Tíminn - 15.10.1948, Blaðsíða 3

227. blað
TÍMINN, föstudaginn 15. okt. 1948.
3
Ragnheiður Jónsdóttir: \
Vaía. Saga fyrir börn og'
unglin^a. Stærð 143 bls. \
8X12 sm. Verð: kr. 20.00
innb. Útgefandi: Barna-
blaðið Æskan.
Ragnheiður Jónsdóttir og
Æskan hafa enn aukið einni |
fallegri bók við það, sem þær!
hafa lagt hinum yngri lesend |
um til undanfarin ár. Annars
mun þessi bók vera ósvikinn .
skemmtdestur fyrir hvern
sem er, hvað sem aldri líð-
ur. —
Hér eru engir reyfara-
kenndir og spennandi atburð ,
ir, Þess þarf ekki með til þess '
að frásögnin taki lesandann 1
föstum tökum. Hér er á ferð- i
inni lífsbarátta íslenzkra al-,
þýðubarna, sönn og rétt, og'
þá þarf ekki neinar æsifregn 1
ir og undraviðburð', svo að
sagan nái til hjartans.
Vaia er hin fátæka dóttir'
alþýðumannsins islenzka, |
með ríkan manndóm og,
brennandi framaþrá í brjósti. |
Sú þrá er svo göfug, að hún j
beinist að því að hefjast úr |
umkomuleysi fátæktarinnar
til þess að geta látið taka
mark á sér og orð-ð að l:ði,
en verður ekki að öfund-
sjukri löngun til að geta not-
ið stórgróða og lifað 1 auð-
sæld og óhófi i landi skorts
og fátæktar. Hin gáfaða og
duglega dóttir alþýðumanns-
ins kemst til þroska og sig-
urs, enda gædd' þeim gáfum
og. eiginleikum, sem eru ör-
uggur gæfuvísir.
Það er kostur þessarar bók-
ar, hvað hún er sönn. Sögu-
lietjurnar stánda jafnan í
sporum, sem hvert barn og
hver unglingur þekkir, þar
sem þau eiga að velja um hið
verra og betra, baráttu og
sigur af trúmennsku eða und
anhald og eftirlátsemi ves-
alla tilhneíginga.
Einn leiðan galla verð ég
að nefna á þessari ágætu
sögu. Þegar höfundurinn fylg-
ir börnum sínum austur í
sveitir sumarið 1940 er allt í
einu sem hin traustu tengsli
brestl og hin sannorða lýsing
á þjóðlífinu' fatist og höfund
ur hrapi heilan mannsaldur
niður í fortíðina, þangað sem
ekki þekktist að sitja til
borðs og matast með gaffli,
Kosið í nefndir

en hver sat á sínu rúmi og
át með sjálfskeiðungnum.
Ekki er þess þó getið, að not-
aðir hafi verið askar í stað
leirdiska.
Þetta ósamræmi er galli,
sem fjöldi lesenda mun
hnjóta um, en hefir þó í raun
og veru ekki mikla þýðingu
fyrir gildi bókarinnar al-
mennt. En óheppilegt er það,
ef sveitafólk fengi af þsesu
þá hugmynd, að greindara og
betra fólk lcaupstaðanna
héldi blátt áfram, aö svona
væri þetta í sveitum og ann-
að eftir því. Þó að óhætt
væri að láta sér slíkan mis-
skilning í léttu rúmi liggja,
veit ég ekki nema hann
kynni að hitta viðkvæma
bletti hjá einhverjum. Erfitt
er að sjá, að svona ósamræmi
geti verið nokkur ávinning-
ur, og því ættu höfundar að
sneiða hjá öþörfum leiðind-
um af slíkum tilefnum.
Ragnheiður Jónsdóttir er
stuttorð og gagnorð. Hún rek
ur söguþráðinn, aðalatriðin,
hversdagslega viðburði, sem
hafa örlagaríka þýðingu fyr-
ir þroska og lífsskoðun barn-
anna.
Það er áreiðanlega gott að
gefa börnum og unglingum
Völu til samfélags og fylgd-
ar. Þar er góður félagsskap-
ur og skemmtileg dægradvöl..
En hvers metur íslenzka
þjóðfélagið það, að skrifaðar
séu göfgandi skemmtibæky.r
handa börnum þess? Þykja
slíkir höfundar yfirleitt
rnenn með mönnum, þar sem
þeirra er min/:zt, sem komnir
eru lengst frá almannaleið-
um í myrkviði innfluttrar
listar?
Vala er ef til vill ekki mik-
ið skáldrit og alls ekki stór-
brotið. En það er sönn lýs--
ing á þroskabaráttu íslenzkra
barna á síðustu árum og gerð
af nærfærnum skilningi á
andlegu lífi hins unga fólks
og mótandi áhrifum hvers-
dagsleikans. Og er það ekki
góður skáldskapur?
Slíkar bókmennt:r eiga sér
tilgang og hafa hlutverki að
gegna. Þær glæða ábyrgðar-
tilfinningu eldri og yngri og
veita styrk hinum betri og
þroskavænlegri hneigðum
sinna ungu lesenda.
H. Kr.
Frá Aljdngi:
Fargjaldaívi!nun
á Hafnarfiarðarleið
Skólanemendur búsettir í Hafnarfirði og Kópavogs-
hreppi, sem nám stunda í Reykjavík, geta fengið
keypta farmiða, sem gilda í áætlunarbifreiðum póst-
stjórnarinnar á leiðinni Reykjavik — Hafnarfjörður,
með 50% afslætti.
Hver skólanemandi fær keypta allt að 50 farseðla á
mánuði eftir því hve oft hann fer á milli vegna náms-
ins.
Farmiðarnir eru til sölu á umferðamálaskrifstofu
póststjórnarinnar, Klapparstíg 26, 15. til 13. október og
síðan 27. til 29. hvers mánaðar meðan skólarnir starfa.
Nemendur skulu, þegar þeir kaupa farmiða, afhenda
vottorð frá hlutaðeigandi skólastjóra um að þeir stundi
nám í skólanum.
; Póst- og símamálastjórnm 8. okí. 1948
í fyrradag fór fram kosn-
ing þessara nefnda í samein-
uðu þingi:
í allsherjarnefnd: Jörund-
ur Brynjólfsson, Ásgeir Ás-
geirsson, Jón Gíslason, Ing- ,
ólfur Jónsson, Sigurður i
Bjarnason, Jón Sigurðsson og
Sigfús Sigurhjartarson. I
í þingfararkaupsnefnd: Páll
Zóphóníasson, Hannibal Valdi
marsson, S'gurður Kristjáns-
son, Sigurður E. Hlíðar og
Sigfús SigurhjartarSon.
í fjárveitinganefnd voru
kosnir í gær: Halldór Ásgríms
son, Helgi Jónasson, Sigurjón
Ólafsson, Gísli Jónsson, Pét-
ur Ottesen, Sigurður Krist-
jánsson, Ásmundur Sigurðs-
son og Lúðvík Jósefsson. i
Kosningu utanríkismála-
nefndar var írestað. ;
Á fundum deildanna í fyrra
dað var ko.sið í fastanefndir,
en ekki fleira gert. Kosning-
j ar fóru þannig:
' Efrz deiíd:
Fjárhagsnefnd: Hermann'
Jónasson, Guðm. I. Guð- i
mundsson, Björn Ólafsson, i
Þorsteinn Þorsteinsson og
Brynjólfur Bjarnason.
Samgöngumálanefnxl: Björn
Kristjánsson, Hannibal Valdi
marsson, Eiríkur Einarsson,
Þor.ste:nn Þorsteinsson og
Steingrímur Aðalsteinsson.
Landbúnaðarnef nd: Páll
Zóphóníasson, Guðm. I. Guð-
mund.sson, Þorsteinn Þor-
steinsson,- Eiríkur Einarsson
og Ásmundur Sigurðsson.
Sjávarútvegsnefnd: Bjorn
Kristjánsson, Sigurjón Á.
Ólafsson, Gísli Jónsson, Björn
Ólafs-son og Steingrímur Að-
alsteinsson.
Iðnaðarnef nd: Páll Zóp-
hóníasson, Sigurjón Á. Ólafs- i
! son, Gísli Jónsson, Björn ÓI-
j afsson og Steingrímur Aðal-
steinsson.
Heilbrigðis- og félagsmála-
nefnd: Páll Zóphóníasson,
Hannibal Valdimarsson, Gísli
Jónsson, Lárus Jóhannesson
og Brynjólfur Bjarnason.
Menntamálanefnd: Bern-
harð Stefánsson, Hannibal
I Valdimarsson, Eiríkur Einars
son, Björn Ólafsson og Ás-
: mundur Sigurðsson.
Allsherjarnefnd: Hermann
Jónasson, Guðmundur I.
Guðmundsson, Lárus Jóhann
esson, Þorsteinn Þorsteins-
son og Brynjólfur Bjarnason.
Neðri deild.
Fjárhagsr.efnd: Skúli Guð-
mundsson, Ásgeir Ásgeirsson,
Ólafur Thors, Auður Auðuns
og Einar Olgeirsson.
Samgöngumáíanefnd: Jón
Gíslason, Barði Guðmunds-
son, Sigurður Bjarnason,
Stefán Stefánsson og Lúðvík
Jósefsson.
Landbúnaðarnefnd: Stein-
grímur Steinþórsson, Ásgeir
Ásgeirsson, Jón Pálmason,
Jón Sigurðsson og Sigurður
Guðnason.
Sjávarútvegsnefnd: Halldór
Ásgrímsson, Pinnur Jónsson,
Sigurður Kristjánsson, Pétur
Ottesen og Áki Jakobsson.
Iðnaðarnefnd: Páll Þor-
steinsson, Gylfi Þ. Gíslason,
Sigurður E. Hlíðar, Ingólfur
Jónsson og Hermamx Guð-
mundsson.
Heilbrigðis- og félagsmála-
nefnd: Helgi Jónasson, Gylfi
(Framhald á 6. síðu).
iaia ver
Tvö bráðabirgðalög.
Á þriðjudaginn var fjórum
fyrstu stjórnarfrumvörpun-
um útbýtt á Alþingi.
Tvö af þessum frumvörpum
eru samhljóoa bráðabirgða-
lögum frá þessu sumri. Önn-
ur eru heimildarlög um inn-
ílutning á síldarbræðsluskip-
inu Hæringi, en þeirra þurfti
með, þar sem skipið er eldra
en 12 ára, þó að heimiid lægi
fyrir til kaupa á slíku skipi.
Hin eru heimildarlög fyrir
stjórnina að láta ríkið semja
um kaup á hinum 10 togur-
um, sem auglýstir hafa verið
og jafnframt að taka „allt
að 30 millj. kr. lán, er greiðist
upp þegar skipin verða seld.“
Frv. um hvalveiðar.
Þriðja frumvarpið er um
hvalveiðar. Er það frumvarp
í samræmi við alþjóöareglur
og samninga, þó að slík lög-
gjöf hafi verið óþörf á íslandi
þegar hvalveiði var ekki
stunduð frá landinu. Segir í
frumvarpinu, að óheimilt sé
að veiða:
„a. hvalkálfa og hvali, sem
kálfar fylgja,
b. tilteknar tegundir hvaía
og hvali undir tiltekinni
lágmarksstærð, eftir því
sem atvinnumálaráðu-
ráðuneytið ákveður nán-
ar í reglugerð með hlið-
sjón af alþjóðasamning-
um um hvalveiðar, sem
ísland er eða kann að
gerast aðili að.“
í greinargerð segir þó, að
friðunarákvæðin samkvæmt
b-lið, „myndu eigi ná til smá-
hvalaveiða þeiri'a, sem tíðkast
jhafa hér við land, t. d. fyrir
i Vestfjörðum.“
j Frumvarpiö er þannig gert,
að ekki þarf lagabreytinga
i við, þó að samningsákvæðum
i um hvalveiðar sé breytt, héíd-
' ur getur atvinnumálaráöu-
i neytið gert hina nýju skipan
! gildandi með breyttri reglu-
gerð og þykir það hagkværú-
j ara en að lögfesta núgildaridi
j samningsákvæði.
Frv. um Menningarsjóðs.
j Fjórða frumvarpið er um
jtekjur Menningarsjóðs, og er
jþess efnis að tryggja honum
jákveðnar lágmarkstekjur ár-
j lega, 60 þúsund krónur rrieð
; fullri verölagsuppbót, og skál
j það, sem skorta kann á þess-
j ar tekjur hverju sinni, tekið
af gróða áfengisvei’zlunar-
innar. Frumvarpinu fylgir , í
greinargerð yfirlit um star'f-
semi Menningarsjóðs, og er
það birt á öðrum stað her í
blaðinu.
AUGLÝSING
um umferð í Reykjavík
Bæjarstjórn Reykjavíkur hefir með tilvísun 7. gr. um
ferðalaga nr. 24 frá 1941 samþykkt að Miklabraut skuli
teljast aðalbraut og njóta þess forréttar, að umferð bif-
reiða og annara ökutækja frá vegum, er aö henni
leggja, skuli skilyrðislaust víkja fyrir umferð aðalbraut
(>
•(>
o
O
(»
n
<>
(-
o
(•
o
o
(*
o
o
o
o
(»
<*
(»
1»
ar.
Ennfremur hefir verið ákveöinn einstefnuakstur á
eftirtöldum götum, sem hér segir:
Bergstaðastræti: milli Laugavegs og Skólavörðustígs
frá suðri til norðurs.
Veghúsastíg: frá vestri til austurs. Þetta tilkynnist
hér meö öllum, er hlut eiga að rnáli.
Lögreglusjórinn í Reykjavík, 15. okt. 1948.
Sigurjón Sigurðsson
♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦*>♦«
P —
SSund skólanemenda
I:
II hefst í dag í Sundhöll Reykjavíkur og veröur frá kl.
« 10 árdegis til kl. 4,15 síðdegis, alla daga nema laugar-
daga og sunnudaga. Fullorðnir hafa aðgang að Sund-,
II hölinni fram til kl. 1 þó að sund skólaixemenda standi,
yfir, en frá kl. 1—4,15 komast þeir aðeins í bað. Börn
og unglingar fá ekki aðgang að sundhöllinni meðaix
sund skólanemenda fer fram.