Tíminn - 22.06.1945, Blaðsíða 2

2
ÍÍMIM, fostndaglim 22. júni 1945
46. blað
Föstudagur 22. jjúní
Landsfundurinn
Morgunblaðið lætur mjög
drýgindalega yfir landsfundi
Sjálfstæðismanna, sem haldinn
var í seinustu viku. Það lætur
mjög af því, hve ánægðir fund-
armenn hafi verið yfir samvinn-
unni við kommúnista, er þeir
síðarnefndu nota dyggilega til
áð efla valdaaðstöðu sína,
stjórnarsamningunum, sem enn
hafa þó ekki borið aðra ávexti
en hækkuð launaútgjöld og stór-
aukna skatta, og þá ekki sízt
yfir „nýsköpuninni", sem enn
gildir þó um það sama og nýju
fötin keisarans, að engin sér
hana né verður hennar var,
nema síður sé.
Morgunblaðið leggur svo út af
þessari „ánægju“ landsfundar-
mannanna á ýmsa vegu. Það
segir, að þetta sé augljós sönnun
þess, hve Ólafur Thors sé mikill
stjórnmálaforingi! Þetta sé
einnig sönnun þess, hve Fram-
sóknarflokkurinn sé óþjóðhollur
og afvegaleiddur, þar sem hann
hafi neitað að taka þátt í þessu-
samstarfi!
Þegar þess er gætt, að þrír
elztu og reyndustu þingmenn
Sjálfstæðisfl., Gísli Sveinsson,
Jón Sigurðsson og Pétur Otte-
sen, sátu ekki fundinn og ekki
heldur neinir þeirra, sem mestu
ráða hjá Vísi, og það virðast
þannig hafa verið samtök þeirra
Sjálfstæðismanna, sem eru van-
trúaðir á stjórnina, að sækja
ekki fundinn, þarf engan að
undra, þótt fundurinn hafi bor-
ið svip slíkrar „hallelúja“-sam-
komu og Mbl. skýrir frá. Fund-
armennirnir voru líka nær ein-
göngu úr Reykjavík og stærstu
kaupstöðunum, þar sem áróður
kommúnista fyrir mikilvægi
stjórnarinnar er bezt skipulagð-
ur og magnaðastur. Væri sönnu
næst að kalla þetta landsfund
Kveldúlfsdeildarinnar eða „koll-
steypudeildarinnar“ í Sjálfstæð-
isflokknum, en ekki landsfund
Sjálfstæðisflokksins.
Þrátt fyrir alla „ánægjuna“
og múggleðina, sem Mbl. telur
hafa ríkt á þessum fundi, virð-
ist þó einum manni hafa tek-
izt að halda höfðinu nokkurn-
veginn ótrufluðu eða líkt og
Pílatusi, þegar hann gætti þess
að þvo hendur sínar og undan-
þiggja sig sökinni, er múgur-
inn í blindni sinni vildi heldur
frelsa Barrabas en Krist. Pétur
Magnússon fjármálaráðherra
flutti allýtarlega ræðu á fund-
inum, er fjallaði um fjármálin.
Lengi vel fylgdi hann þar þeirri
algengu reglu slyngra mála-
færzlumanna, að „slá úr og í“,
svo að hann lenti ekki í beinni
mótsögn við „nýsköpunar"-
glamriðí ræðulokin komst hann
þó ekki hjá að gera þessa játn-
ingu:
„Um framtíðarskipan fjár-
málanna vildi ég að öðru leyti
segja þetta: Ég er sömu skoð-
unar og ég áður hefi verið um
það, að útgjöld ríkissjóðs séu
orðin hærri en undir verði
risið til lengdar. Það verður
nú þegar að stefna að þvf, að
draga saman seglin. Ella get-
ur svo farið, að fjársóun og
óhófleg skattaálagning hindri
þá nýskipun atvinnulífsins,
sem flestir játa að sé nauð-
synleg“.
Og enn sagði Pétur:
„En þá má það heldur ekki
gleymast, að því aðeins verða
ný atvinnutæki þjóðinni til
varanlegrar gæfu, að rekstri
þeirra sé hagað þannig, að
atvinnan beri sig“.
Hér er þá lika komið að því,
sem er höfuðkjarni málsins.
Heilbrigt fjármálalif er nauð-
synlegur grundvöllur að allri
raunhæfri „nýsköpun“ og öll-
um framförum. Núverandi fjár-
málastefna gengur í þveröfuga
átt og þess vegna þarf að verða
stefnubreyting í fjármálunum,
eins og fjármálaráðherrann tek-
ur fram. Framsóknarmenn töldu
sér það ekki fært að vinna það
til þátttöku í ríkisstjófn að
styðja alranga fjármálastefnu.
Þeir kusu það heldur að vera
utan stjórnarinnar til að berjast
fyrir því, sem þeir álitu rétt.
ERLENT YFIRLIT
»Réttarhöldín í Moskvu«
Aðvörun Bjarna og
orðbragð Ólafs.
í þjóðhátíðarræðunni, sem
Bjarni Benediktsson flutti 17.
þ. m. lagði hann réttilega á-
herzlu á, að lýðræðinu stafaði
mikil hætta af stjórnmála-
mönnum, er temdu sér ljótt orð-
bragð og færu með órökstudd
og ósæmileg brigzl um andstæð-
inga sína.
í landsfundarræðu sinni sagð-
ist Ólafi Thors um Framsókn-
arflokkinn á þessa leið (sbr.
Mbl. 15. júní/):
„Hefir hann (þ. e. Fram-
sóknarflokkurinn) hegðað sér
sem óábyrgur ribbaldaflokkur
og aldrei hirt um annað en
reyna að efla fylgi sitt eða
svala ólund sinni, hversu sem
fór um almenningshag“.
Þá fórust Ólafi ennfremur
svo orð um gagnrýni stjórnar-
andstæðinga (sbr. Mbl. 17. júní):
„Hirði ég því ekki að rekja
gagnrýnina sérstaklega, enda
um að ræða ýmist ómerkilegt
illkvitnisnöldur smásálna eða
fúkyrði stjórnlauss ofstækis
og heiptar“.
Þótt ekki séu tekin jiema
þessi tvö sýnishorn um mál-
flutning Ólafs á landsfundinum,
nægir það til að sýna, að ekki
hafa Sjálfstæðismenn munað
vel eftir áðurnefndum kenn-
ingum Bjarna, þegar þeir gerðu
Ólaf að forsætisráðherra. Þá
hefðu þeir heldur sent hann á
einhverja góða uppeldisstofn-
un. Hins vegar skýrir þetta enn
betur en áður, hvers vegna kom-
múnistar veita Ólaftl stuðning
sinn.
Lífseig skröksaga.
í . „landsfundarræðu“ sinni
mælti Ólafur Thors á þessa leið,
samkvæmt frásögn Mbl. 15. þ.
m., er hann sagði frá stjórnar-
myndunartilraunum sínum sið-
astl. haust:
„Framsóknarflokkurinn neitaSi
að ganga í stjórn undir forustu
Sjálfstæðisflokksins. Hann neitaði
einnig uppástungum Sjálfstæðis-
flokksins um hlutlausan forsætis-
ráðherra og yfirleitt öllu samstarfi
öðru en þvi, að endurreisa stjórn
Björns I>órðarsonar“.
Þessi saga Ólafs er alger upp-
spuni, eins og oft hefir verið
rakið hér í blaðinu. Framsókn-
armönnum bárust aldrei tilboð
frá Sjálfstæðisflokknum um „að
ganga í stjórn undir forustu
Sjálfstæðisflokksins“ né um
„hlutlausan forsætisráðherra“,
og hafa því hvorugu neitað.
Hins vegar gerðu þeir Sjálfstæð-
isflokknum skriflegt tilboð um
stjórnarsamvinnu, þar sem
bent var á forsætisráðherraefni,
án þess að það væri bindandi á
nokkurn hátt. Þessu tilboði
Framsóknarmanna var aldrei
formlega svarað. Svo ákaft sótti
Ólafur stjórnarmyndunina ,með
kommúnistum, enda taldi hann
sig ekki geta orðið forsætisráð-
herra með öðrum hætti.
Sagan um tilboðin, sem Fram-
sóknarmenn eiga að hafa neit-
að, varð fyrst til, þe)ar forkólf-
ar Sjálfstæðisflokksins fundu,
að samvinnan við kommúnista
mæltist illa fyrir. Þá brugðu
þeir fyrir sig þeirri skreyt>ii til
að afsaka hana, að Framsókn-
Reynslan af fyrsta þingf núv.
stjórnar sannar óhrekjanlega
þá skoðun" Framsóknarmanna,
að frá henni er ekki viðreisnar
að vænta, þótt vafalaust skorti
fjármálaráðherrann ekki vilj-
ann, því að samstarfið við kom-
^núnista verður þar alltaf fjöt-
ur um fót. Það, sem þjóðin þarf,
eru öflug samtök allra þjóðlegra
og frjálshuga manna um að
koma atvinnuvegunum og fjár-
málum ríkisins á heilbrigðan
grundvöll. Þetta þurfa Sjálf-
stæðismenn ekki sízt að gera sér
ljóst og þess vegna mega þeir
ekki láta „hallelúja“-samþykkt-
ir, sem gerðar eru að tilhlutun
Kveldúlfsdeildar Sjálfstæðis-
flokksins um nauðsyn samvinn-
unnar við kommúnista, villa sér
sjónar á því, að samtök viðreisn-
armanna í borgaraflokkunum
þremur er eina, leiðin til að
skapa heilbrigt fjármálalíf og
stjórnarfar-
armenn hefðu verið ófáanlegir
til stjórnarsamvinnu! Sú líf-
seigla þessara'r skröksögu, að
Ólafur Thors skuli enn flagga
með henni, sýnir ótvírætt, að
enn ásækja hann þungir draum-
ar út af samstarfinu við kom-
múnista og hann telur því bet-
ur farið en ekki neitt að bregða
henni fyrir sig, ef vera mætti að
einhverjir tryðu henni og teldu
hana honum til afsökunar.
„Eitt rekur sig á
annars horn‘.
Margir hafa veitt athygli ein-
kennilegum tvískinnungi í lands
fundarræðu Ólafs Thors. Annað
veifið telur hann, að núverandi
ríkisstjórn hafi verið mynduð
af réttum aðilum og eigi hafi
verið með öðru móti hægt
að afstýra vinnuófriði Hitt veif-
ið lýsir hann því fjálglega, að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi, þeg-
ar vonin um þjóðstjórn brást,
lagt frumáherzlu á að mynda
stjórn með Framsóknarflokkn-
um einum og' áfellir Framsókn-
arflokkinn fyrir að slík stjórn-
arsamvinna hafi mistekizt.
Ef fyrri frásögn Ólafs á að fá
staðizt, verður ekki annað séð
af síðari frásögninni en Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi ætlað að
gera rangt og efna til langvar-
andi vinnuófriðar. Það, sem kom
honum Svo inn á rétta braut.hafi
hvorki verið stjórnmálakænska
Ólafs né forsjá, eins og sumir
Sjálfstæðismenn vilja vera láta,
heldur sú þverúð Framsóknar-
flokksins að vilja ekki hafa
hann fyrir forsætisráðherra!
Slíkar mótsagnir í málflutn-
ingi gefa bezt til kynna, að mál-
staðurinn er ekki góður.
Ólafur skrökvar upp
„skriflegum gögnum“.
Ólafur Thors segir í lands-
fundarræðu sinni:
„Það er löngu orðið öllum kunn-
ugt af skriflegum gögnum málsins,
að meðan Framsóknarflokkurinn
ætlaði að taka þátt í ríkisstjórn,
ef eigi tækist að viðhalda hinni ó-
þingræðislegu stjórn, krafðist hann
engra kauplækkana, hcldur bauð
hann fram kauphækkanir“.
Vitanlega lagði Ólafur þessi
„skriflegu gögn“ ekki fram. Þau
eru ekki til. Framsóknarflokkur-
inn lýsti sig jafnan mótfallinn
öllum kauphækkunum, er hefðu
áhrif á vísitöluna, en það þýddi
sama og að stöðva allar kaup-
hækkanir, því að sú kauphækk-
un er ekki til, sem ekki hefir
áhrif á vísitöluna, þótt þær komi
ekki alveg strax fram. Þær koma
i öllu falli inn í landbúnaðar-
vísitöluna og hækka hana. Þeg-
ar hún hækkar, hækkar líka
dýrtíðarvísitalan.
Ólafur Thors gerir sig því ber-
an að hreinum ósannindum með
framangreindum söguburði og
sýnir það mæta vel ósvífni hans,
að hann þykist byggja þau á
„skriflegum gögnum.“ Hvar í
heiminum skyldi maður þolast
sem forsætisráðherra, er hagaði
sér á þennan hátt?,
Ólafur og launalögin.
í „landsfundarræðu" sinni
fórust Ólafi Thors svo orð:
„Sett hafa verið launalög, svo
sem heitið var. Hafa þau að sönnu
eigi hlotið einróma lof, en þó mega
menn gæta þess, að vegna mis-
réttis og óreiðu, er skapazt hafði
undir forystu Framsóknarflokksins,
varð alls eigi lengur unað við það
ástand“.
Ólafur er hér bersýnilega að
reyna að telja mönnum trú um,
að fjármálastjórnin hafi verið í
höndum Framsóknarmanna
fram til seinasta þings, enda
bótt fjármálaráðherra hafi ver-
ið úr hópi Sj álfstæðismanna sið-
an vorið 1939 og einmitt á þeim
tíma hefir skapazt mest sukk
og óreiða í þessum efnum. Það
fer líka fjarri því, að launalögin
bæti úr sukkinu og óreiðunni,
heldur magna þau hana í mörg-
um tilfellum. Þau voru ekkd
heldur sett til þess að koma á
slíkum úrbótum, heldur til að
styrkja fylgi Alþýðuflokksins og
kommúnista meðal launastétta
landsins. Þess vegna auka þau
árleg útgjöld ríkisins um einar
litlar 8 milljónir kr. og gera það
að verkum, að 3. fl. ritarar og
vélritunarstúlkur hafa nú í
mörgurn tilfellum meira kaup
en sjómenn og bændur! Þetta
var ein meðgjöfin, sem Ólafur
þurfti að borga með sér, tll þess
að verða forsætisráðherra af
náð kommúnista.
Þá reynir Ólafur að telja
Framsóknarmenn meðábyrga á
afgreiðslu launalaganna, vegna
pess, að einn flutningsmaðurinn
var úr þeirra hópi! Allir munu
þó sjá, að það er sitthvað að
vilja koma fram réttlátum end-
urbótum eða slíku óreiðubákni
og launalögin endalega urðu.
Framsóknarmenn gerðu líka
margar tilraunir til að fá launa-
lagafrv. breytt, en þær mis-
heppnuðust allar og þá snerust
þeir gegn því í heild. Ólafi
tjáir því ekki að bera saman
afstöðu þeirra og hans i þessum
málum. Það verður aðeins til að
gera hlut hans enn verri.
Grundvöllur
„nýsköpunarinnar“.
í landsfundarræðu sinni
kemst Ólafur m. a. svo að orði:
„Þá er það og augljóst, að eigi að
framfylgja kröfu Tímans um að
festa ekki kaup á framleiðslutækj-
um fyrr en sýnt sé, að þau munu
bera sig, getur orðið óþægilegur
dráttur á framkvæmdunum".
Það er vitanlega helber upp-
spuni hjá Ólafi, að Tíminn hafi
gert framangreinda kröfu. Hitt
hefir hann sagt, að hin mikla
og sívaxandi verðbólga myndi
draga úr áhuga manna fyrir
kaupum á framleiðslutækjum,
og þess vegna mun óbreytt fjár-
málastefna stjórnarinnar verða
„nýsköpuninni" fjötur um fót.
Fjármálaráðherrann var líka
þeirrar skoðunar á landsfund-
inum. Þess vegna er það nú
undirstöðuatriði „nýsköpunar-
innar“ að breytt verði um stjórn
arforustu og stjórnarstefnu.
Ólafur og fiskverffiff.
í „landsfundarræðu“ sinni
lagði Ólafur Thors sérstaka á-
herzlu á að telja fundarmönn-
um trú um, að margt hefði spillt
fyrir hagstæðum samningum
við Breta og þá
„ekki sízt, þegar þær raddir kváðu
(Framhald á 8. síSu)
Mjög hefir það vakið athygli, að
rússneska stjórnin skyldi hefja
réttarhöldin í málum pólsku
sendinefndarinnar, sem hún lét
handtaka, einmitt á sama tíma
og hafinn var viðræðufundur í
Moskvu um myndun Póllands-
stjórnar, er öll stórveldin gætu
viðurkennt. Margir nefndar-
mennirnir eru forvígismenn
ýmsra helztu stjórnmálaflokk-
anna í Póllandi og getur því vart
hjá því farið, að „réttarhöldin“
spilli fyrir samningaumleitun-
unum. Hafa líka mörg erlend
blöð látið í ljós undrun sína yfir
þessum aðförum Rússa. Þeirra á
meðal er Daily Herald, aðalblað
verkamannaflbkksins brezka.
Það vekur heldur ekki litla at-
hygli, að nefndarmennirnir hafa
yfirleitt játað fyrir réttinum
flestar þær sakir, sem Rússar
hafa borið á þá, en þær eru
eínkum samvinna við Þjóðverja
og andstaða gegn Rússum. Kem-
ur þetta ekki sízt á óvart þeim,
sem málavöxtum eru kunnug-
astir, þar sem þessir menn
stjórnuðu leynibaráttunni gegn
Þjóðverjum og stóðu m. a. að
Varsjáruppreisninni í fyrra, sem
varð Þjóðverjum mjög til baga.
Er ekki attnað kunnugt en að
þeir hafi haldið þessari baráttu
áfram allt til þess, að þeir voru
handteknir af Rússum. Jafn-
framt er^ kunnugt um mörg
dæmi þess, að þeir hvöttu liðs-
menn sina til samvinrui við
Rússa, en hins vegar vildu þeir
ekki hlýðnast fyrirmælum Lub-
linstjórnarinnar, sem Rússar
höfðu viðurkennt. Gagnrýndu
þeir að vonum þá ákvörðun
Rússa, að viðurkenna stjórn, er
studdist við lítinn minnihluta,
en lýstu sig þó jafn fúsa til sam-
starfs við þá eftir sem áður.
Yfirleitt er þessum óvæntu
„játningum" Pólverjanna tekið
með miklum efasemdum utan
Rússlands. Mönnum finnast
„réttarhöld“ þessi minna uftjög á
ýms fyrri „réttarhöld" í einræð-
isríkjunum, þegar sakborning-
ar, sem allir vissu saklausa, hafa
„játað“ á sig margvísleg óbóta-
verk.
Eins og kunnugt er, voru Pól-
verjar þeir, sem hér um ræðir,
kjörnir í nefnd, sem skyldi vera
fulltrúi leynisamtakanna í Pól-
landi í umræðum þeim um
myndun nýrrar pólskrar stjórn-
ar, er færu fram samkvæmt á-
ákvæðum Krímarsáttmálans.
Flestir þessara manna höfðu
dvalið í Póllandi meðan Þjóð-
verjar voru þar og tekið miklnn
þátt í leynistarfseminni. Njóta
þeir allir mikils álits í Póllandi
og myndi það vitanlega á ýms-
an hátt styrkja Lublinstjórnina,
ef öllum þessum áhrifamestu
keppinautum hennar yrði rutt
úr vegi.
Lengi vel héldu Rússar fang-
elsun þessara manna leyndri og
var það seinast kunnugt um þá,
að þeir hefðu verið kvaddir á
fund rússnesks hershöfðmgja.
Bæði enska stjórnin og banda-
ríkska stjórnin spurðu Rússa
margoft um þá, en fengu engin
svör. Það var fyrst á ráðstefn-
unni í San Ifrancisco, er Molo-
toff upplýsti, að Rússar hefðu
fangelsað þá vegna mótþróa
gegn rauða hernum. Var þá lið-
ið á annan mánuð frá handtök-
unni.
-Þessi yfirlýsing Molotoffs varð
til þess, að Bandamenn hættu
viðræðum við Rússa um Pól-
landsmálin í bili til að mótmæla
þessu atferli. Fyrir atbeina
Harry Hopkins, er fór sem er-
indreki Trumans • forseta til
Moskvu, náðist þó samkomulag
um nýján viðræðufund, sem
hófst í Moskvu á sunnudaginn.
Þeir, sem eru hlynntir Rússum,
reyna að skýra „réttarhöldin“
þannig, að Rússar haldi þau til
að reyna að sanna að þeir hafi
meint annað með handtök-
unum en gæta brýnna hags-
muna, en hins vegar ekki verið
að skipta sér af innbyrðisdeil-
um Pólverja.
Aðrir telja, að Rússar hafi
valið „réttarhöldum" þessum og
viðræðufundinum um Póllands-
málin sama tíma, til að sýna
Bandamönnum, að þeir gætu
ráðið því, sem þeir vildu í
þeim málum, þótt þeir hafi
fallizt á það í málamyndar-
skyni, að halda nýjan við-
ræðufund um þau. „Réttarhöld-
in“ hafa mjög veikt þá trú, að
þótt eitthvert samkomulag fá-
ist á viðræðufundinum, þá
verði þar um viðunanlega og
varanlega lausn að ræöa.
í Stjórnmálabréfi frá Reykjavík, sem
birtist í Skutli 8. þ. m„ nefndist einn
kaflinn: Samtök skattsvikara? Hann
er svohljóðandi:
„Stjórnin hefir enn ekkert til-
kynnt 'um það, hvað gert heflr ver-
ið til þess að framkvæma það at-
riði úr stjórnarsamningnum, að
herða eftirlit með skattaframtölum
til þess að koma í veg fyrir skatt-
svik. En allir sem til þekkja vita
að aldrei hafa gifurlegri skattsvik
átt sér stað heldur en undanfarin
ár. Tugum ef ekki hundruðum
miljóna er stolið undan skatti. Hér
er því um afar mikilsvert atriði
að ræða og væri því æskilegt að
þiau blöð, sem næst ríkisstjórninni
standa, skýrðu frá framkvæmdum
^stjórnarinnar í þessu máli, eða a.
*m. k. hversvegna ekkert er um það
talað.
Nýlega fréttist það að ráðgert
væri að stofna stærsta útgerðarfé-
lag, sem starfað hefði til þessa hér
á landi. Eitt dagblaðanna talaði um
50 milj. kr. hlutafé.
Sú saga gekk um bæinn og mun
ekki hafa verið með öllu gripin úr
lausu lofti að forgöngumenn þessa
félagsskapar hafi talið það nauð-
synlegt skilyrði til þess að féð
fengist, að ekki væri rannsakað
hvaðan hlutaféð kæmi. Er jafnvel
sagt, að leitað hafí verlð hófanna
hjá nokkrum stjórnmálamönnum
um það, hvort þeir væru fáanlegir
til að veita slíkri félagsstofnun
blessun sína. Það verður fróðlegt
að heyra hvað næst kemur."
Þessi saga, sem Skutull hér tilgreln-
ir, er vissulega ekk'i úr lausu lofti grip-
in. Það væri líka í samræmi við annað
hjá ríkisstjórninni að hafa lofað bættu
skattaeftirliti, en efna það með því
að veita skattsviknu fé sérstaka und-
anþágu. 4
* * *
í áðurnefndu Stjórnmálabréfi Skut-
uls, rtefndist annar kafli: Loftarðu
þessu Pétur? Þar segir:
„Annars virðist fullkomin óvissa
ríkjandi í afstöðu stj'órnarinnar og
stjórnmálaflokkanna til fjármál-
anna og peningamálanna yfirleitt.
Fjármálaráðherrann og flokkur
hans virðist aðeins staðráðinn i
elnu: Að vernda stríðsgróðann með
hnúum og hnefum undir einhverju
yfirskyni. Kom það t. d. grelnilega
í ljós í afstöðunni til Eimskipafé-
lagsins, sefh hafði leyft sér að raka
saman á þriðja tug miljóna á einu
ári og farið mjög freklega á bak
við verðlagsyfirvöldln til þess að
ná þessu marki. Ekkert fyrirtæki
getur leyft sér slíka framkomu og
engu fyrirtæki má haldast hún
uppi, hversu mikil þjóðnytjastarf-
semi, sem um er að ræða. Sérhags
munir og þjóðarheill samrýmast
ekki.
Skattapólitikin á síðasta þingi
var vandræðafálm og fjármálaráð-
herrann játaði í þinglokin algert
úrræðaleysi sitt í fjármálunum. En
í haust má búast við að ekki verði
lengur komizt hjá því að gera sér
grein fyrir vandamálunum á fjár-
málasviðinu og leggja fram ákveðna
stefnu til að ráða fram úr þeim.
Með tilfiti til þeirrar reynslu, sem
komin er, er því ekki að furða, þótt
menn spyrji eins og í þingvísunni
frægu:
Loftarðu þessu, Pétur?“
Skutull er áreiðanlega ekki einn
um þessa spurningu: Loftarðu þessu
Pétur?
* * *
í Stjórnmálabréfí frá Reykjavík,
sem birt er í Skutli 2. þ. m„ segir svo
undir kaflafyrirsögninni: Þjóðnýting?:
„Mörgum hefir þótt það einkenni-
legt að ríkisstjórnin skyldi hafa
forgöngu um söfnun þessa, þannig
að hún var beinlínis kennd við
sjálfa ríkisstjórnina. Viðkunnan-
legra hefði verið að frjáls og al-
hliða samtök hefðu staðið að söfn-
uninni, enda þótt frumkvæðið hefði
komið frá stjórninni. Að þessu
sinni kom það að engri sök, þar
sem málstaðurinn var svo hjart-
fólginn öllum þorra þjóðarinnar,
sem raun er á.
Ennþá undarlegra er þó, er ríkis-
stjórnin gefur opinberum aðilum
fyrirmæli um að sjá um skemmt--
anir fólksins 17. júní. Þykir sum-
um dálítið Rússa- eða nazista-bragð
að þessari nýbreytni.
Það er áreiðanlega frekar þörf á
þjóðnýtingu á einhverju öðru sviði -
en þessu. Er hér verið að reyna
að venja fólkið á að líta á ríkis-
stjórnina sem einhverja landsföður-
lega forsjón, sem þjóðin eigi að
hlýða í einu og öllu? Það er rétt
að fylgjast með fleiri tiltektum
stjórnarinnar af þessu tagi, ef fram-
hald skyldi verða á þessari um-
hyggjusemi fyrir fólkinu."
Svo langt gengur orðið einræðis-
brölt stjórnarinnar, að blað, eins og
Skutull, sem játar henni fylgi sitt, en
er hins vegar óháð stjórnmálaflokk-
unum, telur sig nauðbeygt tll að vara
við því.
* * *
í sama Stjórnmálabréfi í Skutli er
það átalið, að Finnar skyldu ekki fá
hluta af landssöfnuninni, þar sem
þörf þeirra er sízt minni en Dana
og Norðmanna. Að endingu segir:
„Kommúnistamir í ríkisstjórninni
hafa án efa ekki mátt heyra á það
minnst að íslendingar réttu bág-
stöddum Finnum hjálparhönd. Þeir
hafa ekki viljað missa þetta tæki-
færi til að sýna Stalin undirgefni
sína. En íslenzka þjóðin kann þeim
engar þakkir fyrir þetta og heldur
ekki hinum ráðherrunum, sem létu
sér það lynda, að Finnar gleymd-
ust.“
Þetta er enn eitt dæmi þess, hve
kommúnistar eru mikilsráðandi í rík-
isstjórninni og beygja þar ráðherra
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins til undirgefni við sig.