Tíminn - 22.09.1944, Blaðsíða 2

354
TtMEVJy, föstiwlagiim 22. sept. 1944
89. Mað
Föstudttgur 22. sept.
Svíar hafna stétta-
ofbeldínu
Nýlega er lokið kosningum til
neðri deildar sænska þingsins.
Kosningar þessar eru á margan
hátt lærdómsríkar fyrir íslend-
inga.
Síðan styrjöldin hófst hafa
-sænsku stjórnarvöldin haldið
uppi öflugum ráðstöfunum til
að stöðva dýrtíð og verðbólgu.
Fyrir beinan eða óbeinan til-
verknað þeirra hefir grunnkaup
og verðlagið lítið hækkað og
launþegum hefir aðeins verið
greidd takmörkuð dýrtíðarupp-
bót. Framkvæmdir þessar hafa
mætt mest á Alþýðuflokknum
og Bændaflokknum, sem gættu
hagsmuna tveggja aðalstétt-
anna, sem hér áttu hlut að máli,
verkamanna og bænda. Hinir
tveir flokkarnir, íhaldsflokkur-
inn og Þjóðflokkurinn (frjáls-
lyndur íhaldsflokkur), er einnig
tóku þátt, í þjóðstjórninni,
þurftu minna að svara til sakar
vegna þessara ráðstafana.
Það skorti ekki, að þessar ráð-
stafanir væru notaðar til vægð-
arlauss áróðurs gegn Alþýðu-
flokknum og Bændaflokknum.
Kommúnistar, er jafnframt nutu
þeirrar aðstöðu að vera eini
andstöðuflokkur stjórnarinnar,
hófu hatrama sókn gegn Alþýðu-
flokknum innan verklýðssam-
takanna. Meðal bænda var einn-
ig beitt ströngum áróðri
gegn verðlagsráðstöfununum og
reyndu m. a. íhaldsmenn að
skapa þann orðróm, að Bænda-
flokkurinn héldi linlega á mál-
um þeirra. Bændum var ráðlagt
að efna til eins konar Lappó-
hreyfingar til að brjóta verð-
lagsráðstafanirnar á bak aftur
og -mynda síðan íhaldssama
samfylkingu með íhaldsflokkn-
um og Þjóðflokknum.
Áróðursmennirnir, sem þannig
unnu gegn Alþýðuflokknum og
Bændaflokknum, hafa nú séð
árangur iðju sinnar. Hefir hann
vissulega borið minni árangur
en þeir hafa ætlast til.
Sóknin gegn Alþýðuflokknum
hefir að vísu borið þann árang-
ur, að hann hefir tapað nokkru,
en heldur samt' enn réttum
helmingi allra þingsætanna og
má þaö telja meira en vel gert
eftir 12 ára stjórnarforustu og
það lengstum á mjög erfiðum
tímum. Má með réttu segja, að
það sé næsta fátítt í lýðræðis-
landi, að aðalstjórnarflokkurinn
haldi svo vel hlut sínum. Komm-
únistar, sem aðallega sóttu gegn
Alþýðuflokknum og nutu þeirrar
ágætu aðstöðu að vera eini
andstöðuflokkur stjórnarinnar,
hafa nokkuð aukið fylgi sitt, en
eru samt enn svo fylgisvana, að
þeir ná því ekki að hafa Vis
hluta þingsætanna.
Stórum minni árangur hefir
þó orðið af sókninni gegn
Bændaflokknum. Forráðamenn
hans höfnuðu Lappómennsk-
unni afdráttarlaust og einnig
tilboðinu um íhaldssama sam-
fylkingu. Þeir lýstu yfir því, að
þeir myndu fylgja áfram hinni
fyrri umbótastefnu sinni, gæta
hófsýni og sannsýni fyrir hönd
bændanna og hafna öllu stétta-
ofstæki. Þessi stefna reyndist
þeim sigursæl. Sænsku bænd-
urnir álitu hana hyggilega og
farsæla. Bændaflokkurinn bætti
við sig átta nýjum þingsætum.
Það er nokkurn veginn sam-
eiginlegt álit allra sænsku flokk-
anna, sem nú eru í þjóðstjórn-
inni, að stjórnin eigi að biðjast
lausnar strax og styrjöldinni er
lokið, og er þá almennt spáð
samstjórn Alþýðuflokksins og
Bændaflokksins, líkt og var fyrir
styrjöldina.
Það er áreiðanlega margt, sem
íslendingar gætu lært af þess-
um kosningaúrslitum í Svíþjóð.
Þau sýna mæta vel, hve ein-
dregið og afdráttarlaust Svíar
hafna stéttaofstækinu. Verka-
menn hafna greinilega kenn-
ingu kommúnista um stéttar-
yfirdrottnun verkalýðsins. Fimm
af hverjum sex verkamönnum
skipa sér undir umbótamerki
Alþýðuflokksins. Enn greinilegar
Hvernlg: verður tekfð
undir mal bændannaf
i.
Undanfarna daga hafa ýmsir
embættismenn og launamenn
ríkisins kvatt sér hljóðs í blöð-
um og á mannfundum í Reykja-
vík, og sömuleiðis hafa þeir
beint máli sínu til Alþingis, er
nú situr. Erindi þessara manna
er að fá laun sín hækkuð til
frambúðar. Á stríðsárunum hafa
að vísu allir þess menn fengið
sérstalja launauppbót, sem
nemur 25—30% af gömlu laun-
unum, (og sumir nokkru meira)
auk hinnar almennu dýrtíðar-
uppbótar, sem greidd er á allt
kaup í landinu. En embættis-
mennirnir halda þvf fram, að
launauppbót þessi sé lægri en
hjá erfiðisfólki landsins á sama
tíma, en auk þess ólögbundin
og óviss. Einnig kemur fram það
sjónarmið, að laun opinberra
starfsmanna, einkum hinna
eldri embættismannastétta,
hafi fyrir stríð verið óeðlilega
lág, og starfsmennirnir því ekk-i
getað haldið sig svo sem stöðu
þeirra hæfi eða borgað náms-
skuldir sínar nema með því að
vinna aukastörf og fá sérstakar
greiðslur fyrir hjá hinu opin-
bera og öðrum. Er máli þessu
nú, að því er virðist, fylgt með
allmiklu kappi af sumra hálfu
og jafnvel haft í hótunum*), ef
ekki verði nú svo fljótt við
brugðið, sem hæfa þykir. Munu
þó embættismennirnir vera mis-
jafnlega heitir í því máli eins og
gengur.
Samkvæmt tillögum launa-
laganefndar, sem hinir opinberu
starfsmenn hafa átt fulltrúa í
og virðast aðhyllast, ætti að
skipta starfsmönnum ríkisins í
þrettán launaflokka og hafa þá
allir menn í sama flokki sömu
laun. Hæsti launafiokkur (ráð-
herrar, bankastjórar og nokkrir
aðrir) á að hafa 14 þús. kr.
grunnlaun á ári, en sá lægsti
4800 kr. í þeim flokki munu vera
vélritunarstúlkur í skrifstofun.
Við grunnlaunin bætist svo verð-
lagsuppbót samkvæmt vísitölu á
hverjum tíma. Samkvæmt nú-
gildandi vísitölu (272) myndu
þá hæstu launin verða um 38
þús kr.**)
*) í því sambandi er stundum talað
um, að embættismenn ættu að geta
gert verkfall. Virðist þá gert ráð fyrir
því, að embættismenn verðí ráðnir með
uppsagnarfresti, eins og títt er um
'erfiðisfólk.
**) Þarna fyrir neðan er raunar 14.
flokkur, svokallaðar „iðnmeyjar", sem
vafasamt er að telja til 'embættis-
manna.
Flestir hugsandi menn munu
þeirrar skoðunar, að skylt sé að
taka vel og vinsamlega mála-
leitun hinna opinberu starfs-
manna um breytingu launalag-
anna. Hins vegar eru tillögur
þessar svo nýlega fram komnar,
j að fáir munu enn hafa áttað sig
á einstökum atriðum og hvort
j þar sé yfirleitt réttvíslega á
málum tekið. Launalögin
eru nú orðin 25 ára gömul,
og voru í öndverðu sett á óheppi-
legum tíma, þegar gildi verð-
mæta var mjög á reiki, og síðan
j hafa orðið stórbreytingar í at-
jvinnu- og fjármálum þjóðar-
(innar. Það er og víst, að starfs-
menn hins opinbera hafa mikil-
j vægu hlutverki að gegna í þágu
þjóðskipulags og menningar, og
( að fátt er þjóðinni dýrmætara
. en vel menntaðir, áhugasamir
og þjóðhollir embættismenn.
j Hverri þjóð er hagur að því að
1 gera svo vel við slíka embættis-
'menn, sem hún hefir ráð á og
[hafa lífskjör þeirra þannig, að
jeigi dragi úr hæfileikum þeirra
(og starfsþreki eða vantrú skap-
, ist hjá þeim á framtíð lands og
þjóðar líkt og hjá embættis-
mönnum hér á fyrri tíð, erlend-
um og'innlendum. Og horfur eru
' á, að litið Verði á allt þetta með
(sæmilegum skilningi af þing-
mönnum allra flokka, og að
embættismennirnir þurfi engu
að kvíða um sanngjarna lausn
sinna mála.
II.
En vert er að minnast þess, að
önnur stétt og eigi þýðingar-
minni fyrir þjóðfélagið, hefir
borið fram óskir sínar við Al-
þingi þessa sömu daga. Það er
bændastétt landsins og búalið í
sveitum |>ess. Má vænta, að
málaleitun þeirra, sem þar eiga
í hlut, verði tekið af eigi minni
velvilja og skilningi en málaleit-
unum hinna opinberu starfs-
manna.
Fulltrúar Framsóknarflokks-
ins á Alþingi hafa nú í annað
sinn flutt þar frumvarp sitt um
stórfellda félagsræktun í sveitum
landsins, til þess. að heyskapur
á óvéltæku landi geti lagst niður
með öllu á næstu tíu árum.
Frumvarp þetta höfðu fulltrú-
ar flokksins áður flutt á Alþingi
1943. Það komst þá til nefndar
í annarri deildinni, en meiri
hluti nefndarinnar var ófáan-
legur til að samþykkja það að
svo stöddu. Nú er það að vísu
ekkert einsdæmi, að merkileg
nýmæli séu talin þurfa undir-
búnings milli þinga, en hitt
hafna' bændur Lappó-mennsk-
unni.
Hér á landi er aðra sögu að
segja. Bændur hafa að vísu
fram að þessu hafnað stétta-
ofstækinu og stéttaofbeldinu,
enda hafa þeir þroskast í þeirri
einu félagsmálahreyfingu nú-
tímans, samv-innuhreyfingunni,
sem ekki er byggð á stétta-
grundvelli. Þess vegna hafa þeir
fylkt sér um flokk, sem gætir
réttmætra hagsmuna þeirra, en
er þó fyrst og fremst alhliða
umbótaflokkur, ,er .hefir sam-
vinnustefnuna fyrir . leiðarljós.
Hins vegar er aðra sögu að segja
af verkamönnum. Þar hefir, a.
m. k. um stundarsakir, sá flokk-
ur náð völdum, sem hefir stétta-
ofstækið og stéttaofbeldið fyrir
áttavita, og beitir nú verklýðs-
samtökunum í fullu samrænii
við það. Svo langt er gengið, að
vegna kaupkrafna 20—30 vel-
launaðra manna hefir verið hót-
að, að stöðva alla mjólkurflutn-
inga til Reykjavíkur, stöðva
flest frystihús um hásláturtíð-
ina og láta sveitirnar vera ljós-
lausar í skammdeginu.
Ef slíkt stéttaofstæki og
stéttaofbeldi fær að ríkja í land-
inu, þá er saga hins nýja lýð-
veldis þar með búin. Þess vegfla
er það nú höfuðnauðsyn að
hefjast handa gegn stétta-
ofstækinu og stéttaofbeldinu.
Það verður ekki gert með því að
efna til Lappómennsku og fas-
istiskra samtaka, tefla. stéttar-
ofstæki gegn stéttarofstæki og
stéttarofbeldi gegn stéttarof-
beldi. Það verður aðeins gert
með því að brjóta stéttarofbeld-
ið á bak aftur í hvaða mynd, sem
það birtist, og hvaðan, sem það
kemur. Það verður að láta heild-
arsjónarmiðið drottna í stað
stéttarsjónarmiðanna. Það verð-
ur að styrkja og efla heilbrigt
og traust framkvæmdavald
þjóðfélagsins og gera það, sem
mest óháð stéttunum. T. d. ættu
flestar nefndir, ráð og stjórnir
ríkisfyrirtækja, sem eru út-
nefndar af stéttasamtökum, að
hverfa. Slík tilhögun lamar og
eyðileggur ríkisvaldið bg veldur
stórkostlegum aukakostnaði, því
að vel má komast af án þessa
tildurs. Ef, hlutaðeigandi for-
stöðumenn stofnananna og ráð-
herrar geta ekki ráðið fram úr
málum, — vitanlega í samráði
við Alþingi, þegar þess þarf — þá
geta nefndirnar, ráðin og stjórn-
irnar það ekki.
Það sem þjóðin þarfnast, eru
ekki fleiri eða voldugri stétta-
samtök, sem gæta einhliða hags
umbjóðenda sinna. Það ætti
miklu frekar að lægja ofsa og
yfirgang margra þeirra, sem
fyrir eru. Það, sem þjóðin þarf,
e,ru sterk og heilbrigð umbóta-
samtök, sem taka sanngjarnt til-
lit til allra, en gæta þó fyrst
og fremst heildarhags. Sjón-
armiðin, sem þrátt fyrir
erfiða aðstöðu báru glæsilegan
sigur af hólmi í nýloknum kosn-
ingum í Svíþjóð, þurfa einnig
að sigra hér á íslandi.
Þ. Þ.
mátti vekja nokkra furðu, að
meiri hluti nefndarinnar (full-
trúar úr Sjálfstæðis- og Sósíal-
istaflokknum) lét á sér skilja í
klofningsáliti sínu, að tæpast
myndi þörf svo róttækra að-
gerða fyrst um sinn. Þrátt fyrir
það ætti þó að mega vænta þess,
að málið fengi góðar viðtökur,
þegar það nú kemur fram í ann-
að sinn.
En samþykkt þessa máls nú
þegar er aðkallandi nauðsyn.
Jarðræktarlögin hafa nú verið í
gildi um 20 ára skeið. Þau hafa
gert mjög mikið gagn. Á þessum
tuttugu árum hafa bændur
stækkað tún sín um nokkru
meira en þriðjung að meðaltali
og aukið töðufeng sinn um helm-
ing. Þetta eru miklar framfarir,
og auðvitað má bæta því við, að
mikið.hefir verið sléttað í gömlu
túnunum á sama tíma. En með
tilliti til þeirra breytinga, sem
orðið hafa nú á síðustu árum,
bæði hér á landi og í umheim-
inum, er þessi framför hvergi
nærri nógu hröff. Á mörgum
bæjum eru nú að vísu komnir
stórir og sléttir töðuvellir, þar
sem hægt er að koma við alls-
konar vélum og verkfærum, sem
nútímatækni framleiðir, til hey-
skapar. En hin býlin eru þó enn
miklu fleiri, þar sem meira eða
minna vantar á að. komið sé í
þetta horf. Sumar sveitir lands-
ins og sumir einstakir bæir hafa
orðið áftur úr í ræktuninni. Enn
eru víða þýfð tún að meira eða
minna leyti og enn eru þeir
bændur fjölda margir, sem verða
að sækja meira eða minna af
heyskap sínum á ósléttar engj-
ar, þar sem vélum verður með
engu móti eða tæpast við komið,
þótt til væri. Ennþá flytja bænd-
ur votaband á klökkum, meira
og minna, — líklega í flestum
eða öllum sveitum landsins, og
stafar það af því, að mikið af
heyskapnum verður að fara
fram utan túns, þar sem öku-
tækj um verður ekki við kómið
til heyflutninga.
Allt er þetta kunnugt þeim,
sem í sveitunum_búa og mörgum
öðrum. Og bændum er það flest-
um ljóst, að við svo búið má
ekki standa. Þess vegna er það
höfuð áhugamál þeirra að
breyta búskaparháttum sínum.
Þeir vita það bezt sjálfir, að
framtíð búskaparins er mjög
undir því komin, að til sé á
hverjum bóndabæ nóg af vél-
tæku heyskaparlandi. Þeir vita,
að að þessu veröur nú að stefna
með sem mestum hraða, svo að
hinir nýju kaupamenn og
kaupakonur vorra tíma, hey-
vinnuvélarnar, geti haldið inn-
reið sína í stað fólksins, sem á
síðari áratugum hefir leitað at-
vinnu við sjóinn, en áður taldi
sig fá nóg laun við orf og hrífu.
Það vantar heldur ekki, að
ýmsir aðrir en bændur hafi látið
til sín heyra um nauðsyn þess að
breyta vinnubrögðum landbún-
aðarins á skammri stundu í ný-
tízkuhorf. Stundum hefir þar að
vísú verið ýkt, og um dæmt
fremur af vilja en mætti. En
ætla mætti, að skilningur þjóð-
arinnar á nauðsyn þessa máls
væri all útbreiddur um þessar
mundir og þá einnig í kaupstöð-
um landsins, þar sem mest ber
á gagnrýni í garð bænda fyrir
það, að vörur þeirra séu dýrar
og framleiðsluhættir úreltir.
III.
Nú hafa Framsóknarmenn
flutt þetta höfuðnauðsynjamál
bændanna inn á Alþingi í von
um, að því verði vel tekið. Þeir
leggja til, að hverju lífvænlegu
býli á landinu verði gert kleift
að koma sér upp nægilega miklu
véltæku heyskaparlandi ein-
hverntíma á næstu tíu árum.
Samkvæmt tillögum þeirra á hin
gamla og (nú) óeðlilega’ dýra
heyskaparaðstaða á óvéltæku
landi að geta verið úr sögunni
hér á landi í síðasta lagi árið
1954. Myndi margur mæla, að
ekki mætti það seinna vera eins
og nú horfir, en þó hins vegar
tæpast styttri tími ætlandi
til framkvæmdar svo umfangs-
miklu áformi. Þessu takmarki á
að ná með því, að fela búnaðar-
Vinnuhendur sveíta-
fólksins og Gáinn
ísafold flytur að jafnaði
greinaflokk með fyrirsögninni
„Frá sjónarhóli sveitamanns
eftir Gáin.“ Kemur Gáinn þessi
víða við og dæmir allt milli him-
ins og jarðar, en eigi ætíð af
hógværð og lítillæti, sem kunn-
ugir telja þó að væri betur við
hæfi prestsvígðs manns.
Sjaldan er Gáinn jákvæður í
skrifum sínum og virðist ádeilu-
tilhneigingin ríkust í huga hans,
Ein af þeim fáu jákvæðu tillög-
um hans var sú, er hann á dög-
unum bauð þá velkomna í sveit-
irnar sem áhrifamenn til fyrir-
myndar, Guðbrand Magnússon
og Eystein Jónsson. Vonandi
þola þeir án umkvörtunar hinar
hrjúfu hendur sveitafólksins,
sem Gáinn gerir að umtalsefni
fyrir skemmstu. Virðist svo sem
hann hafi nú ekki mikið að
leggja til hinna stærri mála, er
honum verður helzt til umhugs-
unar liturinn á höndum ná-
granna sinna og hve þær séu
harðar viðkomu fyrir hans hvíta
skinn. Tíminn hefir hingað til
látið sem vind um eyru þjóta,
þótt hann hafi orðið fyrir
hnútukasti frá þessum orðprúða
manni hinnar andlegu stéttar.
Slíkt hnútukast má líka heita
lítilsvert, en hitt'ér meira atriði,
er jafn þekkingarvana maður á
sveitalífið og Gáinn virðist vera
tekur að sér umboð til að segja
þar fyrir verkum, svo að sveita-
fólkið fái ekki hrjúfar vinnu-
hendur.
Það má ætla, að Gáinn hafi vel
hirtar hendur og óttist um að
sveitafólkið álíti að hann beri
ekki á þeim mark hiímar erfiðu
vinnu. En hvað sem um það er,
ættu nágrannar Gáins ekki að
láta sig henda þá yfirsjón að
byrgja liendur sínar fyrir áhrif-
um ljóss og lofts vegna hans
heilögu vandlætingar. En þá
miskunnsemi við huga Gáins og
hendur, sem hann ef"til vill er
að mælast til, væri þeim auð-
velt að sýna með því að setja
upp vettlinga, þegar þeir heilsa
ho’num. Minnsta kosti gæta var-
úðar með handfestuna eða
sleppa því jafnvel alveg að rétta
fram hendina.
Það er rétt hjá Gáin, að siggið
kemur á hendurnar af vinnu, en
rauðar hendur getur fólk haft,
án þess erfiði sé um að kenna.
Því verður ekki auðvelt að trúa,
samböndum eða hreppabúnað-
arfélögum, ef meirihluti bænda
samþykkir, aðalframkvæmd
ræktunarinnar á einstökum býl-
um og gera þeim með aðstoð
ríkisins kleift að eignast til þess
stórvirkar jarðvinnsluvélar, eft-
ir því sem með þarf, svo að
ræktunin megi verða sem ódýr-
ust. En auk þess er ætlast til,
að bændur fái nokkru hærri
jaröræktarstyrk en ella meðan
verið er að framkvæma 10 ára
áætlunina á hverju býli. Tak-
markið er: A. m. k. 500 hestar
af heyi á véltæku landi á hverju
býli landsins eftir næstu 10 ár.
Til þess að svo mikil ræktun
verði framkvæmd svo að í lagi
sé, á ekki lengri tíma, verður
ríkið að leggja fram mikinn
vinnukraft sérfróðra manna til
mælinga og annarra leiðbein-
inga og sjá mörgum mönnum
fyrir æfingu í meðferð vinnu-
véla, enda er svo ráð fyrlr gert.
Heima fyrir í héraði yrði vænt-
anlega ákveðið, í hvaða röð
ræktun býlanna yrði fram-
kvæmd og þá farið eftir stað-
háttum, svo að vélarnar notuð-
ust sem bezt ár hvert.
Verði frumvarp þetta að lög-
um, yrði á næstu 10 árum stigið
miklu stærra skref til eflingar
íslenzkum landbúnaði en nokkru
sinni hefir verið gert fyrr á
jafn skömmum tíma. Það má
segja, að til þess þurfi veruleg
fjárframlög og allmikinn stór-
hug af hálfu hins opinbera. En
hvar eru nú hinar miklu ráða-
gerðir vorrar nýríku þjóðar, ef
fulltrúar hennar veigra sér við
að ljá slíku máli lið? Hvar eru
allar bollaleggingar manna um
að ryðja tækninni braut inn í
íslenzkt atvinnulíf, ef dauf-
heyrzt verður við málaleitun-
um af hálfu bændastéttarinn-
ar í þessum efnum? Því að ekki
þarf að efa, að bændur myndu
leggja fram alla sína orku til að
að nágrannar Gáins hafi sér-
staklega rauðar hendur sem ein-
kenni; mun hitt heldur vera, að
hendur þeirra hafi brúnast við
sól og útiloft. Mun sá litúr þykja
allgóður og eigi til að skammast
sín fyrir. En Gáinn er ef til vill
einn af þeim mönnum, sem sýn-
ist allt rautt og getur slík rang-
sýni valdið misskilningi 1 fleiri
tilfellum en þessu.
Hitt er vitanlega fjarstæða að
halda að skinnhanzkar séu not-
hæfir um sumartímann við erf-
iðisvinnu og tækju síður en svo
fram ullarvetlingum. Hitt er
annað mál þótt þeir geti verið
nothæfir við dundur, sem fæstir
sveitaménn geta látið sér nægja.
Mundi hitinn undir sútuðu
skinni hvorki verða þeim til holl-
ustu eða þæginda við hin erfiðu-
störf.
Þá virðist Gáinn hafa orðið
mjög kvenlegur. í áliti sínu um
hin’a erlendu gesti vora, sem
hann telur að hafi hvítar og fall-
egar hendur. Hefir Gáinn séð
hendur þeirra í heimalandinu?
Veit Gáinn ekki, að ef hætt er
vinnu, þótt eigi sé nema stuttan
tíma — jafnvel nokkra daga —
mýkjast hendurnar og hvítna, ef
þær eru lokaðar inni frá áhrif-
um útiloftsins. Hinir erlendu
gestir eru vanari meiri hita í
heimalandinu og nota hér senni-
lega hanska til skjóls.
Frændyr vorir á Norðurlönd-
um eru engu síður berhentir við
vinnu en við og mun hvort-
tveggja vera, að þeir skamrnist
sín ekki fyrir hina hörðu, brúnu
vinnuhendur, og svo hitt að fáir
munu við því amast. Annars er
það furðulegt að Gáinn skuli
ekki sjá sömu þörf til að prýða-
hendur kaupstaðabúa sem
sveitafólks. Sjómenn munu ekki,
síður hafa sigg í lófum en
sveitamenn. En sannleikurinn er
sá, að þeir sem stunda erfiðis-
vinnu hvort sem er á sjó eða
landi, hljóta að fá vöðvamiklar
og harðar hendur, og það er
kjánalegt að hugsa sér það
öðruvísi. Það er engin óprýði á
sveitafólkinu þótt það hafi
brúnar og vinnuhrjúfar hend-
ur. Því ber þvert' á móti að
fagna, að enn skuli vera til í
sveitunum fólk, sem tekur á
verki án vettlinga, því satt
mun hið gamla spakmæli: „Lin
eru vettlingatökin".
styðja þá hönd, sem þeim með
þessum hætti yrði rétt af hálfu
þjóðfélagsins til að auka árang-
urinn af erfiði þeirra, sjálfum
þeim og landinu til gagns.
IV.
Þess mætti alveg sérstaklega
vænta, að stéttir opinberra
starfsmanna, sem nú bera fram
óskir sínar á Alþingi (og hinir
mörgu menn, sem þar eiga sæti
úr þeirra hópi) yrðu skilnings-
góðar á hinar sanngjörnu og
mikilsverðu óskir bændanna,
sem nú eru bornar fram alveg
um sama leyti.
Margir þeirra manna, sem nú
fara fram á, að Alþingi sýni
störfum þeirra viðurkenningu,
eru sjálfir börn sveitanna. Þeir
hafa sjálfir framan af ævi hald-
ið um iirífu og orf, staðið á
blautum engjum og lyft vota-
bandi á klakk. Margir þeirra eiga
á lífi einhvers staðar í sveitum
landsins föður, móður, systur
eða bróður, sem þar stritar dæg-
urlangt mikinn hluta ársins við
óþarflega erfið skilyrði. Þar er
mörg vinnulúin hönd, sem þægi
liðsemd vandamanna sinna í
embættismannastétt — í þessu
stóra máli. Og þessum málstað
hefir margur tækifæri til að lið-
sinna, beint eða óbeint, i ræðu,
riti eða viðtölum, þótt ekki eigi
hann þar atkvæði um.
En um það mun oft verða
spurt.nú á næstunni: Hvernig
taka hinir opinberu starfsmenn,
embættismennirnir innan þings
og utan, undir hið mikla mál
bændanna? Hvernig taka þeir
undir tillögur Framsóknar-
flokksins um að losa bændurna
við þýfðu túnin og engjareyting-
inn og koma búskapnum í- það
horf, sem kröfur tímans
heimta? Því að milli stéttaþijóð-
félagsins þarf að vera gagn-
kvæmur skilningur, ef vel á að
fara. N. Þ.
0