Tíminn - 12.03.1949, Blaðsíða 7

55. blaff
TÍMINN, Iaugardaginn 12. marz 1949
7
Ágííst Strindbcrg'
(Framhald af 4. síðu).
af því aff einhver sálarleg
þvingun eða farg hvílir á hon
um, er hann ekki skilur sjálf-
ur.
Öðru bregður fyrir úr fari
hans þar sem hann lýsir til-
f inningum sínum gagnvart
náttúrunni, að vori til, þeg-
ar fjölskyldan gat verið úti
í sveit. „Vorkoman var tími
dásamlegrar undrunar. —
Þegar hið dökka skaut jarðar
lá nýgreftrað undir hvítu og
skæru sóltjaldi eplatrjánna,
þegar túlipanarnir glitruðu í
austrænni litadýrð, þá virt-
ist honum hátíðlegt að ganga
í blómagarðinum, hátíðlegra
heldur en að ganga undir
próf og í kirkju, að jólaguðs-
þjónustunni meðtaldri".
Samhliða þroskaðist Strind
berg mjög óðfluga. Ó1 hann á
gelgjuskeiði sínu mjög aldur
sinn út á víðavangi og „Rob-
inson“ og Indíánasögur ollu
honum leiða á námsbókun-
um.
Árið 1886 byrjaði Strindberg
á „Tjánstkvindans son“ var
hann þá hátt á fertugs aldri,
(hann er fæddur 22. jan.
1849). Er því hugsanlegt að
mikið af sjálfsskoðun hans,
sé fremur litað af því hvernig
hann var þá, en því, hvernig
hann hafði verið. Þó er það
alls ekki víst, því að framar
öllu skýrist andleg þroskun
hans á þá lund, er hann sjálf
ur skýrir hana, og því næst
er nauðsynlegt er um börn er
að ræða að miða ekki við það
sem orðin segja, því að hæfi-
leikar barna til að lifa lífinu,
til að gleðjast og þjást eru
svo hraðvirkir og svo sterk-
ir, að aðrir, þ. e. a. s. hinir
fullorðnu geta ekki fylgzt
með, jafnvei þegar um þeirra
eigin börn er að ræða; og enn
fremur verður að gæta þess,
að æskulífsatvikin verða að
jafnaði þá lifandi í vitundar-
lífinu þegar menn síðar
„þarfnast" þeirra. Að lokum
eru æskulífsatvikin ekki neitt
verulegt samkvæmt skilningi
fulltíða manns, en aðeins
leiftur, þar sem vængir hug-
hrifanna snerta sálina með
skugga sínum; — — þegar
ljósið er skært og platan
næm, þarf aðeins eitt augna-
blik til þess að myndin verði
skýr.
Þegar því Strindberg segir:
„Hann kom skelkaður inn í
veröldina og lifði í sífeldum
ótta,“ þá er engin ástæða til
eða að hann aðeins „nálgað-
ist hið óþekkta með titrandi
ótta,“ Þá er engin ástæða til
að rengja hann. Við þetta bæt
ist, að af skáldskap hans er
kunnugt, aö hann var maður,
er skildi aðra og átti hæfi-
leika til að þjást með þeim.
Þegar ótti barnsins rénaði,
kom hann auga á óréttlætið
í heiminum. í skólanum varð
hann að kenna á stéttamis-
mun, á heimilinu á manna-
mun, og á báðum stöðum varð
hann fyrir barðinu á rangs-
leitninni; í skólanum af því
að hann var fátæklingssonur,
heima af því að faðirinn
kvæntist í annað sinn og
stjúpan felldi sig ekki við
hann. Athvarf hans í þessum
raunum var að lesa, einkum
náttúruvísindarit. Hann
komst í ýmis konar óheppileg
kynni bæði við karla og kon-
ur, og ollu þau honum tor-
tryggni gagnvart öðrum
mönnum. Eins og svo margir
r.ðrir æskumenn, er staddir
eru á hverfanda hveli, tign-
aði hann og tilbað Hamlet og
jafnvægi hans mátti ekki
minna vera. Hann prédikaði
í kirkju einni þegar hann var
í lærðu deild menntaskóla
en þegar hann lauk stúdents
prófi sínu 1867 átti hann opn
ar margar leiðir, en allt hans
líf var á hverfanda hveli.
Stúdentsárin í Uppsölum
voru honum mjög óhamingju
söm. Hann var peningalaus
og átti í mesta basli. Hann
náði heldur aldrei prófi af því
að hann átti ekki þrek til að
einbeita sér við vísindastarf-
semi, er þolinmæði krafði.
Þá ætlaði hann sér að verða
lýðháskólakennari og honum
tókst að ná sér í stöðu í
Stokkhólmi. Nú auðnaðist hon
um að sjá skólann að ofan,
og sú sjón þjáði hann ekki
minna, en þegar hann var
sjálfur nemandi, en jafn-
framt hafði hann heimilis-
kennslu á hendi hjá ýmsum
fjölskyldum af æðri stéttun-
um. Á þeim stigum hitti hann
lækninn doktur Axel Lamm,
er ráðlagði honum að vara sig
á ímyndunarafli sínu og að
leggja stund á læknisfræði.
Hann fluttist síðar til doktors
Lamms til að kenna tveim
drengjum hans og stundaði
nám jafnframt. Þetta bless-
aðist heldur ekki. Áreiðan-
lega að ósekju var efnafræö-
istilraun metin ógild við próf.
Það var árið 1869. Og nú lék
i honum hugur á að leggja inn
á aðrar brautir. Lífslöngun
hans og sjálfsvitund kollsigldi
hann. Hann lifði í róman-
tískri trú á sjálfan sig og hug
J sjón sína fann hann í „Ræn-
ingjum“ Schillers, er hann
vildi koma fram í sem leik-
ari, auðvitað án þess að hafa
áður komið fram þ, leiksviði.
Hann hafði tröllatrú á fólk-
inu og vildi frá leiksviðinu
slöngva vei-hrópum sínum
i yfir þjóðfélagið. En honum
misheppnaðist á leiklistar-
| brautinni. Hann var aðals-
1 maður er hafði of mikið á
hjarta og var jafnvel leikþul-
ur við síðustu leiksýninguna
; er hann var við riðinn.
I Vegna áhrifa dr. Lamms
i skrifaði hann í „Aftonblad-
et“ (kvöldblaðið), en skorti
frelsi til að rita eins og hann
vildi. Grein um réttindi
kvenna var skorinn nýr stakk
ur, svo að hún réttlætti og
varði í stað þess að ráðast á.
I Hann var mjög taugaveikl-
aður og örvingla um þessar
mundir, geröi tilraun til að
' fyrirfara sér og lifði mjög ó-
reglulega.
Framh.
Beztu stnðiiings-
mcnii..........
(Framhald af 5. slðu).
Reki því nokkrir áhrifa-
mikinn áróður fyrir því, aff
i ísland gangi í Atlantsliafs-
banðalagið, eru þaff íslenzku
, kommúnistarnir. Það á við
hér þaff sama, sem sagt hefir
, verið um kommúnista annars
staffar, aff þeir séu beztu og
áhrifamestu áróðursmenn At
lantshafsbandalagsins.
Fyrir þá, sem vilja skilyrðis
Iausa þátttöku í Atlantshafs-
bandalaginu, er áróður Þjóð-
viljans hinn mesti fengur.
Hann sýnir ótvíræðan áhuga
voldugra erlendra aðila fyr-
ir íslandi. Hann sýnir hætt-
una, sem felst í varnarleys-
inu, og gcrir hana sennilega
meiri í augum sumra en hún
raunverulega er. Aff því leyti
| er hann hættulegur. Að því

*«jjjjjjj«j:::jjjjj:::jjjj:jjj:jjjjjjjjjjj:jjjjjjjjjjjjj«
«
«
«
::
Útvegum gegn teyfum frá Bretlandi og Bandaríkjunum |
alls konar |
♦♦
Rafmagnsheimilistæki |
svo sem
•KÆLISKÁPA
ELDAVÉLAR
ÞVOTTAVÉLAR
STRAUVÉLAR
HRÆRIVÉLAR
ÞVOTTAÞURRKARA o. m. fl.
Allt frá heimskunnum verksmiðjum. Leitið upplýsinga hjá
oss, áður en foér festib kaup annars staðar
«
♦♦
♦♦
«
♦»
♦♦
«
♦♦
«
♦♦
«
«
«
8 *Sam[and íó £S
ciwivinnu
Véla4eil<t' £'wi 7080
M
H
a^Ct {}
s
!:
♦♦
♦♦ , . ..
« ' «
« «
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦«♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦< !»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦<
3éLrtíf
Skíðaferðir í Skíðaskálann
laugardag kl. 2 til baka kl. 6.
Sunnudag kl. 9 og kl. 10. Parið
frá Austurvelli og Litlu Bílastöð-
i’ini. Parmiðar þar og hjá L. H.
Möller til kl. 4 á laugardag. Selt
við bílana ef eitthvað óselt.
Skíð anámskeiö stendur yfir.
Kennsluskírteini hjá Möller og í
Skíðaskálanum.
Skíðafélag Reykjavíkur
SKIPAUTG6RÐ
RIKISINS
M.s. ODDUR
fer frá Reykjavík til Austur-
landsins í byrjun næstu viku.
: Viðkomustaðir Hornafjörður,
Djúpivogur, Breiðdalsvík, Fá
skrúðsfjörður, Reyðarfjörð-
ur, Nor,fjörður, Raufarhöfn
og Kópasker. Vörumóttaka
árdegis í dag og árdegis á
morgun.
slepptu, er það ekki nema til
aff brosa að því, þegar flokks
bræffur Thorez og Togliatti
þykast vera aff þjóna íslenzk
um málstaff og brigzla öffrum
um landráff.
1 X+Y
Kaupfélög, búnaðarfélög
athugið
Pantanir í GRASFRÆ og SÁÐHAFRA
þurfa að hafa borist oss fyrir
31. marz n.k.
Samband \s\. samvinnufélaga
'iidóLemmtun
vo
verður n.k. mánudag kl. 9 e. h. í Trípólíbíó.
Kynnír verður Haraldur Á. Sigurðsson, leikari.
Dagskrá:
1. íþróttir kvenna: Ben. Jakobsson.
2. Einsöngur: Magnús Jónsson.
3. Listdans: Frú Rigmor Hansson og nemendur.
4. Gamanvísur: Lárus Ingólfsson, leikari.
5. Tvísöngur: Brynjclfur Ingólfsson og Magnús
Jónsson.
6. Listdans: Frú Rigmor Hansson og nemendur.
7. Leiksýning: Skugga-Sveinn, lhuti úr 3. þætti,
7. Leiksýning: Skugga-Sveinn, hluti úr 3. þætti,
Aðgöngumiðar seldir í Bækur & Ritföng, Austur-
stræti 1.
Stjórn K. R.