Tíminn - 25.11.1949, Blaðsíða 3

255. blað
TÍMINN, föstudaginn 25. nóvember 1949

/ slendingajDættir
L
«5
Minningarorð: Valtýr H. Valtýsson
héraðslæknir á Kleppjárnsreykjum
I dag verður til moldar bor-
inn Valtýr H. Valtýsson, hér-
aðslæknir á Kleppjárnsreykj-
um. Hann lézt í Reykjavík 18.
þ. m. af völdum hjartasjúk-
dóms, er hafði þjáð hann und
anfarin tvö síðustu ár.
Valtýr H. Valtýsson var
fæddur 16. júní 1902 í Volda
á Mæri i Noregi. Hann var
sonur Helga Valtýssonar, rit-
höfundar á Akureyri, og konu
hans Ieverine, f. Iörheim.
Valtýr læknir lauk stúdents
prófi í Noregi vorið 1924. Um
tveimur árum síðar fluttist
hann til Reykjavíkur og hóf
nám í læknisfræði við Há-
skóla íslands og lauk þaðan
embættispróf í þeirri grein
árið 1932.
Fyrstu héraðslæknisstörf-
um sínum gegndi Valtýr um
eins árs skeið í Stykkishólms-
héraði og Flateyj arhéraði.
Síðan var honum veitt hér-
.aðslæknisembættið í Hróars-
tunguhéraði, og gegndi hann
því embætti 7 ár. Meðan
hann var þar héraðslæknir
dvaldi hann eitt ár í Noregi
við framhaldsnám og kandi-
datsstörf. Haustið 1941 var
honum veitt Hólmavíkurlækn
ishérað, og gegndi hann því
embætti 6 ár eða til hausts-
ins 1947. í ágústmánuði það
ár kenndi Valtýr hjartasjúk-
dóms þess, er nú hefir dreg-
ið hann til dauða. Eftir það
treystist hann ekki til að hafa
á hendi svo erilsamt og erfitt
embætti sem Hólmavíkurhér-
að er. Fékk hann því lausn
frá því embætti og var veitt
héraðslæknisembættið í Klepp
j árnsreykj ahéraði haustið
1947. Því embætti gegndi
hann síðan til dauðadags.
Hinn 5. febr. 1932 kvæntist
Valtýr læknir eftirlifandi
konu sinni, Steinunni Jó-
hannesdóttur, hjúkrunarkonu
úr Skáleyjum á Breiðafirði,
hinni ágætustu konu af merk
um breiðfirzkum ættum. Þau
hjónin eignuðust tvö börn,
sem bæði eru á lífi: Regin,
sem nú er 13 ára, og Kol-
brúnu Rögn, nú 10 ára. Auk
þess tóku þau hjónin fóstur-
barn, sem nú er 3 ára.
Ég, sem þetta rita, kynnt-
ist Valtý lækni og fjölskyldu
hans eftir að hann varð hér-
aðslæknir í Hólmavík. Þau
kynni urðu okkur Valtý og
fjölskyldum okkar til ánægju,
og myndaðist upp úr þeim
kynnum góð vinátta, sem
hélzt síðan.
Heimili læknishj ónanna í
Hólmavík var rómaö fyrir gest
risni og hjálpsemi. Áttu þau
hjónin bæði sinn þátt í því,
frúin vegna einstakrar ljúf-
mennsku og hann vegna trygg
lyndis síns, sem var ríkur
þáttur í skapgerð har> og
kom æ betur í ljós við aukin
kynni.
Valtýr læknir var að upp-
lagi fáskiptinn maður og dul-
ur i skapi. Hann flíkaði ekki
tilfinningum sínum. En við
nánari kynni kom í ljó»;, að
hann var rikur tilí*nninga-
og mannkostamaður. Ég hefi
áður drepið á, að hann var
tryggur vinur vina sinna Hann
var einnig hjálpsamur við þá,
sem bágt áttu, og kom það
oft fram í starfi hans. Hann
bjó líka yfir hlýleik og góð-
leik hjartans, sem mest er
um vert.
Valtýr var góður og sam-
vizkusamur læknir, og læknis
störf hans í Hólmavíkurhér-
aði lánuðust yfirleitt vel.
Hann naut og almenns
trausts í því efni. Mér er einn
ig kunnugt um, að hann lagði
oft mikið á sig til þess að
rækja skyldustörf sín.
Meðan Valtýr var í Hólma-
vík, var honum trúað fyrir
ýmsum trúnaðarstörfum í
þágu almennings, og rækti
i hann þau störf líka með sam
j vizkusemi og fórust þau vel úr
hendi.
Síðast sá ég Valtý lækni,
er hann kom með Regin syni
sínpm í kynnisför til Hólma-
víkur sumarið 1948. Við spjöll
uðum þá saman heima hjá
mér, eins og við höfðum oft
gert áður. Hann sagði mér þá,
að hann hefði gjarnan kosið
að vera lengur í Hólmavik.
Þar var hann orðin kunnug-
ur og kunni vel við sig, en
fannst ýmsum örðugleikum
bundið að setjast að á nýjum
stað. Þetta áttj sér orsök í
hans duldu skapgerð. Síðan
hygg ég, að hann hafi sætt
sig við þessi umskipti, eftir
að hann kynntist fólkinu í
Kleppjárnsreykjahéraði. En
okkur, sem höfðu kynnzt
Valtý og hans góðu fjölskyldu
fannst eftirsjá að þeim, er
svo va,rð að vera, að þau fóru
burt úr Hólmavíkurhéraði.
Nú er Valtýr dáinn fyrir ald
ur fram. aðeins 47 ára gam-
all. Er harmur kveðinn að
vinum hans og einkum eftir
lifandi konu hans, ungum
börnum og fósturbarni. En
hér verður engu um ráðið. Ör
lögin þykja oft hörð, en þeim
verður þó að hlíta. Það eina,
sem eftirlifendurnir .verða að
láta sér nægja, eru minning-
arnar. Við, sem eftir lifum,
eigum margar góðar minning
ar um hinn látna, og þær
munum við vissulega geyma.
Jóh. Salberg Guðmundsson
Víkverji og póst-
þjónnstan á Kefla-
vlkurflugvelli
Ég las í dag í Morgunblað-
inu, langan pistil frá Vík-
verja, þar sem hann, enn einu
sinni, gerir póstþjónustuna að
umtalsefni.
Vegna þess, að ummæli
hans snerta mig og mitt starf
persónulega, get ég ekki látið
hjá líða að senda þessum á-
gæta manni, ívari Guðmunds-
syni, nokkur orð.
Ég hélt satt að segja, að
honum væri farið að velgja
við að kingja ummælum sín-
um um póstþjónustuna, svo
oft sem hann hefir orðið að
gegna því ömurlega hlutskipti.
En ég sé að þar hefi ég ekki
reiknað rétt. Það er með hann
eins og selkópana á haust-
in, að hversu vandlega sem
þeir eru rotaðir, hættir þeim
við að ganga aftur.
Víkverji ver miklu rúmi og
prentsvertu í það að sann-
i færa póstnotendur um, að
flugpóstur sé 12 klst. frá New
York til Keflavíkur. en 48 klst.
frá Keflavík til Reykjavíkur.
Hið fyrra er rétt. Hið síðara
rangt! Sem dæmi, máli sínu
til sönnunar, tekur hann flug
póst, sem hann segir að hafi
komið s. 1. föstudag frá New
|York. — Dæmið sláandi líkt
manninum. Mér, sem vinn hér
við póstafgreiðslu, er ekki vit-
anlegt að póstur komi hingað
til lands nema aðeins einu
sinni í viku frá Ameríku, og
sú ferð er á mánudagsmorgni.
| Hins vegar berst hingað póst-
ur frá Evrópu á föstudögum.
Umræddan föstudag tafðist
póstur hér á flugvellinum,
ekki um 48 klst. eins og Vik-
verji segir, heldur 8 klst. og
var það vegna ófyrirsjáan-
legra ástæðna.
Hefir því sannleiksást Vík-
verja brenglast urn aðeins 600
prósent, aðeins hvað tímann
snertir, auk þess sem póstur-
inn kom úr öfugri átt við
frásögn hans.
■ Að jafnaði fára póstsend-
ingar héðan af vellinum með
fyrstu ferðum áætlunarbif-
reiða frá Keflavík að morgn-
inum, sem eru kl. 9,30 og 10,
30. Er pósturinn þá kominn
til Reykjavíkur innan 3ja til
4ra klst. frá því flugafgreiðsl-
an afhenti hann póstafgreiðsl
unni hér.
í sambandi við fyrirvara-
lausa breytingu á máttöku-
tíma fyrir flugpóst til Ame-
ríku, sem Víkverji segir að al-
menningi hafi komið mjög á
óvart s. 1. fimmtudag, get ég
upplýst hann og aðra um, að
ílugfélagið sem flytur póst-
inn, breytti áætlun sinni mjög
skyndilega, og getur hann rak
ið raunir sínar þangað. Varð-
andi bréfhirðingu á Reykja-
víkurflugvelli, sem getið er
um í sömu Víkverja-klausu,
svo og þar sem Víkverji ávitar
póststjórnina og segir, — „Það
er ekki nóg að heimta meiri
og meiri peninga og láta ekk-
ert í staðinn,“ læt ég póst-
stjórnina um viðeigandi svör.
Ég vil aðeins minna póst-
notendur á, að eftirleiðis mun
vera óhætt að draga 600 pró-
sent frá, ef Víkverji heldur
uppteknum hætti.
Keflavíkurflugvelli 21.11 1949.
Þóröur Halldórsson,
póstafgreiðslumaður.
Sextugur:
Jón Sveinsson
fyrruiM Ssæjarstjóri
Jón Sveinsson fyrrv. bæj-
arstjóri á Akureyri er oróinn
sextugur að aldri þennan dag.
Upphaflega var til þess ætl-
ast, að þessi maður yrði
aldrei mældur á aldurskeiða
vísu og með nokkrum hætti
sleppur hann við þaö.
Jón rann up í Víkum eystra
eins og það er kallað fjall-
lendið, sem gnæfir a móti
Atlantshafinu milli Borgarö
fjarðar og Loðmundarfjarð-
ar. Hann hafði snemma mik
inn þroska, var frábærlega
fríður sýnum, og var sama,
hvar á hann var iitið til
augnayndis.
Jón átti til góðra manna
að telja, ættir austanlands
lágu að atgerfi hans. Of langt
er hér að gera grein fyrir
þeim öllum, en frændur hans
voru Einar prófastur á Hofi.
Jón alþm. á Sleðbrjót, Páll
Ólafsson skáld, svo nokkrir
séu nefndir, sem alþjóð þekk
ir. En móðuramma hans,
Þorbjörg, var dóttir Páls
sterka á Sævarenda í Loð-
mundarfirði Guttormssonar,
Guttormssonar í Sunnudal
Guðmundssonar prests l'ngi-
mundarsonar í Hofteigi, en
Guðmundur prestur átti fyr-
ir konu Elísabetu dóttur Jens
Wíum sýslumanns, systur
Hannesar sýslumanns á
Skriðuklaustri. Móðir Elísa-
betar var Ingibjörg dóttir
Jóns bónda á Egilsstöðum í
Vopnafirði Sigfússonar prests j
í Hofteigi, Tómassonar hins,
kynsæla. Móðir Ingibjargarj
var Sesselja, dóttir JóhannSj
þýzka á Egilsstöðum í Vopna |
firði, en hann var greifi af |
Rantzau i Holstein, og eru þeir,
Rantzau greifar frægir með j
Dönum, og einn, Ottó, var j
höfuðsmaður á íslandi. Það
kemur ekki til mála að rekja
ætt Jóns lengra en til greif-
ans. enda eru margir beztu
kostir hans úr þessari ætt
komnir, og hefði Jón verið
sýslumaður í Norður-Múla-
sýslu, hefði kannske saka-
málasagan orðið samskonar
líknarsaga og gengið hefir af
Hans Wíum við sakamenn-
Það er óvíst, hvernig farið
hefði, ef Jón hefði fengið
tækifæri til að glíma við Pál
langafa sinn, en líklegt þykir
mér, að það hefði orðið
frændabylta.
Jón leitaði á námsbraut og
stóðu góðra manna hugir með
honum, en hann varð að
hjálpa sér sjálfur. Það gerði
hann líka svo frægt var. Hann
varð stúdent 1914 og fór í
Háskólann. Academiskur borg
ari verður að hafa fé til
manndóms sér, og Jón stofn-
aði til útgerðar austur á Vatt
arnesi. Það var stríðsgróða-
tíð og Jón græddi á útgerð-
inni. Hann gekk uppstramm-
aður i Reykjavík með freyju-
ketti í augunum. Stúdents-
húfuna gaf hann austur á
Fjörðum, og hét sá síðan
kvartstúdent, er nýtti hana.
Vinum sínum gaf hann heil
úrin og aðra mikla gripi í
minningagjafir. Þetta var
enginn jólakortasveinn, sem
þarna var á ferðinni og fram
ganga hans og höfðingslund
var rómuð með öllum, sem
fyrir urðu og til þekktu.
Orka Jóns leitaði útrásar,
þegar hann var setztuf á
skólabekkinn. Hann gekk í
íþróttafélög og glímdi við
gjörfunauta sína. Nú reynd-
ist það, að leggjarbragð Jóns
var liðlegra, hælkrökurinn
hraðari, sniðglíman sneggri
hnykkurihn harðari, krækjan
kænlegri og klofbragðið kröft
ugra en allra, er þreyttu
brögðin við hann. Hann fóx
með verðlaun fyrir öll sín
brögð, þegar aðrir bara duttu
Svo tók Jón lögfræðiprói
1919 og gerðist bæjarstjóri á
Akureyri. Talið hefir verið
að nokkuð setti Jön mark sitt
á þann bæ meðan til vannst
tækifæri. Aörír segja seinna
frá þvi-
Hugur Jóns beindist snemma
að stjórnmálum. Árið 1918
hélt hann mikla ræðu á móti
samningagerðinni við Dani á
fundi í Fljótsdalshéraði. ís-
lendingar þcttust verða sjáli
stæð þjóð meö þessum samn-
ingi, en hann heimilaði Dön-
um jatnan rétt á íslandi og
íslendingum sjálfum. Það ei
enn ekki kominn tími til að
gera upp hundalógikina í
samningi þessum, en það vai
ekki íslendingum að þakka,
að Danir drekktu þeim ekki
I sjálfum sér, með því að
flytja í tugþúsundum tiL.
landsins og riota sinn rétt
til atvinnu og siöan bera ís-
lendinga ofurliði við uppsagr*
artækifærið eftir 25 ár. Jóx.
þótti vaxa af ræðunni hjá
viti bornum monnum, enda
var málið rétt á rökíræöileg-
an mælikvaröa.
Jón bauð sig fram til þings
í Norður-Múlasýslu haustið
1923. Hann haíði marga kost
til að bera í þingmennsku
Hann var alinn upp við land-
búnaðarstörf og var snemxna
einfær um ábyrgð í þein.
störfum. Honum haföi tek-
izt vel að passa Hofteigsær
þegar þær komu með prest.
sínum ofan í Borgarfjörð 1904
Var hann 16 ára að aldri og
fékk fjármannsverðlaun fyr-
ir. Svo hafði hann rekið á
eftir kvígu á Kækjuskörðum
sem Kjarval teymdi, og leng,
sér merki til af mynd Kjar-
vals af ferðalaginu. Svo hafð,
hann stundað Utgerð og vai
heill lögfra*jingui.
Jón kom í Fossveni á func.
í september. Lg . ar pai stadc,
ur og lét mig rn' lu, nokkrt
skipta. og var svar «n and-
stæöingur Jr s. ið iiofðun
ck)::rt bc..;kst, aúeii’ » sézt *
skipi fyrir b aruta. Jcn kou.
ofan Jökulctai og haföi mik.
inn ,,faravtiOma“. Það va
< Framhald. á 7. siön