Tíminn - 25.01.1946, Blaðsíða 3

17. blað
TÍMHViV, föstndagmn 25. Janúar 1946
3
LARS HANSEN:
Fast þeir sóttu sjóinn.
Hvernig Kristófer haföi komizt hingaö — á hvaöa hátt — því
gat hann ekki svarað. Þetta var allt eins og ægilegur draumur,
sagði hann. Hann var særöur og marinn á hægri öxlinni, niður
allt bakið, hægra lærið, allt niður á ökla. Húðinni var bókstaf-
lega flett af honum, og víða héngu blóði stokknar kjöttægjur.
Lærvöðvinn var svo skemmdur, að það skein í bera afltaugina
upp frá hnénu, og síðan var öll kolblá. Hægri höndin var stokk-
bólgin og líktist helzt svampi — blá og gul — og litli fingurinn
hékk á taug. Andlitið var óskaddað, og vinstri helmingur lík-
amans var heill.
Skolur reyndi eftir beztu getu að gera að sárunum, þvo þau
og binda um. Meðan hann var að því, reyndi hann að fá Kristó-
íer til þess að segja frá því, er yfir hann hafði dunið. En það
kom fyrir ekki. Hann Kristófer mundi það eitt með vissu, að „Nor-
efeur“ hafði kastazt upp á rönd á stórum jaka og skorðast þar.
Þegar jakinn og skútan soguðust svo inn i Ormsaugað, hafði
hann staðið við borðstokkinn með langan rekaviðarraft, er legið
hafði á þilfarinu, og reynt að forða því, að skútan rækist á
klettanafirnar.
— En svo hlýt ég að hafa fengið högg og fallið í ómegin, því
að næst man ég það eftir mér, að ég ligg hálfur undir ís og klaka.
Þá skreiddist ég að stýrinu, og eftir því sem mig rámar í, tókst
mér með erfiðismunum að beina skútunni hérna inn í lónið.
Þarna voru þeir sem sagt innikróaðir, og það var fyllsta á-
stæða til þess að ætla', að þeir myndu fá að dúsa þar til jóla og
lengur, sagði Skolur.
— Þannig er nú útlitið, bróðir sæll, sagði hann.
Þeir ræddu um mennina úti á Þúsundeyjunum, er þeir höfðu
yfirgefið í þeirri trú, að „Noregur“ yrði kominn þangað aftur að
íáum dögum liðnum, svo að þeir höfðu ekki einu sinni skilið
eftir hjá þeim matföng, er þeir gætu dregið fram lífið á í nokkr-
ar vikur.
Hann Kristófer varð að hálda kyrru íyrir i fleti sínu, og
Skolur hlúði að honum eins og litlu barni.
— Fyrsta skilyrðið tif þess, að þú hressist er það, að þú sért
rór í sinni og skinni — það er hann Holmboe læknir vanur að
segja. Og þú ert vonandi ekki sá þorskur að ímynda þér, að
drengirnir svelti i hel þarna úti á Þúsundeyjum, þó að við komum
þeim ekki strax til bjargar. Þetta er nú á sumardegi, og þó að
allar kerlingarnar heima í Tromsö væru komnar til þeirra með
krakkana sína, þá er ég viss um, að enginn þyrfti að vera svangur.
Það er verra með þig, því að það liggur við, að þú sért orðinn
að örkuúilamanni. En hlustaðu nú bara á það, sem ég segi þér
og hlýddu mér umyrðalaust — þá skaltu sanna til, að þú nærð
þér á skömmum tíma, því að þú*ert bráðgræddur eins og yrðling-
ur.
Að svo mæltu snaraðist hann upp á þiljur, klofaði yfir borð-
stokkinn og stjakaði sig til lands á jakanum. Hann ætlaði að
athuga hreyfingar íssins og sjá, hvort nokkrar líkur væri til,
að þeir kæmu skútunni í auðan sjó í bráðina.
— Já, já, tautaði hann — já, já, — ég hefi séð sitt af hverju um
dagana, og altaf hefir maður bjargazt einhvern veginn.
Og svo staulaðist hann upp sjávarbrekkuna — íboginn og
með álkuna út í loftið.
Orrusta fugtanna
(Skozkt œvintýri)
og sáu þar Kolbrúnu. Dáðust þei,r mjög að fegurð
hennar. „Þarna áttu laglega dóttur,“ sögðu þeir við
skósmiðinn.
„Já, lagleg er hún, en ekki er hún dóttir mín,“ svar-
aði hann.
„Hamingjan sanna!“ sagði þá einn piltanna. „Ég
rnyndi gefa digran sjóð til þess að eignast hana fyrir
konu.“ Hinir samsinntu. Skósmiðurinn kvað sig það
mál engu varða. Fóru þeir þá á brott og báðu skósmið-
inn áð koma með stígvélin til hallarinnar í tæka tíð
fyrir brúðkaupið.
Þegar þau voru fullsmíðuð og skósmiðurinn var í
þann veginn að leggja af stað til hallarinnar, sagði Kol-
brún við hann:
„Mér þætti gaman að sjá kóngsson, áður en hann
kvænist.“
„Komdu með mér,“ segir skósmiðurinn. „Ég er vel
kunnugur þjónaliðinu í höllinni og þú skalt fá að sjá
kóngssoninn og alla veizlugestina.“
Þau lögðu því af stað og náðu til hallarinnar í tæka
tíð. Þegar hermennirnir sáu stúlkuna fögru, fóru þeir
með hana inn í sjálfán veizlusalinn og skenktu henni
vín í skál.
Þegar hún ætlaði að fara að súpa á drykknum, kom
blossi upp úr skálinni og tvær dúfur, önnur gyllt og
hin silfurlit, flugu upp úr skálinni. Þær flögruðu um
salinn. Duttu þá þrjú hveitikorn á gólfið og silfurdúf-
an át þau.
RITSTJÓRI: SIGRÍÐUR INGIMARSDÓTTIR
Barnaheimili
Hér í bænum skortir tilfinn-
anlega fleiri slík heimili en nú
eru. Bærinn á að sjálfsögðu að
sjá um byggingar slíkra heimila.
Húsnæðds- og leikvallaskortur
er hér mikill sem kunnugt er.
Húsmæður eiga varla völ á
nokkurri húshjálp. Eykur það
mjög á erfiðleika þeirra að
verða að gæta barnanna í
þröngum húsakynnum. Vilji
þær láta börnin njóta útivistar,
verða þær að velja þeim götuna
að leikvelii. Ekki þarf að skýra
fyrir mönnum, hve óheppilegur
og óhollur sá staður er til leika.
— Fleiri leikvellir og da^heim-
ili, þar sem börnin geta dvalið
miðbikið ^ir deginum undir
góðri umsjón, mundi því létta
stórum áhyggjur og erfiðleika
húsmæðranna.
námskeið
Stefna Framsoknarmanna í
byggingamáfum Reykjavíkur
Samkvæmt áskorun birtist
hér samþykkt Framsóknarfé-
lags Reykjavíkur, um bygginga-
mál, er gerð var einróma á fé-
lagsfundi á síðastliðnu ári. Er
þar skýrt mörkuð stefna Fram-
sóknarmanna í þessu mikilvæga
máli:
„Fundurinn ályktar að lýsa
yfir þeirri skoðun sinni.að brýna
nauðsyn beri til að gera án
| tafar raunhæfar ráðstafanir til
þess að bæta úr því ástrvndi,
| sem nú ríkir í húsnæðismálun-
um í Rvík. Telur fundurinn, að
slíkar ráðstafanir verði að mið-
ast við að útrýma á sem
skemmstum tíma húsnæðis-
skortinum, útiloka bygginga-
brask, okursölu og okurleigu á
húsnæði og gera á þann hátt
fært að afnema húsaleigulögin.
í þessu sambandi bendir fund-
urinn á, að nauðsynlegt sé m. a.
að gera eftirtaldar ráðstafanir:
. 1. Tryggja innflutning frá
Svíþjóð á tilbúnum húsum í all-
stórum stíl og fella niður eða
lækka mjög verulega hinn háa
innflutningstoll, sem nú er á
slíkum húsum. Bærinn láti í té
hentugar lóðir undir húsin og
einnig steypta kjallara sé þess
óskað. Sú vinna sé framkvæmd
af vinnuflokkum með fullkom-
inni tækni og undir ströngu eft-
irliti til tryggingar því, að kostn-
aðurinn fari ekki yfir sannvirði.
Einnig séu fengnir sænskir fag-
menn til að setja húsin saman
og kenna uppsetningu þeirra.
2. Taka upp skömmtun á
byggingarefni meðan skortur
er á því í landinu, og haga
skömmtuninni þannig, að bær-
inn, samvinnubyggingarfélög og
byggingarfélög verkamanna fái
forkaupsrétt að byggingarefni
til nauðsynlegra íbúðarhúsbygg-
inga, svo og einstaklingar, sem
óska að byggja hæfilegar íbúðir
til eigin nota.
3. Fresta svo sem auðið er
framkvæmdum ýmsra stórbygg-
inga, meðan skortur er á hús-
næði til íbúðar, byggingarefni
og vinnuafli. Jafnframt sé tek-
ið fyrir allt byggingabrask og
okursölu á íbúðum, m. a. með
því að láta enga, sem byggja
vilja með slíkt fyrir augum, fá
lóðir eða byggingarefni.
4. Gera ráðstafanir til þess að
fá erlenda fagmenn til lands-
ins til að vinna að íbúðarhúsa-
byggingum, ef f Ijós kemur
vöntun á slíkum fagmönnum
hér innanlands. Einnig að láta
í té faglega aðstoð þeim hús-
næðislausu fjölskyldum, sem
geta og vilja byggja sjálfar.
5. Tryggja byggingarfélögum
og öðrum þeim aðilum, sem að
framan eru greindir, aðgang að
hagkvæmum lánum til bygg-
ingaframkvæmda, og gera jafn-
framt ráðstafanir gegn því að
fjárfesting eigi sér stað í bygg-
ingum, sem reistar eru í gróða-
skyni.
6. Tryggja öllum, sem vilja
byggja hús til eigin nota og hafa
aðstöðu til þess, aðgang að
byggingalóðum.
Jafnframt því að benda á
framangreind atriði, lýsir fund-
urinn eindregnu fylgi sínu við
frumvarp til laga um bygging-
arlánasjóð , sem Framsóknar-
menn hafa lagt fyrir Alþingi“.
Sænskur húsmæðraskóli hélt
nýlega námskeið fyrir karlmenn
í meðferð ungbarna. Forstöðu-
kona skólans skýrir frá því í
blaðaviðtali, að námskeiðið hafi
verið haldið í tilraunaskyni.
Árangurinn var svo góður og
eftirspurnin svo mikil eftir
næstu námskeiðum, að forráða-
menn skólans hafa ákveðið að
hafa fleiri slík í framtíðinni.
Skólinn hafði áður haldið svip-.
að námsskeið fyrir ungar mæð-
ur. Langt er síðan forstöðu-
konunni <fóru að berast áskor-
anir um fleiri námskeið. Komu
þær úr ýmsum áttum, einkum
þó frá húsmæðrum á barnmörg-
um heimilum. — Var því loks
ákveðið að taka átta unga menn
á eitt slíkt námskeið. Stóð það
í 10 daga og kostaði 5 krónur
á mann. Kennslan fór fram á
kvöldin. Þar fengu feðurnir fyrst
fræðslu um allt, er lýtur að
klæðnaði ungbarna. Þá var
þeim sýnt, hvernig klæða á
börnin og þvo af þeim flíkurnar.
— Voru þeir sérlega hrifnir af
þeim framförum, sem orðið
hafa í barnafatnaðargerð nú á
síðari árum. Fáar og hentugar
flíkur koma í stað hinna marg-
brotnu reifa, sem börnin voru
dúðuð í áður fyrr. Þessi nýi
klæðnaður minnkar barna-
þvottinn þvínær um helming.
— Á seinni hluta námskeiðsins
fengu feðurnir fræðslu í heilsu-
(Framhald á 4 síöu).
Anker Kirkeby :
Hver var
Niðurlag
Að því er virtist hélt Marie
áfram hinu léttúðuga líferni
sínu, en þó hafði orðið breyting
á hugarfari hennar. Hálfu ári
seinna gengur hún í undarlegt
hjónaband í London. Hún giftist
ríkum greifa, Edouard Perre-
gaux, sem var sjö árum eldri en
hún. Gifting þessi var aðeins
að nafninu til og var haldið
stranglega leyndri. Frá ferð
hennar til London hefir fund-
izt vegabréf hennar, þar sem
aldurinn er réttilega tilgreindur
22 ár og iýsingin kemur einnig
heim, nema hæðin, sem talin
er 1,60 cm, en það er sennilega
of lítið.
Eftir heimkomuna til Parísar
nefndi Marie giftingu sína ekki
á nafn. Henni nægir í barnslegrí
einfeldni sinni að setja greifa-
kórónu á vagninn sinn, silfur-
borðbúnaðinn og léreftið.
Frá sambandi hennar við eig-
inmanninn hefir varðveizt nokk
ur bréfspjöld og myndir, sem
Marie hefir skrifað honum, áð-
ur en þau gengu í hjónaband.
Hún skrifaði honum ýmist á
rósrauðan eða ljósbláan pappír,
Kamelíufrúin?
og bréfin eru hvort öðru lík:
Kæri vinur! Því miður get ég
ekki verið með þér I dag, en á
morgun! Útvegaðu aðgöngumiða
að óperunni. Ég kyssi bláu aug-
un þín þúsund sinnum o. s. frv.
Marie. — En auk þess endurtók
hún hvað eftir annað í bréfun-
im, sem hún skrifaði honum
Ttir giftinguna, að hún myndi
tanda við munnleg loforð sín
im að gefa honum frelsi hans
aftur. Að lokum skrifaði hún
'oréf nokkru seinna á gráan
nappír, þar sem hún er hrygg
ag ræðir eingöngu um viðskipta-
eg fjármál sín.
Þegar Dumas kynntist henni,
;ar brjóstveiki hennar að kom-
ast á hátt stig. Lifnaður hennar
alli því, að sjúkdómurinn ágerð-
'st mjög, svo við ekkert varð
ráðið. Samt ljómaði fegurð
’aennar og lífsgleði ennþá í
nokkra mánuði. Hún fer frá
baðstað til þaðstaðar og alls
rtaðar vekur hún undrun. Jules
Tanin hittir hana 1 Brússel
við mikilfengleg alþjóðahátíða-
höld. — Stöðugt varð hún föl-
ari. En alls staðar þar sem hún
kemur snýst allt um hana, þessa
mikilfenglegu fegurðardrottn-
ingu. Fólk hópast saman til
þess að reyna að sjá henni
bregða fyrir. Að lokum verður
hennar nokkrum sinnum vart
1 leikhúsum í París. Leikdómar-
arnir skrifa þá um nærveru
hennar þannig: Hún er ekki
nein fegurðardís lengur, heldur
aðeins ímynd sjúkrar konu.
Gleðinni er lokið. Elskhugarn-
ir leggja á flótta. Peningarnir
hverfa, svo að hún verður að
veðsetja vagn sinn og hesta.
Fegurðardrottningin er nú til-
neydd að heimsækja veðlánar-
ana. Sjúkdómurinn gengur
nærri henni. Síðustu mánuðum
hennar er skipt milli lánar-
drottna og dýrustu sérfræðinga,
sem völ er á. Lyfseðlar Hennar
og sjúkravottorð eru enn þann
dag í dag til á Théatre francais
Bibliotek.
Hún dó 3. febrúar 1847, aðeins
23 ára að aldri, yfirgefin af öll-
um. Gamla trygg’.ynda herberg-
isþernan hennar er sú eina, sem
vakir yfir henni, og Stackelberg
greifi heimsótti hana nokkrum
■innum. Einnig kom málamynd-
areiginmaðurinn í ljós. Þegar
hún var jörðuð að morgni hins
í. febrúar, fylgja þessir tveir
menn líki hennar til grafar.
Viku seinna lét eiginmaðurinn
’eggja vandaðan legstein á leiði
hennar. Daginn eftir var einn
hinna venjulegra vetrardans-
leikja í óperunni, þar sem hún
var vön að vera hin ókrýnda
drottning gleðskaparins.
Á seinustu veikindamánuðum
hennar er DUmás á löngu ferða-
lagi um Afríku með föður sín-
um. Þegar hann kom heim til
Marseille, frétti hann, að hún
hefði dáið fyrir viku síðan. Hann
brá skjótt við og hé’.t til Parísar
og komst þangað í tæka tíð til
að vera viðsiiaddur uppboðið,
sem haldið var á innbúi hennar,
eða því af því, sem lánardrottn-
arnir voru þá ekki búnir að
hirða. Me ðheimsókn þessari í
íbúð dauðans byrjaði hann sögu
sína, Kamelíufrúna, sem hann
ritaði ári seinna.
í sögunni lýsir hann í öllum
atriðum hinum fyrstu æsku-
heitu samfundum þeirra. Hann
lýsir nákvæmlega útliti hennar
og framkomu. Lýsing hans á
sálarlífi hennar er einnig sönn.
Þó er nokkuð í sögunni, sem er
skáldskapur. — Með sögu sinni
hefir Dumas viljað biðja hana
fyrirgefningar og reisa jafn-
framt minnismerki yfir ástir
þeirra.
Ungt ástfangið fólk frá öllum
’öndum, sem>komið hefir til Par-
isar, hefir lagt leið sína til graf-
ar hennar og fegrað hana með
Kamelíublómum og fjólum. Um
\lphonsine Plessis, sem dáin er
fyrir löngu vita hinir ungu elsk-
'ndur ekki, en þau hafa þjáðst
með hinni ódauðlegu Marguerite
Gautier.