Tíminn - 09.01.1945, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
ÚTGEFFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKXTRINN.
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
Símar 3948 og 3720!
29. árg.
RITST JÓR ASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9A.
Slmar 2353 Og 4373.
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI. Lindargötu 9 A.
Sími 2323. í
Reykjavík, þrlðjudaginn 9. jan. 1945
2. blað
Rikisstjórnln verri en heildsalarnir:
r
Olafur Johnson biðst lausnar
úr Innkaupaneíndinni
Ríkisstjórninni finnst ástæðulaust, að Arent
Clacssen liætti við Svíhióðarförina.
íhúðarhiis í Aalvik.
Hér birtast tvœr myndir af mismun-
andi einbýlishúsum í Aalvík, sem sagt
er nánar frá i neöanmálsgrein blaðs-
ins i dag.
Heildverzlun kærð
fyrír margvísleg
fagabrot
Viðskiptaráð hefir nýlega
sent til sakadómara kæru
gegn heiidverzluninni S.
Árnason & €o., fyrir ýmiskon-
ar brot á innflutnings- og
gjaldeyrisverzluninni.
Verzlunin mun hafa flutt inn
með vélbátnum Braga, þegar
hann kom til landsins, ýmsan
dýran varning, án gjaldeyris- og
innflutningsleyfa. Meðal þessa
varnings munu hafa verið vörur,
sem viðskiptaráð mun alls ekki
leyfa innflutning á.
Ýmsir áhrifamenn eru sagðir
standa að þessari verzlun og
mun sitthvað hafa verið reynt
til að stöðva kæruna. Mun Tím-
inn reyna að fylgjast vel með
því, hvort reynt verður að þagga
þetta mál niður.
Nýft sýníshorn af
Kveldúlfsblaða-
mennsku
Morgunblaðið var fleytifullt
af Kveldúlfsblaðamennsku á
sunnudaginn. Forustugrein
blaðsins og Reykjavíkurbréf var
að mestu helgað Hermanni Jón-
assyni, er Kveldúlfsmönnum
þykir sér nú óþarfastur. Hér
fer á eftir dálítið sýnishorn af
þessari Kveldúlfsblaðamennsku
um Hermann Jónasson:
„Með þessu nýja tiltæki hans,
hefir þessi 'ólánsmaður fært
fram enn nýja sönnun þess, að
mesta áhugamál hans er að
spilla hagsmunamálum þjóðar-
innar til þess að hann geti talið
sjálfum sér trú um eða öðr-
um, að erfiðleikarnir stafi af
því, að haris hágöfga persóna er
utan við stjórnina. Úr því hann
er ekki sjálfur i stjórn, vill hann
af alhug, að þjóðinni vegni sem
verst.“
Ætli að mönnum finnist ekki
að þessi tilvitnuðu ummæli
Mbl. sé stæling á þýzka „for-
ingjanum", sem segir, að hver
maður, er gagnrýnir hann, sé
fjandmaður þjóðarinnar og vilji
að henni „vegni sem verst“!
Tíminn hefir allgóðar heim-
ildir fyrir því, að Ólafur John-
son stórkaupmaður, er stjórn-
aði hinu brotlega útibúi John-
son & Kaaber í Kew York,
hafi sagt sig úr Innkaupa-
nefnd íslenzka ríkisins í New
York nú um áramótin.
Þótt það muni ekki tekið fram
í lausnarbréfi Ólafs, er það vafa-
laust, að ástæðan til þessarar
beiðni hans er sú, að honum hafi
verið orðið kunnugt um hina
fyrirhuguðu kæru verðlagsráðs í
tilefni af starfsháttum útibús-
ins. Tímanum er jafnframt
kunnugt um, að Ólafur hefir
ekki að neinu leyti tekið þessa
ákvörðun eftir ósk eða ábend-
ingu ríkisstjórnarinnar.
Tíminn hefir einnig heimild-
ir fyrir því, að Arent Claessen,
sem er annar aðaleigandi John-
son & Kaaber, hafi lýst yfir því
við ríkisstjórnina, að hann sé
reiðubúinn til að hætta við hina
fyrirhuguðu sendiför til Sví-
þjóðar, en ríkisstjórnin hafði á-
kveðið að senda hann þangað í
samningaerindum fyrir ríkið, á-
samt Stefáni Jóhanni Stefáns-
syni alþingismanni. Claessen
mnn hafa lýst þessu yfir í til-
efni af kæru verðlagsráðs á
hendur firmanu.
Ríkisstjórnin mun hins vegar
hafa lýst yfJr því, að hún sjái
ekki neitt athugavert við það, að
Arent verði sendimaður ríkisins
þrátt fyrir kæruna.
Það er vissulega ekki von á
mikilli röggsemi hjá ríkisstjórn-
inni í heildsalamálinu, þegar
hún virðist þannig sjá minni
meinbugi á því en sjálfir heild-
salarnir og sækist jafnvel sér-
staklega eftir að hossa þeim
þeirra, sem þegar hafa verið á-
kærðir.
Stjórnin heiir enn
ekki iyrirskipað
opinb. rannsókn
Ríkisstjórnin hefir ekki
enn fyrriskipað opinbera
rannsókn á verðlagsbrot-
um heildsalanna. Hvaða
ríkisstjórn önnur myndi á-
reiðanlega hafa talið það
skyldu sína, þegar uppvíst
varð um stórfeld brot
tveggja heildsölufyrir-
tækja, að fyrirskipa slíka
rannsókn tafarlaust.
Það liggur í augum uppi,
að ekki er nóg að fá rann-
sökuð mál þeirra fyrir-
tækja, sem kærð hafa ver-
ið. Það verður einnig að fá
upplýst mál þeirra fyrir-
tækja, sem grunuð eru, en
verðlagsráði hefir ekki tek-
izt að fá sannanir fyrir
sekt þeirra. Raunverulega
er þetta aðalatriðið. Slíkt
fæst ekki, nema fyrirskip-
uð verði opinber rannsókn,
er framkvæmd verði bæði
innanlands og utan.
Þessa rannsókn verður
ríkisstjórnin að fyrirskipa
tafarlaust, ef það er ekki
beinlínis tilætlun hennar
að halda hlífiskyldi yfir
okri og svindli.
Sínnuleysí og
4
ósamkomulag ríkís-
stjórnarínnar
Fyrsta bæjarstjórnar-
kosning í Ólaisfirði
Óveður og ófærð hamlaði kjörsókn.
Síðastl. laugardag fóru fram fyrstu bæjarstjórnarkosningar í
Ólafsfirði, sem fékk bæjarstjórnarréttindi á síðastl. hausti. Veð-
ur var hið versta og einnig færð, vegna mikillar snjókomu, og
gátu því um 35 kjósendur úr sveitinni ekki komizt á kjörstað.
Þetta var sérstaklega óhagstætt fyrir Framsóknarflokkinn, því að
meginþorri þessa fólks fylgdi honum. Hefði hann aukið atkvæða-
tölu sína frá 1942 verulega, ef veðrátta hefði ekki þannig hindr-
að kjörsókn.
FLUGVÉL, SEM ÞARF EKKl FLUGVELLI
Bandamenn eru nýlega byrjaðir að nota í Burma hinar svokölluðu
Helicoptersflugvélar, sem þurfa ekki nema örlitla rudda landsbletti til
að lenda á. Haja þœr gefist vel og þykir víst, að slíkar flugvélar verði
mjög notaðar í framtíðinni, einkum í dreifbýli, til að spara dýra
flugvallargerð.
Aðalíundur Míðstj.
Framsóknarflokks-
íns
Ákveðið er, að aðalfundur
miðstjórnar Framsóknar-
flokksins hefjist í Reykjavík,
þriðjudaginn 6. febrúar næst-
komandi.
Á aðalfundinum eiga sæti 37
miðstjórnarmenn. 22 þeirra eru
fulltúar úr sýslum, enda fyrir
hverja, og 15 eru búsettir í
Reykjavík og nágrenni.
Á aðalfundinum verða rædd
þau stórmál, sem nú eru efst
á baugi, auk starfsemi flokks-
ins. Það er hlutverk aðalfund-
anna að marka störf og Sstefnu
flokksins milli flokksþinga.
Sala á bifreiðum
setuliðsins
Samkomulag hefir orðið um
það við ameríska setuliðið hér,
að það selji íslendingum nokk-
uð af bifreiðum herSins, aðal-
lega vörubifreiðar af ýmsum
gerðum svo og „jeppa“, og mun
sölunefnd setuliðsviðskipta
annast sölu þeirra.
Fjölmargir hafa sótt um kaup
á bifreiðum frá setuliðinu og
munu þeir vera á annað þúsund
sem komnir eru á kaupenda-
listann. Hins vegar verður ekki
hægt að fullnægja allri þeirri
jeftirspurn að þessu sinni. Ann-
; ars er ekki fullvíst um hversu
margar bifreiðar fást hjá setu-
liðinu núna.
Úrslit kosninganna urðu þessi:
Framsóknarfélag Ólafsfjarðar
(A-listinn) fékk 76 atkvæði, og
2 fulltrúa kjörna, Árna Valdi-
marsson útbússtjóra og Björn
Stefánsson kennara. Sjálfstæð-
isfélag Ólafsfjarðar (B-listinn)
fékk 139 atkvæði og 3 fulltrúa
kjörna, Ásgrím Hartmannsson
kaupmann, Sigurð Baldvinsson
útgerðarmann og Þorstein Þor-
steinsson útgerðarmann. Sósíal-
istafélag Ólafsfjarðar (C-listi)
fékk 111 atkvæði og 2 fulltrúa
kjörna, Sigurstein Magnússon
skólastjóra og Sigursvein Krist-
insson skrifstofumann. Auðir
og ógildir voru 16 seðlar.
Veturinn 1942 fóru sveita-
stjórna^kosningar í Ólafsfirði
þannig, að Framsóknarmenn
fengu 82 atkv., Sjálfstæðismenn
146 atkv. og kommúnistar 98
atkv.
Námsstyrkir
Brittish Council hefir ákveðið
að úthluta til íslenzkra náms-
manna á þessu ári fjórum
styrkjum til náms við brezka
háskóla. Tveir styrkjanna eru
400 sterlingspund og eru þeir
ætlaðir stúdentum til fram-
haldsnáms. Hinir styrkirnir eru
100 sterlingspund hvor. Um-
sóknir um styrki þessa ber að
senda til dr. Cyril Jackson fyrir
5. febr. n. k.
Ennfremur hefir ríkisstjórnin
fest kaup á nokkrum vinnuvél-
um hjá setuliðinu.
Eru það einkum vegavinnu-
vélar og vélar til hafnagerða.
Eitthvað af vélum þessum verð-
ur afhent strax, en sumar þeirra
ekki fyrr en stríðinu lýkur.
Verður samvínnan í utanríkismálaneind
roiin með nýjum „huTðarþjóinaði“? Er
rógur Þjóðviljans um Breta hin rétta að-
ierð til að undirbúa samníngana?
Það kemur stöðugt betur og betur í ljós, hve núverandi ríkis-
stjórn er ófær til þess að fara með málefni landsins. Sérstaklega
sézt þetta þó í fisksölumálunum. Vegna sinnuleysis og trassa-
dóms í utanríkismálum hefir stjórnin vanrækt að senda samn-
inganefnd til Bretlands til að ræða við brezku stjórnin um fisk-
sölumálin í næstum þrjá mánuði eftir að kunnugt varð, að
Bretar myndi ekki framlengja samninginn í núv. mynd sinni.
Þess vegna veit nú enginn, þegar vertíðin er að hefjast, hvað
verður um sölu á hraðfrystum fiski eða söltuðum fiski né hvern-
ig flutningum ísfisksins verður háttað. Þegar til þess kemur að
Ieysa það mál, reyndist stjórnin algerlega ósammála. Atvinnu-
málaráðherra kommúnista lætur Fiskimálanefnd bjóða útgerðar-
mönnum við Faxaflóa að annast fiskflutningana og tryggja þeim
ákveðið verð á ábyrgð ríkissjóðs. Þetta er gert, án þess að nefnd-
in hafi nokkra von um nægan skipakost til flutninga, og þótt
af þessu leiði óhjákvæmilega verðábyrgð ríkisins á allri fisk-
framleiðslunni, ef nokkurt jafnrétti á að gilda meðal fiskimanna
landsins. Aðrir ráðherrar í ríkisstjórninni eru þessu svo ósam-
þykkir og vilja aðra lausn. Enginn veit því enn, hver niður-
staðan verður.
Falsrökin.*
Þegar þingmenn Framsóknar-
flokksins og blað flokksins benda
á, að þetta sé óþolandi ástand
fyrir útvegsmenn og fiskimenn
landsins og benda jafnframt á
ákveðnar leiðir til lausnar, þá
blása blöð stjórnarinnar sig út
með fyllstu vandlætingu og kalla
það „siðleysi“ að minnast á
þetta sinnuleysi og ósamkomu-
lag stjórnarinnar. Rökin, sem
þau reyna að færa fyrir máli.
sínu, eru einkum þessi:
1. Það megi ekki minnast á
þessi mál, því að þau séu utan-
ríkismál, er ekki megi ræða.
2. Bretar háfi ekki viljað taka
á móti samningamönnum.
3. Framsóknarmenn séu sam-
sekir, vegna þátttöku sinnar í
utanríkismálanefnd.
Allt eru þetta hreinustu fals-
rök, eins og nú skal sýnt verða.
Slóðaskapur ísl.
stjórnarvalda er
ekki utanríkismál.
í þeim umræðum, sem Fram-
sóknarmenn hafa haldið uppi
I um þessi mál, er ekki neitt það,
sem getur talizt móðgandi eða
viðkvæmt fyrir erlend stjórnar-
völd né óhagkvæmt fyrir hags-
munl íslands. Blöð stjórnarinn-
ar forðast líka vandlega að
benda á dæmi um slíkt. Sinnu-
leysi og ósamkomulag íslenzkra
stj ójnarvalda er líka hreint inn-
anríkismál. Blöð stjórnarinnar
treysta sér ekki til að verja þessa
lesti hennar og hyggjast þvi að
reyna að skapa þögn um þá með
því að segja: Þetta er utanrík-
ismál, sem ekki má ræða.
Sú tilraun, sem hér er gerð til
að þagga niður óhagstæðar um-
ræður fyrir stjórnarvöldin með
því, að þær snúist um utanrík-
ismál, sem eigi að halda leynd-
um, er vissulega athyglisverð
fyrir alla þá, sem vllja hafa
málfrelsi og lýðfrelsi. Ef ekki má
ræða um sölu á fiskl, má þá
frekar ræða um sölu 6 kjðtí, síld
eða öðrum afurðum? Má þá
tala um útflutnlngsupptoætur á
kjöti? Má þá tala urn fram-
leiðslukostnaðinn 1 landinu,
sem er stórt atriOl varBandi út-
flutninginn? Er ekki yfirleitt
hægt með sllkum hætti að færa
allt undir utanrikismál? Er ekki
full ástæða fyrir þjóðina að at-
huga, hvernig ódugleg ríkis-
stjórn hyggst að komast undan
réttmætri gagnrýni með því að
hrópa: Þetta má ekki ræða,
þetta eru utanríkismál.
Ósannindm um Rreta.
Öllu verr fer þó fyrir stjórn-
arblöðunum, þegar þau halda
því fram, að Bretar hafi ekki
viljað taka á móti íslenzkum
samningamönnum. Sannleikur-
inn er sá, að Bretar nafa þríveg-
is undanfarna tvo mánuði boð-
izt til að taka á móti íslenzkum
samningamönnum. Ríkisstjórn-
inni hugkvæmdist það fyrst 21.
desember að biðja Breta um að
taka á móti íslenzkri samninga-
nefnd, en þá var Tíminn búlnn
að skrifa um þetta. Jákvætt svar
Breta kom strax fyrir áramótin.
Það er næsta óskiljanlegt,
hvað stjórninni getur gengið til
að verja sig með slíkum ósann-
indum, er helzt virðast til þess
falin að ófrægja Breta, því að
vissulega hefðu þeir sýnt okk-
ur mikla ókurteisi, ef þeir
hefðu neitað að taka á móti
slíkri nefnd. Mun brezkum
stjórnarvöldum vafalaust þykja
kynlegt að vera þannig sökuð
um ókurteisi og óvináttu við ís-
lendinga, alveg að tilefnis-
lausu. Jafnframt mun þeim
þykja þetta lærdómsríkt um
starfsaðferðir stjórnarsinna á
íslandi.
Starf utanríkismála-
nefndar.
Þá er komið. að þriðja varn-
aratriði stjórnarinnar, að Fram-
sóknarmenn séu stjórninni’sam-
sekir, vegna þátttökunnar í ut-
anríkismálanefnd. Jafnframt er
sagt, að Framsóknarmenn hafi
(Framhald á 8. síðu)
í DAG
birtist á 3. og 6. síðu grein
eftir Pál Zóphóníasson, um
mjólkurlögin tíu ára.
Á 4. síðu er grein eftýr
Björn Egilsson, Sveins-
stöðum, er hann nefnir
„Gagnrýni leiðtogans“.
Neðanmáls á 3. og 4. síðu
er grein um norska bæinn
Aalvik, eftir Jónas Guð-
mundsson.