Tíminn - 28.08.1945, Blaðsíða 5

64. blað
RITSTJÓRI: SIGRÍÐUR INGIMARSDÓTTIR
SVEFNINN
Yíirleitt sofa menn 15 ár sam-
tals frá aldrinum 25—70 ára.
Ónógur svefn hefir valdið ósigri
margra hershöfðingja, svipt
marga taugaveiklaða sjúklinga
vitinu, rænt eiginmönnunum frá
konunum. Öllum er því ljóst,
hve ijarfur svefninn er. En það
eru færri, sem vita hin visinda-
legu rök til þessa. Hvernig
mynduð þið svara eftirfarandi
atriðum?
Fólk, sem sefur heilbrigðum
svefni, byltir sér aldrei í rúm-
inu.
Rangt. Allir snúa sér á ýmsa
vegu og oft í svefni, vegna þess
að vöðvakerfið er þannig lagað,
að menn geta ekki hvílt alla
vöðvana í einu. Talið. er, að
menn skipti um legu 35 sinnum
á nóttu.
Hollasti svefninn er fyrstu
klukkustundirnar. v
Rétt. Rannsóknir hafa leitt í
ljós, að svefninn hefir gert sitt
gagn fullkomlega eftir fáar
klukkustundir.
Ef menn sofa í 6 klukkustund-
ir í stað 8, verða menn að leggja
meira að sér við vinnu næsta
dag. *
Rétt. Vinnurannsóknir hafa
leitt í ljós, að menn verða að
eyða 25% meira af hitaeining-
um líkamans til þess að bæta
upp misstan svefn.
Menn verða að sofa nokkrum
klukkustundum lengur næstu
nætur til þess að bæta upp
svefn, er þeir hafa misst nóttina
áður.
Rangt. Venjulegur svefn (8
klst.) gerir sama gagn. Fáeinar
klst. í viðbót gera hvorki til né
frá.
Verra er fyrir tvo að sofa í
sama rúmi.
Rétt. Hreyfingar rekkjunaut-
árins hindra væran og endur-
nærandi svefn.
Menn, sem lítið þurfa að sofa,
eru oft sérlega afkastamiklir.
Rangt. Edison og Napóleori
sváfu að vísu fáar klst. að nóttu
til, en þeir fengu sér oft blund
á daginn. Það e^ því augljóst,
að þeir sváfu ekki færri tíma
en aðrir á hverjum sólarhring.
Svefnleysi getur valdið alvar-
legum veikindum.
Rétt. Skepnur deyja fyrr af
völdum svefnleysis en matar-
skorts.
Það er óhollt að sofa á vinstri
hliðinni, vegna þess að það get-
ur haft áhrif á hjartað.
Rangt. Það er alveg sama yfir-
leitt á hvorri hliðinni menn
liggja.
Ein bezta tryggingin fyrir
góðum svefni er að drekka heit-
an sopa áður en farið er að sofa.
Rangt. Vökvaþrýstingur á
þvagblöðrunni veldur eirðarleysi
í svefni. Menn ættu því að
drekka sem'‘minnst á kvöldin,
ef þeir vilja sofa rólegir.
Ofþreyta getur valdið svefn-
leysi.
Rétt. Því er bezt að fara i sjóð-
heitt bað áður en lagzt er til
hvíldar eftir erfiðan dag.
Dýnur í rúmum mega hvorki
vera of mjúkar né of harðar.
Rétt. Menn sofa illa á hörðum
dýnum og enn verr, séu þær of
mjúkar.
Hádegisblundur er mesti ó-
þarfi. • •
Rangt. í skóla einum í Banda-
ríkjunum voru gerðar tilraunir,
sem nýndu, að nemendur af-
kjistuðu meiru með betri árangri
ef þeir sváfu eina klst. eftir mat.
Andleg áreynsla er versti und-
anfari svefnsins.
Rétt. Menn sofa bezf að loknu
rólegu kvöldi, sem endar með
stuttri gönguför. (Þýtt).
B LÁ B E R
Bláberin eru fullþroskuð og
hæf til niðursuðu og sultugerð-
ar. „En hvað tjáir að tala m
slikt í sykurleysinu,“ segja hús-
mæðurnar.
1 — Ráð er þó til við því. Það
má geyma berin án sykurs.
Verða þau þá að vera vel þurr
og fersk. Þau eru látin í hreinar,
þurrar flöskur. Siðan er hellt á
þau köldu vatni. (Gætið þess að
hafa ekkert borð á flöskunum,
þegar berin eru látin í þær).
Tappi er rekinn í hverja flösku
og þær síðan lakkaðar á venju-
legan hátt. — Flöskurnar verða
að geymast á rakalausum stað.
— Ejnnig má þurrka berin. Þá
eru þau látin þorna við sólar-
hita í 3 daga. Síðan eru þau
þurrkuð í bakarofni í 4—6 tíma.
Af þurrkuðum bláberjum má
t. d. sjóða bláberjaseyði, sem er
gott og hollt til drykkjar. Eru
þá 30—40 gr. af berjunum soðin
i y2 lítra af vatni í hálfa klst.
Bláberjapönnukökur.
4 egg, 1 1. mjólk, 300 gr. hveiti,
1 tsk. salt, 1 1. bláber.
Búið til venjulegt pönnuköku-
deig úr hveitinu, mjólkinni,
eggjunum og saltinu. Eggjin eru
þeytt áður. —
Bláberin eru hreinsuð og stráð
á þau díálítlum sykri og látin
standa í y2 tíma, sðan hituð. —
Degið látið á pönnuna, bláberjr
um stráð út á, annað lag af deigi
látið yfir. Kakan sðan bökuð
eins og venjuleg pönnukaka. —
Kökurnar eru síðan lagðar hver
ofan á aðra og sykri eða sírópi
stráð á þær.
Bláberjabúðingur.
y2 bolli smjörlíki
1 bolli sykur
2 egg, þeytt
VB tsk. salt
2y2 bolli sigtað bökunarhveiti
3y2 tsk. lyftiduft
1 bolli mjólk
2 bollar bláber
3 matsk. hveiti.
Smjörlíki og sykri hrært
saman. Eggjunum hrært saman
við. Hveitinu {2y2 bolla), lyfti-
duftinu og saltinu blandað sam-
an við, bleytt í með mjólkinni.
Bláberjunum er hrært saman
við 3 matsk. af hveiti og síðan
saman við deigið. Deigið er síð-
an látið í smurt búðingsmót.
Mótið er þakið, síðan látið í
pott með sjóðandi vanti. Soðið
í 1 klst. — Framreitt með ídýfu
eða þeyttum rjóma.
Utanför biskups
Biskupinn yfir íslandi, herra
Sigurgeir Sigurðsson, fór héðan
með flugvél til Stokkhólms fyrra
laugardag.
Á sunnudaginn mun hann
hafa haldiö áfram, til Kaup-
mannahafpar, en þar situr hann
nú fund norrænna biskupa, sem
hófst síðastl. þriðjudag.
Biskupinn gerir ráð fyrir að
koma aftur í fyrri hluta sept-
embermánaðar.
ÚR BÆNUM
Forstöðukona ráðin.
Bæjarráð hefir samþykkt þá ráð-
stöfun barnaverndarnefndar að ráða
Kristbjörgu Jónatansdóttur forstöðu-
konu barnaheimilisins að Kumbara-
vogi um eins árs bil.
Hjónaefnl.
Nýlega opinberuðu trúlofun sina
Jónasína Jónsdóttir, Sólvallagötu 21 og
Geir Sigurðsson iðnnemi, Hallveigar-
stíg 4. ,
trtbreiðlff Tímann!
NN, þrlðjndaginn 28. ágúst 1945
LARS HANSEN:
Fast þeir sóttu sjóinn
FRAMHALD
líka nógu vel að sinu. Og þess vegna sat hann þungbúinn
á stampinum og starði í leiðslu á skemmuvegginn. Ef hann
Kristófer hafði nú stolið þessum lóðum, sem þeir voru búnir
að láta í stampana, þá var hann þjófsnautur, ef hann þáði
gjöfina. Hann stóð upp og fór að ganga um gólf. Hann sá það
glöggt, að hann myndi ekki geta úfvegað sér veiðarfæri, ef
hann hafnaði hjálp Kristófers, og það þýddi aftur það, að
hann komst ekki til Lófót á vertíðinni. Hann yrði að hírast
heima og rangla hér um plássið aðgerðalaus. Þá yxi skuldin
honum yfir höfuð, og svo færi hann á sveitina, þegar lögtaks-
mennirnir kæmu að innhehrita skattana og útsvarið.
Karen kallaði til þeirra og sagði, að kaffið væri komið á
borðið.
Það var reglulega hlýtt og bjart og notalegt inni hjá Karenu.
Krakkarnir voru nýþvegnir og prúðbúnir. Allt var snyrtilegt og
viðkunnanlegt, þó að ekki væri beinlínis ríkmannlegt hjá hon-
um Kristófer.
Þegar þeir voru setztir við kaffiborðið, sagði Karen:
— Geturðu sagt mér, hvað þú ætlar sjálfur að nota við Ló-
fót, úr þvi þú gefur Hans allar lóðirnar þínar.
Hvorugur mannanna svaraði. Það var einmitt þessi spurning,
sem hafði leitað svo þrálátlega á Hans.
— Þegar ég stóð þarna bak við skemmuna, heyrði ég, að þú,
Hans, ættir að fá veiðarfærin. Hann Kristófer sagði það rétt
svona, að þú skyldir hirða þau, svo að þú gætir komizt til Lófót.
— Hann Kristófer var svo artarlegur að bjóða mér þau — jú,
jú, það gerði hann, það er satt.
— Hvað ætlar þú þá að nota sjálfur? sagði Karen. Ætlarðu
veiðarfæralaus á vertíðina?
Nú langgeispaði Kristófer.og um leið tuldraði hann í barm sér:
— O, sei-sei, sei-sei, ég sé mér farborða. Settu það ekki fyrir
þig — ég bjarga mér.
Það var eins og henni Karen gremdust geispamir og hirðuleys-
istónninn, því að nú hvessti hún augun á hann Kristófer sinn og
sagði höstum rómi:
— Ég effi það hreint ekki, Kristófer, að þú getur orðið þér úti
um línu og margt annað, éf í harðbakkann slær. En það geturðu
reitt þig á, að hér í bænum verður sagt, að þú hafir stolið veiðar-
færvun við Lófót, ef þú ferð héðan allslaus.
Það var eins og hnifur hefði verið rekinn í hann Kristófer.
Hann spratt á fætur og leit ásökunaraugum á konu sína um leið
og hann hreytti út úr sér:
— Ég hafði riú litið þannig til, Karen, að þú teldir það ekki
sóma þínum samboðið aó hlusta á þess háttar kjaftasögur.
En Karenu fannst hún ekki þurfa að þegja yfir því, sem svo
margir höfðu núið henni um nasir: að Kristófer stæli hreint
og beint lóðum. Nú ^etlaðí hún einu sinni að segja það, sem
henni bjó í brjósti. Og hún stóð líka upp og horfði óhrædd
framan í karlinn sinn um leið og hún sagði:
— Kjaftasögur eða kjaftasögur ekki — hér í Tromsö er fólk,
sem staðhæfir, að þú hafir aldrei á þinni syndugu ævi keypt svo
sem einn öngul eða sett upp einn einasta línustubb. Og satt að
segja !er það dálítið grunsamlégt, þegar þú gefur honum Hans
öll veiðarfæri, sem þú ætlaðir með á Lófótvertíðina. Þú værir
vænn, ef þú vildir segja mér,, hvar þú hefir hugsað þér að fá
ný veiðarfæri í staðinn fyrir það, sem þú gefur honum Hans.
En þá var eins og hann Kristófer tækist á loft. Hann sló svo
fast í borðíð, að kaffibollarnir skopruðu niður á gólf og öskraði
framan í kerlinguna sína:
— Ég ætla bara að segja þér og öllum öðrum kjaftakerlingum
i Tromsö, að hann Hans Mikjálsson, sem þú sérð, að þarna situr,
hann getur ekki bjargað sér veiðarfæralaus við Lófót. En það get
ég, Kristófer Kalvaag, og annað kemur engum við nema honum,
sem þú sérð standa hérna fyrir framan þig. Og ég skal aö mér
heilum og lifandi kenna þér og öðrum að vera ekki með nefið
niðri í því, sem varðar mig einan, löglegan eiginmann þinn og
húsbónda, ef ég þarf endilega að minna þig á það.
Og aftur sló hann krepptum hnefanum í borðið, svo að glumdi
við. Þegar honum var ekki andæft, sagði hann:
— Mig undrar það, ef þú ert búin að gleyma þvi, er þú fórst að
skipta þér af mínum einkamálum síðast.
Hann snaraðist út. Þegar þau Hans og Karen voru orðin tvö'
ein, barst talið að því, hvílík fásinna það hefði verið af henni að
fara nú að segja honum Kristófer þ^ð svona upp úr þurru, hvað
illmálgt fólk leyfði sér að segja um hann, því að væru þeir til,
sem báru honum illa söguria, þá voru þeir miklu fleiri, bæði í
bærium og inn um alla firði, sem báðu honum Kristófer allra
heilla. Og að lokum voru þau Jpmin að þeirri niðurstöðu, að hann.
Kristófer væri vænsti maðurinn á guðs grænni jörðinni, og þá stóð
Karen upp og fór út. Hann Kristófer stóð úti við^kemmuhornið
og góndi upp í loftið. Karen gekk þegjandi til hans, tók báðum
höndum um hálsinn á honum og sagði:
— Þú skalt aldrei framar þurfa að ávíta mig fyrir það, Kristó-
fer minn, að ég sé að blanda mér í það, sem þér einum kemur
við. Vertu nú góður, og komdu inn til okkar Hans.
Seinna um kvöldið rogaðist Hans með einn línustampinn heim
til sín og á eftir honum komu Kristófer og Karen með annan
á milli sín. Öll fóru þau eins hljóðlega og unnt var, til þess að
nábúarnir kæmust ekkí að þessu. En það var svo skrítið, að tveim
dögum síðar þurfti hann Óli Súss endilega að rekast heim til
Hans og biðja hann að lána sér öxi. Og Hans var ekki fyrr búinn
að opna skemmudyrnar en Óli ruddist inn og gekk beint að
stömpunum og fór að skoða veiðarfærin. Svo sneri hann sér að
Hans og sagði:
— Eru þetta ekki flækjurnar hans Kristófers, sem þú hefir
þarna?
Um kvöldið gat Hans ekki tára bundizt. Það var honum að
kenna, að það komst nú á allra vitorð, að hann Kristófer ætlaði
ANNA ERSLEV:
Fangi konungsins
(Saga frá dögum Loðvíks XI. Frakkakonungs).
Sigriður Ingimarsdóttir þýddi.
VI.
NÝIR ÞJÁNINGABRÆÐUR.
Upp frá þessari stundu hugsaði Georg stöðugt um
það, hvernig hann gæti sloppið úr greipum ræningjanna.
En það var allt annað en auðvelt. Stóra eik^rhurðin
var rammlæst á hverju kvöldi, og tveir úr hópnum skipt-
ust á um að halda vörð við hellismunnann.
v
Þetta síðast nefnda hafði hann ekki séð með eigin
augum, en hann hafði heyrt það á orðum hinna. Þessir
verðir við hellismunnann myndu án efa grípa hann,
þegar hann kæmi upp í dagsljosið, enda þótt honum
kynni að heppnast að opna hurðina svo hægt, að þinir
vöknuðu ekki.
Ræningjarnir fóru heldur aldrei út allir saman. Þeir
skildu jafnan eftir þrjá eða fjóra menn í hellinum auk
Georgs.
Georg hleraði, að þessi smásmuglega varkárni ætti
rót sína að rekja til árásar, er höfðinginn hafði eitt sinn
orðið fyrir, þegar hann hafði bækistöð sína í öðrum helli.
Hann slapp í það skiptið, vegna þess að tveir útgangar
voru á hellinum, en á þessum var aðeins einn.
Því erfiðari sem flóttinn virtist þgjm mun ákafari
varð Georg.
Samt lézt hann vera mjög ánægður með hlutskipti
sitt til þess að vekja ekki grunsemdir.
Hann söng og trallaði allan liðlangan daginn og vann
eins mikið gagn og hann mátti.
En þegar nóttin kom, og hánn var lagstur á laufbyng-
inn, sem hann svaf á, grúfði hann andlitið djúpt niður
til þess að kæfa grátinn og þá bað hann guð þess af
öllu hjarta að hjálpa sér í neyð sinni.
„Ó,“ hugsaði hann „ef þetta hefði ekki komið fyrir,
væri ég í Dijon eða máske á leið þaðan. Veslings hús-
bóndinn! Og aumingja ísabella! Hvað skyldi hún halda,
þegar ég kem ekki aftur á réttum tíma.
Hann grét látlaust, vesalings pilturinn, en enginn
hinna harðbrjósta manna heyrði til hans.
Dagarnir snigluðust áfram. Georg kom aldrei undir
bert loft, sá aldrei blessaða sólina eða hvanngræn trén.
Kinnar hans urðu fölar, augun daufleg. Sorgin og inni-
veran lömuðu hinn djarfa dreng.
Eitt kvöldið voru ræningjamir kátari en ella, og sam-'
kvæmt skipun höfðingjans varð Georg að matbúa sér-
lega íburðarmikla máltíð handa þeim.
Þegar þeir höfðu því nær lokið við að matast, var
Georg kallaður að borðinu, og höfðinginn hrópaði: „Nú,
ungi eiturbrasari, í kvöld skulu allir gleðjast, þess vegna
átt þú að drekka með okkur. Sjáðu, hér er bikar minn.
Tæmdu hann í botn og mégi þér verða gott af!“ Hann
rétti Georg bikarinn, en hellti þó í hann fyrst úr lítilli
skál.
Georg grunaði ekkert, og hann tæmdi bikarinn í einum
teig. Þegar hann setti hann frá sér fannst honum þó, að
vínið hefði verið kynlegt á bragðið. Honum varð órótt
innanbrjósts, þegar hann tók eftir því að ræningjarnir
störðu allir á hann og hvísluðust á.
Honum rann kalt vatn milli skinns og hörunds. „Þeir
eru orðnir leiðir á mér og búnir að gera út af við mig,“
hugsaði hann. “Guð hjálpi húsbónda mínum, vesalingn-
um.
Hann lét þó ekki uppi þennan grun sinn, greip lútinn
og fór að syngja fyrir ræningjana,eins og hann var vanur.
Hann furðaði sig á því, að hann fann ekki til nokkurs
sársauka, og vonin lifnaði á ný í brjósti hans.
Tíminn léið.
Þá stóðu ræningjarnir á fætur og bjuggust til að leggja
af stað í næturránsferð eins og venjulega, en gagnstætt
venju virtust nú allir ætla að fara og af tali þeirra skildi
Georg, að það átti heldur enginn vörður að vera við hellis-
munnann.
„Þorirðu að vera einn heima, kokksi litli ,“ spurði einn
stigamannanna, og hinir skellihlógu.
Georg tók varla eftir háðsyrðum þeirra.
Hann fann til svefndrunga, sem stöðugt ágerðist.
Höfðiiiginn, sem var nýbúinn að biðja hann að færa
sér sverð sitt og skikkju, tók nú í öxl hans og sagði, að
auðséð væri, að strákgreyið væri aðframkominn af
þreytu. „Það er bezt að þú leggir þig,“ sagði hann. „Farðu
bara út í skotið þitt. Ég get hjálpað mér sjálfur.“