Tíminn - 02.04.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
í PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
) UITSTJÓRASKRrPSTOFUR:
| EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Símar 2353 Og 4373
APGREBDSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRD?STOFA:
EDDUHÚSI, Lindargöw 9 A
Sfml 2323
31. árg.
Reykjavík, miðvikudaginn 2. apríl 1947
64. blað
ERLENT YFIRLIT:
Vepr Trumans vaxandi
Ilann er talinn viss um sigur, oí' forseta-
kosningar færu frani nú
Fullvíst er nú taiiö, að Truman Bandaríkjaforseti myndi bera
sigur úr býtum, ef forsetakosningar ættu að fara fram á þessu
vori í Bandaríkjunum, en allt frá því í maí í fyrra og fram í
febrúar í vetur hafa republikanar verið taldir líklegri til að
verða hlutskarpari. Margt er það, sem veldur þessu breytta við-
horfi almennings vestra, en þó fyrst og fremst hin ákveðna stefna
í utanríkismálum, er Truman markaði, þegar hann mælti með
lánveitingunni til Grikkja og Tyrkja.
Margar ástæður valda því, að
þessi utanríkismálastefna Tru-
mans hefir hlotið mikið fylgi.
Bandarikjamenn eru stríðs-1
þreyttir og vilja gera öflugustu
ráðstafanir til að afstýra styrj-
öld. Þeir hafa mikla trú á banda
lagi sameinuðu þjóðanna sem
framtíðarúrræði, en telja það
enn svo nýtt af nálinni og van-
megnugt, að því sé ekki kleift
að leysa sum erfiðustu vanda-'
TRUMAN.
málin. Meðan svo sé, verði
Bandaríkin að taka að sér það
hlutverk að hindra ofbeldi
og yfirgang í heiminum.
Siðasta heimsstyrjöld hafi
hlotist af þvi, að lýð-
ræðisþjóðirnar leyfðu einræðis-
þjóðunum að vaða uppi, unz
komið var í ótíma; Japanir
fengu að leggja undir sigxMan-
sjúríu og Kína, ítalir Abessiníu
og Albaníu, Þjóðverjar Austur-
riki og Tekkóslóvakíu. Slikan
yfirgang verði nú að fyrirbyggja
í tíma og ekki sé síðar
vænna en að byrja 1 Grikklandi
og Tyrklandi.
Margir telja, að Bandaríkin
hafi ekki ósvipaða aðstöðu ríú
og Bretar og Prakkar, þegar
Spánarstyrjöldin hófst. Hitler
og Mússólíni smygluðu her-
mönnum sínum til Spánar til
að berjast gegn hinni löglegu
stjórn. Á sama hátt styðji Titó
og Dimitrof nú uppreisnarmenn
í Grikklandi. Hlutleysisstefna
Breta og Frakka leiddi til þess,
aö einræðið sigraði á Spáni og
viðnámsþróttur lýðræðisaflanna
þvarr víða, þegar úrslitin þar
voru séð. Það sé vitanlega ekki
hægt að sjá fyrir afleiðing'arn-
ar af stefnu Trumans í Grikk-
landsmálunum, en reynslan í
Spánarmáluhum sé gott vitni
ERLENDAR FRETTIR
Franco hefir tilkynnt að hann
muni leggja fyrir þingið frv. um
endurreisn konungdæmis á
Spáni. Ekki er þó ætlast til að
lögin komi til framkvæmda fyrr
en Franco leggur niður völd eða
deyr.
Marshall hefir deilt harðlega
á stefnu Rússa og Frakka varð-
andi friðarsamningana við
Þýzkaland. Telur hann þá ætla
Þjóðverjum of þröng kjör. Eng-
inn teljandi árangur mun enn
hafa náðst á Moskvufundinum.
um það, hver endirinn yrði, ef
Bandaríkin fylgdu nú sömu
hlutleysisstefnu og Bretar þá..
í einstaka blöðum Bandaríkj-
anna kemur þó fram gagnrýni
á utanríkismálastefnu Trumans.
T. d. bendir eitt blaðið á, að
Bandaríkin styðji Grikki og
Tyrki til verndunar olíuhags-
munum sínum í Arabíu, en þar
ætla Bandarikjamenn að reisa
storfelld olíuver. f einstaka
blöðum kennir hégómagirni. T. d.
segir eitt blaðið, að eftir hina á-
kveðnu ræðu Trumans sé talið
meira um hann en Stalin. Fram
til þessa hafi augu heimsins
hvílt á Stalin, en nú hvili þau
á Truman.
Sú ráðstöfun Trumans virðist
einnig eiga miklu fylgi að fagna,
að komið sé upp eftirliti með
því, að opinberir stárfsmenn séu
ekki fasistar eða kommúnistar
þ. e. s. „fimmtu* herdeildar"
menn. Þetta eftirlit mun þó
kosta mörg þúsund nýrra starfs-
manna og mörg hundruð milj.
dollara útgjöld , árlega. Allir
virðast sammála um, að fas-
istum eða kommúnistum sé ekki
treystandi til að gegna þýðing-
armiklum störfum, því að þeir
séu reyndir að því, að taka
meira tillit til erlendra aðila en
þjóðar sinnar. Ekkja Roosevelts
forseta, sem talin er túlka
stefnu manns síns, hefir lýst sig
fylgjandi því, að útiloka slika
menn frá opinberum störfum,
enda lýsti Roosevelt þvi yfir i
seinustu forsetakosningum, að
einu mennirnir, sem hann vildi
ekki þiggja neinn stuðning af,
væru kommúnistar og násistar,
því að þeir h'ugsuðu meira um
hag annarra ríkja en Banda-
rikjanna. Hins vegar hefir frú
Roosevelt og margt frjálslyndra
manna látið uppi nokkurn ugg
yfir því, að þessu eftirliti megi
misbeita og nota það gegn
miklu fleirum en raunverulega
sé ætlast til.
Fleira© en þetta tvennt, sem
nú er nefnt, hefir hjálpað til
að auka vinsældir Trumans.
Dregið hefir úr verkföllunum
og er það ekki sízt þakkað fram
komu Trumans í námumanna-
verkfallinu. Verðhækkanir hafa
orðið minni en við var búizt og
dregið hefir úr ýmsum vöru-
skorti, er gerði stjórn Trumans
mjög óvinsæla i þingkosning-
unum síðastl. haust.
Það hefir einnig hjálpað
Truman, að póliftík repubhk-
ana síðan þeir fengu þing-
meirihluta hefir valdið von-
brigðum. Þeim hefir gengið illa
að samríma loforð og efndir.
Þeir lofuðu lækkun ríkisút-
gjalda, en það hefir ekki sam-
rímst sterkum hervörnum og
djarfri utanríkisstefnu, er þeir
hafa lýst sig fylgjandi. Strax
eftir kosningarnar lofuðu þeir
20% almennri skattalækkun, en
almenningur lét sér fátt um
finnast, þótt skattarnir séu ó-
vinsælir, þar sem þeir ríku
hefðu hagnast langmest á þessu.
Nýlega hafa republikanir því
I breytt um stefnu og lofað 30%
skattalækkun á lágtekjumönn-
um og um 10% skattalækkun
á hátekjumönnum. Demókratar
hafa sýnt fram á með glöggum
(Framhald á 4. síðu)
Haglaust á fjölda jarða í Fljótshlíö og undir
Eyjafjöllum vegna Heklugossins
Stórfelldur niður-
skurður fyrirhug-
aður í Fljótshlíð
Frá Heklugosinu í fyrradag
Mynd þessi var tekin í fyrradag úr flugvél yfir eldstöðvunum í Heklu. Á
þykkninu og hvar reyksúlurnar þeytast þúsundir feta
myndinni sér á fjallið upp úr skýja-
i lof t upp.
(Ljósm.: Guðni ÞórSarson).
Aflabrögð austanlands
og noröanlands
Yfirlit Fiskifélags íslands
Eftirfarandi upplýsingar hafa Fiskifélaginu borizt um sjósókn
og aflabrögð austanlands og norðanlands á tímabilinu frá því
nnilir lok febrúar og fram undir lok marz.
Frá Hornafirði
voru farnir 15—16 sjóróðrar og
var afli yfirleitt góður, þó held-
ur tregari en. í febrúar. Gæftir
voru lengst af góðar. Nokkrir
erfiðleikar voru á því að hag-
nýta aflann, þar sem skortur
var á salti stundum og viða orð-
in mikil þrengsli í fiskhúsum.
Engin loðna hefir enn komið
en hefir orðið varf fyrir utan
Hornafjörð. Er talið að hún
muni koma upp að ef gerir haf-
átt. Afli Hornafj arðarbátanna
er mest allur stór þorskur.
Verkfall bílstjóra á
sérleyfisleiðum
í gærmorgun hófst verkfall
hjá bifr<sj,ðastórum á öllum.sér-
leyfisleiðum.
"Undanfarið hafa staðið yfir
samningar milli atvinnurekenda
og bílstjórafélagsins Hreyfill, en
samkomujag ekki háðst. Þar
sem Hreyfill hafði boðað verk-
fall frá 1. apríl, ef samkomulag
næðist ekki, hófst verkfallið í
gær.
Allar ferðir á sérleyfisleiðum
féllu því niður í gær, þar á með-
al ferðirnar milli Reykjavíkur
og Hafnarfjarðar. Verður svo,
þar til samkomulag næst í deil-
unni.
Atvinnurekendur hafa boðið
700 kf. grunnkaup á mánuði,
en bifreiðastjórar krefjast 750
kr. grunnkaups. Horfur á sam-
komulagi eru ekki taldar góðar.
Frá Djúpavogi
hefir aðeins einn bátur fariö
7 sjóferðir meö línu. Hefir hann
hann aflað um 25 smálestir.
Handfæraveiðar hafa ekki verið
stundaðar, enda tíðarfar ekki
vel lagað til þess. •
/
Frá Stöðvarfirði
hafa tveir aðkomubátar stund
að róðra með línu o'g hafa afl-
að sæmilega og voru gæftir góð-
ar framan af mánuðinum.
Frá Fáskrúðsfirði
voru farnar 15—20 sjóferðir
og aí'li verið góður og gæftir
yfirleitt góðar. Allur fiskur er
saltaöur þar og hefir nokkuð
verið pakkað nú þegar og flutt
til Reykjavíkur.
Frá Eskifirði
hefir enn ekki verið stúndað-
ur sjór, en haldið er áfram að
. (Framhald á 4. siðu)
Öskufall í Mýrdal
í gær
Hermabur veitir Brynj-
ótfi Bjarnasyni áverka
Engir hermeiin niega
liér ef tir f ara af Kefla-
víkurflugvellinum
Sá atburður gerðist um
miðnættið í fyrrinótt, að am-
erískur hermaður réðist á
Brynjólf Bjarnason, fyrv.
r^ðherra, og veitti honum
áverka. Einnig ætlaði hann
að ræna bílnum, sem Brynj-
ólfur var í, en konur, sem sátu
í bílnum, gátu afstýrt því.
Brynjólfur var nýlega stiginn
upp í bíl fyrir utan húsið Þing-
holtsstræti 19 og var að aka í
burtu, þegar ameriskur hermað-
ur kpm á vettvang.*Hermaður-
inn jpreif þegar til framhurðar-
innar og opnaði hana, réðist þar
næst að Brynjólfi, barði hann í
höfuðið og flæmdi síðan út úr
bifreiðinni. Að því loknu settist
(Framhdld á 4. síðu)
\
Heklugosið með minna
móti í f yrrinótt og gær
Síðari hluta dags á mánudag-
inn dró verulega úr Heklugosinu.
í- fyrrinótt og gærmorgun bar
mjög lítið á gosinu og litlar dun-
ur heyrðust frá Heklu. Þegar
leið á daginn í gær virtist gosið
færast í vöxt aftur.
í gær varð nokkurt öskufall í
Mýrdal. Öskufallið varð það
(Framhald á 4. siðu)
Merkiskona látin
Herdís Sigurðardóttir á
Varmalæk í Borgarfirði lézt að
heimili sínu síðastliðinn sunnu-
dag. Hún var fædd 1854, og því
orðin 92 ára. Banamein hennar
mun hafa verið inflúensa. Lá
hún aðeins stutta legu og hafði
vinnuþrek til hinztu stundar að
kalla.
Herdís var nafntogiuð dugn-
aðarkona. Hún bjó á Varmalæk
yfir sextíu ár. Maður hennar,
Jakob Jónsson, anlaðist 1912, og.
bjó hún eftir það með sonum
sínum, þar til nú fyrir einu eða
tveimur árum, að hún lét af
búsforráðum. Munu fáir hafa
átt sér lengri búskapa.rtíð.
Hejdís var ein hinna kunnu
Efstabæjarsystkina, dóttir Sig-
urðar Vigtiússonar bónda í Efsta-
bæ og víðar og Hildar konu hans
Jónsdóttur, Símonarsonar.
Öskufallið veldur bænd-
um í Fljótshlíð og undir
Eyjafjöllum þyngstu búsifj-
tnii. Haglaust má telja á 17
jörðum í Fljótshlíð og óttast
er um, að 9 þeirra nái sér
ekki aftur. Undir Eyjafjöll-
u\rt er haglaust á flestum
jörðum og Merkurjarðir eru
taldar í mikilli hættu. Á Rang-
árvöllum hafa þrjár jarðir
orö'ið mjög hart úti.
Innhlíðin eiug og eyðimörk.
Tíðindamaður blaðsins átti í
gær tal við Sigurjón Ólafsson
bónda í Kollabæ. Sagðist hann
hafa farið daginn áður inn Hlíð
alla leið að Barkarstöðum og
hefði landið, sem hann fór um,
verið eins og eyðimörk. Vikur-
lagið hjá Barkarstöðum, en þar
er það einna mest, er um 3V2
þumlungur að þykkt. í Múla-
koti og Múlahverfinu er álíka
miklð vikurfall, en þar er hann
meira ' blandaður ösku. Sagði
Sigurður, að ástandið á ösku^
fallssvæðinu hefði minnt sig
átakanlesgi á eyðingu Þjórsár-
dals, þar sem varla nokkurri lif-
andi skepnu sé þar lengur líft.
Þeir níu bæir i Fljótshlíð, sem
verst hafa orðið úti af öskufall-
inu, eru Fljótsdalur, Fljót, Bar-k-
arstaðir, Háimúli, Árkvöm,
Eyvindarmúli, Múlakot, Hlíéar-
endakot og Nikulásarhús. Átta
aðrar jarðir í Fljótshliðinni eru.
einni>í miög illa komnar af völd-
um öskufallsins. Þar er alveg
haglaust.
llag-laust undir Eyjaf jöllum.
Undir Eyjafjöllum má heita
haglaust á öllum bæjum og er
allur búpeíjingur þar á fullri
gjöf. Allþykíkt vikurlag hvíuir
þar yfir öllu. Verst eru Merkur-
jarðirnar ],eiknar, en þar mun
vikurlagið vera um tvo þuml-
unga. Er lítil von um nokkurn
gróður þar næstu sumur, en von
til þess að nokkur gróður geti
orðið á hinum jörðunum.
Á Rangárvöllum hafa þrjár
efstu jarðirnar orðið fyrir mjög
þungum búsifjum eða litlu betri
en innstu jarðirnar í Fljóts-
hlíð.
Niðurskurður undirbúinn.
í fyrradag fóru Bjarni Ásgeirs-
son atviní^umálaráðherra, Stein-
grímur Steinþórsson búnaðar-
málastjóri, ásamt þingmönnum
og sýsluii*anni Rangæinga, aust-
ur til að ráðgast við bændur um
það, hvernig ætti að snúast gegn
þeim vanda, er öskufallið hefir
skapað. Héldu þeir í fyrradag
fund að Múlakoti með bændum
úr Fljótshlíðinni. Sáu bændur
enga aðra leið en skera niður
allt sauðfé á fremstu bæjunum
í Hlíðinni og að verulegu leyti
af 8 öðrum.bæjum í Hlíðinni, en
koma hrossum' fyrir í haglendi
annars staðar. Er það«alls um
1800 fjár, sem ráðgert er að lóga.
Tjáðj Sigurjón blaðiruji að ekki
yrði þó byrjað að slátra fyrr en
eftir páska.
í gaw ætluðu þeir fimmmenn-
ingar að halda fund með bænd-
um undir Eyjafjöllum. Þar
munu menn hafa hug á að
komast hjá niðurskurði.
Hross rekin úr Fljótshlfö
og undan Eyjafjöllum.
í gær voru hross rekin í stór-
(Framhald á 4. siðu)