Tíminn - 12.09.1946, Síða 3

165. blað
3
Dánarmiiming:
Benjamín Jósefsson
á Katastöðum.
Hann fæddist að Kollavíkur-
seli 23. des. 1862. Dáinn 3. sept.
1946. Foreldrar hans voru hjón-
in Guðrún Jónsdóttir og Jósef
Benjamínsson, bóndi að Kolla-
víkurseli.
Árferði var mjög illt á upp-
vaxtarárum Benjamíns. Kom
það hart niður á útkjálka-
bændum og búaliði þeirra. Fén-
aður féll og fólkið var miður sín
af fæðuskorti. Var það eigi ótítt,
að born létu lífið í harðindum
þessum. Benjamín mundi greini-
lega vorið 1869, enda var minnið
frábært. Þá var hann sjö ára.
Sagðist hann hafa verið svo að-
þrengdur af skorti það vor, að
hann hefði varla mátt ganga.
„En ég skrimti af,“ var hann
vanur að bæta við og hló um
leið. Þannig var skaplyndi hans,
að jafnan hló hann, er hann
sagði frá mótlæti. Hann sá allt-
af hið skoplega, bæði hjá sér og
öðrum. Hann var sannorður í
frásögn og reyndi aldrei að gera
sinn hlut betri en hann var.
Hann var enginn ofsamaður, en
framkoma hans öll bar vott um
þolgæði og karlmannslund.
Ungur varð Benjamín að
vinna fyrir sér. Aðalstarf hans
varð, sem annarra ungra manna,
þar, að afla heyja á sumr-
um og gæta fjár um vetur.
Fjárgeymslan krafðist ár-
vekni og karlmennsku, enda
féll Benjamín það verk svo vel
úr hendi, að fáir voru hans
jafningjar.
Árið 1897 kvæntist Benjamín
Jónínu Rannveigu Jónsdóttur,
hinni ágætustu konu. Fimm
fyrstu árin dvöldu hjónin í
Þistilfirði. Að þeim tíma liðn-
um fluttu þau að Arnarstöðum
í Núpasveit og reistu þar bú.
Þaðan fluttu þau nokkrum ár-
um seinna að Katastöðum í
sömu sveit, þar sem þau bjuggu
æ síðan, ásamt börnum sínum,
en af þeim eru fjögur á lífi,
Guðlaug, Sigmar og Kristbjörn,
sem heima eru og Ólafía, búsett
í Reykjavík.
Þegar Benjamín fluttist að
Katastöðum, var þar illa hýst,
túnið ógirt og engjar mjög rýrar.
Engin mannvirki voru á jörð-
inni að talizt gætu til veru-
legrar frambúðar. — Það yrði
efni í þykka bók að lýsa afrek-
um Benjamíns og barna hans,
þar til þvi marki var náð, að
breyta Katastöðúm úr lélegu
koti í afbragðsjörð. Nú eru þar
byggingar, miklar og vandaðar,
gerðar af steini. Túnið er stórt,
slétt og í góðri rækt. Á þessari
jörð hafa „verkin talað.“ Sá
Bcnjamín Jósefsson,
83 ára.
glæsibragur, sem nú er yfir býl-
inu Katastöðum, er óbrotgjarn
minnisvarði um stórhug og
framtakssemi.
Benjamín var heldur enginn
miðlungsmaður. Hann var
drengskaparmaður í hvívetna
og orðheldinn svo af bar. Ljóð-
elskur var hann, og kunni
gnótt kvæða og lausavísna. Þó
að hann væri dulur að eðlisfari,
var svo mikil hýra og fjör i
augum hans þegar vel lá á hon-
um,að það gleymdist engum,sem
þekkti hann. Þó var fjarri hon-
um að flika tilfinningum sinum
við hvern sem var, og vel kunni
hann að gæta skaps í gleði og
mótlæti. Slíkir menn eru of fáir
og víst er það, að þeir sem voru
Benjamín kunnugastir og
þekktu bezt þessa og aðra eigin-
leika hans, þeir virtu hann mest.
Benjamín á Katastöðum er
horfinn sjónum okkar. Hann
unni lifinu, en þó skildist mér
að á síðustu ævidögunum væri
æðrulaus ósk hans falin í þess-
um orðum skáldsins góða, er
það leit síðasta ævikvöldið:
Nú fer sól að nálgast æginn
og nú er gott að hvíla sig
og vakna upp aftur einhvern
daginn
með eilífð glaða kringum þig.
Blessuð sé minning Benja-
míns. Sveitungi.
rjúka í blöðin og fara með
dylgjur um þjófnað í garð allr-
ar þjóðarinnar. Þess háttar
hefði ekki getað átt sér stað
hér um Svía eða Dani, án þess
að einhver mótmæli því. Ég
býst líka við, að þessi hnupl-
áróður sé mikiö kominn af þvi,
hve íslendingar oft eru seinir
til að svara bréfum og má slíkt
ekki eiga sér stað, að maður
vegna kæruleysis veki einhvern
grun um óheiðarleik þjóðar
vorrar, jafnvel þó þessi grunur
sé ósannur. 'Það er líka siðferð-
isleg jregla að semja um bækur,
áður en þær eru gefnar út, en
ekki eftir að þær eru seldar.
Það eru alltaf og alls staðar
blaðamenn, sem gera sér mat
úr þess háttar, og stundum
þurfa þeir minna en þetta til
ýktra eða loginna sögusagna.
Til dæmis las ég nýlega neðan-
málsgrein í dönsku blaði. Hún
var skrifuð af blaðamanninum,
Arne Rasmussen, sem var send-
ur hingað til landsins af vinstri-
blöðunum í sumar, og segir
hann í þeirri grein, að ýmis-
legt hjá okkur leiði hugann frá
lýðræöishugsjóninni, meðal
meðal annars það, að við al-
þingiskosningarnar sé það jafn-
óðum látið uppskátt, hvaða lista
maður gefi atkvæði. Hefi ég
hugsað mér að gera ýmsar at-
hugasemdir í dönskum blöðum
við þess háttar gróusögum um
land vort og þjóð, áður en langt
um líður“.
Bjarni heldur áfram að ganga
um gólfið, það er eins og hann
hugsi bezt þannig, og hann
verður ákveðinn á svipinn, þeg-
ar hann segir þetta, en bætir svo
við eins og til að minna á anda
norrænnar samheldni: „Þess
háttar skrif um okkur eru þó
sem betur fer, afar sjaldgæf hjá
Dönum!“
Að endingu spyrjum við
Bjarna, hvers vegna hann hafi
gefið tvö bókahandrit til hjálp-
arstarfsemi ytra. Eruð þér ef til
vill orðinn efnaður maður á
skrifum yðar?
„Nei, nei,“ svarar Bjarni og
brosir angurvært. „Ég hefi al-
drei átt nema til hnífs og skeið-
ar — og stundum miklu minna
en það. En þegar maður er
reglusamur og lifir sparsamlega,
getur maður komizt af með lít-
ið. Og hver getur horft á allar
(Framhald & 4. slðu)
TtMCViV, fimmtwdagiim 12. scpt. 1946
HAN S MARTIN:
SKIN OG SKÚRIR
Wijdveld sér í anda garðinn og umhverfið eins og það gæti
litið út, ef vel væri um allt hirt, húsið drifhvítt, körfuborð og
stóla úti á svölunum, vélbát og seglbát í bátaskýlinu. Og svo
sér hann þetta allt eins og það myndi líta út á kyrru kvöldi,
þegar ljós hefðu verið tendruð inni í húsinu og úti í garðinum.
Ný hugmynd hefir smátt og smátt fæðst. Hér væri gott að
verða ggunall — hingað væri gaman að fá börnin og barna-
börnin í heimsókn við og við. Hér gæti hann orðið hamingju-
samur.
Wijdveld reikar um göturnar í Locarno með Sóma á hælun-
um. Þótt dimmt sé, kannast hann mætavel við þessar götur,
sem þeir óku um morguninn, þegar þeir voru á leiðinni að
gamla húsinu við vatnið.
Hann gengur hægt, því að ekkert rekur á eftir, en honum
miðar samt áfram og innan lítillar stundar er hann kominn
á leiðarenda.
Aftur ískrar i hjörunum, þegar hann opnar hliðið. Himininn
er heiður, og stjörnurnar blika langt úti i djúpbláum geimnum.
Wijdveld nemur staðar á svölunum og hlustar eins og hann
eigi von á einhverju tákni.
Einhvers staðar úti á veginum ískrar í bifreiðarhemlum —
svo heyrir hann glaðlegar raddir — kona hlær....
Hann tekur fastar um handriðið — og allt í einu streyma tár
niður vanga hans.
Gamlar þrár kulna seint í hjarta mannsins. Einveran nístir
Wann. Hann þráir ást og umhyggju. Draumar æskuáranna —
draumarnir, sem hann tengdi við Napólí, hafa aldrei hlotið
fyllingu í veruleikanum. Hann er einn og yfirgefinn, jafnvel
heima meðal barnanna. Þau lifa sínu lífi og geta ekki að öllu
leyti komið til móts við hann, þrátt fyrir góðan vilja. Auðvitað
hefir hann þráfaldlega glaðzt við samúð þeirra og fölskvalausa
hlýju — en Scrax og þau voru farin frá honum, átti hann
fullt í fangi með að reka hina lamandi kennd frá sér. Kannske
átti hann að hverfa heim aftur — en samt — gat ekki samt
verið hyggilegra fyrir hann að vera kyrr hér og reyna að leita
andlegs jafnvægis í algerri einveru?
Og Wijdveld krýpur á kné á svölunum og lætur ennið hvila
á mosagrónu handriðinu. Svo spennir hann greipar eins og
hann gerði áður en hann fór að sofa, þegar hann var lítill
drengur og segir í hálfum hljóðum andspænis hinum víða geimi:
„Góði guð — hjálpaðu mér út úr þessu öngþveiti. Nú sé ég,
hve ég hefi oft breýtt rangt á lífsleiðinni og gert samferða-
mönnum mínum rangt til, þó að ég hafi alltaf viljað gera það,
sem rétt var, og verða öðrum til heilla. Hjálpaðu mér til þess
að finna veginn, sem liggur til gæfu og farsældar....“
Þegar hann hefir lokið þessari einkennilegu bæn, rís hann
hægt á fætur, klappar Sóma — tekur hann upp í fang sér....
TUTTUGASTI KAFLI.
Herbergið hans er autt. Sómi horfir spyrjandi augnaráði á
blettinn, þar sem legubekkurinn stóð. Úti fyrk’ skarkar i flutn-
ingavögnum — annars er allt hljótt og kyrrt.
Það er þungbúinn vetrardagur — fótatakið ómar tómlega i
auðu húsinu.
.Wijdeveld stendur við gluggann — Jakob bíður við hliðið.
Trén eru blökk og blaðlaus ....
Hann lætur höndina hvíla á gluggakarminum, og atburðir,
sem hér hafa gerzt, líða fyrir hugskotssjónir hans. Myndir —
óteljandi myndir ....
„Komdu,“ segir hann hásum rómi. „Nú förum við héðan,
Sómi. Nú flytjum við í húsið með sólúrið. Þar ætlar gamli
Wijdeveld að eiga heima — Janni á að búa hér og sonur hans
á eftir honum. Komdu nú — hundurinn karlsins ....“
Hann gengur niður þrepin — þau spor verða ekki gengin til
baka ....
*
„Á vegamótum" — Wijdeveld leggur bókina frá sér og lokar
Í555S55555S5555555SS5S5555545S55S5S5SS55S55S5S5SS555S5SS5S5555SS5SÍ55S5555S555S
SABROE
— vandaðar vélar
í vönduð frystihús —
Samband ísl. samvinnufélaga

Stúlkur
óskast í eldhúsið á Vífilsstöðum.
Upplýsingar í síma 5611 og 1765 kl. 2—4.
Skristfofa ríkisspítalaima.
«#Í#55«5555«S55««55«55«S«5S«5SS5«5«55«S5«5«5«S«5«S55®5««SSS«S«SÍ«Í«S!4
SANVIMUFÉLAGIÐ HREYFILL.
H
R
E
V
F
I
L
L
M
S F •
6
3
3
n
TILKYNNING
Vegna ónógs símakosts er vér höfum haft á bifreiðastöð
vorri að undanförnu, höfum vér. orðið að breyta um síma-
númer stöðvarinnar, og verður það framvegis 6633, frá og
með deginum í dag að telja.
Vér væntum þess að háttvirtir viðskiptamenn vorir og
aðrir bifreiðanotendur festi sér vel i minni hið nýja síma-
númer vort, sem er 6633.
Reykjavík, 12. sept 1946.
Samvinnufélagið HREYFILL
LAUS STORF
2—3 ungir menn, er lokið hafa gagnfræða- eða verzlunar-
skólaprófi eða hafa aðra hliðstæða menntun, verða ráðnir
til skrifstofustarfa frá 1. okt. n. k.
Ennfremur 1—2 unglingar til sendiferða.
Umsóknir sendist skrifstofustjóranum fyrir 18 sept-
ember.
Landsbankf íslands.
?5555555555555«5555555«55555#5S55í«55S5«555555«5«5555$55555S555555555«5S5555(S,W
"f
Stúlkur
óskast að Kleppjárnsreykjahæll.
Upplýsingar í síma 1765.
Skristfofa rlkisspítalanna.
Bókhaldari
Reglusamur maður, sem hefir vei-zlunarskólapróf eða
aðra hliðstæða menntun og er vanur bókfærslu, getur
fengið framtíðaratvinnu.
Upplýsingar á skrifstofunni á flugvellinum i Reykjavík
frá kl. 10—12 næstu daga. Sími 7438.
Flugvallarsí jórinii.
Iðnnám
Oetum tckið nciuendur i plötu- og ket-
ilsmíði nú í haust.
Stálsmiðjan h.f.
Rcykjavík.

"Ý
Kaupmenn — Kaupfélög
Útvegum allskonar saum frá Tékko-
slóvakíu.
Sendið pantanir og fyrirspurnir sem fyrst.
Einkaumboð fyrir tékknesku málmverksmiðjurnar
R. JQHANNESSON H.F.
Rauðarárstíg 1. Síeui 7181
Símncfni: ,,Rjoh(% Reykjavík.