Tíminn - 25.11.1949, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, föstudaginn 25. nóvember 1949
255. blað
Umferðarljósin
Eftir Klartoin Björnsson, verfcfræðing

Q— O f S ^ *
,<0' /0á
» 8 \ , B\°
S , n
u F 0
O 1 <fc/ \^*> ,1 í/
t fe
'Q=J
\rau(/
'ö . c o c 'ö
o c o o, * o
Svona ættu götuljósin að vera
Mikið hefir verið rætt um
umferðaljósin hér í höfuð-
staðnum þessa síðustu daga.
Og það er ekki frítt við, að
ég. sé dálítið smeikur við að
ræða þessi mál, eftir að eitt
af dagblöðunum hefir lýst því
yfir, að þau, hvað sem hver
segir. séu svo fullkomin, sem
frekast verði á kosið.
i 11</«• • •
,, Aðrir halda því fram, að
ekki sé öðrum en Bretum til
þe^s. trúandi að setja þau svo
klaufalega upp, eins og hér
hefir orðið-
~.Þeir þriðju, og þar á meðal
ég, vilja halda, að jafnvel
ekki Bretum mundi líðast að
sétja umferðaljós upp á þenn
an hátt í sínu eigin landi.
!í í fyrsta lagi lýsa gulu Ijós-
ifl allt að helmingi of stuttan
tliría, en þau lýsa um 3 til 4
sek. Á þessum tíma komast
biíar, með leyfilegum öku-
hraða, ekki lengra en um 25
metra. Það er að segja, að
J b’íll, sem kemur niður Banka-
fetfæti, kemst ekki með leyfi-
llégum ökúhraða yfir Lækjar
götu, á meðan gula ljósið lif-
ir, éf það græna slokknar rétt
þegar bíllinn er lagður á stað
ut á götuna. Og hvað þá með
gangandi fólk og gamal-
menni, sem varla verður ætl-
f^ð að fái hlaupið lengra en 5
til 6 metra á þessum tíma, þó
að skjótt sé við brugðið?
,NÚ eru það lög í þeim lönd-
um. sem ég hefi haft spurnir
af, að götumót skuli tæmast
„af; farartækjum hverskonar
, Pg gangandi fólki, meðan gula
,JjÚ5ið lifir, og það án þess
áð., komi til lögbrota. Og ef
ökutæki vill beygja yfir gang
braut út í hliðargötu, sé um-
ferðarétturinn, að öðru jöfnu,
hjá hinum gangandi.
, ,,,Nú þætti mér ráð, að þessi
regla yrði tekin upp hér, og
barnavögnum ætlaður til
•þessa mun minni ökuhraði
sn bílum.
Annað er það, að bílar geta
að. jafnaðj ekki fylgzt með
græna ljósinu, nema með því
að skima allmjög til hliðar,
hvað dregur úr öryggi við
aksturinn. Og ef til vill enn-
■ þá verra er hitt, að gangandi
fólk sér oftast hvergi það hið
græna ijósið, sem því er boð-
ið' að fara eftir, og stundum
alls ekkert ljós, nema horfa
mjög til hliðar og jafnvel aft-
ur fyrir sig. Hér á ég einkum
við þá, sem eru á leið af
Lækjartorgi og upp í Banka-
stræti að norðanverðu og eru
kómnir vel út á Lækjargötu.
Þétta er þeim mun bagalegra,
þar sem þeim stafar mest
hætta af bílum úr andstæðri
átt við þá, er ljósin sjást.
Hér hefir gleymst mikils-
verður hlutur í umferðinni,
en það er sá, að fótgangandi
mönnum er heimil umferð í
báðar áttir, og á báðum gang
stéttum, hvort sem einstefnu
akstur er eftir akbraut göt-
unnar eða ekki.
Þetta tvennt, sem ég hefi
hér getið um, eru svo sriarir
þættir í umferðinni, að það
hlýtur að vera skýlaus krafa
sérhvers vegfaranda, að þetta
verði lagfært áður en slys
hlýzt af.
Nú er það ekki nema rétt-
iætiskrafa, að þeir, sem deila
harðast á það, sem gert er,
bendi einnig á leiðir til úr-
bóta, og því vil ég nú benda
á þá leið, sem mér virðist um-
brotaminnst, til þess að koma
ljósunum í nothæft ástand.
En hún er þessi:
Að ljósastaur sé á hverju
• horni þess götukross, sem um
| er að ræða, og munu þeir þeg
ar vera til staðar. Ekki mun
ég að þessu sinni ræða stað-
setningu þeirra, þar eð hætta
er á, að ýmislegt komi síðar
fram, er krefji breytinga á
ný. Að á hverjum ljósastaur
séu tvö ljósker, og það alger-
lega án tillits til þess, hvort
um eihstefnuakstur er að
ræða eða ekki- Að ljóskerin
myndi innbyrðis rétt horn,
þannig, að þau lýsi þvert á
aðliggjandi götur, og séu
tengd þannig, að annað lýsi
grænt, meðan hitt lýsir rautt,
og ef svo mætti að orði kom-
ast, að horfist í augu þvert
yfir götuna grænt og grænt
þessu undri, þar sem þeir hvorki
heyrðu né sáu til flugvélar.
Bernhard Shaw kann
að græða.
Fyrir fjórum árum samdi Bern-
hard Shaw vlð líftryggingafélag.
Þá var hann 89 ára og greiddi
félaginu fjögur þúsund pund gegn
því, að það greiddi honum þúsund
pund á ári meðan hann lifði. Nú
nýlega tók hann við fjórðu greiðslu
þess, svo að hann hefir fengið
peninga sína aftur. En hann seg-
ist vera ákveðinn i því að verða
99 ára, til þess að ergja líftrygg-
ingafélagið, ef ekki til annars.
Níræður prestur — og vill
ekki hætta.
í Falun í Svíþjóð er niræður prest
ur, sem heitir Gunnar Ekström.
Hann hefir alltaf heilugóður verið,
og til skamms tíma farið í langar
fjallgöngur. Biskupinn lítur hins
vegar þannig á, að nú sé tíml til
ljós, eða rautt og rautt ljós.
Ég hefi reynt að skýra
þetta nánar með meðfylgj-
andi teikningu.
Ef þessu væri svona fyrir
komið, bæri hverjum vegfar-
anda að haga sér eftir því
ljósi, sem skín á móti honum
á leið hans yfir götuna, og
mistök því nær útilokuð. Á
stöðum, sem þetta þætti ekki
nægilegt, til dæmis ef ljós-
kerið handan við götuna
þætti of langt í burtu, mætti
setja spegla viö ljóskerið, það
er nær væri vegfaranda, svo
að ljós þess væri greinanlegt
þó að það sneri baki að veg-
faranda. Og því má ekki
gleyma, að samtímis og um-
ferðaljósin greiða úr bílaum-
ferðinni, eiga þau, síðast en
ekki sízt, að veita öryggi fót-
gangandi mönnum.
Ný auglýsingatækni-
Björn Gransjö heitir maður í
Gautaborg í Svíaríki. Hann hefir
búið til nýja vél, sem er til þess
gerð að letra auglýsingar á götur
borgarinnar. Lítill vagn með
gúmmístimplum er festur aftan i
bíl. Farfinn er þannig settur sam-
an, að hann leysist sjálfkrafa upp,
svo að letrið stendur ekki á göt-
unum nema í hálfan tíma. En hins
vegar er hægt að prenta þessar
auglýsingar í öllum regnbogans
litum.
Gengur fljótt fram.
Yngsta þriggja barna móðir i
Svíþjóð er 16 ára gömul. Fyrsta
barn sitt átti hún réttri viku áð-
ur en hún varð fullra 13 ára. Tæp-
lega 15 ára fékk hún leyfi til að
giftast barnsfoður sínum og nú
eignaðist hún tvíbura um daginn.
Móðir hennar er þrítug og var
þvi 27 ára er hún varð amma.
Allt eru þetta Svíþjóðarmet.
UTAN Ú R HEIMI
Teikn á himni.
Sænska blaðið „Dagens Nyheter"
skýrir frá því, að nokkrir bygg-
ingamenn í Suður-Svíþjóð hafi séð
teikn á himni einhvern síðasta dag
inn í október. Þeir sáu ljós á lofti
og tók það á sig þá mynd, að
greinilega mátti lesa orðið Israel
með eldlegu letrí. Enga skýringu
kunnu verkamennirnir að gefa á
kominn fyrir séra Gunnar að segja
af sér embætti, og neitar biskup að
vísitera kirkju hans meðan hann
gegni embætti.
Nú eru uppi raddir um það, að
stefna biskupi fyrir vanrækslu í
embættisfærslu, þar sem erindis-
bréf hans segir, áð allar kirkjur
skuli vísitera á fimm ára fresti.
G. J. LÝSIR hér eítir höfundum
að þremur vísum. Sjálfur gerir
hann grein fyrir ástæðum og kann
ég þar engu við að bæta. En bréf
hans er svo:
„ÞEGAR ÉG var á barnsaldri fyr
ir 40—50 árum, var ég eitt sinn
þar staddur, sem nokkrir kunn-
ingjar voru saman komnir. Þeir
voru allir góðglaðir af víni og bar
þeim margt á.góma. Meðal annars
var frá því sagt, að eitt sinn hafi
þrír hagyrðingar verið saman komn
ir, og hafi þeim þá komið saman
um að gera sína vísuna hver um
sjálfa sig, til gamans. Ég hefi
gleymt því, hverjir liöfundarnir
voru, en vísurnar eru svona, eins
og ég lærði þær:
Hvar sem ráfa heims um völl,
hringir rauna klukka.
Mér er lánuð ekki öll,
en þó nokkur lukka.
Timans hraða háður er,
heilla og skaða kjörum.
Lyndisglaður leik ég mér
lífs í svaðilförum.
Heims eg sjaldan happa nýt,
og hníg loks kaldur nás að börum.
Mínum aldri eyða hlýt
í veraldar svaðilförum.
MÉR ÞYKIR LEITT að hafa tap
að nöfnum höfundanna. Og þess
vegna bið ég þig að taka þetta
greinarkom upp í pistla þína, með
þeirri beiðni, að þeir, sem muna
um höfundana að þessum vísum,
geri svo vel að birta upplýsingar
sínar um þá á sama stað. Að öll-
um líkindum hafa höfundarnir
verið Snæfellingar eða Hnappdæl-
ingar, eða staddir á þeim slóðum
að minnsta kosti, þegar vísurnar
voru gerðar".
FURÐULEG GREIN þótti mér
það, sem ég las í Mbl. í gær. Kona
var að krefjast þess, að afnumin
yrðu lög, sem slátursala einhvers
staðar austur i sveitum byggðist
á. Það sem henni sárnar er þetta,
að sláturhúsið kaupir allt slátur
sama verði og selur líka allt slát-
ur á einu verði, og þeir, sem eiga
sláturféð, fá það ekki ódýrara en
aðrir.
AUÐVITAÐ MÁ lengi ræða þessa
tilhögun fram og aftur. Ég hugsa
mér nú, að sláturhúsið sjái um
meðferð slátursins, láti aðskilja
það og þvo innan úr og þykir mér
ólíklegt, að bændur almennt hafi
með sér fólk til þeirra verka og
þyki það hentugra. En hvað sem
um það er, þá er aðalatriði máls-
ins ekki, hvort þetta sé heppileg-
asta tilhögunin eða ekki, heldur á
hverju krafan um „endurskoðun
þessara þrælalaga" byggist.
SLÁTURHÚS ÞETTA er sam-
eign bænda. Hver bóndi hefir mál-
frelsi, tillögurétt og atkvæðisrétt
um rekstur hússins og tilhögun
alla ef hann vill. Með sama hætti
er kosin stjórn, sem ræður sína
trúnaðarmenn til daglegra fram-
kvæmda við húsið. Þetta er merg-
urinn málsins, og ég sé ekki, hvern
ig það getur verið frjálsara og lýð-
ræðislegra.
AUÐVTTAÐ GETA orðið ýmis-
konar mistök með þessu lagi. En
leiðin til að laga það er ekki sú,
að hlaupa í Reykjavíkurblöðin,
þau sem eru nógu illgjörn eða mis-
vitur til að taka opnum örmum
við æsingagreinum og rógskrifum
og heimta endurskoðun á einhverj
um „þrælalögum“. Eru það þræla-
lög, að menn megi ráða viðskipta-
háttum sinna eigin fyrirtækja? Er
betra að einhverjar kerlingar og
blaðamenn i Reykjavík ráði slát-
urhúsunum en bændurnir sjálfir?
Og það skal nefnt hér, að ekki
segir sláturhúsið neitt um það,
hvað miklu bændur slátri heima
til heimilisþarfa.
ÞAÐ ERU ENGIN tíðindi þó að
ein ádeilugrein sé skrifuð og birt i
blaði. En ég vil einmitt nota tæki-
færið til að benda á hvað svona
nöldur er vanhugSað og það sé
allt önnur leið, sem fara skal til að
leiðrétta það, sem miður fer i
stjórn og rekstri félagslegra fjTÍr-
tækja, ef jafnan er skylt að leita
þar eftir því, sem bezt má fara.
Starkaður gamli.
iiimiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiniiiiiiiiMiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiimimmiiiiiiiimmiiiiiiiiiHiiiiiimiimiiiiiiiiin
Fullnuma kandidat
verður ráðinn að röntgendeild Landsspítalans frá 1. f
. jan. n. k. Ráðningartími er til 1 árs. Laun kr. 7800.00. |
I Umsóknir sendist til stjórnarnefndar ríkisspítalanna f
fyrir 20. desember n. k.
2*3. nóv. 1949.
STJÓRNARNEFND RÍKISSPÍTALANNA.
immmmimmmmmmmmimiii',:mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmim
iiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiimiii
i|
I Kona eða karlmaður
II
1 i óskast til aðstoðar við hjúkrunarstörf í Kleppjárns-
| reykjahælinu, sem fyrst. Upplýsingar í skrifstofu ríkis-
| spítalanna, sími 1765, og hjá forstöðukonunni.
iiiiilliiliiiiiiiiiiiiflliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
niiiiiiMiimimimimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimmmimn
• ®
Stúika óskast
i til vinnu í hæli í nágrenni Reykjavíkur. Upplýsingar í |
= skrifstofu ríkisspítalanna, Ingólfsstræti 5, sími 1765. — |
5
= i
immmmmmmmiimmmmmimiiimmimm.imimmiiiiiimmmimmmmiimimiMiimmmmimmmm*M
GERIST ASKRIFEI\DER AÐ
TÍMANVM. - ASKRIFTASÍMI 2323.
iiiiiiiiiiiumiiiiiiuiiiiiiiiiiiiMimiiiiiiiii•!