Tíminn - 12.07.1950, Blaðsíða 5

149. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 12. júlí 1950
5
Miðvikud. 12. júlí
ERLENT YFIRLIT.
„Friðarávarp“, sem
ekki er um frið
Kommúnistar hér og ann-
arsstaöar hafa gert mikið veð
ur út af svokölluðu „friðar-
ávarpi“, sem samþykkt var
á svonefndu „friðarþingi“, er
hald'ð var í Stokkhólmi, en
sú samkoma virðist hafa ver
ið mjög á snærum kommún-
ista. Sagt er, að afrit af
plaggi þessu hafi verið á
gangi til undirskrifta í mörg-
um löndum í vor og þar á
meðal hér á landi. —
Sjálft plaggið, eða ályktun
Stokkhólmsfundarins, virðist
við fyrstu sýn vera vanhugs-
að flýtisverk, eins og stund-
um gerist um snöggsoðnar til
lögur á dægurfundum, en
vera má, að svo sé ekki í raun
og veru, og skal nánar að því
vikið. En um undirskriftirn-
ar er það að segja, að komm-
únistar hafa allstaðar for-
göngu um að safna þeim, og
skrifa sjálfir undir, þótt fleiri
muni hafa ,,forskrifað“ sig
þar af ýmsum ástæðum.
Æðsta ráð Sovétríkjanna
hefir að sögn Þjóðviljans lýst
yfir e’nróma samþykki við
„friðarávarp“ þetta. Gefur
það mönnum tilefni til að hug
leiða hvað orðið hefði úr
„friðarávarpi,“ sem út hefði
verið gefið sumarið 1938 og
stutt t. d. af Mussolíni, Hitler,
Japanskeisara og fleiri slík-
um.
En hið einkennilegasta við
hið svonefnda „friðarávarp",
sem nú er á ferðinni, er, að
það er alls ekki um frið. Efni
þess er að lýsa andstöðu við
notkun kjarnorkuvopna í
hernaði og, að stjórnendur
þess ríkis, sem beiti kjarn-
orkuvopnum að fyrra bragði
séu stríðsglæpamenn.
Fyrsta spurningin, sem
hlýtur að vakna við lestur á-
varpsins, er þessi; Af hverju
mótmælti „friðarþingið“ ekki
öllum árásarstyrjöldum?
Hvers vegna lýsti það ekki
yfir því.að stjórnendur hvers
þess ríkis, sem færu að fyrra
bragði með hernaðarárás á
hendur öðru, væru stríðs-
glæpamenn? Var það ekki
glæpur að dómi þessa fundar
að ráðast á aðra þjóð að fyrra
bragði með fallbyssum, skrið
drekum, sprengjum, eldflaug
um og eiturgasi, svo að talin
séu hin skjótvirkustu meðöl,
sem áður hafa verið notuð í
styrjöldum? Ef ávarpið hefði
verið orðað á þessa le.ið, fól
það auðvitað jafnframt í sér
fulla fordæmingu á árásar-
styrjöld, sem hafin var með
kjarnorkuvopnum, og dró á
engan hátt úr þvi, að litið
væri á þá sem glæpamenn, er
slíkum vopnum beittu. Með
því móti mátti með réttu
segja, að hér væri um friðar
ávarp að ræða. Annars ekki.
Samkvæmt efni og anda
„friðarávarpsins" frá Stokk-
hólmi, er það látið liggja
milli hluta, hvort Hitler hafi
verið „stríðsglæpamaður.“ Á-
rásarstríð hans á hendur Pól
verjum, Dönum, Norðmönn-
um, Belgum, Hollendingum,
Júgóslöfum og Rússum, var
hafin með öllum fullkomn-
Sameinuðu þjóðirnar og Kórea
Útdrúttnr íír groinarsrrð frá ii|)|ilysi!i<*a-
stofniin Samciiiiiðu |>jóðaiina.
Frá bækistöðvum Sameinuðu
þjóðanna í New York hefur ný-
lega verið send greinargerð,
þar sem rakin eru afskifti þeirra
af málefnum Kóreu frá fyrstu
tíð. Tímanum hefur borist út-
dráttur úr greinargerð þesari
frá upplýsingastofnun Samein-
uðu þjóðanna í Kaupmanna-
höfn og verða aðalatriði hans
rakin hér á eftir:
— Styrjöld í Kóreu reynir
me'ira á styrk og getu Samein-
uðu þjóðanna en nokkur atburð
ur annar, sem þær hafa haft
afskipti af. f fyrsta sinn
hafa slík alþjóðleg samtök beitt
valdi til að knýja ákvarðanir
sínar fram. Því hefir verið
haldið fram, að Sameinuðu þjóð
irnar hafi byggt þessa ákvörðun
sína á fölskum forsendum og
hernaðarhjálp sú, sem Suður-
Kóreu sé veitt, sé því veitt þeim
aðila, er byrjað hafi styrjöldina.
Af þesum ástæðum er rétt að
taka það skýrt fram, að Sam-
einuðu þjóðirnar höfðu áður
framkvæmt sjálfstæða og ó-
hlutdræga athugun, sem skar
ótvírætt úr um það, hver árásar
aðilinn var.
Athugun Kóreunefndar.
Síðan 12. janúar 1948 hafa
Sameinuðu þjóðirnar haft
starfandi á sínum vegum sér-
staka Kóreunefnd, sem haft
hefur aðsetur í Seoul. Nefnd
þessi hefur verið skipuð full-
trúum allra þeirra ríkja, sem
áttu að skipa fulltrúa í hana,
nema Úkraníu, er aldrei hefur
tilnefnt neinn fulltrúa af sinni
hálfu.
Hinn 26. júní sendi Kóreu-
nefndin símleiðis eftirfarandi
upplýsingar (en styrjöldin var
þá hafin): Nefndin hefur rætt
um það, sem gerzt hefur, og
byggt það á upplýsingum, er
hún hefir fengið frá starfsmönn
um sínum, sem öðru hvoru hafa
haldið til við 38. breiddargráðu
þ. e. landamærin milli Norður-
og Suður-Kórelu. Athuganir
þessar fóru síðast fram 48
klst. áður en styrjöldin hófst.
Samkvæmt þeim hefur nefndin
komist að eftirfarandi niður-
stöðum: 1. Framsókn Norður-
Kóreumanna bendir hiklaust til
þess, að þar hafi verið um vand-
lega undirbúna innrás að ræða.
2. Allur herstyrkur Suður-Kóreu
manna meðfram landamærun-!
um var augljóslega staðsettur
með varnir einar fyrir augum.1
3. Her Suður-Kóreumanna hef- !
ir bersýnilega komið innrásin á
óvart, þar sem upplýsinga- J
þjónusta hans þóttist viss um,1
að ekki yrði gerð innrás fyrst
um sinn.
Niðurstöður Kóreunefndarinn
ar sýndu þannig, að 48 klst. áð-
ur en vopnaviðskipti hófust,
hafi ekki sést minnstu merki
þess, að Suður-Kóreumenn
hefðu árás í huga.
Aðdragandi styrjaldarinnar.
Þá hefir borist skýrsia frá
Kóreunefndinni, er hún samdi
fyrir brottför sína frá Seoul,
þar sem hún rekur aðdraganda
þeirra atburða, sem nú eru
orðnjr. Þar segir, að stjórn Norð
ur-Kóreu hafi tvö undanfarin
Trygve Lie
eftir að Bandaríkin höfðu þann
17. september 1947 skotið Kóreu
málinu til Sameinuðu þjóðanna,
þar sem ekki náðist samkomu-
lag urn það milli þeirra og
Sovétríkjanna. Nefndin átti að
vinna að því, að Kórea yrði
sameinuð undir eina stjórn, sem
væri kosin á lýðræðislegan
hátt, en að því loknu áttu er-
lendu setuliðin að draga sig
til baka. Nefndin átti að ferð-
ár reynt „með óheiðarlegum ast um alla Kóreu og kynna
áróðri, ógnunum við landamær-
in og stuðningi við byltingar-
öfl í Suður-Kóreu“ að veikja
og eyðileggja
Otradalshneykslið
og Jón Pálraason
Jón Pálmason hefir sent
Tímanum nýja kveðju í til-
efni af Otradalshneykslinu.
Hann gefst þar alveg upp við
að verja aðgerðir sínar í sam-
bandi við það, enda er það
ekki hægt. Svo fullkomlega
þverbraut hann þar lög og
reglur til þess að hlynna að
einum mikilsmegandi flokks-
bróðir sínum.
Aðaluppistaðan í grein Jóns
er að reyna að hefna ófara
sinna með því að veitast að
blaðamönnum Tímans með
órökstuddum skammaryrð-
um. Hann kallar þá „þjóðfé-
lagsins mestu háskamenn“ og
„fífl, sem ekki séu til ann-
ars en bölvunar.“ Fleiri á-
þekk stóryrði og skammar-
yrði „skreyta" grein hans.
Óþarft er að elta ólar við
þau, því að þau hitta mest
Jón sjálfan og sýna gleggst
hver málstaður hans er.
Fyrir Jón hefði það verið
bezt, að hann hefði haft
greind til að sjá, að málið var
ekki aðeins óverjandi, heldur
væri honum heppilegra að
sér ástandið þar. Hún hélt fyrsta
fund sinn í Seoul 12. janúar
1948 og reyndi á eftir að taka
... , lyoyeldið, upp samvinnu vig hernáms-
sem hafi verið stofnsett þar stjórnir beggja aðila. Samvinna lieSja alveg en að svara með
undir umsjá sameinuðu þjóð- náöist strax við amerísku her- brigslum og illyrðum einum
anna. Nefndin segir. að hun námsstjórnina, en aldrei við þá ‘ saman. En raunar var ekki
haÍl °.g. lðu e,gt,.0rðl0 f^rlt rússnesku, sem synjaði nefnd- J við öðru' að búast af Jóni en
inni um leyfi til að ferðast um að reiðin bæri greindina of-
Norður-Kóreu. Rússar höfðu!
stjórnar Norður-Kóreu og þann
ig reynt að spilla fyrir störfum
hennar.
Greinargerð nefndarinnar
lýkur þannig: „Allar staðreynd
ir benda til þess, að innrásin
hafi verið vandlega skipulögð,
þótt haldið hafi verið mikilli
leynd yfir undirbúningnum".
Fyrstu dagana eftir að styrj-
öldin hófst, beindi Kóreunefnd
in hvað eftir annað þeirri mála-
leitan til stjórnar Norður-
Kóreu, að nefndin fengi aðstöðu
til að bera friðarorð á milli og
koma á samningaumleitunum
um vopnahlé. Ekkert svar
fékkst. Nokkru áður en Seoul
féll, flutti nefndin sig til Jap-
ans, en flestir nefndarmennirn-
ir eru nú komnir aftur til Kóreu
ásamt persónulegum hernaðar-
ráðunaut Tryggve Lies, Kotzin
liðsforingja frá Ástraliu.
Ríkisstofnunin í
Suður-Kóreu.
Kóreunefndin hefir starfað í
2 y2 ár. Hún var sett á laggirnar
(Framhald & 6. sfðu.;
ustu drápstækjum öörum en
kjarnorkuvopnum. En Roose
velt forseti, sem lét smíða
fyrstu kjarnorkusprengjuna,
í þeirri trú, að hún myndi
með hinum ógurlegu hörm-
ungum, sem af henni leiddi,
koma í veg fyrir aðrar hörm
ungar enn langvinnari og
stórkostlegri, var „stríðs-
glæpamaður“ samkvæmt
„friðarávarpinu".
Kemur nú ekki mörgum í
hug, að mennirnir, sem
sömdu „friðarávarpið", hafi
ekki vitað, hvað þeir voru að
segja eða skrifa? Að svona
plagga sé of miklu skjót-
ræði saman tekið?
Sumir kynnu þó að hugsa
sem svo, að ekki sé alveg víst,
að hér hafi verið um tóma
fljótfærni að ræða.
Hvernig á það hernaðar-
stórveldi, sem vill hafa ó-
(eins og það, sem Hitler og
Mussolíni hófu á Spáni) inn-
an fárra vikna. Hvernig getur
það reynt, að gera friðelsk-
andi menn sér hliðholla án
þess, að stofna styrjaldarfyr-
irtæki sínu í hættu og verða
að gjalti í augum veraldar-
innar?
Til þess er eitt ráð: Að
bannfæra hið ægilega vopn,
sem aðrir ráða yfir, og al-
menningur um allan heim
hugsar til með skelfingu —
og kalla þá bannfæringu
„friðarávarp" — en varast að
lýsa, yfir því, að árásarstyrj-
öld, með öðrum vopnum háð,
sé líka óheimil og glæpur
gagnvart mannkyninu.---------
Um eitt eiga allir þeir, er
friði unna og frið vilja varð-
veita, að geta verið sammála:
Að það eitt dugi, hér sem oft
ar, áð stemma á að ósi. Að
bundnar hendur” til að hefja ; árásarstyrjöld með hvaða
strið — en veit volduga og1 drápstækjum, sem hún er
óháða þjóð á einu sviði vera ! rekin, megi ekki eiga sér stað.
öflugri drápstækjum búna en j Að það sé höfuðglæpur gegn
það á sjálft — að haga áróðri mannkyninu, að þjóð hefji
sínum? Setjum svo, að það styrjöld gegn annari, sem
Raddir nábáanna
í Mbl. á sunnudaginn birt-
izt grein eftir „Bíleiganda“,
þar sem reynt var að afsaka
bílainnflutninginn. Alþýðu-
blaðið svarar þessu í gær og
segir m. a.:
„Það er rétt, að bílar eru nauð
synlegir á fslandi og væri æski
legt, að hver fjölskylda gæti
átt sinn bíl. En það er fleira
nauðsynlegt en bílar, jafnvel
nauðsynlegra, og menn verða
að velja um, þegar gjaldeyrir
er takmarkaður. Bílainnflutng
ingurinn var lítið gagnrýndur
1945—47, þegar mikið var um
gjaldeyri. Nú gagnrýna menn,
að fiuttir eru inn bílar, þegar
kartöflur og laukur fást varla,
byggingarefni er af skornum
skammti og vöruskortur yfir-
leitt gifurlegur. Þegar ráðstafa
þarf takmörkuðum gjaldeyri,
urliði. Það er vel skiljanlegt,
að maður eins og Jón sleppir
sér, þegar það er upplýst, að
eina málið, sem kemur til
með að verða tengt ráðherra
tign hans, er ógeðfellt
hneykslismál, sem sýnir jafn-
framt vel, hve lítið hann fer
sjálfur eftir þeim siðferðis-
prédikunum, sem hann hefir
kappsamlega reynt að aug-
lýsa sig með, siðan hann hóf
þátttöku í stjórnmálum
Þegar skömmunum slepp-
ir, er það önnur uppistaðan
í grein Jóns, að Tíminn hafí
átt að þegja um Otradals-
hneykslið vegna stjórnarsam
vinnunnar. Það er ekki nýtt,
að slíkt heyrist frá vissum
mönnum í Sjálfstæðisflokkn-
um. Þeir höfðu bandamenn,
sem sættu sig vel við þetta,
er þeir stóðu að „nýsköpun-
arstjórninni." Kommúnistar
þögðu þá vandlega um „fakt-
uruna" í tunnunni og önnur
svipuð mál. Framsóknar-
sætta sig hins vegar
kýs þjóðin margt fyrr en bíla, i ’
og þess vegna er nú verið að , menn
gagnrýna bílainnflutninginn... | aldrei við slíkar yfirhilming-
Auk þess er svo hins að ar. Stjórnarsamvinna má
gæta, að Islendingar eru þegar j aldrei snúast um það að
með mestu bílaeigendum ver- [ þagga niður hneykslismál.
aldar. Er þjóðin svo auðug nú,
að hún hafi ráð á því að vera
mesta bifreiðaþjóð Evrópu? í
Reykjavík eru um 100 bílar
á hverja 1000 íbúa, en í Kaup-
mannahöfn aðeins 40, í Stokk-
hólmi 53, i Osló 60, í Brússel
Hún á að snúast um velferð-
armál þjóðarinnar. Þeir
menn, sem vilja láta sam-
vinnuna um velferðarmálin
stranda á þvi, að ekki sé þag-
að um hneykslismál vissra
45, í Glasgow 43, í París 64 flokksgæðinga, hafa bersýni-
og þannig mætti lengi telja.1 íega hugann bundinn við ann
Þegar draga verður seglin sam ag meira en mál þjóðarinn-
on ó öllnm svirViim hinmifsin.B * v Aa
ar. Otrulegt er þvi, að Sjalf-
hafi t. d. afráðið að láta ein-
hvern af skjólstæðingum sín
friðinn heldur.
Um þaö eiga friða#rávörp að
an á öllum sviðum þjóðlífsins,
er þá ekki eðlilegt, að eitthvað
sé sparað á þessu sviði í stað
þess að auka enn bílaeign-
ina?“
Allt er þetta rétt hjá Al-
þýðublaðinu og hefði meiri-
hluti ríkistjórnar Stefáns
Jóhanns þurft að gera sér
þetta ljóst áður en hann gaf
út sjómannareglugerðina
frægu, sem raunar var þó
gefin út fyrir aðra en sjó-
mennina. Það er nú tækifæri
fyrir núverandi ríkisstjórn
stæðisflokkurinn setji slíkt
að samstarfsskilyrði, þótt
ýmsir af hinum lítilsigldart
mönnum hans kunni að
hugsa á þá leið, sem kernur
fram í grein Jóns Pálmason-
ar. —
Niðurstaöan í Otradalsmál-
inu er nú orðin sú, að Gísli
Jónsson hefir óskað eftir að
kaupin gengju til baka og
hefir það vitanlega verið fús-
lega veitt. Gísli hefir þann-
... „ , . . . . i ig neyðst til að viðurkenna.að
að sýna, að hun sé fynrrenn- *. J ...... .... ,
J . . . * v. • * her var ekki hremt mjol i
urum sinum betri með þvi að . . . , ..
pokahorninu, enda hefir
stöðva alveg lúxusbílainn-.
um hefja „tilraunarstríð“ vera, ef hugur fylgir máli. I flutninginn.
(Framhald A 6. síffu.)