Alþýðublaðið - 22.06.1927, Blaðsíða 2

2
ALBYÐ UÖLaÐIÐ
\
ALÞÝBDBLAÐI8
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin írá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9'/a—lO'/a árd. og kl. 8—9 síöd.
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, sömu símar).
Spánarsamningurinn
og Krístján Albertsson.
Kristján Albertsson, arftaki
Magínúsar Magnússonar að rit-
stjórn „Varðar“, hefir tekið sér
fyrir hendur að halda uppi vörn-
um fyrir Spánarvínasamninginn
og pá, er stóðu að því, að hleypa
vínflóðinu aftur yfir pjóðina, og
fyrir alla pá, sem vilja um fram
alt halda í hann óbreyttan. Ný-
lega skrifaði hann heljarlanga
grein, sem átti að sýna ágæti
samningsins og líklega að vera
rothögg á öll andmæti gegn Spán-
arkúguninni.
Og Kristján fór að reikna. Hann
kemst að þeirri niðurstöðu, að æf
engir samningar hefðu verið gerð-
ir við Spánverja, þá hefðu Is-
lendingar tapíc) 100 kr. á bverju
skippundi fiskjar, sem selt er til
Spánar. Hann gerir ráð fyrir há-
tolli, sem allur hefði lent á selj-
endunum, Islendingum. Þetta
verður raunar nokkuð skrítin út-
koma, þegar þess er gætt, að sölu-
verð oezta fiskjarins er nú ekki
nema rúmar hundrað kr. skip-
pundið, og sá ódýrasti er undir
100 kr. Samkvæmt kenningu Kr.
Alb. hefðu íslendingar fengið um
eða innan við 10 kr. fyrir skip-
pundið af bezta þorski, ef Spán-
arsamningamir hefðu ekki verið
gerðir, en orðið að gefa með ö-
dýTari fiskinum, svo að Spánverj-
ar vildu láta svo lítið að taka við
honum. — Sér ekki jafnvel Krist-
ján sjálfur, hvílíkt firnabull þessi
álykrun hans er? Eða heldur hann,
að kjósendumir séu alment svo
óþroskaðir, að hann geti blekt þá
með svo augljósum rökvillum?
Og er þá siðavandari blaðanha
sjálfur svo spiltur, að hann kjósi.
að nota þá aðferð, ef hún gæti
á þann hátt haft einhver áhrif á
hugsunarlausasta hluta fólksins
rétt fram yfir kosningarnar ? Er
hann þá þar með að taka sér
Hilmar Foss sinn til fýrirmyndar
í því að láta þann tilgang einan
að reyna að sigra einhvern veg-
gnn í biii helga hvert blekkingar-
meðal við kjósenduma, sem finn-
anlegt er? — Að svo stöddu vill
Alþýðublaðið heldur gera ráð fyr-
ir því, að hann hafi ritað grein-
ina í iijótfærni og af þekkingar-
skorti, heldur en af öðrum verri
favötum, enda er hoaum ýmislegt
vei gefið, þegar hann er með réttu
eðli, þótt áiög íhaldsþjónustunnar
hafi leikið manninn feiknagrátt.
Fyrir utan það, hvílík fjarstæða
er að halda því fram, að þó að
Spánverjar hækkuðu eitthvað toil-
inn á íslenzka fiskinum, þá kæmi
sú hækkun öll niður á íslending-
um, — en það skýrist bezt með
því að athuga þá reginvitleysu, að
Spánverjar myndu nú ekki vilja
taka sumt af fiskinum nema fyr-
ir meðgjöf(!) —, þá er það stað-
reynd og þjóðkunnugt, að aldrei
hefir útgerðin verið í öðru eins
öngþveiti og síðan Spánarsamn-
ingurinn var gerður. Mesta afla-
árið, sem þjóðinni hefir hlotnast
frá landnámstíð, 1924, og annað
ágætisár í fylgd með því, 1925,
megnuðu ekki að draga stórút-
gerðina upp úr því feni, sem
hlutafélagabraskið hefir kafhleypt
henni í. Undir eins á næsta ári
er stærsta útgerðarfélagið, „Kveld-
úlfur“, og fleiri stórútgerðarfélög,
horfin af tekju- og eigna-skatts-
skránni og hafa ekki sézt þar
síðan. Það er ekki að undra, þó
að spurt sé: Hvaða gagn hefir
orðið að þeirri miklu fórn, sem
þingið Iét þjóðina færa fyrir stór-
útgerðina, þegar það samþykti
Spánarvínasamninginn að þjóðinmi
fornspurðri? Sú spurning á raun-
ar því að eins við, að gert sé
ráð fyrir því, að þeir, sem sam-
þyktu Spánarvínasamninginn, hafi
gert það vegna fiskverzlunarinn-
ar, en ekki vegna vinsins sjálfs
eða gróða á áfengissölunni, og
undir þeinr feldi hefir málið oft-
ast verið flutt og flækt fyrir þjóð-
inni. Annað mun heldur ekki hafa
þótt frambærileg ástæða. En nú
talar. Kr. Alb. um spænsku vínin
eins og hverja aðra verzlunar-
Vöru. A. m. k. eru orðin rituð í
þeim tón. Bannmenn, sem fylgt
hafa íhaldsflokknum hingaö til,
af því að þeir hafa ekki séð í
gegn um grímu hans, hljóta nú
að sjá, hvers vænta má úr þeirri
átt. Grímunni er kastað.
íhaldsstjórnin hefir þó ekki
reynst hugaðri en svo, þegar
menn, sem áður hafa fylgt henni
að málum, en ekki hafa viljað
fylgja andbanningastefnu „Varð-
ar“, hafa krafið skýringar á
grein þessari, að nún hefir svarað
á þá leið, að greinin væri skrifuð
á ábyrgð ritstjórans, en ékki
stjórnaTinnar. Þó hefir hún ekki
andmælt því opinberlega, að hún
sé sammála þeirri kenningu, er
blað hennar fh'tur um málið.
„Gott er að hafa tvo hvoftana
og rnæla sitt með hvorum." Svo
lítur út, sem íhaldsstjórnin sé ekld
að horfa í slíka „smámuni“,
þegar kosningamar standa fyrir
dyrum. Hér eiga við örðin, sem
Kr. Alb. notaði f þessari sömu
grein: „Hvaða orð tungunnar eru
nógu sterk til að láta í ljós
andstygð“, — réttmæta andstygð
á slíku athæfi, slíkum burði refa-
skinnskápunnar á báðum öxlum?
Kr. Alb. segir, að vitanlega séu
engar líkur til þess, að Spán-
verjar myndu vilja ganga að
samningum við oss á bannlaga-
grundvelli. Hvað getur hann full-
yrt um það? Hvað veit hann um
það, ef siíkt væri reynt í fullri al-
vöru, einkum ef áður væri gert
það, sem unt er, til þess að út-
vega nýja markaði fyrir fiskinn?
En hvað hefir verið gert til þess?
Hvernig hefir Ihaldsflokkurinn
unnið að útbreiðslu fiskmarkaðar-
ins, rneðan stjórn hans hefir setið
að völdum? Því er fljótsvarað,
enda öllum kunnugt. Þar hefir
híkt sama kyrstaðan og fram-
kvæmdaleysið og í flestum öðr-
um stórmáíum þjóðfélagsins, er
beðiö hafa úrlausnar og bíða
hennar enn þá fjögur árin næstu,
ef íhaldið fær að ráða.
Enn segir Kr. Alb., að fækkun
útsölustaða á Spánandnunum
væru samningsrof. Hvar stendur
það skrifað i þýðingu þeirri af
samningnum, sem Islendingum
hefir verið birt? Eða meinar hann,
að þýðingin sé fölsuð og að samt
hafi Jón heitinn Magnússon skrif-
að undir hana og látið birta þjóð-
inni hana í Stjórnartíðindunum?
Er pað meining yðar, Kristján Al-
bertsson? Eða vitið þér til, að
viðbótarloforð hafi verið gefin
Spánverjum a bak við tjöldin fyr-
ir hönd íslenzka ríkisins, — lof-
orð eða vilyrði, sem pjóðin hefir
verið leynd, um að útbreiða vínin
yfirleitt á fjölmennustu stöðum
landsins? Þér hafið oft predikað'
um drengskap fyrir öðrum blaða-
mönnum og stundum talað um,
að þér viljið „hvergi víkja hárs-
hreidd frá sannleikanum". Leyn-
ið þá heldur ekki sannleikanum
né gerist yfirhilmari svívirðuna-
ar, ef yður er kunn einhver sú
óhæfa í þessu máli, sem þjóðin
hefir verið leynd. Að öðrum kosti
standist þér varia við að skrýða
sjáífan yður postulaskikkjunni.
En ef þér vitið ekkert annað um
máiið en það, sem alþjóð veit,
þá eru orð yðar um, að fækkun
útsölustaða Spánarvinanna væru
samningsrof, staðleysu-stafir. Þá
eru þau vægast sagt sama bá-
biljan og hin kenning yðar, að
án Spánarsamninga myndu ís-
lendingar hafa skaðast um 100
kr. a hverju fiskskippundi, sem
nu er seit þangáð, og þá verða
að selja Spánverjum fiskinn und-
ir 10 kr. skippundið og gefa með
sumu af honum. Og hafi þetta
ekki verið annað en fleipur úr
yður eða til þess eins gert að
slá ryki í eugu kjósendanna fyr-
ir kosningarnar, þá getið þér
varla stært yður af blaðamensku-
siðgæöi yðar héðan af, nema
þér takið þann eina kost, sem
talist getur drengilegur úr þvi,
sem komið er: biðjið þjóðina fyr-
irgefningar á rökvillum yðar og
þaö heldur fyrr en síðar og lá'tiö
abrar slíkar ekki henda yður héð-
þn í frá. Þá fyrst eigið þér heimt-
ingu á, að íslenzka þjóðin taki
eittnvert mark á predikunum yðar
u*n drengilega blaðamensku. Að
öðrum kosti verðið þér að af-
saka, þó að öðrum verði að segjar
Byrji hann á að siðbæta sitt eigið
blab.
Kosningin í Árnessýslu.
Ihaldið otar þar frarn Einari
prófesson Arnórssyni og óþekt-
um bónda, sem sagt er að kall-
aður sé Va'ldimar. Einar er kunn-i
astur fyrir skattstjórn sína í
Reykjavik. Hann virðist líta svo
á, sem hann sé til þess settur
að Iáta óátalið, þótt ýmsir burg-
eisar eins og Jóhannes bæjarfó-
geti og „Kveldúlfur" séu ann-
að’nvort skattfrjálsir eoa því sem
næst. Áður var hann kunnur
fyrrr landsstjórn. Störf hans þar
hafa því miður ekki öll komiö
fram í dagsljósið, en þungar sak-
argiftir hafa verið á hann bornar
í biöðum ómótmælt. Það mun ó-
hætt að segja, að enginn, sem
þekkir Einar, kýs hann, en þar
sem fiestir Árnesingar munu
þekkja hann, munu fæstir þeirra,
kjósa hann.
Um Valdimar er óþarft að
ræða. Hann .myndi verða venju-
legt íhaldsgagn svo sem Hákon
i Haga eða Magnús Guðmunds-
son.
Áf hálfu „Framsóknar“-flokks-
ins verða í kjöri fyrr verandi
jafnaðarmaður Jörundur Brynj-
óifsson og fyrr verandi sjálfstæð-
ismaður og flokksleysingi Magn-
ús Torfason. Hinn fyrr nefndi er
nú orðinn rammasti afturhalds-
maður i hægra buxnavasa Magn-
úsar Guðmundssonar, þótt hann
vilji ^fleyta sér inn á þing á
„Framsóknar“-fIokknum. Á síð-
asta þingi barþist nann til dæmis
manna mest fyrir því að flytja
kjördaginn til sumarsins, er átti
að gera verkalýðnum, smábænd-
um og vinnufólki í sveitum ó-
hægara um kjörsókn. Eins og
fieiri umventir er hann hinn iil-
vígasti í garð sinna fyrri sam-
herja, og má því engan alþýðu-
mann henda að kjósa ltann.
Magnús Toríason má að vísu eiga
það, að hann hefir oft verið til-
lögugóður i garð alþýðunnar, en
eftir inngönguna í „Framsóknar"-
fiokkinn mun hann nú vera orðinn
sæmilega beizlaður í því efni og
verða að fylgja öðrum úr bænda-
íhaldinu.
Utan flokka er Sigurður Heið-
dai eða af sumum talinn frjáls-
lyndur. Hann taldi sig um eitt
sKeið jafnaðarmann, en vill nú
geta hagað seglum eftir vindi.
Ekkí er íylgi hans mikið austur
þar. *
Frambjóðandi Alþýðuflokksins f
Ámessýslu er séra Ingimar Jóns-
son að Mosfelli, sem er lands-
kunnur maður, mæta vel máli far-
inn og eitt hið mesta jþingmanns-
efrý, sem býður sig fram við
þessar þingkosningar. Hann hefir
emhuga fylgi alþýðunnar á Eyrar-
bakka og Stokkseyri og mikið