Tíminn - 18.02.1951, Blaðsíða 5

41. blað.
TÍMINN, sunnudaginn 18. febrúar 1951.
5
Sunnud. 18. feb.
Rökin vantar
Alþýðuflokkurinn hefir snú
izt til harörar andstöðu gegn
því, að Alþingi heimilaði að
teknar væru erlendis að láni
15 milljónir króna handa Bún
aðarbankanum. Þó að Alþýðu
flokknum hafi borizt nokkur
stuðningur frá öðrum í þeim
deilum, hefir hann þó tví-
mælalaust forustuna í þeirri
andstöðu, þrátt fyrir ræður
Einars Olgeirssonar og Jó-
hanns Hafsteins.
í þessu sambandi er rétt
að minnast þess, að Alþýðu-
flokkurinn hefir fylgt lán-
tökum erlendis og er skemmst
að mínnast þessara lána:
Marshalllán fyrir síldarverk
smiðjum.
Marshalllán til virkjana
við Sogið og Laxá.
Bankalán til virkjana við
Sogið og Laxá.
Þessi lán eru nálega hundr
að milljónir króna.
Lán til togarakaupa í Eng-
landi.
Sú lántaka mun nú vera
um 80 milljónir króna með
góðu samþykki Alþýðuflokks-
ins.
Enn má svo nefna lán til
sjúkrahúsa.
Þannig er Alþýðuflokkurinn,
búinn að samþykkja nálega>
200 milljón króna lántökur
erlendis, þegar hann fer að
setja reglur fyrir fylgi sínu
við lántökur.
Fyrsta reglan er sú, að lán-
ið sé tekið til framkvæmda,
sem auka gjaldeyri þjóðarinn
ar beinlínis.
Þrátt fyrir þessa réglu
gat flokkurinn fylgt lántöku
til sjúkrahúsa, án þess að
gera grein fyrir gjaldeyris-
tekjum þeirra.
Þrátt fyrir þessa reglu gat
flokkurinn fylgt 60—70 millj.j
lántöku til virkjana við Sog-
ið og Laxá, enda þótt nokkuð
af þeirri raforku, sem þar á
að framleiða, fari til heimilis-
þæginda. Er þó erfitt að sjá
þann gjaldeyri, sem ryksug-
ur, hárþurrkur og hrærivél-
ar skapa, hvað gott sem ann-
ars má segja um þau verk-
færi.
En þessi regla Alþýðuflokks
ins gerði honum algjörlega ó-
fært að fylgja lítilli lántöku,
svo að ræktunarsjóður fengi
fé til að lájna til að byggja
peningshús/ heyhlöður og á-
burðargeymslur eða rækta
landið og girða það.
Alþýðufiokkurinn sér ekki,
að það bæti gjaldeyrisástand
þjóðarinnar neitt, að bænd-
ur geti þurrkað mýrar og
ræktað ný tún. Hann sér ekki
neina gjaldeyrislega þörf á
því, að nýræktin sé girt eða
bændur byggi votheyshlöður
yfir heyaflann til að firra
þjóðina tugmilljóna tjóni ár-
lega vegna skemmda á heyj-
um. Alþýðuflokknum er það
ekki ljóst, að landbúnaðurinn
sparar meiri innflutning en
nokkur annar atvinnuvegur
og frá því sjónarmiði samrým
ist því ekki síður að taka er-
lend lán í þágu hans en t.d.
til raforkuvera.
Og Alþýðuflokkurinn er vit
anlega alveg ófróður um það,
að á síðastl. ári voru fluttar
út landbúnaðarafurðir fyrir
meira en 30 milljónir króna
og að þær séu mjög eftirsótt-
ERLENT YFIRLIT:
Giadwyn Jebb
Frainkoma iians í Örys’gisráðinu hofir auk>
ið mjög álit Breta vestanhafs
Sú nýbreytni var tekin upp í
sambandi við fundi Öryggisráðs
ins á s. 1. súmri, er rætt var um
KóreumáÖð, að þeim var bæði
sjónvarpað og útvarpað. Sjón-
varpsnotendur í Bandaríkjun-
um, sem orðnir eru mjög margir,
gátu því fylgzt vel með öllu, sem
þar fór fram, og gerðu það líka.
Hin óvægna og ósvifna fram-
koma Manks fór eðlilega í taug-
arnar á mörgum áhorfendum,
en eigi -SðT síður urðu þeir að
viðurkenna, að þar var slyngur
og leikihn stjórnmálamaður að
verki. Það bætti ekki heldur úr
skák, að því fór fjarri, að f.ull-
trúi Bandaríkjanna, Warren
Austin, vsgyi jafnoki Maliks sem
leikinn ogjklókur málflutnings-
maður og hann átti það meira
að segjá tH, að komast úr jafn-
vægi, þegá'f Malik gekk lengst í
ósvífninnii Hins vegar majtti
Malik ofjarli sínum, þar sem
var fulltrúi Breta, Gladwyn
Jebb. Hann notaði ekki stór orð,
eins og Ma4fk, og hann var aldr-
ei ósvífirui, Hann hagaði orð-
um sínum ínjög kurteislega, svo
að stundúm var sagt í gamni,
að hann-^talaöi hirðmál, þar
sem engúrn titlum er gleymt og
kappkostárð er að vera mjúkur
í máli. En jafnhliða því, sem
hann titiaði Malik mjög virðu-
lega og igzt jafnan vilja færa
málflutnin,g hans til betri veg-
ar, afvopnaði hann Malik með
markvissri rökvísi og góðlát-
legri fyndníí, sem fáir kunna að
nota til jafhs við Breta. Þessi
framkomæ-Jebbs vann honum
óskipta aðdáun hinna amerísku
sjónvarpsnetenda og styrkti
mjög álit.,, Breta vestanhafs.
Stjórnmálg.snilli Breta hafði
unnið hér éinn af sínum stóru
sigrum.
Starfsferill Jebbs.
Gladwyii Jebb verður fimmtíu
og tveggjá ára á þessu ári. Hann
stundaði ffám í Eton og L Cam-
bridge og gekk strax að námi
loknu í þjónustu utanríkisráðu-
neytisinsv Hann á því orðið all-
langan starfsferil að baki í
utanrikisþj ónustunni og kunni
því vel ~til verka, er hann
varð fulítrúi Breta í Öryggis-
ráðinu. Um skeið vann hann við
sendiráð l3i,eta í Teheran og í
Róm, en síðar varð hann einka-
ritari Alexánders Cadogans, er
hann gegndi embætti aðalskrif-
stofustjórans í utanríkisráðu-
neytinu. Cadogan fékk strax
mikið álit á Jebb og mun ekki
sízt hafa ráðið því, að Jebb varð
eftirmaður 'hans í Öryggisráð-
inu, er háhn lét þar af störfum.
Á stríðSárunum fékk Jebb m.
a. það hlutverlr að sjá um sam-
vinnu utanríkisráðuneytisins og
ráðuneytis þess, sem annaöist
hina efnahagslegu hlið styrj-
aldarrekstursins. Þetta var eríitt
starf og vandasamt, en Jebb
leysti það af hendi með miklum
ágætum. Stjórnin fól honum því
ný og ný trúnaðarstörf og var
hann fulltrúi hennar á flestum
þeim ráðstefnum, er unnu að
stofnun Sameinuðu þjóðanna.
Jebb er talinn eiga ekki lítinn
þátt í því, hvernig starfshögum
þeirra og skipulagslögum er
háttað. Hann var settur fyrsti
aðalritari Sameinuðu þjóðanníi
og gegndi því starfi, unz
Tryggvie Lie var kjörinn til að
gegna því. Það lenti því mjög á
Jebb að móta starfskerfi S. Þ.
og koma fastri skipan á skrif-
stofuhald þeirra og þeirra stofn
ana, sem eru starfræktar í sam-
bandi við þær.
Samstarfsmaður Bevins.
Eftir að Jebb gekk úr þjón-
ustu S. Þ„ varð hann aftur
starfsmaður í brezka utanríkis-
ráðuneytinu og hafði þar yfir-
umsjón allra þeirra mála, sem
snertu S. Þ. Jafnhliða varð hann
sérstakur ráðunautur Bevins
utanrikisráðherra. Þannig var
hann nánasti samstarfsmaður,
hans við stofnun Atlantshafs-
bandalagsins. Hann mætti oft
sem fulltrúi Breta í umboði
Bevins á ýmsum alþjóðlegum
ráðstefnum. Samstarf þeirra
Bevins og Jebbs leiddi til þess,
að Bevin fékk miklar mætur á
honum, og lagði því ríka áherzlu
á, að hann yrði eftirmaður Ca- !
dogans í Öryggisráðinu.
Jebb hafði haft aðstöðu til að
kynnast Rússum fyrr en fund- I
um.þeirra Maliks bar saman. Á'
Yaltaráðstefnunni var hann
einn helzti ráðunautur Chur-
chills. Hann fékk þá gott tæki-
færi til að kynna sér starfsað-
ferðir Rússa og hvernig bezt
j væri að mæta þeim. Viðureign
þeirra Maliks sýnir, að hann
hefir fært sér þennan lærdóm
vel í nyt.
Það mun og ekki hafa ráðið
j litlu um, að Bevin valdi Jebb til
þess að vera fulltrúa Breta í
1 Öryggisráðinu, að hann hefir
treyst honum vel til að mæta
| áróðri Rússa og túlka sjónar-
I mið Breta. Jebb hefir sýnt, að
j hann átti þetta traust Bevins
vel skilið. Eftir Bevin er haft,
að honum hafi oft heppnazt
sæmilega embættisveitingar, en
fáar betur en þegar hann skip-
aði Jebb í Öryggisráðið.
Mikill starfsmaður.
Jebb hefir ekki aðeins þann
1 kost til að bera að vera snjall
JEB3
og laginn málí''.rningsma3ur.
Hann er jafnframt mikill starfs
maður, sem gerir miklar kröfur
til undirmanna sinna. Þótt hann
sinni embættisstörfum sinum af
mikilli elju, hefir hann jafnan
haft fleiri járn í eldinum. 1
tómstundum sínum hefir hann
lagt mikla stund á bókmenntir,
sögu og málfræði, og eru fáir
taldir honum fróðari í þeim efn
um. Sagt er, að Bandaríkja-
menn hafi lagt mikið kapp á að
fá hann til að gegna prófess-
orsstöðu annaðhvort við Yale
Svardagamál
á Alþingl
Fyrir Alþingi liggur nú frv.
um meöferð opinberra mála
og munu vera horfur á, að
það nái fram að ganga. Nokk
ur kostnaðarauki fyrir ríkis-
sjóð mun fylgja ýmsum þeim
breytingum, sem þar eru ráð
j gerðar (t. d. skipun meðdóm-
ara), en ekki verður þó rætt
j um það atriði að sinni. Hér
; verður aðeins rætt um eina
I breytingu, sem þetta frum-
varp gerir ráð fyrir á fram-
kvæmd réttarfarsmálanna, og
næsta vafasamt virðist, að til
umbóta sé. Breytingin er á
þá leið, að vitni skuli vinna
eið að því áður en það byrj-
ar framburð sinn, að það segi
satt og rétt, en hingað til
hefir yfirleitt ekki verið grip-
ið til þess að láta vitni sverja
fyrr en því hefir verið gefinn
kostur á að leiðrétta fram-
burð sinn og lesin er fyrir þvl
nákvæm bókun um það, sem
það vinnur eið að.
í frumvarpinu segir, að
dómari skuli eftir að vitni
hefir gert grein fyrir sér.
eða Columbía og boðið honum brýna fyrir því sannsögli, og
að velja milli þessara þriggja er þag j samræmi við það.
námsgreina, þar sem hann væri
jafnvígur á þær allar.
Jebb er trúmaður mikill og
hefir biblíuna jafnan með sér,
sem nú er gert. Síðan segir
í frumvarpinu :
I
ef hann þarf að fara að heiman.' ^essu Ioknu lætur dóm,
Hann les daglega í biblíunni og ari vltm festa með þeim hætti,
telja ýmsir, að mörg hin er nú greinir, heit um sann-
hnyttnu og snjöllu tilsvör hans an framburð sinn:
reki meira og minna rætur | 1. Ef vitni lýsir sig, að gefnu
þangað. Þegar hann dvelur tilefni frá ðómara, trúa á
heima á sveitasetri sínu í Bret- guð, og heit samkvæmt því
landi, les hann oft upp úr biblí- samrýmist trúarsannfæring
unni við messugerðir í sóknar- þ þá skaI það , fta u
kirkju sinm. Þar íðkar hann ,______. ' „
jafnframt ýmsar iþróttir, en hægn hendi slnm og hafa upp
þó einkum veiðimennsku.
Ótalin er svo sú tómstunda-
vinna Jebbs, sem hann er tal-
eftir dómara þessi orð: Ég
sver það og vitna til guðs
míns, að ég skal segja það, er
inn hafa einna mest yndi af. ég veit sannast og réttast, og
Það er að setja saman gaman- ^ ekkert undan draga. Svo
kvæði um ýmsa kátlega atburði, hjálpi mér guð, sem ég satt
sem hent hafa hann eða kunn- se„j_
1 - 1_ — _ M ^ VXmm Vv v,r« 1 v,, l-V\ 'X r»
2. Nú má ekki svo með fara,
ingja hans. Mörg þessara kvæða
hans eru sögð með miklum , , .... .... . . ,.
snilldarbrag. Það er ekki ósenni É íomiið^sepr^og fest.r
(Framhald á 6. slðu.j
V
vitni þá heit sitt með þeim
hætti, að það lyftir upp hægri
hendi sinni og hefir upp eft-
ir dómara þessi orð: Ég lýsi
yfir því og legg þar við dreng
. . . . . . . , skap minn og heiður, að ég
Mbl. b:rtir forustugrem í . f . , * , &
,, _____ _ i skal segja það, er eg veit sann
ast og réttast, og ekkert und-
an draga.
3. Nú er annar háttur hafð
ur á heitfestingu en sá, er í 1.
og 2. tölulið segir, í landi, þar
Raddir nábáanna
gær um þá áskorun Alþýðu- 1
sambandsins til verkalýðsfé-
laganna að segja upp kaup-
samningum. Það segir m. a.:
„Það væri út af fyrir sig
ekki nema eðlilegt að laun-1 sem vj^nj kefir dvalizt, svo
sem hönd lögð á helga bók, og
þegar krefðust hækkaðra I
launa ef þeir teldu sig geta I . , ,, ... , . .
bætt kjör sín með þvi. En «r Þa domara rett aö hafa
t þann hátt á, ef
vc;;- ■
ar vörur ^' á heimsmarkaði.
Alþýðuflokkurinn sér ekki,
að það geti neitt bætt gjald-
eyrisástand þjóðarinnar að
halda þeirri framleiðslu við
og auka hana.
En Alþýðuflokkurinn setti
sér líka aðra reglu. Lántaka
erlendis mátti ekki auka dýr-
tíðina. Aiít í einu var:Aiþýðu-
flokkurinn- farinn að óttast
dýrtíð! Gg þá hélt hann, að
það væri miklu veffa. að fá
lánaðan gaddavír, varahluti
jí skurðgrpfur og jarðýtur og
j olíur á þær, og sement og
jjárn í peningshús og hey-
J stæður heldur en tæki til fisk
I veiða eða vélar og varahluti
j vegna framkvæmdanna við
Sogið.
EkkÞ vérður séð hvernig
Alþýðuflokkurinn hefir reikn
að dæmið, en undarlegt er
það, ef jarðýtan og vélskófl-
an, sem urinið er með við Sog
! ið, hafa allt önnur áhrif á
verðlagsmálin innanlands en
þær sem notaðar eru austan
lands eða vestan. Hvers vegna
skyldi það auka'dýrtíð í land
inu að fá lánaða erlendis ol-
íu og varahluti fyrir jarðyrkju
vélar austur á héraði frem-
ur en þá vél, sem vinnur við
heimilisrafstöð Reykvíkinga?
Það er ýmislegt í þessum
kenningum öllum, sem Alþýðu
flokkurinn mætti hugleiða
betur og útlista betur. Hann
þarf vissulega að gefa betri
skýringu á því en hingað til
vegna hvers hann getur verið
með 200 millj. kr. erlendum
lántökum vegna síldarverk-
smiðja, togarakaupa og raf-
orkuvera, en telur það mesta
glapræði að taka 15 millj. kr.
erlent lán í þágu landbúnað-
arins. Er þar nokkra aðra skýr
j ingu að finna en þá, að Al-
þýðuflokkurinn hyggst nú að
vinna upp glatað traust hjá
bæjarbúum með því að ala á
rig milli þeirra og sveita-
manna?
hvaða líkur eru til þess að
þeir geti það með kauphækk-
unum eins og málum er nú
komið? Það skiptir meginmáli
að gera sér það ljóst. Myndi
aðstaða framleiðslunnar batna
við það? Engan vegin. Fram-
leiðslukostnaðurinn hlyti að
hækka og atvinnan að minnka,
atvinnuleysið að aukast.
Myndu gjaldeyristekjurnar
aukast? Því færi fjarri. Þær
hlytu að verða minni með
minnkandi framleiðslu. Færri
hraðfrystihús yrðu rekin, færri
bátar færu á sjó. Atvinnan í
hann telur
vitni munu fyrir það leggja
ríkari helgi og virðingu á heit
festingu.“
Rétt er að geta þess, að frv.
gerir ráð fyrir, að dómara sé
heimilt að fresta heitfestingu
eða að láta hana niður falla,
en það á þó að vera aðalregl-
an, að menn vinni fyrirfram
eið að framburði sínum.
Sú réttarfarsregla, sem hér
er upptekin, mun óvíða þekkj
ast, nema í Bandaríkjunum,
sj ávarþorpunum hlyti enn að en þar er líka yfirheyrslu
dragast saman. Iðnaðurinn
fengi minna hráefni og vöru-
skortur yrði tilfinnanlegri.
Niðurstaðan er þess vegna
sú, að kauphækkanir eins og
nú er ástatt í íslenzku atvinnu
lífi hlytu að leiða til vaxandi
atvinnuleysis og aukinna
þrenginga almennings".
Það undrar að vísu engan,
þótt kommúnistar vilji stefna
að þessu. Þe'r telja neyðina
háttað á talsvert annan veg.
Hér brýtur þessi regla alveg
í bága við fyrri venjur og
geta afleiðingar þess orðið allt
aðrar en frumvarpshöfundar
hafa gert sér vonir um. Hing-
að til hefir yfirleitt ekki ver-
ið gripið til þess að láta vitni
vinna eið fyrr en í seinustu
lög og það þá oft borið þann
árangur, að vitni hefir leið-
bezta jarðveginn fyrir stefnu rétt framburð sinn, því að
sína. Hitt er óskiljanlegt ó-
lán, að Alþýðuflokkurinn skuli
gerast verkfæri þeirra i þess-
ari háskalegu iðju.
menn líta ekki á slíka heit-
festingu sem hversdagslegan
hlut. Með því að gera eiðfest-
(Framhald á 6. síðu.)