Tíminn - 19.03.1946, Blaðsíða 2

Tíminn - 19.03.1946, Blaðsíða 2
2 TtolPiX, þriðjudagiim 19. marz 1946 48. blað \ I*riðjjudafínr 19. marz t-. in-i rwf <n~trnr,w’-Mr--t*'- Hóíanir íhaldsins Morgunblaðið hefir fengið fyrir hjartað af því, að Tíminn benti á, að bændur landsins myndu geta útilokað frá þing- mennsku 7 þingmenn, sem það elskar. Þetta er að vonum hræði- legt ástand fyrir Morgunblaðið. Við þessum ógnum snýst það svo að boða bændum hefnöfr fyrir, ef þeir felli þessa menn. Þeir, sem gengu inn í „Tíma- klíkuna“ og „settu sig I and- stöðu við ráðandi vald á Al- þingi“ væru að óska eftir að fá „baráttu við meirihlutann og sem allra minnsta möguleika til áhrifa.“ Morgunblaðið veit, hvernig málin standa. Þegar aðrar stétt- ir hafa fengið kauphækkanir, hefir verið lækkað við bændur. Fyrst var farinn bónarvegur að bændum og þeir fengnir til að slá af viðurkenndum verðkröf- um eitt ár undir því yfirskyni, að það ætti að stöðva dýrtiðii^a og færa niður. Síðan voru rof- in grið á bændum, þeir svíknir í tryggðum, dýrtíð aukin. Til að fullkomna svikin voru lauh þeirra enn lækkuð á síðastl. hausti, þegar miðað er við aðr- ar stéttir. Bændastéttinni hefir verið neitað um rétt til að velja sjálf menn til að vera í forsvari og semja um mál hennar, en í þess stað er ráðherra fengið þetta vald með lögum um búnaðar- ráð. flændum hefir verið meinað að ráða einum yfir sjóði, sem er að öllu leyti frá þeim runn- inn, heldur hafa verið settir þar undir íhlutun ríkisvaldsins. Þegar ekki þykir fært að halda því ofríki áfram, ætlar stjórn- arliðið að láta skipta sjóðnum gegn vilja bænda í smáhluti, svo að hann geti ekki orðið heildar- samtökum þeirra að notum. Morgunblaðið veit því, að það eru engar líkur til þess, að bændur fylgi stjórnarliðinu af sannfæringu og með glöðu geði eftir slíkar aðfarir. Það setur nokkurt traust á sprengihreyfingar eins og svo- kallaða „Selfosshreyfingu". Að- almaður hennar, og raunar næsta einmana, er Jónas Jóns- son, — maðurinn, sem sat hjá þegar greidd voru atkvæði um búnaðarráðslögin og lofaði fé- lögum sínum í stjórnarflokkun- um að setja þennan svarta blett á félagsmálalöggjöf íslendinga. Það er því von, að Morgunblaðið kvíði máttleysi slíkra sprengi- tilrauna. Og þá hefir það eina von og eitt úrræði. Það er að ógna og hræða. Þeir skulu bara sjá það, bændurnir, hvað það þýðir að setja sig í andstöðu við hið ráð- andi vald á Alþingi. Þetta er taugastríð nazismans, sem hér er háð. Og aðferðin er ósam- boðin lýðræðisþjóð. Morgunblaðið hræðir ekki sveitafólkið, þó að það ygli sig og dragi nazistafánann að hún. Bændur hafa komið í meiri þor- anraun en að heyra þytinn i Morgunblaðinu. Þeir munu ekki láta hótanir Mbl. verða til þess, að þeir sleppi tækifærinu, sem þeim gefst næsta vor, til að fá rétt sinn viðurkenndan. Leiðin til þess er ekki að beygja sig fyrir ofbeldinu, heldur að rísa gegn því og brjóta það niður. Og bændur geta verið þess viss- ir, að í öðrum stéttum fjölgar þeim stöðugt, sem afneita blað- Páll Þorsteinsson: Skipting þjóðarteknanna Forsvarsmenn þeirrar „fjár- glæfrastefnu“, s§m fylgt er af núverandi ríkisstjórn, halda því mjög á loft, að dýrtíðin sé nauð- synleg til að dreifa stríðsgróð- anum. Hún á þar aí leiðandi að vera sérstök blessun fyrir smá- framleiðendur og verkamenn. Það er augljóst einkenni á þess- ari málfærslu, að alltaf á dýr- tíðin að vera alveg mátuleg. Þegar vísitalan var i kringum 180 stig, sagði núverandi for- sætisráðherra, að sá, sem berð- ist fyrir dýrtíöinni, væri ekki að- eins fjandmaður sparifjáreig- enda, gamalmenna, ekkna og munaðarleysingja og annarra, er afkomuvonir hefðu byggt á peningaeign og peningakröfum. Hann væri einnig böðull fram- leiðenda og launamanna og raunar alþjóðar. En er dýrtíðin hækkaði um helming á skömm- um tíma í höndum núverandi stjórnarflokka, átti það allt í einu að vera orðið ágætt ráð til að dreifa stríðsgróðanum. Þegar það lá fyrir §íðastliðið haust, að vísitalan færi upp í 308 stig, ef bændur fengju fullt verð fyrir afurðir sínar sam- kvæmt sáttmála sexmanna- nefndarinnar og útreikningi Hagstofunnar, sagði Þjóðviljinn, að svo mikla dýrtíð þyldi sjáv- arútvegurinn ekki, en það leiddi af sér atvinnuskort fyrir verkamenn. En þótt vísitalan komist upp í 285 stig og væri látin hækka um 10 stig í einni svípan, eins og valdhöfunum þóknaðist í haust, lét blaðið vel yfir því. Það á ekki að vanta nákvæmnina í stjórnarháttum við að gæta hagsmuna bænda og verkamannli. Síðan hefir það að sönnu gerzt, að sjálf ríkisstjórnin hef- ir orðið að grípa til sérstakra bráðabirgðaráðstafana til þéss að útgerðin stöðvaðist ekki, með þvi að gefa loforð um að láta ríkið ábyrgjast nokkra hækk- un á verði freðfisks og kaupa visst magn af saltfiski. í þessu dýrtíðarmáli er raun- verulega um tvennt að ræða, sem venjuléga er ruglað saman. Annars vegar er veltan, hins vegar verðlagið. Það liggur í augum uppi, að - sú aðstaða, sem skapaðist hér á styrjaldar- árunum, hlaut að leiða af sér aukna veltu og örari viðskipti en áður. Með komu setuliðsins til landsins fjölgaði fólkinu að miklum mun. Það jók stórum eftirspurnina eftir mjólk og fleiri framleiðsluvörum bænda. Um leið og setuliðið hófst hér handa um stórfelldar fram- kvæmdir með, íslenzku vinnu- afli, opnaðist leið að meira en nægri atvinnu fyrir alla. Það hafði ekki sérstaklega staðið verkamönnum fyrir þrifum á árunum fyrir styrjöldina, hvað kaupið var lágt, heldur miklu fremur hitt, hvað atvinnan var af skornum skammti, vinnu- stundirnar fáar. Um leið og allir fengu ótakmarkaða atvinnu ekki aðeins hvern dag, heldur eftirvinnu eftir vild, hlutu tekj- ur verkamanna að aukast stór- um, þótt kauphækkanir kæmu ekki til. En það hlaut aftur að örva sölu á landbúnaðarafurð- um innan lands. Hin aukna velta, ásamt aukinni atvinnu og örari afurðasölu, hefir að sjálf- inu, er enn fylgir þeirri lífs- stefnu að nota hótanir í staðinn fyrir rök. sögðu orðið til góðs, þegar á heildina er litið, og þyrfti að haldast áfram. Um hinn þátt þessa rpáls, hina gífurlegu hækkun á kaupgjaldi og verðlagi, gegnir öðru máli. Tekjulægsta stéttin í þjóðfélag- inu eru þeir, sem lifa af eignum sínum eða eru án atvinnu. Hvaða hlut hefir sú stétt borið frá borði? Hefir stríðsgróðanum verið dreift til þeirra manna með verðhækkunarleiðinni? Á árunum fyrir styrjöldina var við mikla gjaldeyrisörðug- leika að etja. Sá gjaldeyrir, sem fáanlegur var til að kaupa fyrir lífsnauðsynjar þjóðinni til handa og efni til nýrra fram- kvæmda, byggðist á útflutnings- framleiðslunni. En framleiðslan barðist í bökkum á þeim árum og byggðist mjög á lánum bankanna. Þeir þjóðfélagsþegn- ar, sem höfðu með sparneytni dregið saman dálítið sparifé og fengið bönkunum það til ávöxt- unar, voru því vissulega góðir veitendur í þjóðfélaginu um leið og þeir mynduðu eign, sem átti að vera trygg. Maður, sem hafði dregið saman í sparisjóð 10—20 þús. kr. fyrir stríðið, hafði með því tryggt sér nægan lífeyri í nokkur ár. Nú er greiðsla fyrir fæði orðin 5—6 sinnum hærri en fyrir stríðið. Af því leiðir, að vegna dýrtíðar- innar endist lífeyrir sparifjár- eigandans 5—6 sinnum skemmri tíma en ella. Svo grálega eru þessir menn leiknir með verð- bólgustefnunni. Hver er gróði verkamanna af dýrtíðinni? Trúnaðarráð Dags- brúnar hefir lýst yfir því í sam- bandi við síðustu kaupkröfur, að verkamönnum í Reykjavík nægði ekki það kaup, sem þeir hefðu fengið, vegna þess, að kaupmáttur krónunnar væri orðinn svo lítill. Þjóðviljinn viðurkennir, að „sannleikurinn sé sá, að hlutur verkamanna sé mun lakari nú en hann var fyrir nokkrum árum“, og áréttar þessa skoðun, er hann segir, að „ógerlegt sé að lifa mannsæm- andi lífi af tekjum hinna lægst launuðu verkamanna". Þessir aðilar mega vel um það vita, hvað að verkamönnum snýr, einkum í Reykjavík. Svona stendur þá hagur þeirra eftir að búið er að dreifa stríðsgróðan- um undanfarin ár. Bændur fá tekjur sínar af verði afurðanna og eiga afkomu sína undir því, hvernig vei'ðlagi þeirra er háttað og hvernig tekst um sölu þeira. Meirihlut- inn af framleiðsluvörum bænda selst innanlands, en nokkuð verður þó ávallt að flytja úr landi, svo sem ull, gærur og all- mikið af kjöti. Fyrir atbeina Al- þingis hefir veiúð sæmilega séð fyrir hag báenda á síðustu ár- um með löggjöfinni um sex- mannanefndarverðið innan- lands og fjárframlögum til verðuppbóta á útfluttar afurðir. En hvernig skyldu bændur hafa staðið að vígi í dýrtíðinni, hefði Alþingi ekki skorizt í leikinn með að halda uppi hlut þeirra gagnvart öðrum stéttum? Ætli gróði þeirra hefði orðið stór- vægilegur, ef þeir hefðu tekið hlut sinn að öllu leyti með sölu á frjálsum markaði? Kjötverð erlendis hefir ekki haldizt í hendur við framleiðslukostnaþ- inn innanlands og ull þriggja síðustu ára hefir legið í landinu óseld fram að þessu. En vegna þess að það hefir tekizt með nokkru harðfylgi á Alþingi að sjá hlut bænda boi'g- ið á þennan hátt, hafa þeir vissulega fengið nokkra fjár- muni í hendur. Bændur eru ekki háðir okurkjörum með húsa- leigu og hafa að því leyti frjáls- ari hendur með fé sitt en sum- ir verkamenn. En þeir búa aft- ur á móti flestir við lítil þægindi og þurfa því fremur að verja rniklu fé til umbóta á býlum sínum. Kaupgjald í sveitum hefir margfaldazt á síðustu árum. Þeir bændur, sem reka búskap með kaupafólki,hafa því harla lítið grætt á verðþensl- unnk Á sama tíma og fram- færsluvísitalan er 270—285 stig er byggingarvísitalan í sveitum yfir 400 stig. Það gefur bendingu um, að þeir bændur, sem hafa lagt fé sitt jafnóðum í bygging- ar heima fyrir hafi ekki grætt á dýrtíðinni. En þeir í hópi bænda, sem hvorki hafa tekið kaupafólk né lagt í byggingar eða aðrar framkvæmdir á bú- um sínum, munu margir hafa eignazt nokkurt handbært fé. En verji þeir þessu fé til bygg- inga eða annarra framkvæmda á meðan kaupgjald og verðlag helzt að mestu óbreytt, verður hið sama upp á teningnum hjá þeim og hinum, sem byggt hafa á stríðsárunum. En ekki er fjarri því, að tekju- hæstu stéttirnar hafi grætt á dýrtíðinni. Sú stétt, sem taldi fram hæstar tekjur að meðal- tali árið. 1942, var yfirmenn á skipum, sem eru stærri eh 100 smálestir. Þetta er fámenn stétt. Tekjur hennar eru að verulegu leyti fengnar með hinni háu á- hættuþóknun. Sú greiðsla var réttmæt meðan á stríðinu stóð til þeirra manna sem sí og æ áttu ógnir styrjaldarinnar yfir höfði sér á hafinu og lögðu líf sitt í hættu við að flytja fram- leiðsluvörurnar á erlendan markað og færa varninginn heim í þjóðarbúið. Að þessum mönnum frátekn,- urn standa kaupsýslumennirn- ir í hæstu tröppu tekjustigans. Árið 1942 hafði hver skattþegn, sem rak verzlun og viðskipti, nærri fjórum sinnum hærri tekjur en bændur og verkamenn að meðaltali. Það er og á allra vitorði, að nú í lok stríðsins er kaupmannastéttin stórum betur efnum búin heldur en aðrar stéttir. Það leynir sér ekki, að hækkað verðlag hefir að mestu leyti étið allar kauphækkanir upp. Stríðsgróðinn, sem átti að dreifast með háa kaupinu, hefir að miklu leyti dregizt úr hönd- um launþeganna yfir í hirzlur kaupsýslustéttarinnar. Okurkjörum þeim, sem sett eru um leigu eftir íbúðir í' hin- um nýrri húsum í Reykjavík, er viðbrugðið. Mánuð eftir mánuð og ár eftir ár verða leigj-erHflur að láta af hendi drjúgan skerf af kaupi sínu fyrir það að búa í húsum inni og í hendur manna, sem hafa haft efni á að reisa húsin þrátt fyrir dýrtíðina. Verzlunum hefir fjölgað að mun á stríðsárunum. Árið 1939 voru alls 77 heildverzlanir í landinu. í árslok 1943 voru þær 150, þar af 136 í Reykjavík. Þess- um verzlunum fjölgaði því um fullan helming á fjórum árum. Þessar staðreyndir tala sínu máli. Hagsæld fólksins er ekki ein- göngu bundin við það, hvað Raddir nágrannanna í forustugrein Vísis 12. þ. m., sem nefnist: Skálkaskjólið, segir svo: Málgagn miðstjórnar sjálfstæðis- flokksins hefir tekið upp nýjan sið í starfi sínu í þágu flokksins. Hefir það snúið máli sínu undan- farna daga gegn tveimur mönnum, sem blaðið telur hættulega flokks- starfseminni, og vafalaust á svo að kenna þeirn ófarirnar, ef einhverjar verða með vorinu. Þessir menn eru ásakaðir fyrir, að þeir þykjist berj- ast gegn kommúnistum, en hafi slíkt að skálkaskjóli til þess að vega að ráðherrum Sjálfstæðisflokksins, sem unnið hafi einstakt afrek, er þeir komu á samstarfi við komm- únista. Hvert mál hefir tvær hliðar. Nú- verandi forystu Sjálfstæðisflokks- ins tókst aö leiða kommúnista upp í ráðherrastólana, en nokkru áður höfðu þeir hvorki verið taldir sam- kvæmishæfir innan ríkisstjórnar- innar né innan þings. Þetta afrek leiddi til að flokkurinn stendur nú veikari en nokkru sinni fyrr í mál- efnabaráttunni. Meiri hluti Sjálí- stæðisflókksins var algjörlega and- vígur samvinnu við kommúnista í upphafi. ístöðuminni menn létu að beiðni og boðum flokksforyst- unnar og veittu henni stuðning til samstarfs. Fimm þingmenn lýstu liinsvegar yfir því, að þeir styddu ekki núverandi ríkisstjórn og bæru enga ábyrgð á samninguní um hana. Svipaða afstöðu tók ritstjórn þessa blaös, enda hefir hún ekki og mun ekki öðlast trú á þeirri niðurrifs og fjárglæfrastefnu. sem kommúnistum hefir tekizt aö sveigja meiri hluta Alþingis aö nú um skeið. Margar ríkisstjórnir hafa fengiö minna fé í hendur til frjálsr- ar ráðstöfunar en núverandi rík- isstjórn, sem ráðstafað hefir inni- stæðum landsmanna á undan- förnum árum á þann veg að þar er nú mjög upp urið, en hefir auk þess stórlega dregið úr kaupmætt- inum með almennum launahækk- unum. Sjálfstœðisflokkurinn hvarf í verulegum atriðum frá fyrri stefnu sinni, er liann hóf samstarfið við kommúnista, enda var ekki eölilegt að hann nyti óskipts traust og fylgis eftir sem áður, einkum er hann hneigðist til fylgis við fjár- málastefnu þeirra. Morgunblaðið ræddi nýlega kaup- hækkunarkröfur Dagsbrúnar og gat þess þá, að „lækning meinsemd- arinnar" fengist ekki „með öðru en því að ráðast gegn dýrtíðinni í landinu". Enn Segir blaðið: „En augljóst mál er, að þar sem dýr- tíðin er farin að kreppa svo að verkamönnum, að þeir sjá sig til- neydda að gera nýjar kaupkröfur, verður ekki hægt að skjóta því lengur á frest að ráðast gegn dýr- tíðinni. Þetta verður ríkisstjórnin aö gera sér ljóst. Og þetta verða einnig þeir flokkar að skilja, sem standa að ríkisstjórninni". Nokkr- um aögum seinna kemst þetta sama blað svo að þeirri niður- stöðu, að „ef seta núverandi rík- istjórnar verði löng, hljóti að því að reka að hún taki dýrtíðarmálin til meðferðar". Slíkur tvísöngur í margar krónur það fær í hend- ur, heldur byggist hún einnig á þeim framkvæmdum, sem gerðar eru. Samgöngubætur greiða fyr- ir flutningi afurða á markað og skapa aukin skilyrði til fram- leiðslu. Rafmagn gerir hvert heimili betri bústað en ella. Sím- inn. eykur þægindin og svo mætti lengi telja. í hverju byggðarlagi biða óleyst stórfeld verkefni. Það skiptir því alla þjóðina miklu, að ríkið geti lagt sem allra mest fé til verklegra framkvæmda. Hin fátækari sveitarfélög, sem lítið megna sjálf, hafa þó mesta þörf á því og tekjulægstu stéttirnar, sem eiga erfiöast með að skapa sér góð lífsskilyrði af eigin ramleik. Kröfurnar á hendur Alþingi úr meginstefnumálum er flokkstarfinu stórháskalegur, einkum þar eð viðurkennt málgagn miðstjórnar- innar á í hlut. Virðist blaðið um sumt skjöldur og skjól kommún- ista, frekar en stefnu Sjálfstæðis- flokksins. Hér er vissulega ekki of sterkt til orða tekið. En er hlutur Vísis nokkuö betri, þótt hann viðurkenni þetta, meðan hann styður núverandi forustu sjálfstæðisflokksins við kosningar. * * í Vísi 16. þ. m. er minnzt á róg Þjóðviljans um Breta. Segir þar m. a.: ,.í Þjóðviljanum þann 8. þ. m. er mjög áberandi grein, er nefn- ist: Hið brezka „Herrenvolk". Grein þessi er samtvinnaður róg- ur og illmælgi í garð Breta. Skal hér sýnt lítið sýnishorn af rithætt- inum: „En til er hrokafull yfirstétt, sem litið hefir á sig sem sjálfkjörið „Herrenvolk" (yfirþjóð). Þaö eru brezku auðdrottnarnir, er svælt hafa undir sig fjórðung mannkyns- ins og finnst þeir sjálfsagðir til að arðræna aðrar þjóðir, sem þeir neita um frelsi, meðan þeir í heimskunnri hræsni sinni sjálfir flíka orðunum „frelsi" og „lýðræði" í tíma og ótíma.“ — Þá lætur brezka keisarastjórnin skjóta sveltandi fólkið og drepa vini frelsisins. Byssukúlurnar eiga að seðja hungrið, fallbyssurnar að fullnægja frelsisþránni." „Hvar . sem litið er í heimsríkinu, þar sem sólin gengur ei undir, stynja kúg- aðar og sveltandi þjóðir undir oki brezkra arðræningja, — og fá að svari dauðann úr brezkum byssu- kúlum eða eyðingu þorpa sinna af brezkum flugvélasprengjum, ef þær heimta frelsi." „Og í ýmsum löndum, þar sem brezkt auðvald hefir kvérkatakið sem stendur, býr það sig til stuðnings við versta afturhaldið og fasismann." Menn hljóta að verða undrandi yfir þessum fúlmannlegu aðdrótt- unum, sem mega teljast einsdæmi í íslenzkri blaðamennsku. En marg- ir munu minnast orða hins brezka utanríkisráðherra, er hann sagði. að Moskva notaði kommúnista- flokka allra landa til þess aö sví- virða brezku þjóðina. „Útbúið" á íslandi er. nú að g,era „skyldu" sína. En þjóðin fordæmir starf þessai-a flugumanna og ber kinn- roða fyrir að sú hneysa skuli vera á hana lögð, að verða að hafa þá í stjórn landsins." Vísir bendir á, hve liættuleg slík skrif séu áliti og viðskiptum þjóðar- innar, einkum meðan kommúnistar séu í ríkisstjórn og litið sé á blað þeirra eins og hálfopinbert málgagn. Vísir segir því, „að vilji ekki stjórnin að litiö sé á blaðið sem hennar málgagn, þá verði hún þegar í stað að víta þessi fúlmannlegu skrif þess.“ Undir þau ummæli munji áreiðanlega allir þjóðhollir íslendingar. taka. ÚR BÆNUM Vinnan, 1—2. tbl. 4. árg. er fyrir skömmu komið út. Efni er m. a.: Hafþrá, kvæði eftir Karl ísfeld, Við áramót eftir Hermann Guðmundsson, Palmyra gamla, þýdd saga, Vort daglega brauð, þýtt, Bréfin, þýtt. Tuskubrúðan, eftir Böðvar Guölaugsson, Afmælisgreinar. Myndaopna, Greinargerð Alþýðusam- bandsins. Af alþjóðavettvangi, fram- haldssaga, Bækur og höfundar, Sam- bandstíðindi o. fl. Aðalfundur Starfsmanna- félags Reykjavíkurbæjar var haidinn nýlega. Fráfarandi for- maður Lárus Sigurbjörnsson baðst undan endurkosningu og var Karl O. Bjarnason varaslökkviliðstjóri kjörinn formaður í hans stað. Með- stjórnendur voru kjörnir: Karl Torfa- son, Siguröur Þorsteinsson hafnar- hverju kjördæmi sanna bezt, að ríkið verður að leggja mikið fé í verklegar framkVæmdir um gervallt landið. — En dýrtíðin hindrar þetta. Hún dregur þann ljóta dilk á eftir sér, að allir miljónatugirnir, sem fallið hafa ríkinu í skaut upp á síö- kastið, hverfa að mestu jafn- skjótt í hít hennar. Sjóðir og inneignir rýrna og verða ekki svo trygg eign, sem vera skyldi. Hagur þjóðarinnar, og þó eink- um fjölmennustu og starfssöm- ustu stéttanna, verður .því ó- tryggari, því lengur sem sú gríð- ur fær að magnast og leikur lausum hala. gjaldkeri og Helgi Hallgrímsson. I stjórn eftirlaunasjóðs voru endurkosn- ir: Nikulás Friðriksson og Ágúst Jós- efsson. Þá kaus fundurinn 11 fulltrúa á þing B. S. R. B. — Félagar í starfs- mannafélaginu eru nú 532. Aðalfundur Rang-æingafélagsins í Reykjavík var nýlega haldinn. For- maður íélagsins gerði grein fyrir störf- um félagsins á s. 1. starfsári, og gjaldk. fyrir hag félagsins, sem er mjög góð- ur. Að þessu loknu fór fram kosning stjórnar. Var hún öll endurkosin, en í henni eiga sæti Sveinn Sæmundsson, formaður, Felix Guðmundsson, vara- formaður, Guðmundui' Guðjónsson, ritari, Sigurður Ingvarsson, gjaldk. og meðstjórnandi Gestur Gíslason. Nú er félagstala Rangæingafélagsins 300.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.