Tíminn - 28.08.1945, Page 2

2
TtMITVTV. þriðjndaglim 28. ágúst 1945
64. blað
Þriðjjudagur 28. áqúst
Verkfall kjöt-.
kaupmanna
Nýlega er lokið hér í bænum
mjög sögulegu verkfalli. Félag
kjötkaupmanna í Reykjavík
neitaði að selja nýja kjötið,
nema smásöluálagningin yrði
hækkuð frá því, sem kjötverð-
lagsnefnd hafði ákveðið. All-
flestum mun þó hafa virzt þessi
álagning vel rífleg, þar sem hún
var 13% á heildsöluverðið eða
kr. 1.65 á kg. En kaupmennirnir
voru á öðru máli og þeir sátu
fastir við sinn keip. Talsvert þóf
varð um þetta í nokkra daga,
unz formaður kjötverðlags-
nefndar lét undan og mælti með
því, að kaupmennirnir fengju
til viðbótar 2% af heildsölu-
verðinu og mun þá láta nærri,
að þeir fái kr. 1.90 fyrir hvert
kjötkg.
Deila þessi er merkileg sakir
margra hluta. Hún sýnir vel í
hvert öngþveiti dýrtíðarmálin
eru komin, þar sem útsöluverðið
á kjötkg. var í stryðsbyrjun (’39)
kr. 1.45 eða 45 aurum lægra en
smásöluálagningin á kg er nú.
Hún sýnir líka vel, að það er
ekkert smáræði, sem bændur
þyrftu að fá fyri'r kjötið, ef þeir
ættu að fá alla sína vinnu við
framleiðsluna eins vel borgaða
og smásalarnir, sem fá kr. 1.90
fyrir hvert kg., er þeir selja, en
vinna þeirra er einungis sú að
höggva kjötið í sundur, vefja
það í umbúðir, rétta það yfir
búðarborðið og skipta pening-
unum. Hún sýnir svo það, að
þegar í odda skerst í þessum
málum, er oftast gengið á hlut
framleiðendanna. í þessu tilfelli
var látið undan með því að
lækka heildsöluverðið, en heild-
sölufyrirtækin, sem hér um
ræðir, eru félög bænda. Skertur
hlutur þeirra þýðir vitanlega
það sama og skertur hlutur
bændanna.
Bændur geta vissulega margt
af þessu máli læyt. Þeir geta
lært af því, að það er mikils-
verður réttur að geta stöðvað
sölu á landbúnaðarafurðum og
þann rétt geta fleiri haft en
kjötkaupmennirnir. Og þeir geta
einnig séð, að hefðu þeir haft
eins traust samtök og kjötkaup-
mennirnir, er engan veginn víst,
að deila þessi hefði leyst á þann
veg, að gengið hefði verið á hlut
sölufélaga þeirra.
Allt þetta mætti vera bænd-
um aukin hvatning til þess að
efla samtök sín og búa þau jafn-
vel undir að nota sér þann rétt,
sem kjötkaupmennirnir beittu í
þessari deilu. Búnaðarþing
gerði þá sanngirniskröfu fyrir
hönd bænda, að þeir fengju
sex-mannanefndar-verðið fyrir
afurðirnar, þ. e., þeir fengju
svipaðar tekjur fyrir vinnu sína
og aðrar hliðstæðar stéttir.
Þessari sanngirniskröfu var
svarað með því í aðalmálgagni
ríkisstjórnarinnar, að hún
„stefndi fullhátt", og stjórnin
áréttaði það síðan með því að
leggja verðlagsvaldið alveg í
hendur landbúnaðarráðherra,
með því að gera hann einráðan
um skipun búnaðarráðs. Af
hálfu stjórnarinnar er það vafa-
laust tilætlunin að tryggja
þannig, að ekki verði „stefnt
fullhátt". Gegn þessu gerræði og
þeim afleiðingum, sem af því
geta hlotizt, hafa bændur ekki
annað betra ráð en eflingu sam-
takanna. Þótt bændur óski þess
áreiðanlega ekki, getur samt
verið gott fyrir þá að vera undir
það búnir að geta gripið til sama
ráðs og kjötkaupmennirnir, þeg-
ar þeir voru að koma kröfum
sínum fram á dögunum.
Blómatíð heildsalanna
Það munu vera liðnir átta
mánuðir síðan sakadómara bár-
uát fyrstu kærurnar um hin stór
feldu verðlagsbrot heildsalanna
í sambandi við Ameríkuviðskipt-
in. Enginn dómur er þó enn
fallinn í þessum málum, og
jafnvel talið líklegt, að það geti
dregist enn í nokkra mánuði.
r
6 íí aí any

Bændur geta ekki treyst
búnaðarráði.
í bréfi frá bónda á Suður-
landi segir: „Hér mælast hin
nýju verðlagslög ríkisstjórnar-
innar illa fyrir. Okkur bændum
er það ljóst, að lög þessi ætla
okkur annan og minni rétt en
öðrum stéttum. Samtök þeirra
eru viðurkennd sem sjálfsagður
aðili, þegar ákveðið er um kaup
þeirra og kjör, en samtökum
bændastéttarinnar er ekki ætl-
aður neinn slíkur réttur í þess-
um nýj u verðlagslögum. Hann er
alveg tekinn af bændastéttinni
og lagður óskoraður í hendur
landbúnaðarráðherra, sem ræð-
ur því einsamall, hvernig bún-
aðarráðið er skipað. í búnaðar-
ráðið geta náttúrlega valizt
sæmilegir menn með þessum
hætti, en það geta líka alveg
eins valizt í það óhæfir menn,
sem eru andvígir bændastétt-
inni, þótt þeir tilheyri henni að
nafninu til. Það, að landbúnað-
arráðherra skuli skipa bændur
í ráðið, er aðeins lævísleg
blekking til að leyna því, að
valdið hefir verið tekið af okk-
ur. Þetta er blekking, sem hefir
verið notuð í einræðislöndun-
um, og ætti því ekki að þurfa
að villa neinum sýn. Ég held t.
d. að norskir verkamenn, prest-
ar og kennarar hafi ekki treyst
samtökum sínum né talið sig
ráða yfir þeim eftir að Kvisling
var búinn að skipa í stjórn
þeirra, þótt hann skipaði í þær
menn innan vébanda stéttar-
innar. Af svipaðri ástæðu geta
bændur ekki treyst búnaðarráði,
sem l'ítið vinveittur ráðherra
skipar. Bændur verða því að
hefja harða baráttu gegn þess-
ari tilhögun, því að annars verða
þeir með tíð og.tíma fullkomn-
ar undiríægjur ríkisvaldsins".
Hvers vegna var vísitölunni
ekki fylgt áfram?
í bréfinu segir áfram: „Þessi
lög eru enn tortryggilegri frá
mínu sjónarmiði vegna þess, að'
þau virðast alveg óþörf. Það var
1 réttlátast og brotaminnst fyrir
; ríkisstjórnina að halda sig á-
fram við vísitölu sex-manna-
nefndarálitsins. Þá var verðið á-
kveðið með tilliti til þess, að
bændur bæru svipað úr býtum
og aðrar hliSstæðar stéttir, og
virðist það rétt og sanngjarnt.Sá
tónn í Morgunblaðinu, að það
sé „fullhátt stefnt“ að gera
kröfu um slíkt jafnræði, bendir
vissulega í þá átt, að ekki sé
ætlazt til með hinum nýju lög-
um, að bændur fái umrætt verð.
Þess vegna finnst mér það mikil
nauðsyn, að bændur skipi sér nú
fast saman og séu við öllu búnir.
Sú eining, sem ríkti um stéttar-
samtökin á Búnaðarþingi, þarf
.að ná til bændastéttarinnar
allrar. Þegar svo er komið, fá
stjórnarherrarnir í Reykjavík
kannske að sjá, að ekki ér eins
auðvelt að undiroka bændur og
þeir hafa látið sig dreyma um“.
s,
Hvar á niðurfærslan aff byrja?
v Að lokum segir í .bréfinu: „Sé
svo, að stjórninni þyki nú loks-
ins, að verðlagið í landinu sé
orðið of hátt og þess vegna verði
að fara að þoká því niður, þá
finnst ipér vissulega, að hún eigi
að byrja annars staðar en hjá
okkur bærfdum. Ég hefi aldrei
ti! fulls skilið þá kröfu, að byrj-
unaraðgerðir í dýrtíðarmálinu
eigi að vera þær að -færa niður
hjá bændum og verkamönnum.
Mér hefir alltaf fundizt að byrja
eigi niðurfærsluna þar, sem
hennar er mest þörf, en það er
hjá milliliðunum, hjá öllum
þessum mörgu kaupahéðnum,
Þessi mikli seinagangur í mál-
inu er eðlileg afleiðing af því,
að stjórnin fyrirskipaði ekki
sérstakan rannsóknardómara til
að fást við málin, heldur lét
þau ganga til sakadómara, sem
hafði ærið að starfa fyrir. Það
var alltaf vitað, að sakadómari
gæti ekki annað þessum málum,
nema á löngum tíma, en ætti
rannsóknin hins vegar að koma
að nokkru gagni, þurfti hún að
framkvæmast fljótt, bæði inn-
anlands og utan. Það var aðeins
hægt með því að fyrirskipa op-
inbera rannsókn, sem væri falin
sérstökum manni, er mætti ráða
sér næga starfskrafta. En
stjórnin hefir auðsjáanlega vilj-
að veita heildsölunum sem
lengstan frest til að koma
„pappírunum í lag.“
Stjórnin hefir þó ekki aðeins
sýnt heildsölunum miskunn sína
og góðvild með því, að forða
þeim undan skjótri rannsókn í
þessum málum. Svo virðist, sem
henni þyki sumir hinna brot-
legu heildsala hafi orðið hér
fyrir ómaklegum líppljóstrun-
um og ríkisvaldið verði því að
bæta þeim það upp með ein-
um eða öðrum hætti. Meðeig-
andi eins hinna brotlegu fyrir-
tækja, Jóhann Þ. J^ósefsson, hef-
ir þannig verið gerður að for-
manni Nýbyggingarráðs, er ræð-
ur yfir miklu af innflutningn-
-um til landsins. Annar meðeig-
andi brotlegs heildsalafyrir-
tækis, Gunnar Guðjónsson, hef-
ir verið gerður að sendimanni
Nýbyggingarráðs erlendis. Þriðji
heildsalinn, Arent Claessen, var
skipaður í nefnd, sem fór til Sví-
þjóðar til að ganga frá verzl-
unarsamningi milli' landanna.
Fleiri slík dæmi mætti nefna.
Svo virðist líka, sem heild-
salarnir hafi kunnað vel að
meta þessa góðvild ríkisstjórn-
arinnar. Jóhann Þ. Jósefsson og
Gunnar Guðjónsson munu hafa
verið eigendur fyrsta skipsins,
er hingað kom fyrir atbeina Ný-
byggingarráðs. Gunnar mun og
eiga fleiri skip í vændum, er
fertgist hafa fyrir miilligöngu
ráðsins. Nokkru eftir að Arent
Claessen kom heim úr sendiför-
inni, reis hér upp nýtt fyrirtæki,
sem kennt er við son hans, H.
Claessen & Co., og mun það hafa
náð ýmsum góðum samböndum
í Svíþjóð, er helzt verða rakin
til sendiferðar Arents þangað.
Þessi aðbúnaður, sem stjórnin
veitir heildsölunum, er vissulega
í litlu samræmi við þá herskáu
yfirlýsingu Áka Jakobssonar
nokkru eftir stjórnarmyndun-
ina, að nú skyldu heildsalarnir
„skornir niður við trogy, því að
sósíalistar væru komnir til
valda. Þvert á móti virðast
heildsalarnir aldrei hafa lifað
meiri blómatíð en síðan núver-
andi stjórn kom til sögunnar.
Þetta undrar líka engan,
sem veit að núv. stjórnarsam-
vinna byggist á því, að forkólf-
ar Kommúnistaflokksins veiti
stórgróðastéttinni margvísleg
fríðindi gegn því, að þeim sé svo
hjálpað til þess að verðbólgan
sé gerð óviðráðanleg og þannig
skapaður jarðvegur fyrir hrun
og byltingu. Hreystiyrði Áka
Jakobssonar um að „skera heild-
salana niður við trog“, er aðeins
blekking, sem hefir átt að leyna
verkamenn þessum sannindum.
En það mætti vissulega mikið
vera, ef hinir umbótasinnaðri
verkamenn færu ekki að sjá í
gegnum þann blekkingavef.
Það mætti mikið vera, ef þeim
yrði ekki ljóst, að eitthvað sé
bogið við það stjórnarfar, sem
dæmir verkamann til stórfelldr-
' ar fangelsisvistar, ef honum
jverður það á að brjótast inn til
heildsala og stela þar nokkrum
krónum, en hlífir hins vegar
heildsölunum, sem féfletta
verkamenn með óleyfilegum
hætti um margfalda þá upphæð,
við skjótri og öruggri rannsókn
og jafnvel verðlaunar þá með
opinberum trúnaðarstörfum og
vegsaukum. Það mætti líka mik-
ið vera, ef verkamenn kæmust
ekki að raun um, að hagsmunir
þeirra verða ekki tryggðir með
stjórnarsamvinnu, sem byggist á
því að heildsalarnir fái ó-
hindrað að raka saman stór-
gróða á kostnað alþýðunnar og
það á sama tíma, sem kjör henn-
ar eru þrengd með fölsun vísitöl-
unnar og fleiri slíkum ráðstöf-
unum. Verkamönnum mætti
vissulega vera ljóst, að slíkt
samstarf forkólfa þeirra við
stórgróðaöflin, verður ekki rétt-
lætt með því, að hún sé heppi-
leg fyrir verkalýðinn, heldur
liggja þar önnur og annarlegri
sjónarmiö til grundvallar.
sem hafa sprottið upp eins og
gorkúlur á haug seinustu árin
og allir virðast hafa safnað of-
fjár. Með því að draga úr gróða
þessara manna, yrði hægt að
lækka dýrtíðina verulega. Þá má
nú minna á farmgjöldin, er gef-
ið hafa Eimskipafélaginu yfir 30
milj. kr. á tveimur árum. Þegar
búið er að færa niður hjá þess-
um aðilum, þá fyrst á röðin að
koma að bændum og verkafólki,
og þá mun ekki standa á bænd-
um að bera sinn skerf af niður-
færslunni. En eins og nú er
stefnt, virðist mér að skerða eigi
hlut bænda einna, en millilið-
irnir eigi að halda öllu sínu. Það
eitt finnst mér ærið tilefni fyrir
bændur til að láta ekki sinn
hlut“.
„Til vinstri viff verkalýðinn“.
Þjóðviljinn hneykslast nú á
því dag eftir dag, að Framsókn-
armenn séu orðnir „til vinstri
við verkalýðinn". Tilefnið er
það, að Tíminn hefir krafizt
aukins skattaeftirlits, skelegg-
ari framkomu í rannsókn heild-
salamálsins, afnám skattfrelsis-
ins hjá Eimskip og skömmtunar
á byggingarefni, svo það færi
ekki mestallt í sumarbústaði og
luxushús, meðan þúsundir
manna búa við ónothæft hús-
nsíði. Einhverntíma myndi Þjóð-
viljinn ekki hafa talið slíkar
kröfur „til vinstri við verkalýð-
inn“, og þær eru það vissulega
ekki heldur, þótt þær séu til
vinstri við þá forsprakka verka-
lýðsins, sem hafa gerzt sam-
starfsmenn stórgróðakónganna
og tekið „fjármálaspillingu
þeirra undir verndarvæng sinn“,
eins og nýlega var komizt svo
réttilega að orði í Skutli.
Sekt kommúnista í bygginga-
málunum.
Greinin um ófremdarástandið
í byggingarmálunum, sem birt-
ist í næstseinasta blaði Tímans,
hefir farið meira en lítið í taug-
ar kommúnista. Þeir hafa
skrifað um hana langt mál í blað
(Framhald á 7. síðu)
E RLE NT Y F I RLIT
Atomsprengjan
Seinustu fréttir, sem hafa
borizt frá Hiroshima, gefa ótví-
rætt til kynna, að'eyðileggingin
af völdum atomsprengjunnar,
er varpað var á borgina, hafi
orðið enn meiri en búist var við.
Svæði, sem nær.. 5—7 km. út
frá þeim stað, þar sem sprengj-
an sprakk, líkist nú mest bruna-
hrauni, þar sem lítil eða engin
merki er hægt að sjá þeirra
mörgu og stóru mannvirkja,
sem voru þar áður. A. m. k. 60
þús. manns hafa farizt við
sprenginguna, en nokkur þús-
und hafa látizt síðan. Láta Jap-
anir svo ummælt, að einhvers-
konar dauðageislar virðast vera
í loftinu yfir því svæði, þar sem
sprengingin gerði mestan usla,
er drepa fljótlega allt kvikt, sem
inn á það kemur. Virðist þetta
sanna spádóma þeirra ámerískra
vísindamanna, sem héldu því
fram, að ólíft myndi vera á stöð-
um, þar sem atomsprengja
springi, fyrstu árin á eftir.
Enn hafa ekki borizt eins
nánar fregnir frá eyðilegging-
unni í Nagasaki, en atom-
sprengju var einnig varpað á
hana. Eyðileggingin þar virðist
þó ekki hafa orðið minni, en
manntjón hefir ekki orðið þar
eins mikið, því að borgin var fá-
mennari en Hiroshima.
Þótt fregnirnar af áhrifum at-
orrisprengjunnar vektu í fyrstu
nokkra ánægju í tilefni af því,
að þau bundu enda á Asíu-
styrjöldina, virðist nú svo kom-
ið, að hún hafi þokað fyrir þeim
áhyggjum, að þetta nýja vopn
geti orðið mannkyninu meira til'
böls en blessunar. Umræður
heimsblaðanna hafa mjög snú-
izt um það að undanförnu,
hvernig það verði bezt tryggt, að
atomorkan verði ekki notuð til
eyðileggingar í framtíðinni, og
hafa ýmsar tillögur komið fram
í því sambandi. Enska stórblað-
ið „The Times“ hefir lagt til, að
alþjóðlegum samtökum verði
falið að hafa þetta mál með
höndum. Tillaga, sem gengur í
þá átt, hefir einnig verið lögð
fram í brezka þinginu af níu
þingmönnum í verkamanna-
flokknum. í ýmsum blöðunum,
m. a. „The Manchester Guar-
dian“, hefir því verið hreyft að
leyfa ætti öllum þjóðum að
framleiða atomsprengjur, því að
það myndi helzt halda stórveld-
unum í skefjum, ef þau vissu, að
smáríkin gætu borgað fyrir sig
á þennan hátt. Aðrir hafa bent
á, að engin alþjóðasamtök kæmu
að notum, færi svo, að auðvelt
reyndist að framleiða atom-
sprengjur með ódýrum og ein-
földum hætti, því að þá gætu
jafnvei fámennir ofbeldisflokk-
ar, t. d. meðal Japana og Þjóð-
verja, notfært sér þær. Yfir-
leitt hafa allar þessar umræður
verið mjög á reiki, en allmikillar
svartsýni oftast gætt.
Meðan ekki verður fundin
lausn á þessu máli með alþjóð-
legu samkomulagi, má telja víst,
að stjórnir Bretlands og Banda-
ríkjanna, sem enn ráða yfir
leyndardóminum við fram-
leiðslu atomsprengjunnar, opin-
beri hann ekki neinu einstöku
ríki. Virðast þær gæta mjög
mikillar varúðar í því efni. Það
vakti t. d. athygli síðastl. vor, að
brezka stjórnin bannaði tveim-
ur vísindamönnum að fara úr
landi, en þeir höfðu verið boðn-
ir til Rússlands á hátíðahöld vís-
indamanna þar. Nú er það upp-
lýst, að þessir menn unnu að því
að finna upp atomsprengjuna.
Þrátt fyrir slíka aðgæzlu, þykir
ekki líklegt að leyndardómi
atomsprengjunnar verði leynt til
langframa og margir telja, að
Rússar séu vel á veg komnir við
að uppgötva hann.
í umræðunum um atom-
sprengjuna hefir það einnig
komið fram, að atomorkan geti
ekki síður orðið til gagns en
bölvunar, ef hún verður beizl-
uð til friðsamlegra starfa. Hún
geti þá jafnvel komið í stað
allrar þeirrar orku, sem áður
hefir verið notuð. En sá galli er
enp á þessu, að ekki hefir enn
fundizt upp aðferð til að beizla
atomorkuna á þennan hátt,
heldur eingöngu til eyðilegging-
ar. Vísindamennirnir munu nú
(Framhald á 7. sídu)
XADD/R HA6RANNANNA
í Skutli 15. þ. m. er allmikið rœtt
um úrslit kosninganna í Bretlandi, sem
af ýmsum er nefnd bylting vorra tíma.
Skutull segir:
„Og hvernig lítur þetta svo út
hérna á íslandi? Á bylting vorra
tíma að fara fram hjá þessum
hólma?
Hér eru starfandi tveir allstórir
vérkalýðsflokkar, sem samanlagt
hafa hlutfallslega hærri þing-
mannatölu en brezki Verkamanna-
flokkurinn hafði, þegar hann lagði
til úrslitaorustu við íhaldið í Bret-
landi og hafnaði öllum tillögum
um samvinnu fyrir kosningar. Báð-
ir þessir flokkar hafa mjög róttæka
og sósíalistiska stefnuskrá, já,
meira að segja nærri því sömu
stefnuskrána.
Hér er við völd stjórn með 4
sósalistiskra ráðherra af 6. Er þá
ekki allt í fínasta 'lagi?
Jú, jú, segir aðalmálgagn stjórn-
arinnar, Morgunblaðið, sem um
langan tíma hefir verið gapandi af
aðdáun yfir steírmskrá brezka í-
haldsins- og kosningaræðúm
Churehills. Því var meira að segja
fleygt, a'ð Ólafur Thors hefði verið
búinn að ákveöa kosningar í haust,
ef Churchill sigraði.
Nú segir Morgunblaðið, að aðal-
skyssa Churchills hafi verið sú að
hann hafi ekkí tekið Ólaf Thors og
íslenzka Sjálþítæðisflokkinn sér til
fyrirmyndar! Og Þjóðviljinn segir
að Morgunblaðið túlki kosningaúr-
slitin í Bretlandi hárrétt. Hér sitji
verkalýðurinn að völdum með
frjálslyndum og framsýnum at-
vinnurekendum, sem skilið hafi
kröfur tímans.
Já, margt er nú skrafað, en er
nú íslenzk alþýða svo einföld að
trúa því, að“ hér sé af heilindum
mælt? ^
Veit hún ekki, að hér á íslandi
hefir safnazt meiri stríðsgróði hlut-
fallslega en í nokkru öðru landi i
heiminum og aðallega á fárra
manna hendur? Veit hún ekki, að
miklum hluta af þessum stríðsgróða
er skotið undan skatti, og að stjórn-
arvöldin aðhafast ekkert til þess að
hafa upp á honum? Að í fjármála-
ráðherraembættinu situr maður,
sem rétt' fyrir stjórnarmyndunina
lýsti því yfir, að skattsvikarar gætu
rólegir lagt peninga sina í bank-
ana, þeir gæfu engar upplýsingar.
Að í forsætisráðherraembættinu
situr einn af miljóna-stríðsgróða-
mönnum landsins?
Veit hún ekki, að ýmsir af þeim
mönnum, sem verkalýðsflokkarnir
hafa gert bandalag við og stjórna
því, sem þeir kalla nýsköpun, eru
ekki aðeins siðspilltir stríðsgróða-
menn, heldur einnig fyrrverandi
nazistar og vikapiltar Þjóðverja?
Veit hún ekki um hina taum-
lausu spillingu og fjársvik heild-
salastéttarinnar, sem þrátt fyrir
alla leyndina og samábyrgðar-
pukrið hefir ekki tekizt að dylja
með öllu, og þykir henni ekki
einkennilegt, að þrátt fyrir þetta
megi ekki minnast á landsverzlun
við foringja verkalýð^flokkanna,
enda þótt það sé gamalt stefnu-
mál þessara flokka?
Jú, hún veit þetta og margt fleira,
sem kannske verður drepið á hér
síðar við tækifæri.
Hana hlýtur að fara að renna
grun í, að það sé eitthvað bogið
við þá pólitísku stefnu verkalýðs-
flokkanna, sem hefir skipað al-
þýðu þessa lands inn í pólitískt
bandalag við spilltustu stríðsgróða-
klíkur landsins og leyfir þeim að
hreiðra um sig í næði og undir-
búa nýtt stórfellt arðrán almenn-
ings- á íslandi.
Það er fyllilega kominn tími til
að þögnin sé rofin í þeim mál-
gögnum, sem vilja raunverulega
nýja tíma á íslandi — sem vilja
ekki þegja um spillinguna í fjár-
málalífi þjóðarinnar og niðurlæg-
ingu þeirra stjórnmálaflokka, sem
taka hana undir verndarvæng
sinn.“
Skyldi ekki fleiri Alþýðuflokksmönn-
um en ritstjóra Skutuls verða hugsað
um „niðurlægingu þeirra stjórnmála-
flokka," er með stjórnarþátttöklmni
hafa tekið fjármálaspillinguna „undir
verndarvæng sinn?“
í forustugrein Vísis 23. þ. m. segir
t t t
svo um þá fyrirætlun ríkisstjórnarinn-
ar að ætla að halda dýrtíðinni í
skefjum með fölsun vísitölunnar:
„Heyrzt hefir, að ríkisstjórnin
hugsi sér að greiða niðúr aðeins það
vörumagn, sem tilgreint er í vísitöl-
unni, og miða svo verðlagið við það.
Ef menn nota eitthvað þar fram
yfir, verða þeir að greiða hærra
verð fyrir það. Það skal játað, að
ekki er með öllu fráleitt að halda
því fram, að neytendur eigi ekki
heimting á meira vörumagni en
visitalan sýnir, til þess að miða við
framfærsluvísitöluna í landinu.
Hins vegar er það hreinasta neyð-
arbrauð og varla bjóðandi almenn-
ingi, eftir að stríðinu er lokið, að
hafa tvenns konar verð á aðalnauð-
synjavörum þjóðarinnar. Þetta sýn-
ir og meiri vanmátt til að leysa
erfiðleikana en búast hefði mátt
við af ríkisstjórn, sem hefir á bak
við sig sterkan meirihluta í þinginu.
Þetta væri að vísu tilraun til að
lækka útgjöld ríkisins vegna verð-
lækkunar á landbúnaðarafurðum.
En samt sem áður væri ekki um að
ræða annað en status quo. Dýrtíðin
væri hin sama og tilkostnaöurinn
við framleiðsluna mundi ekkert
lækka. Allt stæði í stað, þrátt fyrir
það, þótt „friðhelgi" vísitölunnar
yrði rofin á þann hátt, er að fram-
an greinir.
Nú duga ekki lengur nein vettl-
ingatök, ef þess er óskað, að hér
verði einhvér bót á ráðin. Margir
hefðu haldið, að ríkisstjórnin með
þeim þingstyrk, sem hún hefir,
myndi nú taka djarit spor og á-
hrifaríkt til þess að höggva á sinar
dýrtíðarinnar og vernda framleiðsl-
una gegn stöðvun og ófriði. En ekki
er útlit fyrir að svo verði. Komm-
únistar vilja enga raunverulega
lækningu. Þess vegna samþykkja
þeir aðeins kákið, og þegar allt er
komið í öngþveiti, eru þeir líklegir
til að fórna krónunni með gengis-
lækkun og þar með öllu sparifé ai-
mennings."
Óglæsileg er þessi lýsing á fyrirhug-
uðum dýrtíðarráð§töfunum stjórnar-
innar, en samt fer því fjarri, að of-
sterkt sé til oröa tekið.