Tíminn - 01.10.1949, Blaðsíða 3

211. bíað
TÍMINN, laugardaginn 1. október 1949
3
Kristján Gestsson á Hreðavatni
Fimmtudagskvöldið þann
22. sept. s.l. barst sú sorgar-
fregn um sveitina að Kristján
á Hreðavatni væri dáinn.
Hann fór um morguninn að
heiman ásamt sonarsyni sín-
um, alfrískur í Svignaskarðs
rétt, þar sem hann átti
að gera skil. En á heimleið-
inni er hann ætlaði á bak
hesti sínum hjá Grafarkoti,
hrökk hann af hestinum og
var þegar dáinn.
Kristján var fæddur 21.
des. 1880 að Tungu í Hörðu-
dal í Dalasýslu sonur Gests
Jónssonar bónda þar og konu
hans Kristínar Magnúsdóttur.
Kristján lærði ungur tré-
smíði. Vann hann nokkur ár
að þeirri iðn og var talinn
vandvirkur og góður smiður.
En hann undi ekki í Reykja-
vík. Sveitin heillaði hann og
hann hvarf heim aftur og
hóf búskap á fæðingarjörö
sinni, Tungu í Hörðudal.
Giftist hann þar eftirlifandi
konu sinni Sigurlaugu Daní-
elsdóttur frá Stórugröf í Staf-
holtstungum. Voru þau þrjú
systkinin í Stórugröf, Sigur-
laug, Guðmundur, síðar bóndi
í Svignaskarði mikill athafna-
maður og bóndi 'sem kunnugt
sér alltaf hilla undir nýja
umbót þega einni er lokið.
Kristján sléttaði allt túnið á
Hreöavatni og jók mikið við
það, hann sléttaði mikið í
eyjunum svo að nú er mest-
allur eða allur heyskapur
rekinn með vélum. Hann
byggði mjög myndarlegt stein
hús og öll peningshús og hey-
hlöður.
Kristján var mjög gestris-
inn og hafði yndi af að veita
gestum sínum. Hann rak um
mörg ár veitingasölu á Hreða-
vatni bjó þar margt manna
í tjöldum en þáði beina á
Hreðavatni, margir dvöldu og
heima eftir því sem húsrúm
leyfði. Var þá oft erfitt og
erilsamt fyrir húsmóðurina.
Hugsa ég að enginn geti gert
sér í hugarlund, hvaö þau
Hreðavatnshjón lögðu hart að
sér oft og tíðum og gerðu
mikið fyrir gest og gangandi
fyrr og síðar.
Um fjöldamörg ár hefir
verið mj ög gestkvæmt á Hreða
vatni og er enn þá. Heim-
iliö oftast verið mannmargt,
börnin mörg og margt vanda-
laust fólk. Til þess að veita
þessu stóra heimili forsjá,
þurfti bæði dugnað og fyrir-
er, og Helgi bóndi í Fróðhús- hyggju. Kepptu þau á tíma
um, eru þeir bræður báðir bili um rausn og framkvæmd-
dánir. ir Guðmundur og Guðbjörg í
En það kom að því að Svignaskarði og Sigurlaug og
Kristján festi eigi yndi held- Kristján á Hreðavatni.
í Tungu. Þótti honum þaö Kristján á Hreðavatni gegndi
afskekkt og innilokað og vorið ýmsum trúnaðarstörfum fyrir
1913 keypti hann Hreðavatn sveit sína, var hann um mörg
í Norðúrárdal, þar sem hann ár í hreppsnefnd og fulltrúi
hefir búið síðan til dauöa- Norðurárdalsdeildar í Slátur-
dags. Árferði var þá vont sum félagi Borgfirðinga. Hann var
arið 1913 eitt m’esta óþurrka- félagslyndur og skildi mæta-
sumar, en vorið 1914 eftir- vel þörf fólksins fyrir að vinna
minniiega vont. Garnaorma- saman. Hann lagði gott til
veiki var þá á hástigi í sauð- allra mála og var ævinlega
fénu svo að það féll unnvörp- reiðubúinn til hjálpar, þegar
um. Misstu margir bændur að einhvers þurfti með, hvort
í Norðurárdal mikið af sauð- sem átti að leysa þá hjálp
fé og horfði óvænlega um af- ' af hendi á félagslegan hátt
Á víðavangi
fljótt. Okkur fannst Kristján
vera svo ungur enn þá og
vildum fá að nj óta samfylgdar
hans lengur. Við þökkum þér
Kristján fyrir samfylgdina,
fyrir drenglyndið og fyrir það
umbótastarf, sem þú hefir
unnið á jörð þinni og i félags- SeSý ílokkurinn, að reynslan
lífinu. Við óskum að gæfan kafi sýnt, „að fjármálaráð
ENGA HÆKKUN
TIL VEGA FEAMAR
Sjálfsíæðisflokkurinn gerir
það að kosningamáli, „að
auka völd fjármálaráðherr-
ans yfir greiðslum úr ríkis-
sjóði frá því sem nú er.“
fylgi konu þinni og börnum
ykkar, og að blessun hvíli yfir
jörðinni ykkar, eins og þú
hefðir óskað að hvíldi yfir
sveitinni þinni ef þú hefðir
herra skortir mjög völd í þess
um efnum gegn öðrum flokk-
um, sem miklu minni áhuga
hafa en Sjálfstæöisfiokkur-
inn fyrir háfleygri meðferð
nú mátt mæla. Heitar bæn- 1 ríkisfjár.“
ir okkar og góður hugur fylgir
þér yfir til fyrirheitna lands-
ins.
Blessuð sé minning þín.
Sverrir Gíslason
Fáein kveðjuorð
Það er svo sem auðséð á
þessu, að flokkurinn ætlar sér
alltaf að hafa fjármálaráð-
herrann, svo vel sem það
hefir nú gefizt.
En eftir á að hyggja, hefir
þó fjármálaráðherrann alltaf
haft vald til að mótmæla og
,fara, ef hann sætti sig ekki
| við þá stefnu, sem þingið
Mér hnykkti við, er ég | mótaði. Það hefir aldrei borið
heyrði hið sviplega andlát. á því, að f jármálaráðherrar
míns gamla og góða vinar, j Sjálfstæðisflokksins teldu sig
Kristjáns á Hreðavatni. Vissi þurfa að neita slíku.
ég vel, að hann var tekinn! En satt að segja, hefir
að reskjast — og eitt sinn sparnaðaráhugi Jóhanns f jár-
skal hver deyja. En hann var‘málaráðherra helzt komið
komu margra bænda.
eða leitað var til hans sér-
Kristján fór ekki varhluta staklega.
af þessum vágesti, og vitan- | Þau Kristján og Sigurlaug
lega kom það hart við hann eignuðust 6 syni og eina dótt-
eftir flutningsár og marghátt ur, dóttirin dó ung, en syn-
aöa erfiðleika sem búferla- irnir komust allir upp. Hafa
flutningi fylgja. jþeir fengið gott uppeldi og
Hi-eðavatn er mjög glæsi- menntun eftir kröfu tímans,
leg jörð og telja margir að en auk þess hafa þau alið
það sé með fegurstu upp dreng sem nú er að vepöa
stöðum á landinu. Hér undi ’ fullorðinn. Þar að auki hafa
Kristján sér vel og gerði garð- jýmsir ungir og gamlir átt
inn frægan. Ekki vantaði það athvarf hjá þeim Hreðavatns
að ýmsir höfðu ágirnd á Hreða hjónum um lengri og skemmri
vatni og oft mun Kristján tíma. Synir þeirra eru Daníel
hafa átt þess kost, að selja bóndi og skógarvörður á
það fyrir mjög hátt verð. Hreðavatni, Gestur starfsmað
Hreðavatn er frekar erfið bú-
jörð og þegar Kristján
kom þar, var það lítt ræktað
og túnbætur smáar.
Kristján kom miklu til
leiðar á Hreðavatni. Hann
var mikill umbótamaður og
hafði glöggt auga fyrir því,
sem fór vel. Merkur bóndi
sem var honum nákunnugur
sagði eitt sinn við mig að
sig undraði hverju hann hefði
komið í framkvæmd. Kristján
flasaði ekki að neinu, hann
virtist vera frekar hæglátur
og hafði stundum til að segja
að hann ætlaði að gera þetta
eða hittt á morgun eða hinn
daginn. En Kristján missti
ekki sjónir á þörf umbótanna,
þö að þær yr5u ekki fram-
kvæmdar í dag eða á morgun
í honum bjó hið sanna eöli
umbótamannsins, sem ekki
gefst upp þó á bjáti í dag eða
á morgun, hann grípur tæki-
færið tii framkvæmdánna
hvenær sem það gefst og
ur hjá Kaupfél. Borgf., Hauk-
ur læknir í Reykjavík, Magn-
ús bóndi í Norðtungu, Ingi
mundur í Svignaskarði og
Þórður bóndi á Hreðavatni,
svo og uppeldissonur Reynir,
við nám í Reykjavík.
Kristj án var hæglátur mað-
ur og lét ekki mikið yfir sér,
hann var ekki að trana sér
fram eða að sækjast eftir
mannviröingum. En hann átti
traust samfylgdarmanna
sinna og vináttu. Kristján
var fríður sínum og snyrti-
mennj, framkoman aðlaðandi,
þýð og lcurteis. Hann hafði
mikið *yndi af söng og hljóm-
list og var glaður í vinahóp.
Það verða margir sem minn
ast Kristjáns á Hreðavatni í
dag, þegar að hann er bor-
inn til hinstu hvíldar.
Við sveitungar hans minn-
umst hans og söknum hans,
vinar og starfsbróöur um 36
ára skeið, okkur kom ekki til
hugar að kallið kæmi svona
svo ríkur af manndómi og
þrótti, að þar var enn af
miklu að taka. Og svo hættir
okkur alltaf við að hlífa sjálf-
um okkur við þeirri hugsun,
að lífið geti á hverri stundu
svipt okkur því, sem við höf-
um mestar mætur á.
Og Kristján er harmdauði
öllum, sem nhtu þeirrar gæfu
í lífinu að kynnast honum
að ráði, — og því meir, sem
þeir kynntust honum lengur
og betur. Það er reynsla mín
af okkar kynningu um fulla
tvo áratugi. Hið hógværa yfir-
lætisleysi, glaðværa góðvild,
skapfesta hans og drenglyndi,
öflúðu honum aúðveldlega
þess trausts og þeirra vin-
sælda, er hann hlaut í svo
ríkum og vaxandi mæli, allt
til hinstu stundar. Þess vegna
hafa allir vinir hans mikils
að sakna við fráfall hans.
Norðurárdalurinn er nú
þessa daga að missa ýmsa
drætti úr sínum sumarhýra
svip. Það er saga, sem árlega
endurtekur sig. En þeir koma
aftur í hinn fagra dal með
nýju vori. Hitt eigum við örö-
ugra með aþ sætta okkur
við, við andlát Kristj. á Hreða
vatni, hversu miklu þessi blóm
lega byggð hefir verið svipt
af því heillandi svipmóti úr
yfirbragði sínu er í hugum
okkar hefir verið samofin
henni og okkur hefir fundist
ómissandi i heildarmyndina:
Manndómur og mannkostir
íbúanna í baksýn af fegurð
og gæðum náttúrunnar.
En merkið stendur, þó mað-
ur falli. Ævistarf Hreðavatns-
bóndans heldur áfram af
sjálfu sér að bera öldnum og
óbornum ávexti sína. Mann-
dómur hans og mannkostir
lifa í niðjunum. Og svo verður
það nú eins og ávallt — þeg-
ar allt er komið í kring, —
þá er það þeim, sem eftir
lifa, slðasta huggunin og
mesta hamingjan, að hafa
átt góðan mann aö missa.
Blessúö sé minning Krist-
jáns á Hreðavatni.
Bjarni Ásgeirsson
fram í því, að hann ætlaöi 9
milljónum minna til vega,
brúa og síma í sveitum á
þessu ári, en ákveðið var á
Alþingi.
Þetta er víst helzt hægt að
skilja svo hjá Sjálfstæðis-
mönnum, að þeir hugsi sér
að sjá til þess, að Jóhann
verði ekki píndur hér eftir
til að greiða meira en hann
vill til framfaramála úti um
land, en þar eru hin einu mál,
sem hann hefir verið borinn
ráðum í.
Bergur Jónsson
Málaflutningsskrifstofa
Laugaveg 65, sími 5833.
Heima: Hafnarfirði, sími 9234
SÖSIALISTAR OG
LANDBÚNAÐURINN
Það mega kommúnistar
eiga, að þeir reyna ekki að
skreyta sig með miklum lof-
orðum í landbúnaðarmálum
í þessum kosningum. Þó að
Jóhannes úr Kötlum skrifi
langhunda um kröfur um nýtt
landnám, þykir ekki ástæða
til að taka það upp í kosn-
ingaávarp. Hins vegar gerir
flokkurinn myndariega á-
lyktun um ódýrar kartöflur
og er það stefnumál.
★
EINA ÓSKIN
Alþýðuflokkurinn hefir í
kosningaávarpi sínu eina ósk
í sambandi við landbúnaðar-
mál, en hún er sú, að fram-
leiðsla bænd>nna lækki í
verði. Hitt er ekki athugað,
að fyrsta skilyrðið er þó, að
framleiðslan falli ekki niður
og nógir fáist til að vinna
við hana.
En hvað þarf Alþýðuflokk-
urinn að vera að hugsa um
slíkt. Það er ekki nema í samr.
við annað hjá honum að lofa
vörum, en hirða hinsvegar
ekkert um, þótt þær verði ó-
fáanlegar. Stefna Alþýðu-
flokksins er nú yfirleitt sú,
að lofa því, sem flokkurinn
með verkum sínum gerir ó-
framkvæmanlegt.
VILJA IIELDUR
LÁTA META ORÐ
EN EFNDIR
1 kosningaávarpi Sjálf-
stæðismanna skírskota þeir
til ályktana landsfundar síns.
Eins og menn muna voru þar
gerðar ályktanir um innflutn-
ing ýmsra landbúnaðartækja,
og jafnframt því, sem flokk-
urinn hefir látið suma þing-
menn sína flytja þær á Al--
þingi, — í máttlausu áíykt-
unarformi, — hefir hann lát
ið ráðherra sina og fulltrúa
í fjárhagsráöi drepa þessar
sömu íillögur, þegar til al-
vörunnar kom.
Hins vegar er þó ekki
neitt vísað til þess í kosn-
ingaávarpinu.
Sjálfstæðismenn vilja held-
ur láta þjóðina dæma sig
eftir orðum og yfirlýsingum
en efndum og framkvæmdum.
Þeim er það sannarlega vor-
kunn.
★
SAMIR VIÐ SIG
Mbl. segir, að það
sem Ilalldór Kristjánsson hafi
skrifað í Tímann, veki eftir-
tekt en það veki ekki at-
hygli. Þetta myndi þykja góð
skrítla annars staðar, hvort
sem nokkur tekur eftir því
í Mbl. eða ekki.
★
NÚMER 3
í stórráði íhaldsins var
rætt um verðleika manna.
Ólafur Thors hafði mesta
hylli vegna síns léttleika og
leikarahæfileika. Næstur að
verðleikum var Bjarni Ben.
eða að minnsta kosti þótti
ekki annað fært.
Reis nú upp deila mikil
hver skildi hljóta þriðja
sætið og voru ýmsir tilnefnd
ir og varð engin niðurstaða.
Gall þá við rödd í hópn-
um: Enginn hefir nú reynst
okkur betur en Geiri. Get ég
ekki séð að tryggja beri
nokkrum flokksmanna kosn
ingu ef Ásgeir á ekki að fá
fullan stuðning. Sættust
menn nú á að enginn væri
íhaldinu nauðsynlegri en Ás
geir og var því fullt sam-
komulag um að hann værí
vel komin að þriðja virðing-
ar sætinu í herbúðum íhalds
ins.
Ilíonskviða og Odysseifs-
kviða í þýðingu Sveinbjarnar
Egilssonar. Þetta eru heims-
ins frægustu söguljóð, gefiií
út i sérstaklega fallegri og
vandaðri útgáfu.
Nýtt söngvasafn (nótur)
handa skólum og heimilum.
Gefið út að tilhlutun fræðslu
málast j órnarinnar.
Búvélar og ræktun, hand-
bók fyrir bændur éftir Árna
G. Eylands. Félagsmenn, sem
gerast áskrifendur, geta feng
ið bókina með sérstökum kjör
um.
Bréf í»g ritgerðir Stepans G..
I.—IV. b. Heildarútgáfa á rit-
um Stephans í óbundnu máli
Athugið’- Nýir félagsmenr.
geta enn fengið allmikið ,ai:
eldri félagsbókum, alls 4C;
bækur fyrir 160 kr.
Bokaiítgáfa usnni^si'ðs
og ÞjQðvinafélagsins