Tíminn - 08.05.1945, Blaðsíða 7

34. blað
TÍ5IIM, briðjadagmn 8. maí 1945.
Athyglisverd tílraun með
vélþurrkun á heyi
Ágúst Jónsson raffræðing-
ur gerði á síðastl. sumri til-
raun með vélþurrkun á heyi
eftir amerískri fyrirmynd. Á-
gúst bauð blaðamönnum ný-
lega að Vífilsstöðum, til þess
að kynnast þessari nýjung í
heyþurrkun, en þar var til-
raunin gerð.
Hér fer á eftir útdráttur úr
frásögu Ágústs:
— Heyþurrkan er smíðuð úr
timbri, og lítur út eins og með-
fylgjandi teikning sýnir. Ein
aðalrenna liggur eftir endilöngu
gólfinu, en út frá henni ganga
svo minni rennur, sem eru ná-
kvæmlega útreiknaðar eftir
flatarmáli hverrar einstakrar
að alls verður 13 feta laga af
heyi í hlöðunnf.
Seint á árinu 1943 smíðaði Á-
gúst líkan af þurrkunaráhöld-
unum, til þess að athuga, hvern-
ig þau virkuðu. Hófst hann síð-
an handa um smíði heyþurrk-
unarvélar þeirrar, sem reynd
var að Vífilsstöðum í fyrra-
sumar.
Björn Konráðsson bústjóri að
Vífilsstöðum sýndi þessu máli
strax fullan skilning og bauðst
hann til að fresta slætti ákveð-
ins hluta túnsins á meðan verið
var að gera umrætt húsnæði
nothæft, steypa gólf og setja
niður vélarnar. Loks 4. sept. var
svo túnið slegið og grasið flutt
í hlöðuna. Fyrst voru settar 5
KVEÐJUATHÖFN
Baldurs Guðimmdssoiiar, frá Seyðisfirði
fer fram frá Dómkirkjunni, 9. maí kl. 1,30 e. h.
Athöfninni verður útvarpað.
JÓHANNA GUÐMUNDSDÓTTIR.
Crummijakkar
(síðir og stuttir) og BUXUR fyrirliggjandi. — Sent gegn póst-
kröfu um land allt.
GÍIMMtFATAGERÐIN „VOPXI“
Aðalstræti 16.
99
Reykjavík.
Efri myndin sýnir heyþurrkuna, séð ofanfrá. Neðst á myndinni sést blás-
arinn og mótorinn, sem knýr loftið inn í stokkana. — Neðri myndin er þver-
skurður af heyþurrkunni.
hlöðu fyrir sig. Lofti er dælt inn
í aðalrennuna með þar til gerðri
loftdælu (blásara), sem knúin
er áfram með aflvél olíu eða raf-
mótor. Loftið dreifist- svo út í
minni rennurnar og upp í gegn-
um heyið. Þessi þurrkunarað-
ferð byggist mjög mikið á hinni
öru uppgufun sem verður fyrstu
4 klst. eftir að grasið er slegið
á sólskinsdegi, en í nýslegnu
grasi er talið 75% vatn og til
þess að framleiða 1 smál. af
þessu heyi, verður að gufa upp
úr því 4400 lbs. af vatni, þangað
til heyið inniheldur 20% raka,
en þá er það talið geymsluhæft.
Heyið er slegið á morgnana
strax og tekið er af og látið
liggja í ljánni í 2 tíma, síðan er
það rakað í múga og látið liggja
þar í 2—3 tíma. Slík engja-
þurrkun í 4—5 kl.tíma á björt-
um sólardegi lækkar rakastigið
úr 75% í 45%, síðan er heyið
flutt í hlöðuna og látið ofan á
rennurnar og látið liggja þar
þangað til rakinn er kominn
niður í 20%. Með því að setja
heyið í hlöðuna sama daginn og
það er slegið, þá eru skemmdir,
sem orsakast af áfalli, regni og
skorpnun, úr sögunni. Þegar
heyið er verkað á þennan hátt,
tapast ekkert af smágresinu.
Þegar heyið er sett á þurrkuna
verður að gæta þess, að því sé
dreift jafnt yfir hana. Þetta er
mjög nauðsynlegt, til að fá jafna
dreifingu loftsins í gegnum
heyið. Fyrsta daginn verður að
setja 4 feta djúpt lag af heyi
yfir allt hlöðugólfið jafnt, síðan
má láta eins og verkast vill,
mikið eða lítið, þar til hæðin
hefir náð 8 fetum, þá er þetta
þurrkað í 7—14 daga, en þá er
að lokum 7 fetum bætt við, svo
smál. af heyi, tveimur dögum
síðar 6 smál., síðan daginn eft-
ir 1 smál. eða samtals 12 smál.
(um 120 hb.), en blástursvélin
var sett strax áf stað fyrsta
daginn. Samkvæmt skýrslu frá
Veðurstofunni var meðalhiti
umrætt tímabil 7 stig, en rign-
ing mældist 16 daga af þessum
19, sem þurrkunin stóð yfir.
Rakamælinguna framkvæmdi
Björn Konráðsson og reyndist
rakinn 65% að jafnaði. Hinn 11.
sept. kom í ljós, að á hlöðugólf-
inu var rakinn kominn niður í
24,3% í miðjunni 44,3% og efst
41,9%. 23. s. m. var hætt að
blása og var þá rakinn kominn
niður í 20%, sem er talið hæfi-
legt til geymslu, og var þá heyið
prýðilega verkað að sögn þeirra
manna, sem skoðuðu það. Herra
Steingrímur Steinþórsson bún-
aðarmálastjóri, gerði sér ferð til
Vífilsstaða, til að skoða heyið og
leizt honum vel á það. Hann
hefir sýnt fullan skilning á þessu
máli og greitt fyrir því á hinn
drengilegasta hátt.
Heyið reyndist líka gott til
gjafar.
Kostnaður á þessa heyþurrk-
un fer mest eftir stærð hlöð-
unnar, og þar sem rafstöð er
fyrir hendi, sem getur framleitt
nauðsynlega orku, þá er kostn-
aðurinn um kr. 160.00 á fermetr-
ann. Þar sem engin rafstöð er,
verður hentugast að kaupa
dieselvél og hafa hana þá það
stóra, að hún fullnægi raforku-
þörf búsins. Kostnaðurinn verð-
ur þá rúmar kr. 300.00 á fer-
metra, enda kemur þá aðeins
25% kostnaðarins á þurrkuna,
þar sem mótorinn myndi fram-
leiða nægilegt rafmagn bæði til
ljósa og hitunar. Einnig er
heppilefet fyrir menn, sem eiga
trillubáta, að nota vélar þeirra
í þessu augnamiði á meðan
sláttur stendur yfir.
Víða í Bandaríkjunum hefir
þessi aðferð verið reynd og þótt
gefast ' vel. Niðurstaðan af
reynzlu bænda þar virðist í að-
alatriðum þessi:
1. Þessi aðferð útilokar tap á
heyi vegna óhagstæðs veðurfars.
2^ Vinpa við heyið er ekki
meiri, en' í mörgum tilfellum
minni en ef um engjaverkun er
að ræða
3. Heyhlöðurúmið sparast um
allt að 50%.
Auk þess gefa skepnurnar
betri arð, því að vélþurrkaða
heyið er yfirleitt betra.
Þessi aðferð er hagnýt, til
þess að verka allar tegundir af
heyi á hvaða jörð sem er.
Einnig má nota heitt loft við
þessa aðferð ,og er þá sama
hvaða hitagjafi er notaður,
tímahlutfallið er þá 30—40 kl,-
tímar á móti 7—14 dögum, enda
er allur sá útbúnaður mikið
margbrotnari og dýrari.
Aðferð sú, sem hér er um að
ræða, mun sú sama og Jóhannes
Bjarnason vélaverkfræðingur
skrifaði um í Tímann í fyrra.
Var samþykkt á Alþingi í fyrra
að gera tilraunir með slíka hey-
verkun hér og var hafizt handa
um undirbúning, en vélar f^ig-
ust ekki frá Ameríku í tæka tíð.
Munu þær tilraunir því ‘verða
gerðar í sumar. Þarf þetta vit-
| anlega að rannsakast vel, áður
| en almennar íiUimkvæmdir eru
. hafnar. Tiltaunir Ágústs virðast
' gefa góða raun, en þess ber að
gæta, að heyið'var síðslegið og
tilraunin gerð í litlum stíl.
Þér skuluð lesa þessa bók.
Erleiit yflrlit
(Framhald af 2. síðu)
Ofsóknum er fyrst og fremst
beitt gegn heimahernum pólska
og leynilegu frelsishreyfingunni,
sem komið hefir verið á af
pólsku stjórninni á hernáms-
tímum Þjóðverja. Þeir, sem ekki
vilja vinna Lublin-nefndinni
trúnaðareið, eru sakaðir um að
vera fasistar eða „stríðsglæpa-
menn“ og settir í fangabúðir.
Reyndin verður sú, að þessi
ákvæði ná til allra starfandi
þjóðræknra íbúa, sem taka virk-
an þátt í starfi frelsishreyfing-
arinnar, en henni er stjórnað
af pólsku stjórninrii í London.
Tala hins handtekna fólks nem-
ur tugum þúsunda. í Lublin-
héraðinu einu rúmlega tutt-
ugu og eitt þúsund.
Til þess að koma öllum hinum
handteknu í fangabúðir, hefir
ekki nægt að nota hinar þýzku
fangabúöir, t. d. hinar illræmdu
fangabúðir í Majdanek, heldur
hefir orðið að koma upp nýjum,
| og hafa nokkrar þeirra verið
i teknar í notkun nú fyrir
skömmu. Ómenningin í fanga-
búðum þessum sést bezt á þeirri
staðreynd, að í Krzeslin-fanga-
búðunum, sem eru austur af
Warsjá, hafa fangarnir orðið að
hafast við niðri í skurðum, sex
feta djúpum. Þar hefir þeim
verið haldið í myrkri og hnéT
djúpu vatni. Nýlega hafa nokk-
ur þúsund manna, úr þessum
fangabúðum aðallega liðsfor-
ingjar úr heimahernum og emb-
ættismenn leynilegu frelsis-
hreyfingarinnar, verið sendir í
útlegð til Kazan og Riazan í
Rússlandi.
■ Allar þessar hörmungar geta
þó ekki brotið á bak aftur vilja
fólksins til þess að láta í ljós
skoðanir sínar. Þegar Mikolaj-
czyk var í heimsókn í Moskvu
síðastliðið haust Voru hengd
upp spjöld í Lublin, þar sem
þess var krafizt, að yfirstjórn
hinna pólsku landsvæða ýrði
fengin í hendur pólsku stjórn-
inni í London. Svarið við þess-
um kröfum var það, að Lublin
var lýst í umsátursástandi og
fjöldahandtökur færðust í auk-
ana.
Þannig er ástandið nú í hinu
frelsaða Póllandi. Allir hljóta að
sjá þann reginmun, sem er á
yfirstjórninni þar og í Belgíu
og Frakklandi. —
Hér lýkur frásögninni í
„Church Times“. Þegar hún var
birt höfðu Rússar enn ekki haf-
ið vetrarsóknina, er leiddi til
töku Varsjár og Vestur-Póllands.
Síðan hefir ógnarstjórn þeirra
og Lublinstjórnarinnar færzt í
aukana, enda var frelsishreyf-
ingin sterkust í þessum héruð-
um landsins.
#nöt®a nmrfsrosRólinn
’Vorsýning 1945.
Myndlistadeildin: Blýants-, kol- og ki-ítarteikningar. —
Vatnslitamyndir, Höggmyndir.
Kennara- og smíðadeildin: Húsgögn og búshlutir. Renni-
smíði, tréskurður o. fl.
Síðdegis- og kvöldnámskeið: Teikningar barna. Tré- og
málmsmíði drengja. Smíði sviffluglíkana. . Leður-
vinna. Bókband. Tréskurður. Rennismíði. Skrautmál-
un (,,rósamálun“) húsgagna og búshluta. Tækniteikn-
ing. Fjarvíddarteikning o. fl.
Sýningin er í HÓTEL HEKLU. OPIN daglega kl. 1—7 og
8—10 síðdegis. — Helming af tekjum sýningarinnar verð-
ur varið til þess að styrkja efnilegustu nemendur mynd-
listadeildarinnar og kennaradeildarinnar til framhalds-
náms erlendis.
Ilöfum opnað
t§ölu
í húsinu við Háteigsveg 2 hér í bænum (áður Kjöt-
búð Norðurmýrar). j
K J öthöllln
Klömbrum við Rauðarárstíg.
Auglýiing
Á tímabilinu maí—september verður vinnu hætt og af-
greiðslunni lokað kl. 12 á hádegi á laugardögum.
Gildir þetta frá og með deginum í dag.
Reykjavík, 5. maí 1945.
Frystihúsiö Heröubreiö,
Fríkirkjuveg 7.
Tilkynning
til útgeröarmauna
r -
frá Síldarverksmiðjjum ríkisins.
Þeir útgerðarmenn, sem óska að selja Síldarverk-
smiðjum ríkisins afla sldveiðiskipa sinna í sumar eða
leggja aflann inn til vinnslu, tilkynni verksmiðjunum
þátttöku fyrir 15. maí n. k. Er mönnum fastlega ráð-
lagt að senda umsóknir innan tilskilins frests, þar sem
búast má við, að ekki verði hægt að taka við síld af
þeim, sem ekki hafa sótt fyrir 15. maí, og samnings-
bundnir viðskiptamenn ganga fyrir öðrum um við-
skipti.
Samningar hafa verið gyrðir um sölu allra afurða
verksmiðjanna á sumri komandi fyrir sama verð og
síðastliðið ár.
Þegar kunnugt er um þátttöku, verður hráefnis-
verðið ákveðið og tekin ákvörðun um rekstur verk-
smiðjanna.
Síldarverksmiðjur ríkísins
Vamban: Veiðiþjófar veiddir á öngul! Hæ!
Frú V.: Hvað! — V.: Veiddir á flugu, kelli mín. Trúirðu ekki?
Leifi (steíkir lax): Ho, ho, ho!