Tíminn - 27.03.1946, Blaðsíða 1

I
RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKNARPLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
RITST JÓR ASKRIFCTOFUR:
EDDUHÚSI. Lir.dargötu 9 A
Simar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA. INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9 A
Síml 2323
30. árg.
Reykjavík, miðvikndagmu 27. marz 1948
54. blað
Erlent yfirlit
Samningar Breta og Egipta
Ismail Sedky,
(orsætisráðherra Egiptalands.
íranmálið rætt í
• •
Oryggisráðinu
Umræður hófust um íranmál-
ið á fundi Öryggisráðsins í gær.
Fulltrúi Rússa tók fyrstyr til
máls og lagði til að málinu yrði
vísað frá, þar sem ágreinings-
efnið væri úr sögunni. Byrnes
mótmælti þessu og einnig full-
trúi Breta. Umræðum um þetta
atriði var ekki lokið í gærkvöldi.
Víða kennir nú tortryggni í
sambandi við yfirlýsingar Rússa
um brottflutninginn. Upplýst er,
að þeir hafa engan sérsamning
g'ert um hann við íranstjórn. í
yfirlýsingu þeirra sjálfra um
brottflutninginn segir líka, að
þeir muni flytja herinn burtu,
ef aðstæður breytist ekki.
Enn hafa Rússar ekki svarað
orðsendingum frá stjórnum
Bretlands og Qandaríkjanna um
þetta mál. /
ERLENDAR FRETTIR
\ STUTTU MÁLI
— írak hefir óskað eftir því
við Breta, að samningar milli
landanna verði endurskoðaðir.
— Fyrstu frönsku hersveit-
irnar eru þegar farnar frá Sýr-
landi samkv. samningum Sýr-
lendinga og Frakka.
— Tvær þýzkar hjúkrunar-
konur voru dæmdar til dauða í
.Berlín í gær. Höfðu þær gefið
sjúklingunum eitursprautur.
— Mountbatten lávarður, er
sem stendur staddur í Ástralíu.
í viðtali við blaðamenn hefir
hann látið þá skoðun í ljós, að
hætta væri á hungursneyð um
alla Austur-Asíu.
Næstu daga munu hefjast í
Kairo viðræður milli fulltrúa
Breta og Egipta um dvöl
brezka hersins í Egiptalandi
og fleiri mál, er snerta sam-
búð landanna. Viðræðna þess-
ara hefir verið beðið með
nokkurri eftirvæntingu vegna
óeirðanna, sem verið hafa í
Egiptalandi undanfarið og
efnt hefir verið til í mót-
mælaskyni gegn dvöl brezka
hersins þar. Talið er, að
kommúnistar hafi mjög róið
þar undir.
Undirbúningur viðræðna þess-
ara hafði verið hafinn nokkru
áður en óeirðirnar hófust, svo
að rangt er með öllu að halda
því fram, að óeirðirnar hafi
knúð Breta til að hefja þær.
Alllöngu áður en stríðinu lauk,
hafði verið talað um, að Bretar
og Egiptar endurskoðuðu samn-
inginn, sem þeir gerðu 1936.
Þegar sá samningur var gerður,
höfðu Bretar engan her í E-
giptalandi. Egiptum stóð þá
allmikill stuggur af yfirgangi ít-
ala við Miðjarðarhaf. Þeir áttu
því engu minni upptök að samn-
ingnum en Bretar, en aðalefnl
hans var, að Bretar fengu að
hafa 10 þús. manna setulið við
Suezskurðinn, auk öflugs flug-
liðs, og einnig mættu þeir hafa
flotastöð í Alexandríu. í samn-
ingnum er og ákveðið, að þessi
ríki skuli hafa hernaðarbanda-
lag á stríðstímum og höfðu
Bretar samkvæmt því fjölmenn-
an her í Egiptalandi á stríðsár-
unum. Egiptar gerðust þó ekki
formlegur stríðsaðili fyrr en í
marz 1945, er þeir sögðu Þjóð-
verjum og Japöpum stríð á
hendur til að komast í banda-
lag sameinuðu þjóðanna.
Þá var það ákveðið í samningi
þessum, að ýms málefni Sudan
skyldu vera undir sameiginlegri
stjórn Breta og Egipta.
Það þykir víst, að Bretar muni
fúsir til að flytja her sinn frá
Egiptalandi, nema þá Suezsvæð-
inu. Ágreiningur, varðandi her-
setuna, mun því ekki verða
nema um Suezsvæðið. Talið er,
að Egiptar sjálfir séu nokkuð
skiptir um það, hvort þess skuli
krafizt, að Bretar yfirgefi alveg
Suezsvæðið meðan ástandið er
ekki orðið tryggara í alþjóða-
málum en það er nú. Suezskurð-
urinn er enn eign alþjóðlegs
hlutafélags, en kemst að fullu
í eigu egiptska ríkisins í árslok
1968. Núverandi forsætisráð
hera Egiptalands hefir lengi
verið fulltrúi Egipta í stjórn
skurðsins. \
Annað ágreiningsefnið getur
orðið um stjórn Sudan, sem
margir Egiptar vilja láta leggja
undir Egiptaland. Sudanbúar
eru hins vegar sagðir lítið á-
nægðir yfir þessu, því að marg-
ir þeirra kjósa helzt að Sudan
verði sjálfstætt ríki.
Líklegt þykir, að það geti gert
samninga Breta og Egipta erf-
iðari, að mál þetta er mjög not-
að af stjórnmálaflokkum í E-
giptalandi í áróðursskyni. Þann-
ig var það Wafd-flokkurinn
undir forustu Nahas Pasha, er
(Framhald á 4. slöu).
Stjórnarliðið vill ekki einu sinni láta hefja
undirbúning að niöurfærslu dýrtíðarinnar
Hér verður friðarfundurinn haldinn
Mynd þessi er aí samkvæmissalnum í Luxemburghöllinni í París, en þar á að halda friðarfundinn í maímán-
uði næstk. Á fundi þessum munu Bandamenn og Rússar ganga frá friðarsamningunum við ríkin, sem börðust
með Þjóðverjum í styrjöldinni. Friðarsamningurinn við ítaliu er nú allmikið undirbúinn og byrjaff er aff und-
irbúa friðarsamninginn viff Rúmeníu.
Fyrirspurn til
Þjóffviljinn hefir undanfariff
verið að ganga eftir því, hver
afstaða Tímans til herstöðvar-
málsins væri.
Afstaða Tímans er sú, að
draga beri í lengstu lög að taka
afstöðu til málsins þar til fyrir
liggur frá ríkisstjórninni, hvern-
ig málið sé vaxið og hver af-
staða hcnnar sé. í slíku máli,
sem þessu, er bezt aff forffast
flokkadrátt, cf unnt er. Það er
ríkisstjórnarinnar að hafa for-
ustu í þessum málum, og vafa-
samt fyrir stjórnarandstæðinga
að grípa þar fram fyrir hcndur
hennar, nema sýnt þyki, að hún
sé ekki vandanum vaxin.
Vegna þessara ástæðna er það
líka orðin knýjandi nauðsyn, að
ríkisstjórnin birti þjóðinni full-
komna greinargerð um málið
og afstöðu sína til þess. Sá tími
er vissulega kominn, að þjóðin
verður að taka þar skýra af-
stöðu, en það getur hún raun-
verulega ekki fyrr en stjórnín
hefir birt umrædda greinar-
gerð.
Þá skal ekki heldur standa á
Timanum að ræða málið.
En almenningur liefir þá
kröfu til Þjóðviljans sem
stjórnarblaðs, að hann svari
spurningunni: Hvers vegna
þegir ríkisstjórnin um þetta mál
og hvers vegna mótmælir hún
því ekki, að „troðiff sé á heil-
ögum rétti íslands", eins og
Þjóðviljinn segir að nú sé gert?
Stórvirk fiskflökunarvél reynd
hér í næsta mánuði
Aflasölur
í síðustu viku seldu íslenzk
skip fisk í Englandi, sem hér
segir: Es. Bjarki seldi 1971 kits
fyrir 7,030 stp., Es. Huginn 1813
kits fyrir 7,230 stp., Ms. Krist-
ján 1297 kits fyrir 5,110 stp.,
Ms. Richards 1187 kits fyrir
4,180 stp., Es. Ólafur Bjarnason
1855 kits fyrir 7,29 f stp., Es.
Alden 1132 kits fyrri 4,463 stp.,
Ms. Sæfari 962 kits fyrir 3,248
stp., Ms. Rifsnes 1855 kits fyrir
(Framliald á 4. slðu).
í næsta mánuði verður sett
upp fiskflökunar- og roð-
flettingarvél í Reykjavík, og
er það fyrsta vél þeirrar teg-
undar, sem notuð hefir verið
hér á landi. Er það Skúli Páls
son framkvæmdastjóri Lax-
ins h. f., sem flytur þessa vél
inn frá Noregi, en hann er
umboðsmaður nórsks fyrir-
tækis, sem framleiðir vélar
þessar. Skúli hefir látið tíð-
indamanni blaðsins í té
nokkrar upplýsingar um vél-
arnar.
Norðmenn hafa notað flökun-
arvélar með góðum árangri í
nær því þrjú ár, en nú hefir
þeim tekizt að endurbæta. vél-
arnar mikið og lækka fram-
leiðslukostnað þeirra verulega.
Þær eru nú orðnar miklu hag-
kvæmari í notkun og meðferð,
en þær voru í fyrstu. Flökuhar-
vélin flakar fiskinn að öllu leyti
og getur einnig roðflett hann,
ef á þarf að halda. Ein vélasam-
stæða getur flakað og roðflett
um það bil 25 smál. af fiski á
8 klst. og jafnvel geta afköstin
orðið nokkru meiri, sérstaklega
(Framhald á 4. síðu).
Páli ísólfssyni boðið
til Bretlands
British Council hefir boðið
Páli ísólfssyni tónskáldi í
hljómleikaferð til Englands, og
mun hann að líkindum fara
héðan í byrjun maímánáðar.
' YFIRLÝSING
Að gefnu tilefni Iýsi ég
undirritaður því hér með
yfir, að ég hefi ákveðið og
tilkynnt formanni Búnað-
arsambands Suðurlands,
að nafn mitt yrði dregið út
af lista þeim.sem ég er á til
búnaðarþingskosninga á
næsta sumri.
Þetta tilkynnist hérmeð.
Búð, 21. marz 1946.
Hafliði Guðmundsson.
Aflabrögð versna
við Faxaflóa
Afli hjá bátum, sem gerðir eru
út við Faxaflóa, er nú heldur að
nynnka síðustu dagana, og hlé
orðið á róðrum í gær og fyrradag
vegna veðurs.
Aflahæsti báturinn við Faxa-
flóa mun vera Egill Skalla-
grímsson á Akranesi, sem bú-
inn er að afla um 1050 skippund.
Skipstjóri á Agli er Ragnar
Friðriksson.
Annars hefir afli Faxaflóa-
bátanna að undanförnu verið
yfirleitt 4—9 smál. í róðri.
Framsóknarmenn.
þeir, sem eru ákveðnir að sækja
árshátíð Framsóknarmanna að Hótel
Borg laugardaginn 6. apríl. ættu að
skrlfa sig sem fyrst á þátttakenda-
| lista, er liggur frammi í skrifstofu
flokksins í Edduhúsinu við Lindargötu.
Till. Skúia Guðmunds-
sonar um nefndar-
skipun felld
Frumvarp ríkisstjórnar-
innar um heimild til að halda
niðri dýrtíðarvísitölunni með
fjárgreiðslum úr ríkissjóði
var til 2. umræðu í fyrradag.
Fjárhagsnefnd hafði klofnað
um málið. Fulltrúi Framsókn-
arflokksins þar, Skúli Guð-
mundsson, hafði þá sérstöðu,
að hann vildi koma inn I frv.
ákvæðum um skipun nefnd-
ar, sem gerði tillögur um var-
anlega lausn dýrtíðarmálsins.
Þessi tillaga Skúla var svo-
hljóðandi:
„Skipa skal 5 manna nefnd á
þann hátt, að hagstofustjóri er
sjálfkjörinn, og er hann formað-
ur nefndarinnar, en 4 nefndar-
menn eru tilnefndir af þing-
flokkunum, einn frá hverjum.
Verkefni nefndar þessarar er
að athuga og gera tillögur um
lækkun dýrtíðar í landinu, með
þátttöku allra þjóðfélagsstétta,
meðal annars með lækkun á
verði innlendra neyzluvara,
lækkun kaupgjalds, verzlunar-
kostnaðar, farmgjalda, bygg-
ingarkostnaðar og iðnaðarvara.
Jafnframt geri nefndin tillögur
um framkvæmd þess að miða
laun og kaupgjald við tekjur
þjóðarinnar af vöruframleiðslu.
Þá skal nefndin og gera tillógur
um sérstakt allsherjarframtal
eigna í landinu og álagningu
skatta ié stórgróða, sem orðið
hefir hjá skattskyldum aðilum
á stríðsárunum.
Nefndin getur ráðið sér sér-
fróða aðstoðarmenn eftir þörf-
um, og greiðist kostnaður af því
svo og annar kostnaður við
nefndina úr rikissjóði.
Nefndin skili áliti sínu og til-
lögum fyrir 1. ágúst 1946.“
í umræðunum benti Skúli á
það, að það væri hreint bráða-
birgðaúrræði að ætla að halda
vísitölunni í skefjum með nið-
greiðslum úr ríkissjóði. Þess
vegna þyrfti að hefjast handa
um að finna aðra lausn, er
byggðist á réttri þátttöku allra.
Þá lagði hann áherzlu á, að
haft yrði upp á skattsviknu fé
og lagður eignaaukaskattur á
stríðsgróðann, þegar hann væri
kominn yfir ákveðið mark. Und-
irstaða slíkra ráðstafana væri
nýtt eignaframtal, sem yrði
framkvæmt með svipuðum hætti
og í nágrannalöndunum.
Pétur Magnússon og Ingólfur
Jónsson andmæltu tillögu Skúla.
Virtust þeir ekki telja að sinni
þörf annarra ráðstafana gegn
dýrtíðinni en niðurgreiðslunnar.
Þá töldu þeir litla von um sam-
komulag í nefndinni og stingur
það illá í stúf við þær yfirlýs-
ingar Sjálfstæðismanna, að þeir
hafi farið í stjórn með komm-
únistum til að tryggja sér þátt-
(Framháld á 4. slðu).