Tíminn - 15.02.1947, Side 2

2
TtMINiy, laugardaginn 15. febr. 1947
32. blað
Lauyardugur 15. febr.
„Framsækni hlutinn”
Þjóðvíljinn er meira en lít-
ið glaður yfir rangfærslum
þeim um stefnu ríkisstjórnar-
innar í dýrtíðarmálinu, er birt-
ust í forustugrein Mbl. 12 þ. m.
Þjóðviljinn endurprentar grein-
ina að mestu leyti og kemst síð-
an þannig að orði: „Eins og for-
ustugrein Morgunblaðsins sann-
ar hefir framsæknari hluti
S jálf stæðisf lokksins f yrirlitn -
ingu á henni (þ. e. ríkisstjórn-
inni) og vantreystir henni til
nokkurra nýtilegra verka. En
hversu lengi á jafn auðvirðileg
stjórn að fá leyfi til að stjórna
landinu?"
Þessi niðurlagsorð Þjóðvilj-
ans eru augljóst bænakvak til
hins „framsækna hluta“ Sjálf-
stæðisflokksins, sem sagður er
fyrirlíta stjórnina, um að eira
henni ekki lengur. Þa& má jafn-
framt lesa á milli línanna, að
faðmur Áka og Brynjólfs stend-
ur opinn, ef „framsækni hlut-
inn“ getur steypt stfórn Stefáns
Jóhanns Stefánssonar úr stóli.
Hver er þessi „framsækni
hluti“ Sjálfstæðisflokksins, sem
Þjóðviljinn beinir til bænarmál-
um sínum og breiðir á móti
faðm Brynjólfs og Áka?
Það eru eigendur Mbl. og nán-
ustu samherjar þeirra, sem
standa fyrir hinum furðulegu
skrifum um ríkisstjórnina. Það
eru Ólafur Thors, Valtýr Stef-
ánsson og aðrir félagar þeirra,
sem Þjóðviljinn nefndi „spillt-
ustu klíku braskaravaldsins á
íslandi/' þegar hann þóttist
vilja koma á vinstri stjórn fyrir
fáum vikum síðan. Þessum höf-
uðpaurum stórgróðavaldsins
skenkir Þjóðviljinn nú nafnbót-
ina „framsækni hluíi“ Sjálf-
stæöisflokksins, en ekki hinum
vinnandi mönnum, sem flokk-
inn fylla. Það er þessum mönn-
um, sem Þjóðviljinn býður nú
upp á endurnýjaöa samvinnu við
Brynjólf og Áka.
Þessi ummæli og bænarmál
Þjóðviljans sýna bezt, hve lítið
hefir veriö að marka skvaldur
hans um myndun róttækrar og
írjálshuga vinstri stjórnar. Það
hefir bersýnilega ekki verið
meint til annars en að friða
alþýðumennina í Sósíalista-
flokknum, sem voru orðnir ó-
ánægðir yfir því, að heildsal-
ar og braskarar þrifust aldrei
betur en undir handarjaðri
þeirrar stjórnar, sem Brynjólfur
og Áki sátu í. Þessa menn átti að
sefa með því, að Þjöðvtljinn
talaði fagurlega um vinstri
stjórn og foringjar hans létust
vera að vinna að henni, meðan
Áki og Brynjólfur væru að und-
irbúa nýja flatsæng með Ólafi
Thors. En allar slíkar tilraunir
áttu að misheppnast og sam-
vinnuna við Ólaf Thors átti síð
an að réttlæta með því, að koma
þyrfti í veg fyrir stjórnleysi. Til
þess að ná slíkri niðurstöðu, lét
Brynjólfur flokkinn neita að
tala við Stefán Jóhann, svo að
tryggt væri, að tilraun hans
leiddi ekki til vinstri stjórnar.
Bænarmál Þjóðviljans sýna,
að Brynjólfur hefir hvergi nærri
enn misst alla von um endur
nýjaða stjórnarsamvinnu hans
og Ólafs Thors. Það er augljóst,
að hann er reiðubúinn til að lofa
heildsölunum og húsabröskur-
unum að græða óhindrað áfram,
ef Ólafur getur fært honum
höfuð Stefáns Jóhanns að laun-
um. Og „framsækni hlutinn“ í
Sjálfstæðisflokknum hefir eng-

fl úítaiíaHgi
Svartfuglavilla.
Það er undarlegur sljóleiki,
sem hefir runnið á suma framá-
mei\n Sjálfstæðisflokksins við
stjórnarmyndun Stefáns Jó-
hanns. Dæmi um það er bréf
frá Alþingi eftir Sigurð Bjarna-
son í Mbl. Þar er sagt að stefna
þessarar ríkisstjórnar sé í aðal-
atriðum hin sama og fyrri
stjórnar, og alveg hin sama og
í dýrtíðarmálunum.
Svona menn virðast líklega
halda aþ stefna fyrrverandi
stjórnar hafi verið stöðvun dýr-
tíðarinnar, skipulag í fjárfest-
ingu og ódýr verzlun aö ekki séu
nefndir hlutir eins og viður-
kenning á stéttarsamtökum
bænda, Ræktunarsjóður og
jarðræktarlög.
Svona hugleiðingar, eins og
hjá Sigurði, eru sannarleg
svartfuglavilla.
\
Skilningslykill Ófeigs.
Margir kunna þá sögu, að eitt
sinn svaraði Jónas Jónsson
manni nokkrum því til á fundi,
að erlendur löggæzlumaður hefði
einhverntíma ráðið niðurlögum
hans.
Áheyrandi skaut því .að J. J.
á eftir, að þetta hefði víst skol-
ast hjá honum, því að það hefði
'verið fundarmaðurinn, sem lagði
útlendinginn að velli. Þá svar-
aði J. J.
„Auðvitað vissi ég það, en ég
hirti ekki um að hafa það ná-
kvæmara.“
Þessa smásögu er rétt að hafa
í huga þegar skrif J. J. eru lesin,
því að hún er lykill að leyndar-
dómi þeirra.
A verður B, ósigur verður sig-
ur o. s. frv. því að ekki er hirt
um að hafa það nákvæmara.
Nokkrar skrautfjaðrir.
Nokkur dæmi um brenglaða
frásögn í síðasta Ófeigi:
an veginn lokuð eyru fyrir
blíðmælum Brynjólfs. Það sýnir
áður nefnd forustugrein Mbl. og
það sýnir grein Jóns Rálmasonar
í‘ seinustu ísafold, þar sem
felldur er sá dómur, að „megin-
þorri útvegsmanna og sjómanna
og mikill hluti bænda og verka-
manna eru ekki mjög bjartsýnir
á styrk og starfsemi hinnar
nýju stjórnar.“ Hin nýja stjórn
er m. ö. o. tæplega komin á
laggirnar, þegar málgögn „fram-
sækna hlutans" byrja þannig
að tortryggja hana og veikja
álit hennar.
En Bx-ynjólfur þarf að sigra
mörg ljón, sem eru í veginum,
áður en hann kemst aftur í
faðm Ólafs Thors. Sá hluti
Sjálfstæðisflokksins, sem ekki
ber umhyggju fyrir braski og
gróðrabralli, kærir sig ekkert
um samvinnu við Brynjólf. Örð-
ugust geta þó ljónin orðið í
flokki Brynjólfs sjálfs, því að
allur þorri vei-kamanna og hinna
yngri manna flokksins er and-
stæður því, að flokkurinn sé
verndari gróðabrasks og stór-
svindlara, eins og hann hefir
verið tvö seinustu árin. Þessir
menn krefjast þess, að flokkur-
inn marki sér afstöðu eftir inn-
anlandsmálum, en ekki eftir
duttlungum erlends stórveldis.
Meðal þeirra magnast ótrú á
forustu þeirra manna, sem neit-
uðu að ræða um stjórnarsam-
vinnu við formann Alþýðu-
flokksins, en sóttust hins vegar
eftir og sækjast enn eftir stjórn-
arsamvinnu undir forustu að-
alforkólfa braskaravaldsins á
íslandi og kalla þá hinn „fram-
sækna hftita" Sjálfstæðisflokks-
ins í blöðum sínum.
J. J. segir að Hermann Jónas-
son og Brynjólfur Bjarnason
hafi heimsótt Forseta íslands
óboðnir, þegar Stefáni Jóhanni
var falin stjórnarmyndun. Þeir
voru báðir boðaðir á forseta-
fund. Svo spinnur J. J. köngur-
lóarvef utan um þessa lygasögu
og talar um nauðsynleg varð-
höld við bústað þjóðhöfðingjans,
til a@ halda óboðnum gestum
frá. Sennilegá vei’ður hann bú-
inn að flytja þál. um það, þegar
þetta blað kemur fyrir augu
fólks.
J. J. deilir enn á Eystein
Jónsson og Guðbrand Magnús-
son fyrir sameiningu kaupfélag-
anna í Reykjavík. Sjálfur var
hann hvatamaður að þeii*ri sam-
einingu, þó að hann virðist nú
vilja tvístra samvinnuhreyfing-
unni og kljúfa eftir flokkum.
J. J. hrósar Þingvallanefnd-
inni gömlu fyrir árvekni, þjóð-
rækni og framtak við flutning
á beinum Jónasar Hallgríms-
sonar. Hins vegar er það stað-
reynd að Sigurjón Pétui’sson
kostaði „fulltrúa“ nefndarinnar
í utanförinni, og er svo að sjá,
sem nefndin hafi verið svo há-
stillt í andlegheitunum, að liún
hafi ekki munað svo veraldleg-
an hversdagsleika sem það, að
menn verða að borga fé fyrir
far milli landa.
,J. J. heldur því fram, að
fundur Stéttarsambands bænda
á Hvanneyri hafi ákveðið form
samtakanna eins og hann hafi
markað það í Ófeigi. í því sam-
bandi segir hann flést rangt og
er sú frásögn öll í líkingu við
aðrar venjur hans.
Þá segir J. J. að Þór sé nú
„eftirsótt veiðiskip í flotanum,“
en hið sanna er að útgerð hans
hefir gengið rnjög illa og safnað
kvíðvænlegum skuldum.
J. J. segir á bls. 24, að erlendir
hrútar verði hafðir í Gróttu í
vetur „og tili*aunum haldið
áfram með tæknifrjóvgun í
stærri stíl en áður.“ En á bls. 87
upplýsir hann að Pétur Magn-
ússon hafi látið slátra hrútun-
um, en láðst hefir að geta þess,
hvernig sæðið er geymt eftir
andlát hrútanna.
J. J. segir á bls. 24, að erlendir
hafi látið Hermann Jónasson
fylgjast með samningagerð sinní
við Bandaríkin urn Keflavíkur-
„Hús eiga að vera þannig, að
hægt sé að komast út úr þeim í
flýti,“ segja slökkviliðsmenn.
Það mætti bæta við: „Hver ein-
asti húseigandi á að vita hvern-
ig hann getur komið fjölskyldu
sinni út ef hættu ber að hönd-
um.“
Ef yður finnst að þetta sé
sjálfsagður hlutur, þá hugsið
yður tvo hálfstálpaða drengi,
sem létu lífið fyiúr utan svefn-
herbergisdyrnar sínar, þegar
húsið, sem þeir bjuggu í bi*ann.
Úr herberginu á þriðju hæð
hefðu þeir auðveldlega getað
Skriðið út á þak útihúss og siðan
stokkið niður í garðinn. En
drengirnir voru gripnir ofsa-
hræðslu og gerðu það, sem flest-
ir reyna að gera. Þeir ætluöu
niður aðalstigann en komust
aldrei.
Þrír fjórðu hlutar þeirra, sem
farast í eldsvoðum deyja í efstu
flugvöllinn, og liggur þó fyrir,
auk alls annars, varnarræða
Ólafs sjálfs um það, hvers vegna
hann lét engan Framsóknar-
mann af því vita.
Breyzkur vandlætari.
Hvernig er svo þessi vand-
lætari ef skyggnst er undir
hræsnishj úpinn ?
Seinni árin hefir hann unnið
að því að fá sem mesta peninga
fyrir sem minnst starf, svo að
ekki sé meira sagt.
S. í. S. hefir búið vel að hon-
um sem maklegt var vegna fyrri
starfa. Hann býr í stóru húsi og
hefir auk þess sumarbústað
austanfjalls. Hann hefir full
skólastjóralaun hjá Samband-
inu, þó aö annar hafi lengi orðiö
að vinna skólastjórastörfin.
J. J. á að kenna eina stund í
viku. Til þess mætir hann illa
og óstundvíslega, en þegar einn
efnilegur nemandi minnist á
stundvísi, hrekur J. ,J. hann úr
skólanum.
J. J. skrifaði um lúxusvillur,
lúxusbíla og lúxusflakk. Sjálfur
sækist hann eftir þessu öllu
sama/i, og þegar hann kvaddi
„lúxusvillur“ sínar um stundar-
sakir í sumar, og fór í evindis-
laust „lúxusflakk“ til útlanda
hafði hann „lúxusbílinn“ sinn,
sem S. í. S. hefir lengi borgað
allan rekstur á, með sér utan.
J. J. hefir lika skrifað um
bílabrask, enda fær hann sér af
og til nýjan bíl og selur þann,
sem fyrir er. Hann hefir meira
að segja fylgt hugðarmálum sín-
um á því sviði svo fast eftir, að
setjast í bílaúthlutunarnefnd til
að greiða atkvæði á móti S. í. S.
J. J. hefir skrifað um rithöf-
undalaun. Sjálfur hefir hann
hirt undanfarin ár námsbóka-
gjald frá þúsundum heimila fyr-
ir kennslubækur sínar.
Dýpst I sorpinu.
Hámarki sínu nær rógburður-
inn í Ófeigi, þegar því er haldið
fram, að Framsóknarflokkur-
inn hafi látið gera svartan lista
yfir þá flokksmenn, sem þættu
grunsamlegir eða ótryggir. Tæp-
ir J. J. á því, að slík skrá hafi
verið gerð yfir allt landið, enda
mun Jón Pálmason vera farinn
að hvísla því að Húnvetningum,
hvernig þeir séu flokkaðir. Hér
hæðum húsanna og er það hit-
anum að kenna — því hiti leitar
alltaf upp. Þegar eldur kemur
upp í húsi, hitna stigarnir fljót-
lega af lofttegundum, sem
myndast við brunann og
geta orðið 500 gráðu heitar. Fólk,
sem þýtur lafhrætt fram úr
rúmunum og niður í stiga deyr
af völdum lofttegundanna
löngu áður en eldurinn nær því.
Fjöldi mannslífa myndi bjarg-
ast ef fólk hugsaði skipulega. Ef
þér vaknið-og finnið reykjar-
lykt, megið þér fyrir enga muni
opna svefnherbergiscjyrnar.
Þreifið á bitanum, sem er yfir
hurðinni. Ef tréð er heitt megið
þér ekki opna. Það er þegar of
seint. Heitt tré eða bara heitt
handfang þýðir, að í næsta her-
bergi sé drepandi hiti og þér
getið alls ekki komist niður stig-
ann.
Nei, látið dyrnar vera lokaðar
Þegar eldsvoða ber að höndum
Á hverju ári lætur fjöldi fóiks lífið í eldsvoðum. Paul W. Kearney
skrifar í þessari grein um ýmsar varúðarreglur, sem geta bjargað
lífi fólks og jafnvel húsunum líka.
Jessie Lady Craigie
Dáin 10. febrúar 1947
Höfðingskona fremur flestum,
fasprúð, djörf og tíguleg;
búin kvenvals kostum mestum,
króka eigi þekktir veg;
vinum gæfugengis lestum
gott að veita aldrei treg.
Getur nokkur gesta þinna
gleymt hve friðsælt hús þitt var?
Hlýjum skyldi huga sinna
hverjum sem að garði bar.
Menntaprýðin meginsvinna
mætti hvergi eins og þar.
Nú er lokið löngum degi
(lúnum æ er hvíldin góö,
aldrei sem á ævivegi
iðjulausum höndum stóð).
— Það mun satt, að áður eigi
átti Skotland dýrra fljóð.
Einn ég veit, sem votum hvarmi
vaka hlýtur marga stund.
Hann í starfi sterkum armi
studdir þú á alla lund. —
Hrein sem lands míns heiðisbjarmi
helzt þín minning, göfga sprund.
Sn. J.
er um mjög lúalegan og fyrir-
litlegan ódrengskaþ®að ræða, til
að reyna aö vekja tortryggni og
úlíuð meðal samflokksmanna.
Þessi lygasaga, sem Ófeigur flyt-
ur, er bersýnilega búin til, sem
úrslitatilraun i örvæntingu, síð-
asta tilraun til að sundra þeim,
sem ekki verður tvístrað með
málefnalegum missögnum. Þá
er að reyna með persónulegan
róg.
J. J. ætti að skýra frá því,
hvaða heimildir hann þykist
hafa fyrir sögum sínum í þessu
máli, ella verður eflaust talið,
að hér sé um níðingslegan róg
burð að ræða frá hans hlið.
Einkennisnafn
veldur misskilningi.
Þjóðviljinn er sár, sem von er,
yfir því að minnzt skuli vera á
viðskilnaö Áka ráðherra og það,
að frystihúsin eru að fyllast og
landið að verða saltlaust. Hitt
er svo þarflaust af blaðinu að
brigzla Tímanum í þessu sam-
bandi. Tíminn hefir talað um
gröf „Nýsköpunarinnar“ og er
rangt af Þjóöviljanum að fella
tilvísunarmerkin niður af þessu
einl?,ennisheiti á auglýsinga-
stjórn Áka og félaga hans.
Svo mega þeir Þjóðviljamenn
og reynið í'stað þess að opna
þær að komast út um glugga.
Ef það er ókleift þá hrópaðu að
m. k. á hjálp gegnum gluggann.
Meðan lokaöar dyr eru á milli
yðar óg eldsins eru alltaf likur
til, að þér sleppið lifandi.
Sé hurðin köld þá opnið hana
gætilega, komið yður þannig
fyrir að þér getið fljótlega lokað
henni aftur. Er þér hafið opnað
hurðina örlítið þá lyftið hend-
inni upp í rifuna. Ef hiti leikur
um hönd yðar þá lokið hurðinni
i snatri og leitið á náðir glugg-
ans.
Eins nauðsynlegt eins og það
er að opna dyrnar í brennanli
húsi er að loka þeim aftur. Hvað
eftir annað kemur það f.yrir, að
fólk sem verður elds vart þýtur
af stað i dauðans angist og læt-
ur dyrnar standa upp á gátt.
Á þennan hátt geta hiti og
reykur breiðzt óhindrað um allt
húsiÖ. Ef dyrunum hefir verið
lokað undir eins hefði eldurinn
og undanfari hans hitinn og
eitraðar gastegundir lokazt úti
í nokkrar mínútur, og það voru
ef til vill mínúturnar, sem
þurfti til að bjarga öllu húsinu.
Sígild er sagan um ungu kon-
Til kaupenda Tímans
í Reykjavík
Oft veldur miklum leiðindum,
hve erfitt er víða í bænum að
koma blaðinu með skilum til
kaupendanna. Það eru vinsam-
leg tilmæli til þeirra. sem verða
fyrir vanskilum, að þreytast
ekki á að láta afgreiðsluna vita
um þau, þar til þau hafa verið
löguð og jafnfratm að leiðbeina
börnunum, sem bera út blaðið,
hvar bezt sé að láta það. Þeir
kaupendur,sem Jjúa utan við að-
albæinn og fá blaðið í pósti,
gerðu Tímanum mikinn ,greiða,
ef þeir borguðu andvirði blaðs-
ins á afgreiðslunni. — Þó að
kaupendafjöldi Tímans í Rvík
hafi tvöfaldazt nú á rúmlega
einu ári, þá væru kærkomnir
fleiri áskrifendur í bænum.
Sími afgreiðslunnar er 2323.
gjarnan reikna hversu mörg og
stðr frystihús þjóöin þyrfti
undir sjávarafla sinn, ef aldrei
er neitt selt, en í þess stáð bara
talað um að allt* seljist háu
verði.
una, sem ætlaði að glæða eldinn
í eldavélinni með því að hella i
hann steinolíu. Gufan sprakk og
neistarnir flugu út um allt eld-
húsið.
Þegar hún kom til sjálfrar sín
á ný stóð eldhúsið í ljósum loga.
Fyrst datt henni í hug lítið barn,
sem svaf uppi á lofti. Hún þaut
út úr eldhúsinu og upp í barna-
herbergið. greip barnið og
reyndi að komast ofan aftur —
niður stigann!
Meðan á þessu stóð höfðu ná-
búarnir hringt eftir slökkvilið-
inu. Sprauturnar komu strax frá
slökkvistöð, sem var aðeins fáa
kílómetra í burtu, en þegar
slökkviliðið kom fann það móð-
ur og barn bæði örend í stigan-
um.
Sprenginguna, sem konan
fékk beint framan í sig lifði hún
af, en hún dó af reyknum sem
þyrlaðist upp stigann af því að
hún hafði skilið dyrnar eftir
opnar.
Margir slökkviliðsmenn lýsa
því yfir að þúsundir manna
gætu komizt lífs af, ef þeir
þekktu og fylglu þeim ein-
földu reglum um að opna og
loka dyrum.