Tíminn - 01.05.1947, Blaðsíða 3

81. blað
TÍMEVN, fimmtndagiim 1. mai 1947
3
MálverkasýriLng
Magnúsar
Þórarinssonar
Hafið þið séð málverkasýn-
ingu Magnúsar Þórarinssonar?
Það er vel þess vert að líta þar
inn, því að það getur á ýmsan
hátt orðið efni til umhugsunar.
Magnús Þórarinsson frá
Hjaltabakka er ungur listamað-
ur og hefir ekki langan náms-
feril að baki. En hann er bæði
smekkvís og hugkvæmur og vel-
ur sér fjölbreyttari verkefni en
margir myndgerðarmenn okkar.
Nú sýnir Magnús 91 olíumál-
verk og rúmlega 60 vatnslita-
myndir. Þarna er því margt að
sjá.
Magnús hefir yndi af að festa
fegurð landsins á léreftið. E. t.
v. mætti eins kenna sum mál-
verk hans við fegurð himinsins.
Sýning hans gefur góða mynd
af sumarfegurð húnvetnskra
dala, en þar sést líka bláfjötur
ægis við klettótta strönd og
freyðandi löðrið á golgrænum
sjó við úfna hraunströnd vestur
undir jökli.
Ýmsum finnst að slík mynda-
gerð sé úrelt og gamaldags og
engin list síðan ljósmyndatækn-
in komst á hátt stig. Þeir um
það. En okkur mörgum finnst
að fegurð sé fegurð, hvað sem
slíku líður, auk þess sem gott
málverk er dýpra og efnis-
meira en ljósmyndin, þótt falleg
sé og vönduð.
Þessi sannindi þurfa svo
væntanlega ekki að særa feg-
urðarsmekk þeirra, sem bezt
finna fegurð í þeim málverkum,
sem eru sterklitir fletir með
ýmsri lögun. En ekki finnst mér,
að þeir listamenn þurfi endi-
lega að kalla sína mislitu
strendinga, hyrninga og kubba,
konumyndir eða neitt þess-
háttar.
Sumar myndir Magnúsar Þór-
arinssonar minna á það, að
myndlist og málarar eiga mikið
hlutverk, án þess að keppa við
ljósmyndavélina. Það er að
festa sannindi þjóðlifsins og
manneðlisins á léreftið í ljós-
um myndum og láta þær þannig
bera boðskap lífsins, alvarleg-
an, háleitan, spaugilegan eða
nístandi napran eftir atvikum.
Þar reynir á hugarflugið, and-
ann og innra líf sjáandans. En
þannig velur Magnús sér við-
fangsefni, að það hlýtur að
minna sýningargesti á þetta
hlutverk listarinnar.
Þessi viðfangsefni eru til
dæmis valin í myndunum: Út-
þrá, Bæn, íslenzk pólitík 1946,
Friður kominn á, Freisting o. fl.
Magnús Þórarinsson.
Það eru slíkar myndir og skáld-
, skapur þeirra, sem verka á
j hugsunina og ímyndunaraflið.
Ég held að hið háa Alþingi
ætti að skoða þessa sýningu, og
sé því alvara með að láta for-
setabrennivínið halflast, væri
athugandi, hvort ekki mætti
nota einhverja myndanna: Skál,
í dýraríkinu eða Freisting, sem
sérstakan. skrautmiða á umbúð-
ir þess, svo að siðurinn sé ekki
með öllu viðhafnarlaus. Myndi
það ekki spilla, að listamaðurinn
er sýslungi forseta sameinaðs
Alþingis.
Hér verður engu spáð um
framtíð þessa unga listamanns.
En sýning hans sannar það, að
hann er trúr fegurðinni og
finnur hjá sér köllun til að bera
þjóð sinni jákvæðan boðskap.
SÍíka menn þarf íslenzk þjóð.
Menningin krefst stöðugt spá-
manna, — þeirra, sem eru kall-
aðir til að flytja boðskap.
JÆér hefir þótt gott að sjá
sýningu Magnúsar. Þar hefi ég
notið fegurðar, orðið fyrir á-
hrifum, sem snerta tilfinninfe-
arnar og komið margt í hug. Þvi
þakka ég honum fyrir sýning-
una um leið og ég hvett aðra
til að líta þar inn.
Eins og títt er um unga menn,
vænti ég að hann eigi eftir að
gera enn betur seinna. Þess óska
ég okkur öllum.
H. Kr.
usdóttir land og byggði þar fyrst
lítið hús yfir sig og skölann.
Þar hóf hún kennslustarfið við
allsleysi veraldlegra fjármuna,
en allsnægtir menningaráhuga,
dugnaðar og listrænna hæfi-
leika. í því húsi hóf hún að
kenna ungum stúlkum kven-
legar iðnir og nokkuð i bókleg-
um fræðum. Efnin voru lítil og
kennslugj aldið lágt, svo að auð-
sætt er, að ekki hefir vakað von
um makræði eða háar tekjur
fyrir stofnanda skólans. En
smám saman óx vegur skólans,
og þar kom, að Alþingi veitti
forstöðukonunni lítilsháttar
styrk tvisvar eða þrisvar til að
auka húsakynnin og efla skól-
ann. Alls mun þó sá styrkur ekki
nema meðalárslaunum eins
manns, en kom þó að miklu
gagni í höndum hennar. — Nú
eru húsakynni skólans orðin
allmikil og rúmgóð, svo að
starfsskilyrðin hafa stórbatnað
og eru nú orðin viðunandi. Hús-
ið og skólinn er því að mestu
verk forstöðukonunnar einnar,
eins og þegar hefir verið frá
sagt. Henni hefir tekizt að reisa
af grunni myndarlegt mann-
virki af litlum efnum einungis af
því, að hún vann ótrauð án þess
að hirða um að' heimta launin
að kveldi eða meta hverja
vinnustund til fjár, — hinna
verðlitlu dýrtíðarpeninga, sem
allt of margir hlaupa nú kapp-
hlaup um. — En ungfrú Árnýju
eru samt að gjaldast verka-
launin, og henni gjaldast þau
í traustari mynt en bankarnir
hafa nú að bjóða, — þau gjald-
ast henni í starfsgleði og nautn
þess að sjá hugsjónir rætast.
Um menningarlega nýsköpun
er venjulega hljótt í landi voru
sem og um flest önnur þjóð-
þrifaverk, sem hafin eru yfir
stjórnmálaerjur og hagsmuna-
baráttu, þótt bumbur séu slegn-
ar fyrir stjórnmálaleiðtogum
fyrir það eitt, að þeir hafa forð-
að litlu einu af lausafé þjóðar-
innar úr hít eyðslunnar til ný-
sköpunar atvinnuveganna.
Sumir hljóta mikið lof fyrir
lítið, aðrir lítið lof fyrir mikið.
Reykjavik, 16. apríl 1947.
Gunnar Widegren:
Ráðskonan á Grund
Og svo löbbuðum við af stað.
Arthúr vildi nú sýna mér einhvern stað, þar sem
hann sagði, að sæist svo undur vel yfir vatnið. Hann
hafði einu sinni farið þangað með fólk úr kaupstaðn-
um, sem hafði viljað vaka til þess að hlusta á gaukinn
—, eitthvert félag var það vist. Þetta hafði verið
skömmu áður en ég kom í byggðarlagið, og það var
reyndar þá, sem hann heyrði þess fyrst getið, að von
væri á nýrri stúlku að Grund.
Einhverjir forsjálir náungar höfðu rekið þarna sam-
an bekk milli tveggja furutrjáa — ástarbekkinn, ka.ll-
aði Arthúr hann —, og því miður hlammaði ég mér á
þetta setgagn, án þess að gruna, að illt væri í aðsigi.
Arthúr kveikti í sígarettu, krosslagði fæturna, stakk
hendinni niður í buxnavasa sinn og sló klútnum sín-
um á tána á öðrum skónum — hann var 1 lakkskóm,
kerli mín, svo að hann þurfti ekki að skammast sín
fyrir að leiða athygli mína að fótabúnaði sínum. Svo
hóf hann upp raust sína og mælti:
— Veit Anna það, að, ég hefi hugsað mér að hefja
sjálfstæðan atvinnurekstur?
— Jesús minn, sagði ég. Hefir Arthúr hugsað sér
það? Þú ætlar þér svei mér ekki lítið. En ég hélt, að
það væri erfitt að byrja núna — eins og tímarnir eru.
— Það er einmitt þveröfugt, sagði Arthúr spekings-
lega, og það hélt ég, að Anna sæi undir eins. Ég hefi
lesið það í Kaupsýslutíðindunum, að það væri einmitt
á krepputímum, sem menn ættu að fitja upp á ein-
hverju nýju, endurbæta og endurskipuleggja, svo að
þeir séu búnir að öðlast reynslu og stæla kraftana í
baráttunni við erfiðleikana, þegar aftur koma betri
tímar. Og þetta hefi ég hugsað mér að gera.
— Svo-o, sagði ég. Er Arthúr svo fjáður, að hann
hafi bolmagn til þess?
— Það hygg ég, hélt Arthúr áfram. Ég fékk dálítið
eftir pabba sáluga, og dálítið vann ég í happdrætt-t
inu, og svo höfum við mamijia alltaf verið að aura
saman, þó að hvorugt okkar geti kallazt nízkt. Og nú
fæ ég bílinn hjá Svenssonsverzlun og tek að mér alla
flutninga fyrir hana. Við höfum lagt þetta niður fyrir
okkur, kaupmaðurinn og ég, og við komumst að þeirri
niðurstöðu, að báðir græddu á þessu fyrirkomulagi.
Ég get tekið að mér aðra flutninga jafnframt, ef svo
stendur á, og það hefi ég nú reyndar stundum gert
áður, en ég hefi ekki látið borga þann auka-flutning
nema endrum og sinnum.
— Eins og til dæmis, þegar nýjar vinnukonur hafa
komið að Grund, skaut ég inn í. Ég borgaði nefnilega
aldrei farið.
— Það væri náttúrlega ég, sem ætti að borga fyrir að
fá slíka farþega, svo marga ánægjustund hefi ég átt
hjá Önnu og Hildigerði, sagði Arthúr hlæjandi. En
svona er þetta nú, og ég byrja á eigin spýtur einhvern
næstu daga.
— Ég þakka þessi fallegu ummæli, sagði ég, og ég
leyfi mér að óska þér allrar farsældar, og ég vona, að
þetta fyrirtæki þitt blómgist. Einn góðan veðurdag
fréttist það kannske, að Arthúr hafi fest sér konu og
stofnað* heimili.
— Þetta dettur Önnu fyrst í hug, þegar hún heyrir
um fyrirætlanir minar, sagði Arthúr.
— Já, því ekki það, svaraði ég, staðráðin í því að
mæla nú á kænlegan hátt með Hildigerði — því ekki
það? Arthúr er bæði laglegur og duglegur, og það er
sjálfsagt mörg stúlka, sem þættist detta í lukku-
pott, ef hún gæti gert sér von um að verða frú Lund-
kvist.
— Segir Anna þetta? sagði Arthúr.
— Já — vist segi ég þetta, svaraði ég kotroskin, og
ætlaði einmitt að fara að víkja talinu að Hildigerði,
þegar Arthúr greip fram í fyrirmér:
— Og er þetta þá alvara? \
— Já, kjáninn þinn, sagði é£ og ók mér í sætinu af
ákafa, því að ég ætlaði að bæta við: og hlustaðu nú
á, hvað ég segi. En Arthúr greip aftur fram í fyrir
mér. Það var eins og mér hefði verið rekinn löðrungur.
— Anna mín — viltu þá verða konan mín? spurði
hann.
Svo tók hann utan um hönd mér, og ég get ekki neit-
að þvi, að hann var bæði fallegur og elskulegur á
þessu augnabliki. En samt sem áður fannst mér eins og
ástarbekknum hefði verið kippt undan mér og ég
skollið niður á hart og nybbótt bergið í smálenzku
hæðunum.
— Nei, elsku Arthúr minn — það er ekki hægt, sagði
ég með grátstafinn í kvérkunum. Mér duldist það ekki,
að ég hafði sjálf kallað þetta bónorð yfir mig og hér
um bil tælt vesalings Arthúr til þess*að bera fram
þessa — eins og þeir komast svo snilldarlega að orði
um sveitarstyrkina — óendurkræfu spurningu.
— Nei, góði Arthúr, það er ekki hægt, ég get það
ekki, stamaði ég í ráðaleysi. Það var kominn kökkur I
hálsinn á mér. Mig sáriðraði þess að hafa fitjað upp
á þessu. Ég var bæði reið og gröm við sjálfa mig.
— Hvaða þvættingur! sagði Arthúr, færði sig næi*
mér og tók stinningsþétt utan um mittið á mér —
taktu eftir þvi. Og hann svona fallegur! Gráttu ekki,
Getum afgreitt nú þegar
handsáðvélar „Nordland”
fyrir grasfræ.
Samband ísl. samvinnufélaga
Tilkynning
frá Síldarverksraiðjum ríkisins
Útgerðarmenn og útgerðarfélög, sem óska að leggja
bræðslusíldarafla skipa sinna upp hjá Síldarverk-
smiðjum ríkisins á komandi síldarvertíð, tilkynni það
aðalskrifstofu vorri á Siglufirði í símskeyti eigi síðar
en 15. maí næstkomandi. Sé um að ræða skip, sem ekki
hafa skipt áður við verksmiðjurnar, skal, auk nafns
skipsins, tilgreina stærð þess og hvort það geti hafið
síldveiði i byrjun síldarvertíðar.
Samningsbundnir viðskiptamenn ganga fyrir öðrum
um móttöku síldar.
Síldarverksmiöjur ríkisins I
TILKYNNING II
| um atvinnuleysisskráningu
Atvinnuleysisskráning samkvæmt ákvörðun laga
i nr. 57 frá 7. maí 1928, fer fram á ráðningarstofu
i | Reykjavíkurbæjar, Bankastræti 7 hér í bænum, dag- ;Í;
;; ana 5., 6. og 7. mai þ. á. og eiga hlutaðeigendur, er
óska að skrá sig samkvæmt lögunum, að gefa sig þar iíj
i | fram á afgreiðslutímanum, kl. 10—12 f. h. og 1—5 e. i|:
;; h. hina tilteknu daga. ;i:
; Reykjavik, 30. maí 1947.
Borgarstjórinn
í Reykjavík
TILKYNNING
Yfir sumarmánuðina verða skrif-
stofur vorar opnar frá kl. 9 f. h. til
kl. 4 e. m. aðra virka daga en laug
ardaga, þá frá kl. 9-12.
Mjolkursamsalan
o
o
o
o
o
O
O
O
O
O
o
o
O
o
O
O
<1
O
< >
O
O
o
< >
O
Hennar eina gleði.
Áttræð kona i Landskrónu varð
fyrir því mótlæti að yfirvöld bæjarins
bönnuðu henni að hafa kött. Hún
sneri sér þá til félagsmálaráðuneytis-
ins og baðst náðimar fyrir köttinn.
Það virtist e. t. v. hlægilegt við fyrstu
sýn að ónáða rikisstjórn með slíkum
hégóma, en þetta hefði hina mestu
þýðingu fyrir sig persónulega. Hennar
eini félagsskapur og eina gleði væri
kötturinn og yrði hún svipt honum
missti lífið tilgang sinn og siðustu
dagar hennar yrðu daprir og sorglegir.
— Svo sannar hún með ýmsum vott-
orðum, að nú orðið sé óþarfl að kvarta
um slæma lykt frá ksttinum, ains of
gert hafðl veriS.
Honum láðlst að hafa
negluna.
Fangi nokkur á brezku eyjunni
Wright notaði frelsi það, sem hann
hafði til að ganga um úti við, til að
stela róðrarbát, sem lá þar i fjöru.
Ætlaði hann að strjúka á bátnum, en
hann lak og kafði fljótlega undir hon-
um. Strokumaðurinn lagðist þá til
sunds og náði ljósduíli einu og hékk
á því í 17 klukkustundir. Þótti honum
vistin þar engu betri en á eyjunni.
Tundurspillir, sem fór þarna um af
tilviljun, bjargaði manninum.
Við yfirheyrsluna segði fanginn:
— Hefði bara karlskömmin, sem
bátinn á, ekki rifi* úr honum negluna.