Tíminn - 30.03.1950, Blaðsíða 3

TÍMINN, fimmtudaginn 30. marz 1950
3
72. blað
Í$$$SSS4SS$$«'.SSS$SSSSÍSSSSSS$SSSSSS4SSS4SSSSSS$SSS4SSS$$SS4SS'.SS$V-ÍSS
/ siendingajpættir
ÍSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS'
Sjötíu og fimm ára: Eggert Levý,
hreppstjóri, Osum •
í dag er Eggert Levy, hrepp-
stjóri að Ósum á Vatnsnesi,
sjötíu og fimm ára að aldri.
Hann fæddist að Tjcrn á
Vatnsnesi 30. dag marzmán-
aðar 1875, og voru foreldrar
hans séra Jón St. Þorláksson,
prestur að Tjörn, og Ólöf
Eggertsdóttir, bónda að Kol-
þernumýri, Jónssonar.
Tveggja ára gamall var
Eggert tekinn í fóstur að
Kistu í Þverárhreppi, og ólst
þar upp til ellefu ára aldurs.
Þaðan fór hann aftur að
Tjörn og átti þar heimili
fram til ársins 1893.
Átján ára gamall fór Egg-
ert til náms i Flensborgar-
skólann í Hafnarfirði. Hann
hafði góða námshæfileika og
sótti námið af kappi. Lauk
gagnfræðaprófi þar vorið
1895 og hlaut hæsta einkunn
af þeim, sem útskrifuðust frá
skólanum það vor. Sama vor-
ið tók hann einnig kennara-
próf frá Flensborg.
Eggert kvæntist árið 1897
Ögn Guðmannsdóttur, bónda
í Krossanesi, Árnasonar. Þau
byrjuðu búskap, við lítil efni,
4 Efri Mýrum í Engihlíðar-
hreppi árið 1900. Eftir fjög-
urra ára búskap þar fluttust
þau að Ósum á Vatnsnesi, ár-
ið 1904, og þar hafa þau bú-
'ið síðan, þar til nú fyrir
skömmu, er Óskar sonur
þeirra tók við búi á jörðinni.
Þau Eggert og Ögn eignuðust
átta bcrn, sem öll eru á lífi,
og eru þau þessi:
Guðmann, í Winnipeg í
Canada, kvæntur Margréti
Sigurðardóttur. Hólmfríður,
Jónína og Óskar, heima á
Ósum, Ingibjörg, búsett á
Hvammstanga, gift Hirti Ei-
ríkssyni. Jóhannes, bóndi í
Hrísakoti, kvæntur Jennýu
Jóhannesdóttur. Sigurbjörg,
búsett í Reykjavík, gift Ást-
valdi Valdimarssyni. Ragn-
hildur, ljósmóðir og húsfreyja
í Katadal, gift Guðmundi
bónda Sigurðssyni.
Þá eiga þau Ósahjón eina
kjördóttur, Ölmu að nafni,
og einnig ólust upp hjá þeim,
að miklu leyti, þrjú systur-
börn húsfreyjunnar á Ósum.
UM VÍÐA VERÖLD.
Helgu borgirnar í írak
íslendingar eru harla ófróðir um Múhamedstrú. Hér fer
á eftir grein, sem Kooperatören norski birti nýlega. Höfund-
ur hennar er Georg Wasmuth Sejersted. Hann segir hér
frá trúarlegri hátið Múhamedstrúarmanna í írak. Helgasti
staður þeirra þar í landi er borgin Nedjaf, sem hefir 45 þús-
und íbúa, en þar eru trúarlegir skólar með sex þúsund nem-
enda. Á trúarhátíð síðasta ár komu 120 þúsund pílagrímar
! til borgarinnar, svo að trúarlífið setur mjög svip sinn á
borgina. — Sunniar eru Múhamedstrúarmenn, sem binda
sig við kóraninn, eins og fræðimenn trúarinnar hafa túlk-
að hann öldum saman. Sjaar hafa hins vegar trúarlega
yfirmenn, eins konar páfa, mujtahid, og þeir hafa vald til
þess að túlka kóraninn og boð hans eftir atvikum. Þannig
geta þeir til dæmis leyft veikum mönnum að neyta áfengis
sér til hressingar og heilsubótar. Að öðru Ieyti mun eftir-
farandi grein skýra sig sjálf.
Sagan um það, hvernig Mú-
hamed frá Mekku hætti
starfi sínu sem stjórnandi
úlfaldalesta til að prédika
fyrir þjóðflokkunum á eyði-
mörkum Arabíu er víða kunn,
og hitt vita allir, að kenn-
afskiptum af þeim á siðari ing Múhameds og trúarbrögð
árum. Ræðumaður er hann þau, sem við hann eru kennd,
ágætúr, rökvís og fimur í
orðaSennum á mannfundum,
og mun andstæðingum oft
hafa þótt hann harðskeyttur
i slikum viðskiptum. Var oft
stormasamt umhverfis hann
fyrr á árum, meðan hann var
á léttasta skeiði, eins og títt
er um þá, er gerast forvígis-
menn á mörgum sviðum.
Margir hafa leitað ráða og
aðstoðar Eggerts í vandamái
um, er þeim hafa að höndum
borist, og hefir hann verið
fús til liðveizlu, ekki sízt ef
hann telur gengið á rétt
þeirrá, sfem eru miður færir
til þess að bera hönd fyrir
höfuð sér. Fylgir hann þá
málum kappsamlega og af
fullri djörfung, við hvern
sem er að etja.
Hér hefir verið getið með
fáum orðum helztu æviatriða
Eggerts Levy og nokkurra
starfa hans í almennings
þágu. Er margs að minnast í
því sambandi og mörgum er
hann kunnur vegna starfa að
opinberum málum. En þeir
einir þekkja Eggert til hlýt-
ar, sem hafa átt þess kost
að heimsækja hann og kynn
ast honum á heimili hans að
Ósum.
Eins og áður segir hafa
þau Eggert og kona hans al-
ið upp tólf börn, og heimili
þeirra hefir alla tíð verið
með þeim fólksflestu í sýsl-
Eggert Levy hefir tekið: unni. Mun það sammæli
mikinn þátt í opinberum1 þeirra, er þar hafa verið, að
málum. Hann hefir verið Eggert hafi verið ágætur
hreppstjóri 1 Þverárhreppi síð heimilisfaðir og húsbóndi.
an 1909, eða i rösklega 40 ár, Hlýtt viðmót húsráðenda og
og sýslunefndarmaður óslitið rausnarlegar veitingar mæta
frá 1914. í fasteignamats-! þar gestum, er að garði
nefnd hefir hann átt sæti koma. Margir hafa notið þar
síðan 1928 og í stjórn hér- \ ánægjulegra stunda, í sam-
aðsskólans á Reykjum í tölum við Eggert, því að hann
Hrútafirði frá byrjun hans, | er vel að sér, fróður um
1930. Um langt skeið hefir (marga hluti og skemmtinn í
hann haft á hendi endurskoð , viðræðum.
Fyrstu búskaparárin á Ós-
um voru þau Eggert og kona
hans leiguliðar þar, en síðar
festu þau kaup á jörðinni.
urðu síðan á margan hátt ör-
lagarík fyrir Evrópuþj óðir.
Hitt vita menn færra um,
hvernig höfuðstaður Islams
færðist frá Mekku til Med-
inu og síðan þaðan til Bag-
dad og um allar hinar blóð-
ugu innbyrðis styrjaldir með-
al múhamedstrúarmanna
vita Norðulandabúar almennt
harla lítið.
ögu bæja í Irak. Það er smá-
bærinn Kerbela. Á þessum
bæjum báðum er álíka mikil
helgi í hinum eystri löndum
Múhamedstrúarmanna, og
Mekku og Medínu í vestri
löndum Islamsmanna.
Þriðji heilagi maðurinn af
ætt Alis hvarf skyndilega í
Samarrah árið 890. Þannig
varð Samarrah þriðji heil-
agi bærinn í írak. Hann er
30 kílómetrum norðan við
Bagdad. En í hinum fjórða
hinna heilögu bæja, Khaze-
main, sem líka er skammt
fyrir norðan Bagdad eru tveir
þessara dýrlinga grafnir.
un reikninga, svo sem sveit-
arsjóðsreikninga, sparisjóðs-
reikninga o. fl. Hann hefir
lengi verið einn af mestu á-
hrifamönnum í sveit sinni og! Þau hafa gert þar miklar um-
héraði, og beitt sér fyrir
mörgum framfaramálum.
Sem eitt dæmi um það má
nefna, að hann átti manna
mestan þátt í því, að sýslu-
félagið byggði læknisbústað
og sjúkraskýli á Hvamms-
tanga fyrir rúmum 30 árum.
Stjórnmál lét Eggert mjög
til sín taka um alllangt skfeið,
en hefir dregið sig í hlé frá
bætur, bæði húsabætur og
ræktunarframkvæmdir. Út-
sýn er fögur frá Ósum, aust-
ur yfir Húnaflóa og inn til
sveita og fjalla. Við þennan
fagra stað hafa þau Eggert
og kona hans bundið tryggð-
ir, og fyrir fáum árum gerðu
þau jörð s.hla að ?etturóðali.
Þar ' njóta þaú riú ■ gððrár
(Framhald á 7. síðu.)
Tengdasonur
Múhameds.
Eftir að Múhamed spámað
ur hafði náð tökum á þjóð-
um Suður-Arabíu og samrýmt
trúarbrögð þeirra, var hann
í vitund áhangenda sinna
yfirnáttúrleg persóna gædd
ódauðlegum heilagleika. En
svo andaðist Múhamed.
Stríðsmenn Múhameds
höfðu örugga trúarvissu um
fulla sælu í Paradís, ef þeir
féllu í baráttu fyrir trú sína,
en mikið herfang i hendi, ef
þeir sigruðu og héldu lífi.
Þeir breiddu trú sína út
um mikið riki til austurs og
vesturs, þar á meðal Persíu.
En svo kom afturhvarfið.
Kenning Múhameds átti ekki
alls kostar við þjóðir Persíu
og Mesapótamíu. Fræðimenn
og heimsspekingar Persa
fóru að túlka Kóraninn eftir
sínu höfði og sínum skilningi.
Þannig myndaðist klofningur
í trúarbrögðunum.
Tengdasonur Múhameds
spámanns, hét Ali og synir
hans tveir Hassan og Huss-
ein. Þeir feðgar flýðu úr
Persalöndum til Mesapótamíu
Ali var myrtur í nágrenni
við Kufu árið 661. Yfir gröf
hans var byggt og þar mynd-
aðist fyrsti heilagi bærinn í
Irak. Hann heitir Nedjaf og
hann er mestur og merkast-
ur hinna helgu staða í land-
inu.
Þegar Ali var fallinn frá,
átti Hassan sonur hans að
verða kalífi, en hann var
drepinn með eitri. Þá var
hraðboði sendur eftir Huss-
ein bróður hans. En hann
var hrakinn á flótta út í eyði-
mörkina, heldur fáliðaður.
Þar náðist hann síðan og
var tekinn af lífi, en her hans
stráfelldur, og höfðu and-
stæðingar hans höfuð hans
til sýnis til að sanna að hann
væri ekki á lífi.
Þar sem Hassein lét líf
sitt reis annar hinna heil-
Sorgarhátíðin mikla.
Trúárlegar sorgarhátíðir til
minningar um Ali og syni
hans báða fara fram í fyrsta
mánuði ársins að tímatali
Múhamedstrúarmanna, eins
og það er nú. Hátíðin varir
í tiu daga fyrir Sjaana en
tíundi dagurinn einn er há-
tíð Sunnia. Sá dagur er helg-
asti hátíðisdagur allra Isl-
amsmanna, því að á þeim
degi skapaði Allah Adam og
Evu, hásæti Drottins, Himna-
ríki og Helvíti, forlögin, lifið
og dauðann.
Á þessum helgidögum þrútn
ar rígurinn milli Sjaa og
Sunnia og nær hámarki sínu
á tíunda deginum.Þá er dauða
Alis minnst og orrustunnar
við Kerbela og fer það allt
fram með áköfum viðhafnar-
hátíðum og ósköpum og er
Evrópumönnum ráðlegt að
láta ekki á sér bera á með-
an. Jafnvel í Bagdad er það
ærin áhætta að vera utan
húss tíunda dag hátíðarinn
r, enda þótt Bagdad sé ekki
heilagur bær.
Hillah heitir arabiskur bær,
sem er skammt frá Babylon.
Um það bil 8 km. suðvestar
eru rústir af hinum fræga
turni Birs-i-Nimrud. Ýmsir
hafa í misgripum talið það
rústir af Babelsturni. Úr
átta km. fjarlægð eru rústirn
ar á að sjá eins og vænn
hóll með vígi upp á.
Hillah stendur á bakka
Efrats og er umkringd döðlu-
pálmaskógum. Fagurlega
skreytt skip með útskurði og
sterkum litum liggja við
bryggjurnar. Konur með
þétta slæðu fyrir andliti sitja
*á flj ótsbakkanum og horfa á
lífið.
vel séðir í Hillah og það feng-
um við að reyna. Ofstækið
ólgaði gegn okkur og slíkir
villutrúarmenn fengu hvorki
mat né drykk. Úr fjarska
heyrðum við óm af trumbu-
slætti frá fjöldagöngunum.
Hátíðahöldin voru hafin. Við
urðum þess varir í Bagdad
og leiðin til Khazemain var
lokuð Evrópumönnum.
Við ókum lengra áleiðis til
Kerbela á mótorhljóli. Leiðin
lá nú ekki lengur um eyði-
mörk, heldur frjósamt land,
með döðlupálmaskógum og
kornökrum. Það var því meira
um að vera, sem við komum
nær hinum helga bæ Um-
fcrð var mikil um veginn. Þar
voru Arabar á hestum og úlf-
öldum, pílagrímar og bílar
með líkkistur. Að fá legstað í
Kerbela en þó einkum Ned-
jaf, sem er helgastur allra
bæjanna, er heitasta ósk Sjaa
Araba.
Tékkneski blaðamaðurinn
hét Pinecker. Hann var kunn
ugur vel í írak og íran, því
að hann hafði dvalið þar ár-
um saman. Við höfðum búið
okkur svo, að Arabar skyldu
halda, að við værum lögreglu
menn í skyndiferð. Við vor-
um ósparir að flauta og reið-
mennirnir hleyptu til hliðar,
en bæði þeir og göngumenn
sendu kröftugar óbænir eftir
okkur, bannsettum vantrúar-
hundunum. Við ókum yfir
sýki eitt, með blómlega döðlu-
pálmalundi á báðum bökkum.
Öðrum megin við brúna kom-
um við í lítið sveitaþorp, en
var neitað um mat og drykk
og sáum þann kost vænstan
að halda hið hraðasta áfram,
svo að við yrðum ekki grýttir.
Villutrúarmenn fengu
hvorki mat né drykk.
Ég var.ð samferða tékknesk
um blaðamanni til þessa bæj -
ar frá Bagdad. Við ætluðum
að reyna að komast til Ker
bela, sem er 50 km. vestar
og taka þar myndir um helgi
dagana. Evrópumenn eru ekki
Meinlætahópur.
Loks sáum við gullin hvolf-
þökin og turnsúlurnar í Ker-
bela gnæfa eins og loftsjón
yfir pálmalundina. Við ók-
um upp laufgöng nokkur, en
það var erfitt að komast á-
fram í þrengslunum. Hvergi
sáum við Evrópumann. Alls
staðar kvað við trumbuslátt-
ur en við sáum hvergi neina
hinna ógeðslegu hópgangna
ennþá. Kæmumst við inn i
bæinn eða ekki? Nú var sjp-
undi dagur hátíðahaldanna,
en hámarki næðu þau á tí-
unda deginum.
Síðustu vikurnar fyrir há-
tíðina safnast sanntrúaðir
Sjaa-Arabar saman og fara í
flokkum. Sumir berja sér á
brjóst en aðrir strýkja sig
með hlekkjasvipu. Þessir
flokkar ganga fylktu liði,
sveiflandi sverðum með blóð-
ið löðrandi um bak og brjóst
og syngja í kór: Ali, Hassan
og Hussein. Og þá skyldu Norð
urálfumenn halda sig í fjar-
lægð. ef þeir vilja láta sér
annt um líf sitt.
Þessir meinlætamenn berja
sér á brjóst með sérstökum
hætti. f níu nætur dynja högg
in á þeim og öll skulu þau
falla á einn og sama stað. Á
tíunda degi er margt þessara
manna ógurlegt á að sjá.
Hljóðin í þessum meinlæta-
mönnum heyrast marga kíló-
metra. Hver fylking hefir
ungan dreng í brjósti sér.
Öðru hvoru er numið staðar
og drengurinn látinn segja
söguna um Ali, Hassan og
Hussein.
Svartklæddir menn með
(Framhald á 7. slðu.)