Tíminn - 20.02.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
5 PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
RITST JÓRASKRIPSTOFUR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIPSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
Slml 2323
31. árg.
Reykjavík, fimmtudaginn 20. felir. 1947
ERLENT YFIRLlÍ:
¦
Utanríkisstefna Sovétríkjanna
Vill Stalin fylgja hófsamlegri iitaiiríkísmála-
stefnu meðan unnið er að endurreisninni?
Fátt hefir verið meira rætt í heimsblöðunum seinustu mánuðina
en sú breyting, er mönnum fannst verða á utahríkismálastefnu
Rússa á utanríkismálafundinum í New York og .þingi sameinuðu
þjóðanna, sem haldið var um líkt leyti. Breyting þessi hefir verið
skýrð með ýmsu móti ög margir telja, að hún eigi sér ekki fastar
rætur, heldur sé fyrst og fremst um diplomatisk klókindi að ræða.
Hér á eftir verður sagt frá skoðun eins af þeim mönnum, sem
ritað hefir um þessi mál, Nikolous Basseches, en hann er talinn
gerkunnugur rússneskum málum. Greinar eftir hann hafa oft
birzt í flöteborgs Sjöfarts och Handelstidning.
. Skoðun Basseches er sú, að
hér sé um verulega stefnubreyt-
ingu að ræða. Skoðun sína rök-
styður hánn m. a. með því, að
seinustu mánuðina hafi orðið
róttæk breyting á skáldsagna-
gerð í Sovétríkjunum.'en skáld-
in þar verða að skrifa eftir fyr-
irmælum stjórnarvaldanna.
STALIN.
Fram til skamms tíma voru
styrjaldarmálin uppistaðan í
skáldsagnagerðinni, og a^oal-
söguhetjurnar voru menn, sem
sýndu sérstakan hetýuskap sem
hermenn eða skæruliðar. Nú er
endurreisnin eftir styrjöldina
orðin rauði þráðurinn í skáld-
sagnagerðinni og aðalsöguhetj-
urnar eru ekki lengur hermenn
eða skæruliðar, heldur verk-
fræðingar og verkamenn, sem
vinna sérstök afrek í þágu end-
urreisnarinnar. Ekki aðeins
skáldsagnagerðinni, heldur öll-
um áróðurstækjum ríkisvalds-
ins, er beitt til að auka áhuga
almennings fyrir endurreisn at-
ERLENDAR FRETTIR
Kæra Breta á hendur Albön-
um fyrir ólöglegar fcundurdufla-
lagnir á Korfusundi hefir nú
verið rædd á fundum Öryggis-
ráðsins seinustu daga. Bretar
krefjast skaðabóta fyrir mann-
og skipatjón, sem tundurdufla-
lagnir þessar hafa valdið þeim.
Albanir telja hins vegar, að
þeim hajfi verið tundurdufla-
lagnirnar heimilar. ,
Rússar hafa lagt til í Öryggis-
ráðinu að allar atomsprengjur
verði eyðilagðar og bönnuð
verði framleiðsla á þeim.
Bandaríkin ætla að leggja til,
að Þýzkaland verði hernumið i
40 ár.
Rússar hafa lýst yfir því, að
þeir telji sér ekki fært að eyði-
leggja þýzk herskip, sem þeir
ráða yfir, þar sem þeir þurfi á
þeim að halda. Samkvæmt
samningum við vesturveldin ber
þeim að eyðileggja skipin.
Frakkar hafa endufnýjað
kröfurnar um innlimun Saar-
héraðs, að Ruhr verði sett undir
alþjóðlega stjórn, og Þýzkalandi
verði skipt í smáríki.
35. blað
Brezki matvælaráöherrann gestur í Reykjavík

vinnulífsins og öðrum ráðstöf-
ununs til bættra lífskjara.
Basseches bendir á, að fyrir
styrjöldina hafi tvær megin-
stefnur tekizt á um völdin í
Russlándi. Önnur taldi heims-
byltinguna vera skilyrði þess, að
sósíalisminn gæti heppnast, og
\>ess vegna bæri Rússum að beita
allri sinni orku til að knýja fram
byltingav- í öðrum löndum. Hin
stefnan taldi, að hægt væri að
framkvæma sósíalismann í
Rússlandi, þótt aðrir stjórnarc
hættir ríktu annars staðar, og
það myndi einmitt verða honum
mest til framgangs, ef hægt væri
að sýna glæsilegan árangur í
RUsslandi. Stalin var forsvars-
maður síðarnefndu stefnunnar
og hún bar hærri hlut. Henni
var fylgt, allt þangað til að
styrjöldin hófst.
*Basseches heldur því fram, að
eftir styrjöldina hafi orðið
veruleg átök milli þessara
stefna. Sumir af foringjum
kommúnista hafi viljað nota
losið og upplaushina til að
koma sem flestum löndum undir
yfirráð kommúnista. Hinir hafi
hins vegar viljað legfv'a áherzlu
á að treysta það, sem hefði unn-
ist á stríðsárunum, og beita öll-
um kröftum að endurrei/nijjni
heima fyrir, því að það myndi
mest til framgangs fyrir sósíal-
ismann í framtíðinni, ef hægt
væri að benda á glæsilega fyrir-
mynd, þar sem rússneska stjórn-
arkerfið væri. Meðan verið væri
að koma þessu í kring, væri rétt
að ástunda góða sambúð við
aðrar þjóðir, einkum stórveldin,,
og ganga a. m. k. aldrei svo
langt, að það leiddi til friðslita.
Þannig myndu Rússar ge.ta
tryggt sér mesta erlenda aðstoð
við endurreisnarstarfið heima
Basseches telur, að Stalin
haíi nú sem fyrr verið forvígis-
maður þeirra, sem vildu fara
síðari leiðina, og því hafi hún
þorið,hærra hlut. Það sé hún,
sem móti stjórnmálastefnu
Sovétþjóðanna í dag og þangað
megi rekja' þá stefnubreytingu,
sem mest sé talað um. Allar lík-
ur séu til þess, að þeirri stefnu
vérði fylgt meðan Stalins njóti
við.Hins vegar verði erfiðara að
spá um það, hvort henni verði
fylgt eftir fráfall hans, en lík-
legt sé þó, að Stalín reyni að
tryggja sér eftirmann, er fy]gi í
fótspor hans. Basseches telur,
að Stalín muni helzt kjósa
Sjdanov sem eftirmann sinn.
Framsóknarvist
Skemmtísamkoma Pramsókn-
armanna í samkomusal Mjólk-
urstöðvarinnar annað kvöld,
byrjar með Framsóknarvipt kl.
8,30 atundvíslega. Þeir, sem ætla
að spila þurfa að vera komnir
að sjpilaborðunum þá, annars
er ekki víst að. þeir geti tekið
þátt í spilunum. Aðgöngumið-
arnir pantist helzt í dag í síma
2ý23 og sækist fyrir klukkan
fjögur á morgun í innheimtu-
stofu Tímans í Edduhúsinu við
Lándargötu.
Efri 'myndin er tekin á Reykjavíkurflugvelli í gær, laust fyrir klukkan 2,
rétt eftir að Strachey matvælaráðherra og föruneyti hans steig út úr
flugvélinni. Yzt til vinstri eru förunautar og aðstoðarmenn ráðherrans,
fyrir miðju standa brezki sendiherrann og Strachey ráðherra, en yzt til
hægri eru Agnar KI. Jónss^pn, skrifstofustjóri í utanríkismálaráðuneyt-
inu og brezkur flugforingi.
Neðri myndin var tekin í gær inn við
Höfða, sendiherrabústaðinn brezka.
John Strachey er í þann veginn að
ganga á milli tveggja bifreiða inn í
sendiherrabústaðinn.
(Ljósm.: G. Þórðarson).
SELFOSS FROSINN
INNI í HÖFN
Selfoss er nU tepptur í Kaup-
mannahöfn sökum ísa. Fór;
hann til Stokkhólms með síld.
í janúar og kom þaðan til Hafn-|
ar þann 23. Átti þar að fara;
fram lítils háttar viðgerð á!
honum, en síðan átti hann að,
fara til Antwerpen og hefja j
þaðan áætlunarferðir 13. þessa I
mánaðar.
Anne, leiguskip Eimskip, er
ekki enn komið til Kaupmanna-
hafnar frá Kristianssandi í Nor-
egi, Qg er þó bUið að vera sjö
daga á leiðinni.
Kom hér við á leið sinni
tii Kanada
í gærdag gisti einn af hinum kunnustu yngri stjórnmála-
mönnum Bretaveldis ísland. Var það John Strachéy, matvæla-
ráðherra jafnaðarmannastjórnarinnar brezku. Kom hann frá
Englandi um hádegi í gær í fjögra hreyfla flugvél, sem lenti á
Reykjavíkurflugvelli, og dvaldi hann hér til miðnættis, að ferð-
inni var haldið áfram vestur um haf til Kanada. En þírhgað
var heitið för þessa fræga manns, sem gegnir því ábyrgðarmikla
og vandasama starfi að sjá brezku þjóðinni fyrir nægjanlegum
matvælum á þessum erfiðu tímum.
Olíuburgeisar Só-
síalistaflokksins
ráðast gegn nýju
olíusamtökunum
Þeir vilja konia í veg fyrir, að þau dragi
verzlunina úr höndum erlendu hringanna
Olíuburgeisarnir í sósíalistaflokknum fara á stúfana í Þjóð-
viljanum í gær með nýja skröksögu um olíugeymana í Hvalfirði.
Uppistaða hennar er sú, að Staudard Oil sé að reyna að klófesta
olíugeymana þar og sé Vilhjálmur Þór, forstjóri S. f. S., umboðs-
maður félagsins hér á landi. Markmiðið sé þó ekki að reka þar
olíustöð, heldur dulbúna herstöð fyrir Bandaríkin.
Það þarf ekki að- taka fram,
að þetta allt er helber uppspuni.
Standard Oil hefir ekkert reynt
til að fá Hvalfjjarðargeymana
keypta og Vilhjálmur Þór er ekki
umboðsmaður þess félags. Hins
vegar hafa hin alinnlendu olíu-
samtök kaupfélaganna og út-
vegsmanna farið fram á að fá
geymana keypta til að reka þar
olíustöð til bráðabirgða eða
meðan verið er að koma upp ný-
tízku fullkominni" oliustöð á
öðrum stað. Það getur alltaf
tekið nokkur ár að koma slíkri
stöð upp og fái hin nýju olíu-
samtök ekki geymana í Hval-
firði gætu þau ekki starfað
nærri eins mikið fyrst um sinn
og ekki haft teljandi áhrif á
olíuverðið til hagsbóta fyrir út-
vegsmenn og aðra olíukaupend-
ur í landinu.
Eins og gefur að skilja eru
leppfélög olíuhringanna hér
(Framhald á 4. síðu)
Uppi fótur og fit aflugvellinum.
Það fór að kvisast um bæinn
i gærmorgun, að Strachey mat-
vælaráðherra Breta myndi vera
á leið til Kanada og hafa ein-
hverja viðdvöl í Reykjavík á
leið sinni vestur um haf. Litlu
síðar tilkynnti brezka sendi-
ráðið blöðum og fréttastofnun-
um hér, að flugvél ráðherrans
myndi lenda á Reykjavíkur-
flugvelli upp úr hádeginu. Var
nú uppi fótur og fit meðal þeirra
manna, sem hafa það að at-
vinnu, að svala forvitni almenn
ings, og flykktust blaðamenn og
ljösmyndarar suður á völlinn.
Varð nokkur bið á því, að ráð-
herrann kæmi, því að flugvél-
inni hafði seinkað, en veður var
gott og sólin skein í heiði; svo
að ekkert var að því að spóka
sig stundarkorn þarna við flug-
turninum.
Innan skamms sást" líka
til ferða flugvélarinnar, fjögra
hreyfla ferlíkis, sem glóði og
ljómaði i sólskininu. Er flugvél
þessi einkaflugvél Attlees for-
sætisráðherra. — Eftir nokkurt
hringsól yfir vellinum, renndi
hUn sér niður á brautina og
mjakaðist upp að flugturnin-
um með drunum miklum og
dynkjum. Var þá sendiherra
Breta hér á landi, Mr. Sheppard,
kominn til þess að fagna ráð-
herranum, ásamt mönnum úr
utanríkismálaráðuneytinu ís-
lenzka.
Einn af áhöfn flugvélarinnar
steig fyrstur út, en næstur kom
John Strachey og síðan tveir
förunautar hans og aðstoðar-
menn úr matvælaráðuneytinu.
— Ræddu þeir um stund við
brézka sendiherrann, en ljós-
myndaramir tóku til óspilltra
málanna við myndatökur. Síð-
an var gengið inn í einn skála
flugvallarstjórnarinnar, og þar
áttu blaðamennirnir «stutt við-
tal við ráðherrann.
Viðtal við matvœlaráðherrann.
— Það er hlýtt að koma tii ís-
lands Ur kuldunum í Englandi,
sagði ráðherrann fyrst alls, þeg-
ar hann hafði setzt á bekkinn
í skálanum.
— Hafið þér hér langa við-
dvöl? spurðu tíðindamennirnir.
— Ég legg af stað héðan um
miðnætti í nótt, svaraði ráð-
herrann. Ég á að vera kominn
til Ottawa fyrri hluta dags á
morgun, en þar mun ég ræða
um matvælamál við Kanada-
stjórn. Við kaupum í Kanada
hveiti, mjólkurafurðir, svína-
kjöt og fleira. Þegar ég hefi
lokið erindum mínum í Kanada,
fer ég til Bandaríkjanna í sömu
erindagerðum.
— Hyggizt þið ekki að kaupa
íslenzkar afurðir?
Ráðherrann brosti.
— íslenzka samninganefndin
er um þessar mundir í Lundúna-
borg, að semja um viðskipti
Breta og íslendinga. Við lítum
hýru auga til íslenzka lýsisins
og frosna fisksins, en hversu
mikið magn við kaupum, fer
auðvitað eftir verðlaginu.
—Hvernig er matvælaástand-
ið í Bretlandi um þessar mund-
ir?
— Matvælaframleiðslan íer
vaxandi. Að vísu hafa kuldarnir
og kolaleysið gert okkur slæman
grikk í bili. En við erum komnir
yfir hið versta núna.
Að lokum barst talið að síld
og síldveiðum. Þótti ráðherran-
um gaman að heyra, að þessa
dagana væri verið að veiða síld
í sjálfri höfn höfuðstaðarins að
kalla. Sagði hann, að við Bret-
land væri síld veidd á tveim-
ur stöðum — við Skotlands-
strendur og Austur-Anglíu,
sunnarlega á Englandi.
Hálfur sólarhringur á íslandi.
Þegar þessum samræðum var
lokið, stigu gestirnir upp í bif-
reiðar, sem biðu þeirra, og óku
með brezka sendiherranum
heim til bústaðar hans, Höfða
við Rauðarárvík. Fylgdust sumir
blaðaljósmyndaranna með og
tóku enn mýndir af ráðherran-
um, er hann gekk inn í sendi-
herrabústaðinn.
Ráðherrann snæddi síðan há-
degisverð hjá sendíherranum,
en að því búnu heimsótti hann
utanríkismálaráðherrann og for
sætisráðherrann í stjórnarráðið,
en fór með þeim fyrrnefnda til
Bessastaða á fund forseta ís-
lands.
Klukkan hálf-sex efndi rik-
isstjórnin til móttökuathafnar í
gamla ráðherrabUstaðnum við
Tjamargötu, og voru þar ráð-
herrarnir allir og ýmsir embætt-
ismenn.
í gærkvöldi hafði brezki sendi-
herrann boð inni, og voru þar
meðal annarra forsætisráðherra
(Framhald á 4. síðu)
Nú þyrfti að vera
a
Mokafli á Sandi, en
hraðfr> rstihúsið hefir
ekki undan
Sigmundur Símonardon kaup-
félagsstjóri á Sandi átti símtal
við tíðindamann Tímans. Sagði
hann, að ágætur afli væri nú
þar vestra. Hefir veríð gnægð
fisks að undanförnu á öllu svæð-
inu. frá Rifi að Öndverðarnesi.
Harma sjómenn vestra, að ekki
skuli vera komin höfn að Rifi,
svo að hægt sé að nýta til fulls
hin miklu auðæfi sjávarins.
í fyrradag reru sjö hreyfil-
bátar frá Sandi, 4—6 smálestir
að stærð, og fehgu mokafla, alls
34 smálestir. Sá bátnrinn, er
mest aflaði, fékk ellefu þúsund
pund, f gær voru allir bátar í
landi, þvi að hraðfþrystihúsið
hefir ekki undan að n^ta aflann,
nema tveir bátar kaupfélagsins,
sem veiða -í salt.
Artíiars, er skortur á salti á
Sandi, svo sem svo víða annars
staðar, en von er til, að salt
komi þanjjað innan skamms.