin. Þar sem
Ragnhildur kona hans var, átti
hann hinn örugga félaga og sam
verkamann, sem aldrei brást.
Og svo voru þau hjónin sam-
hent og samtaka, að jafnan
vildu bæði það, sem hitt vildi.
Þeim hjónum, Ragnhildi og
Jóni, varð 13 barna auðið, og
eru 6 þeirra á lífi: Jón, ógift-
ur heima, Kristín, gift Stein-
grími Pálssyni forstjóra á Ell-
iðavatni, Sigríður, gift Vern-
harði Jónssyni forstjóra í
Kumbaravogi, Anna, gift Bjarna
M. Jónssyni námsstjóra, Jón
yngri, bifvélavirki á Selfo^si,
giftur Sesselju Hróbjartsdóttur
frá Mjósyndi í Flóa, og Gísli for-
stjóri fyrir vistheimili á Arnar-
holti, giftur Kristínu Jónsdótt-
ur Stefánssonar á Eyrarbakka.
Hin börnin öll létust í æsku.
Jón hafði búsforráð á hendi
til síðasta dags, en mjóg naut
hann þar um hin síðari ár elzta
sonar síns, Jóns,"sem nú verður
4. maður með þessu nafni og í
beinan karllegg, sem byr á
Vestri-Loftsstöðum.
Jón andaðist hinn 6. júlí s. 1.,
og í dag, hinn 17. júlí, í fégursta
mánuði ársins, safnast sveitung-
arnir, ættingjarnir og vinir víða
að, saman á Loftsstöðum til þess
að votta aðstandendunum sam-
úð sína og hinum látna heiðurs-
manni virðingu. Bein hans verða
færð til hinztu hvildar í graf-
reiti sveitarinnar að Gaulverja-
bæ.
Blessuð sé minning hans.
Holti, 17. júlí 1944.
Sigurgr. Jónsson.
Bandríkjamenn flytja loftleiðis mikið af vistum og vopnum til framvarða-
sveita sinna á Kyrrahafssvœðinu. Þar seni ekki eru lendingarstaðir, varpa
flugvélarnar farangrinum niður með fallhlífum, eins og sýnt er hér á
myndinni. Hún er tekin á einni Admiralty-eyjunni, en þaðan hafa Jap-
anir verið hraktir.
Sókn Rússa heldur nú nœr viðstöðulaust áfram á mörg hundruð km. langri
víglínu. Meðfylgjandi mynd er frá vetrarstyrjöldinni og sýnir rússneska
hermenn i Leningrad á leið til vigstóðvanna.
Samband ísl. sumvinnufélugu.
SAMVINNUMENN!
Dragið ekki að brunatryggja innbú yðar.
Biðjið kaupfélag ýðar að annast vátryggingu.
-_ ___________-^ t- " ^Hf >]\ / jfll r <llHfl™Sefllíiii'' mHffi''* rWB O P A L
Mœstiduft —
-, ¦ ¦/.¦ ' . ¦ ¦ er fyrir nokkru komið á markaðinn og hefir þegar hlotið hið-mesta lofsorð, því vel er til þess vandað & allan hátt. Opal ræstiduft hefir alla þá kosti, er rœstiduft þarf að hafa, — það hreinsar án þess að rispa, er mjög ¦^^ • drjúgt, og er nothæft á allar W tegundir búsáhalda og eld-$W húsáhalda.
JP gm ¦..>.,- w ¥
Jfe -'íyir lk -fmf IVotið
gm W8ÉML -wf > i O P A L rœstiduft
Til hœgri á myndinni sést Sikorski yfirhershöfðingi Pólverja. Hann er
að sœma pólskan hermann heiðursmerki. Sikorski' er frœgasti núlifandi
hershófðingi Pólverja, en hefir verið talinn íhaldssamur.Rússar hafa kraf-
ist þess, að hann léti af stjórn pólska hersins og er það eitt a/ ágreinings-
efnum þeirra og pólsku stjórnarinnar í Londori.
Efnilegur íslenzkur
lístamaður vestan-
hafs
Nýlega var opnuð sýning á
málverkum og höggmyndum
eftir listamenn í Los Angeles í
Kaliforníu. Örlygur Sigurðsson
listmálari, Guðmundssonar
skólameistara, er þátttakandi í
sýningu þessari I og var mynd
eftir hann ein í hópi 106 mál-
verka er valin var til sýning
af 650 myndum er bárust. Er
þetta mikil viðurkenning fyrir
Örlyg; sem þegar hafði getið
sér ágætt orð~og mikla viður-
kenningu þar vestra fyrir lista-
hæfileika sína.
Leidréttiag
í 69! tölublaði Tímans, er
kom út 14. júlí, er í grein um
heyskap og heyvinnuvélar meðal
annars komizt svo að orði, þar
sem tekinn er upp'þáttur úr út-
varpserindi Jóhannesar Bjarna-
sonar vélfræðings:
„Görðunarvélar eru orðnar
nokkuð útbreiddar hér og spara
mikla vinnu, þegar heyið er tek-
ið samah. Til er vél, sem er hægt
að nota bæði sem snúningsvél
og görðunarvél, og væri hún ef
til vil hentug hér, en hún er
þung og þarf tvo hesta fyrir
hana".
Þetta er meinlegur misskiln-
ingur. Af görðunarvélum þeim
sem vafalaust er átt við, eru
ekki nema tvær til í landinu,
voru fluttar inn í fyrra. Síðar-
nefndu vélarnar, sem notaðar
eru bæði sem snúningsvélar og
görðunarvélar, eru hins vegar
Xil á allmörgum bæjum. Nothæfi
þeirra er ekkert vafamál, þótt
þær komi ekki að fullum notum
nema þar sem um allmikið og vel
slétt land er að ræða. Elztu
múgavélarnar — en svo hafa
vélar þessar verið nefndar —
eru nú á milli 10 og 20 ára
gamlar.
Útbreiðslu þessara véla miðaði
hægt lengi vel, en er nú óðum
að aukast, veldur ef til vill
nokkru um það, að „venjulegar"
snúningsvélar hafa verið ófáan-
legar síðan stríðið hófst.
19. júlí 1944.
Árni G. Eylands.
Minníngarsjóður
Aðalsteins Sig-
mundssonar
Stjórn U. M. F. í. hefir skipað
þá Daníel Ágústínusson og Ingi-
mar Jóhannesson í stjórn minn-
ingarsjóðsins, en fræðslumála-
stjóri er sjálfkjörinn samkv.
skipulagsskrá. Sjóðurinn nemur
nú um 15.000,00 krónum. Undan-
farið hafa honuni bprizt gjafir
frá þessum aðilum:
Umf. Laugdæla, Laugardal kr.
The World's News Seen Through
The Christian Science Monitor
An International Daily Neuttpaþer
ii Truthful—Constructive—Unbiascd—Frec frem Sensati«Bal-
ísm — Editorials Are TimeJy anti Instructive asud Ita Daily
Features, Together with the Vv'eeltly Magazine Section, Mak*
the Monitor an Ideal Newspaper for the Home.
The Ciiristian Scienee Publishing Soriety
One, Norway Street, Boíton, Massachuseta
Frice ^12.00 Yearly, or ?1.00 a Month.
SaturóUf Iuue, including Magazine Scction, #2.60 a Year.
Introductory Offer, 6 lusues 25 Centa.
SAMPLE COP Y ,ON RBQUBST
431,00, Umf. Skeiðamanna,
Skeiðum, kr. 100,00, Umf. Ása-
Ihrepps, Holtum kr. 225,00, Umf.
Neisti, Vestur-Sléttu, kr. 100,00,
jumf. Skíði, Svarfaðardal, kr.
15,00, Umf. Reykdæla, Reyk-
'holtsdal, kr, 200,00, Umf. Brúin,
Hvítársíðu og Hálsasveit, kr.
50,00, Ungmennafélag Mýra-
hrepps, Dýrafirði krónur 100,00,
. Umf. Öriundur, Önundarfirði,
j kr. 120,00, Bindindisfélagið Vak-
andi, Hörgárdal, kr. 100,00, Bind-
indisfélagið Dalbúinn, Eyjafirði,
kr. 25,00, Ungmennasamband
Norður-Þingeyinga, kr. 300,00,
Ungmennasamband Vestfjarða,
kr. 500,00, Erlingur Jóhannesson,
Hallkelsstöðum, kr. 20,00, H. G.
Hafnarfirði, kr: 10,00, Aðalsteinn
Eiríksson, skólastjóri, Reykja-
nesi, kr. 300,00, Hjaltlína Guð-
jónsdóttir, Núpi, kr. 100,00, Þór-
oddur Guðmundsson frá Sandi,
kr. 100,00, Gísli Andrésson, Hálsi
kr. 50,00.