Tíminn - 08.08.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Stmar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.l.
MTSTJÓRASKErPSTOFUR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Slmar 2353 Og 4373
AFGRFJÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDTJHÚSI, Llndargötu 9A
Slml 2321
31. árg.
Reykjavík, föstudaginn 8. ágúst 1947
142. blað
Afkoma landbúnaðarins
í Danmörku
Viðtal við H. Hauch landsþingsmann, forniann
3ainhands danskra búnaoarfélaga ©g formann
danska Btinaoarráosins
Á meðal þeirra mörgu góðu gesta, sem gist hafa land vort að
imdanförnu, var hópur norrænna þingmanna. í þeim hóp var
íormaður Sambands danskra búnaðarfélaga, forseti Búnaðarráðs-
ms danska, H. Hauch landsþingmaður. Tíðindamaður Tímans
notaði tækifærið til að eiga viðtal við hann um landbúnað Dana
meðan hann dvaldist hér.
Hauch hefir einu sinni áður seint og tími til vorannanna var
heimsótt ísland, en það var í naumur. Þegar það loksinr, kom,
sambandi við Alþingishátíðina var það gott, allt of gott, má
1930. Hefir hann setið á Ríkis- ef til vill segja, því að þurrkar
þingi Dana um áraraðir og auk og hitar hafa verið svo miklir,
þess gegnt ábyrgðarmiklum að í óefni horfði um skeið.
störfitm á vegum landbúnaðar- Byggi og höfrum var sáð seint
ins um áratugi og verið land- og vegna þess, að jörðin þorn-
búnaðinum sannkallaður mátt- aði mjög í hitunum, er líklegt,
arstólpi. að uppskera þessara kornteg-
i unda verði nokkru minni en
æskilegt er og þörf er á einmitt
nú.
Hið þurra og hlýja vor og
sumar olli því, að grasvöxtur
varð sáralítill og um skeið -var
það algengt að sjá kýrnar standa
hungraðar á sviðnum graslend-
um. Það hlaut aftur að hafa
eftirköst á þann veg, að mjólk-
urframleiðslan dróst saman.
Ennþá alvarlegri afleiðingar
hefir grasleysið þó vegna þess,
að einmitt nú, þegar erfitt eða
því nær ómögulegt er að afla
innfluttra fóðurtegunda, hefði
verið gott að geta uppskorið
verulegt magn af belgjurtaheyi
til vetrarfóðurs, en þetta brást
að mestu vegna þurrkanna.
Útlitið með uppskeru af róf-
um, kartöflum og nokkrum öðr-
um nytjajurtum, er aftur á móti
viðunanlegt e'ða gott, þótt sjúk-
dómar hafi herjað nokkuð, eins
og gengur þegar sumur eru hlý
og þurr.
Vinnuaflið.
— Er vinnufólkseklan mjög
tilfinnanleg fyrir íandbúnað-
inn?
— Þegar seint vorar, er þörf-
in fyrir vinnuafl meiri en ann-
ars, því verkin verða að vinnast
þótt til þess sé styttri tími en
venja er til.
Einn af þeim erfiðleikum, sem
að steðja, er einmitt skortur á
vinnuafli og svo verðið á því.
Meðan á stríðinu stóð, gerðu
menn ráð fyrir, að stórkostlegt
atvinnuleysi myndi ríkja fyrst
um sinn að lokinni styrjöld, en
þetta hefir reynzt á annan veg.
Þótt takmarkað magn hráefna
fáist, gleypir iðnaður og iðja
vinnuafiið. Aðgerðir allar eru
vinnufrekar, en við verðum að
gera viS hlutina, þvi fæstir hafa
efní á að kaupa nýtt, þótt það
fengist,
í sveitunum er færra fólk nú
en nokkru sinni, meðal annars
af því, að ósamræmið milli af-
urðaverðsins og kaupgja^dsins
er svo mikiS, að fjöldi bænda
sér hag sínum bezt borgið með
því að hafa sem fæsta menn í
vinnu,
Kaup ársmannsins er nú um
4000—5000 krónur, auk þeirra
fríðinda, sem vinnumenn fá,
fæði, húsnæði o. s. frv. og þetta
er há upphæS, þegar tekiS er
tillit til þess verSs, sem fæst
fyrir framleiðsluna. Hvort úr
kann að rætast með vinnuaflið,
fer eftir því, hve mikiS verSur
hægt aS kaupa af hráefnum til
þess aS halda iSnaSinum gang-
andi; en ef svo kynni aS fara,
að hagkvæmari viðskipti næð-
ust, og verð á búvörunum hækk-
TVEIR BRAUTRYÐJENDUR
PAIX BRIEM
amtniaður.
SIGURÐUR SIGURDSSON
búnaðarmálastjóri.
Brjóstlíkön tveggja hrautryöj-
enda afhjúpuö á Akureyri
Ilátíðleg athöfn vilf afhjúpun beirra
Afhjúpun brjóstlíkana af tveimur brautryðjendum Ræktunar-
félags Noröurlands fór fram í Gróðrarstöðinni á Akureyri síðastl.
þriðjudag. Brjóstlíkönin hafði Ríkarður Jónsson myndhöggvari
írert.
H. Hauch.
Haueh landsþingmaSur ber
nú alhvítt hár, en önnur elli-
mörk verSa vart á honum séS,
þótt hann hafi senn 71 og langa
og marga erfiðisdaga aaS baki,
og ennþá er hann þrunginn
starfsorku og stendur í. stór-
ræðum fyrir land sitt og þjóS.
Tíðindamaður Tímans hitti
Hauch að Hótel Borg og bað
hann frétta um ástæður danska
landbúnaðarins og viðhorfiS,
sem nú ríkir. ViS þessu brást
hann sem höfSingi og leysti úr
spurningunum meS þeirri festu
og ró, sem honum er í blóS
borin.
Uppskeruhorfurnar.
Þegar spurt er um árferðið,
tjáir Hauch, að uppskerubrest-
ur verSi.nokkur í ár. Undanfar-
in ár hafa bændurnir fengiS
góSa uppskeru og ekki er laust
viS, aS sumum hætti viS því aS
gleyma, aS þótt vel gangi um
skeiS, getur harSnaS í ári, svo
sem raun hefir á orðiS í þetta
sinn. Veturinn var óyenju harS-
ur, frosthörkur miklar, en þær
ollu því aS verulegur hluti
hveitisins eyðilagðist á ökrun-
um og svo fór eínnig með rúg-
•inn á sumum landssvæðum. Af
þessum ástæðum mun verða til-
finnanlegur skortur á korpí til
inanneldis á komandi ári og
verður að kaupa nokkur þús-
und smálestir, enda þótt byggi
verði blandað í brauðið i tals-
verðum mæli.
Eftir harSan vetur kom voriS
Slátrun hefst
Góö síldveiði
á Vopnafirði
Sama sem engin síld barst til
Siglufjarð'ar í gær, en til Rauf-
arhafnar bárust ca. 4000 mál
og svipaS magn til SeySisfjarðar
í gærkveldi. Síldin veiddist
einkum á Vopnafirði. Flugvél,
sem var í sildarleit sá allmikla
síld þar og vísaði skipum
þangaS.
Niðurgreiðslum hætt
ViSskiptamálaráðuneytið til-
kynnti í fyrrakvöld, að niður-
greiðslum á íslenzku smjöri
yrði hætt.
Jafnframt var tilkynnt, að
hætt yrði aS selja íslenzka
smjöriS gegn afhendingu
miSanna en í gegn miðunum
verður selt danskt smjör og
kostar þaS kr. 10.00 hvert kg.
Fjárfestingarleyfi þarf hér eftir
til allra meiriháttar framkvæmda
Undanþegin leyfum eru lítil íbúoarhús, útihús
l sveitum og framkvæindir, sein kosta ininna
en 10 þiís. kr.
í blöðunum birtast um þessar mundir auglýsingar frá Fjár-
hagsráði um hvers konar fjárfestingar, „hvort sem er til stofn-
unar nýs atvinnurekstrar, til aukningar á atvinnurekstri, hús-
bygginga, skipakaupa, skipabygginga, hafnar-, vega-, og brúar-
gerða, rafveitna og hvers konar annarra framkvæmda og mann-
virkja." Skal umsóknum um fjárfestingarleyfi í Reykjavík skilað
(il Fjárhagsráðs fyrir 15. þ. m., En utan Reykjavikur fyrir 25.
þ. m. Fjárfestingarleyfi þarf ekki aðeins til að hef ja framkvæmdir
heldur einnig til að halda áfram framkvæmdum, sem eru þegar
Hardy
Sumarslátrun hefst eftir
helgina og hefir framleiðsluráð
landbúnaðarins ákveðið að út-
söluverð skuli vera 16.90 kg.
Þetta verði gildir þó aðeins til aði frá því, sem nú er, myndi
mánaðamóta, en þá á nýtt verð ýmsum bændum frekar kleift
á lándbúnaðarvörur að ganga í að nalöa ' vinnuaflið eSa aS
gildi. I (Framhald á 4. slðu)
Thomas
á íslenzku
Fyrir nokkrum árum íslenzk-
aði Snæbjörn Jónsspn söguna
Tess eftir enska skáldið Thomas
Hardy. iíar sagan gefin át af
ísafoldarprentsmiðju og hlaut
hún miklar vinsældir.
Síðan Tess kom út íiaf a ýmsir
skorað á Snæbjörn að íslenzka
fleiri rit þessa höfundar. Nú
hefir Si\æbjörn fengið þýðing-
arréttinn á íslenzku á öllum
ritum Hardys. Munu allir bóka-
vinir fagna því. aS fá fleiri rit
þessa mikla skálds á íslenzku.
Nýlega heimsótti Snæbjörn,
sem nú dvelst í Englandi,
Dorset-héraS til þess aS kynna
sér sögustaSina í ritum Hardys.
Var hann þar gestur hjónanna
Ernest og Gertrude Bugler, sem
bæSi voru persónulegir vinir
Hárdys. Rómar Snæbjörn mjög
gestrisni þeirra hjóna. M. a.
óku þau meS hann um Dorset-
héraSiS, sýndu honum sögu-
staSina og skýrSu fyrir honum
eitt og annaS varSandi rit
Hardys.
Fyrst lék Lúðrasveit Akureyr-
ar göngulag, en því næst setti
Ólafur Jónsson, framkvæmastj.
Ræktunarfélags NorSurlands,
athöínina og lýsti tilhögun
hennar. Steindór Steindórsson
menntaskólakennari fiutti ræðu
um Pál Briem störf hans og
hugsjónir, en haniTvar einn að-
alstofnandi Ræktunarfél. Norð-
urlands og fyrsti formaður þess.
í lok ræðu sinnar bað Steindór
frú Þórhildi Líndal, dóttur Páls
Briem, að afhjúpa líkaniS og
gerði hún þaS.
Þá töluðu þeir Kristján Briem,
kaupmaður á Sauðárkróki og
Theódór Líndal hrm., og þökk-
uðu heiður þann sem minningu
Páls er sýndur. Á eí'tir ræðum
þeirra lék lúSrasveitin „Ég vil
elska mitt land."
Stytta Páls Briem stendur
norðan við Gróðrarstöðvarhús-
iö meö ásýnd mót austri.
Eitir afhjúpun líkansins af
Páli Briem var gengið til líkans
Sigurðar Sigurðssonar, sunnan
GróSrarstöðvarhússins. Þar
fiutti Hákon Bjarnason skóg-
ræktarstjóri ræðu um Sigurð
Sigurðsson og rakti tildrögin að
því, að brjóstlíkan af honum
hefði verið reist á'þessum stað.
Bað hann ungfrú Helgu dóttur
Sigurðar að afhjúpa líkanið.
Eftir að Helga hafði gert það,
flutti hún stutta ræðu og þakk-
aði fyrir hönd barnanna og
minntist föður síns meS nokkr-
um orSum. SíSan talaSi Stefán
Stefánsson bóndi á Svalbaröi og
afhenti hann líkanið Ræktun-
arfélagi Norðurlands til eignar
og varðveizlu. Fyrir þessa at-
höfn lék lúðrasveitin „Yfir voru
(Framhald á 4. siðu)
hafnar.
í reglugerðinni um störf fjár-
hagsráðs segir að ráðið ,skuli
svara leyfisbeiðnum svo fljótt,
sem við verSur komiS og skal
leitast viS aS eigi verði á svör-
um slíkar tafir að það hamli
framkvæmdum eða valdi erfið-
leikum fyrir leyfisbeiðanda."
Leyfilegt er aS ráSast i eftir-
farandi framkvæmdir, án leyf-
isbeiðna:
Heimilt skal, án fjárfestingar-
leyfis:
1. að gera mannvirki eða tæki,
sem eigi kostar meira í vinnu
og efni en kr. 10.000,00;
2. að byggja íbúiðairhús til
nota fyrir sjálfan sig eða skyldu
lið sitt enda sé húsið ekki stærra
en 350 rúmmálsmetrar og eigi
óeðlilega mikið i það borið' á
neinn hátt og húseigandinn
vinni að býggingu þess sjálfur
með skylduliði sinu, að mestu
leyti;
3. að byggja útihús á sveita-
bæjum eöa veirbúðj.r við sjó,
enda kosti framkvæmdir eigi í
sfni og vinnu meira en 50.000,
00 krónur.
Þær framkvæmdir, sem hér
?ru le'yfð»r verð.ur að tilkynna
til fjárhagsráðs mánuSi áður en
verkið hefst og fylgi ti'kynn-
ingunni nákvæm teikning og
áætlun um verð, fjármagn til
byggingarinnar og hverjir að
byggingunni vinna.
Fjárhagsráð' getur þó 'cannað
slíkar framkxvæmdir, ef, þáÖ
telur að þær séu óeðlileg sóun
á vinnu og efni eða a'ð sá, sem
hefir í hyggju a'ð byggja húsið,
hafi þess ekki þörf né skyldu-
lið hans.
Enn fremur getur ráðið stöðv-
að verkið eftir að það er hafið,
ef rangar upplýsingar hafa ver-
ið gefnar um stærð hússins,
fjármagn til þess .vinnuafl eða
annað, sem verulegu máli skipt-
ip strandar
Settur lögreglustjóri
Sií/urjón Sigurðsson, í'ulltrúi
lögreglustjóra hefir veriö settur
lögreglustjóri í Reykjavík frá 1.
ágúst að telja.
Eins og kunnugt er, hefir
Agnar Kofoed-Hansen látið af
embættinu og verið skipaður
flugmála'jtjóri ríkisins, en Sig-
urjón hefir verið fulltrúi lög-
reglustjóra um nokkur ár.
I gær strandaði sænska skipið
Karolia út af Kálfshamravík.
Skip þetta, sem er um 1000
lesta flutningaskip, var á leið
til Skagastrandar með salt. Tal-
iS er, aS takast megi aS ná
skipinu út á flóSi. Karolia kom
frá Raufarhöfn, þar sem þaS
losaði hálfan farminn.
FRÆG KONA
Fargjöld hækka
Nýlega gekk í gildi nú gjald-
skrá hjá bifreiðum á sérleyfis-
leiðum og langleiSum.
Fargjöldin hækka um nær
25 af hundraSi. Fargjöld 4 þess-
um leiSum hafa ekki hækkaS
síSan áriS 1945, en þá hækkuSu
þau um 7 af hundraSi.
Lögreglustjóri
kvaddur
Lögreglan í Reykjavík hélt í
fyrrakvöld samsæti til heiSurs
Agnari Kofoed-Hansen, er nú
hefir látið af embætti lögregíu-
stjóra.
Fór hóftð fram í Tjarnarcafé
og sátu það flestir löjíreglu-
menn, er ekki voru á verði eSa
i sumarleyfi.
Erlingur Pálsson yfirlögi-egiu-
þjónn stjórnaSi hófinu og flutti
ávar.,1 til Agnars frá lögreglu-
mönnum og mælti einnig fyrir
minni hans. Sigurjón SigurSs-
son, settur lögreglustjóri, flutti
ávarp fyrir hönd embættisins,
en Lárus Salómonsson lögreglu-
þjónn flutti Agnari . kvæSi.
Ýmsir fleiri tóku til máls, en
Agnar þakkaSi meS ræSu.
Erlingur Pálsson tilkynnti
einnig, aS lögreglumjgnn hefSu
ákveSiS aS gefa Agnari grip til
minningar um samstarfiS viS
hann.
Mynd þessi er af einni
ustu konu Breta í tennis, frú
Kay Manziels. Myndin var tekin,
þegar hún átti í höggi vió einn
erfiS'asta keppinaut sinn í
Wimbledonkeppninni fyrir
skömmu.
*••»