Tíminn - 08.03.1951, Blaðsíða 5

56. blað.
TÍMINN, fimmtudaginn 8. marz 1951.
5,
Fimmtml. 8. marz
Störf Alþingis
Alþingi hef;r lokið störfnm
sínum eftir tæpra 5 mánaða
ERLENT YFIRLIT:
Vígbúnaður
VesturvcWiii Isafa hætt við a«S hraða ví?í-
liúnaði Vestur-I»ý*kalaiuls að siuni
Ráðagerðir vesturveldanna lagsins, nema hún beitti sér
um vigbúnað Vestur-Þýzka- ' fyrir þátttöku Þjóðverja í vörii
lands og þátttöku þess í vörn- \ um þess. Stjórnin tók því að
um Atlantshafsbandalagsins' vinna að því við hin bandalags
setu. Þó að ýmsum muni finn | munu hafa verið aðalorsök þess,' ríkin, að þau féllust á þátttöku
ast að þetta sé ærið langur
starfstími er þetta þó stytzta
þuig í allmörg ár og mun
því almennt fagnað, því að
það bendir til skipulegri
vinnubragða og ákveðnari
þjóðmálaforustu.
í sambandi v.'ð þingstörf-
in stingur það einna mest í
stúf við fyrri þing, að nú
kom fjárlagafrumvarp fram
í byrjun þings og fjárlög voru
afgreidd fyrir áramót.
Meðferð fjárlaganna er sig
ur, sem Alþingi hefir unnið.
Fjárlagaafgreiðslan og fjár-
málastjórnin hefir líka tek-
izt svo giftusamlega að vonir
eru til að jafnvægi hafi náðst
í ríkisbúskapnum. Skýrsla
fjármálaráðherra um afkomu
ríkissjóðs á síðasta ári er
einn aif Ijósu blettunum i
efnahagsmálum og fjárhags-
lííi þjóðarinnar síðustu ár.
Þetta þing heíir staðið að
undirbúningi stórfram-
kvæmda, sem að vísu eiga sér
lengi’# sögu en ekki má ganga
þegjandi framhjá þegar rætt
er um þingstörfin. Við Sogið
og Laxá er nú hafin vinna
að hinum nýju stórvirkjun-
um og áburðarverksmiðiu-
málinu hefir þokað áleiðis,
þó að það starf hafi einkum
verið unnið utan þingsins.
í verzlunarmálunum hafa
orðið þáttaskil á þessu þingi.
Verzlunin er m’i að verulegu
leyti leyst úr þeim viðjum
valdboðs og leyfa, sem mjög
hefir bundið hana. Nú er tæki
færi til að sýna á margan
hátt hvað hægt er á frjáis-
um markaði. Með því einu er
ekki tryggt neitt _ varanlegt
sæluástand í verzlunarmál-
að Rússar báru fram tillögu Þjóðverja.
sína um nýjan fjórveldafund
til að ræða um Þýzkalandsmál- Mótspyrna gegn her-
in. Margir þeirra, sem kunnug- ! væðingu Þjóðverja.
astir eru málunum, telja Rússal , . ,
hafa raunverulegan beyg af ! Það mætti strax verulegri mot
vígbúnaði Vestur-Þýzk-alands og'sPyinu af halíu sumra Evropu-
vilja því mikið til vinna að nkianl\a'.iað1 Þjoðverjar yrðu
hindra hann. Aðrir telja, að ^erðir þatttakendur í vornum
Rússar álíti, að vígbúnaður! Atiantshafsbandalagsins. Eink-
Þýzkalands muni mælast illa um var Þ° motspyma Frakka a-
fyrir í þeim löndum, er bjuggu! kveöm- Þo J°I svo að lokum-
við hernám Þjóðverja á stríðs- | aö SJonarmlð Bandarikjamanna
árunum, og því sé það gott naði fram að ganga, en þ° með
áróðursefni að vinna gegn hon- I vfrulegum breytmgum. ÁBruss
um. Rússar hafi viljað fá nýj-j flfundl utannkisraðherra
an utanríkisráðherrafund til! bandalagsrikfanna, sem ha'd-
þess að koma þessum áróðri mn var 1 desember slðastl- var
enn betur á framfæri en ella.
Það mun fást úr því skorið,
hvor þessara tilgáta er rétt-
ari, á undirbúningsfundinum,
sem nú stendúr yfir í París, og
þó enn betur á utanríkisráð-
herrafundinum, ef samkomulag
næst um að halda hann.
Austur-þýzki herinn.
Umræður vesturveldanna um
samþykkt, að Þjóðverjar gætu
orðið þátttakendur í varnarher
EISENHOWER
Þeir heimtuðu fullt jafnrétxi, en
á það voru bæði Frakkar og Bret
ar tregir til að fallast.
Lánsútboð
Búnaðarbankans
Búnaðarbankinu auglýsti
hér í blaðinu í gær lánsútboð
fyrir byggingarsjóð sinn. Leit
að er eftir 5 milij. kr. láni og
eru vextir 5 u>.
Um það þarf ekki að fjöl-
yrða, að hér er um að ræða
trygg lán. Skuldabréf bygging
arsjóðs eru jafntrygg og ör-
ugg eign og íslenzkir pening-
ar geta verið. Að því leyti
þarf ekki að reka neinn áróð
ur í þessu sambandi.
Ætla má, að bændur hafi
mikinn hug á því, að þetta
útboð fái góðar undirtektir.
Að vísu hafa bændur almennt
ekki mikið fé, sem þeir geta
fest til langs tíma, því að
miklu algengast er það, að
þe-r standa í framkvæmdiim
til endurbóía eftir því, sem
þeir geta. En einmitt sú að-
stoð gerir það að verkum, að
bændur skilja vel og vita af
eigin reynd að lánsfjárþörfin
i sveitum er mikil, og því hafa
þeir mikinn hug á því, að
Úrskurður Eisenhowers
Það mátti því segja, að al-
ger óvissa ríkti um þessi mál,
þegar Eisenhower hóf Evrópu-
för sína nokkru eftir áramótin.
bandalagsins, en þó þannig, að! Næsti áfangi í þessum málum
þeir fengju ekki sjálfstæða her- hlaut því mjög að *markast af þanki þe'rra fái þetta lán. Og
stjórn og hefðu ekki yfir veru- áliti hans og aðstöðu. Þetta álit mikið ej vej vjjj
' legum vélaher að ráða. hans kom fram í ræðu sem Það ^ tu býsna' m ir
Þratt fyrir þessa samþykkt hann flutti a oformlegum þing-> . ,A. „ „
bandalagsfundarins var mót- fundi rétt eftir heimkomuna. 0P,nbenr sJoðlr og almcnmr
spyrnan gegn þátttöku Þjóð- . Víst þykir að þetta álit hans sJ°ðui, sem sumir hafa nokk
verja ekki kveðin niður. Antí- muni marka afstöðu Atlants- uð fjarlægt verkefni, en aðrir
úðin gegn Þjóðverjum og ótt-! hafsbandalagsins í náinni fram eiga höfuðstól, sem aldrei má
inn við þýzkan her er enn sterk tíð. ^ j skerða. Slíkir sjóðir bæta ár-
vígbúnað Vestur-Þýzkalands hóf j ur í mörgum Evrópulöndum.! Álit Eisenhowers virðist í lega við sig allmiklu fé. Það
ust fyrst að ráði eftir að kunn- Það gaf þessari andstöðu byr 'stuttu máli þetta: Atlantshafs' a blátt áfram að ávaxta í
ugt varð um, að Rússar voru í seglin, þegar Rússar hófu j bandalaginu er enginn eða lít- j 0pini,erum lánum eins og
sterkan áróður gegn vígbúnaði j ill ávinningur að vígbúnaði Þjóð
Vestur-Þýzkalands og létu ó- | verja á þessu stigi, enda erfitt
farnir að æfa lögregluna í Aust
ur-Þýzkalandi á þann veg, að
bersýnilega var þar um her að spart í það skína, að þeir myhdu
ræða. Síðan hafa Rússar eflt, grípa til vopna til að hindra
þennan austur-þýzka her veru- ; hann. Kommúnistaflokkar Vest
lega. Þessar umræður vestur-1 ur-Evrópu hófu jafríframt öfl-
veldanna jukust mjög eftir að; ugan áróður gegn vígbúnaði
Kóreustyrjöldin hófst, þar sem i Vestur-Þýzkalands. Sú skoðun
ekki þótti ólíklegt, að Rússar: ruddi sér nú talsvert til rúms,
ætluðu að nota austur-þýzka! að vígbúnaður Vestur-Þýzka-
herinn i Þýzkalandi á svipaðan! lands myndi auka striðshætt-
hátt og þeir höfðu notað her! una fremur en það gagnstæða,
norðanmanna í Kóreu. Andstaðan gegn hervæðingu
Fyrst í stað snerust þessar i Þýzkalahds jókst á ný í Þýzka-
umræður einkum um það að j landi og innan verkamanna-
auka þyrfti lögregluna í Vestur- j ílokksins breska náði hún aukh
Þýzkalandi og gera henni mögu * um ítökum, einkum þó hjá rót-
legt að hrinda árás Austur-Þjóð | tækari armi flokksins.
verja. Nánari athugun sýndi þó j Það bættist svo við, að Þjóð-
brátt, að til slíks myndi þurfa j verjar sjálfir voru mjög klofnir
meira en lögreglulið, þar sem, um málið. Sú skoðun átti miklu
um, en það er þó að minnsta Rússar voru raunverulega farn fylgi að fagna méðal þeirra, að
kosti endurbót sem mun ir að æfa ber 1 Austur-Þýzka- þeir legðu Atlantshafsbandalag-
viðra burtu ýmis konar mollu landL Sú hugmynd koirl þvi til. inu ekki til herafla nema fullt
sogunnar, að rett væri að stofna jafnretti þeirra yrði tryggt og
vestur-þýzkan her, sem væri j bandalagið hefði svo mikinn
þátttakandi í varnarher Atlants herafla í Þýzkalándi meðan ver
hafsbandalagsins. Þessi hug- , ið væri að vígbúa Þjóðverja, að
mynd hlaut strax góðar undir-, líkur væru fyrir því að árás
tektir meðal Bandaríkjamanna ’ Rússa yrði hrundið. Að öðrum
og staðnað óloft, sem mynd-
ast hafði undir hinu gamla
kerfi. Og aldrei mega menn
gleyma því, að meðan verzl-
unin er frjáls hefir alþýðan
rétt og skiiyrði til að skapa
sér sannvirðiskjör á félagfe-
að ná samkomulagi um tilhög-
un hans. Það yrðu vafasöm not
að þátttöku Þjóðverja, nema
jafnrétti þeirra yrði tryggt, því
að þýzkur leiguher gæti orðið
ótraustur bandamaður. Hins veg
ar eru á því miklir pólitískir erf
iðleikar að fá hinar þjóðirnar
til að fallast á þetta jafnrétti
Þjóðverja og má búast við að
slíkir samniagar geti tekið
(Framhald á 6. síðu.)
og þó einkum á þinginu í Wash kosti yrði vígbúnaður Þjóðverja
ington. Þar var sú skoðun al- ' aðeins til að auka áhættu þeirra.
le°um grundvelli o°- betur er menn> að Þjóðverjar væru sú Hlutleysisstefna átti og nokkru
aldrei hæ^t að bióða Þess EvróPnÞ)óðin, er væri færust fylgi að fagna.
veana má alhvða landuns um að verjast Rússum' Þessil Það virðist ÞanniS að
\e na ma alþyða land.uns skoðun hluut svo mikið fyigi a þjógverjar myndu ekki fallast
sizt vanmeta þau tækifæn, þinginu, að stjórnin taldi vaia- á þátttöku í vörntim bandalags
sem Alþingi hefir nú veitt samt, að hún fengi samþykkta ins á þeim grundvelli, sem
henni til varanlegra og raun- fjárveit. til Atlantshafsbanda- Brússelfundurinn hafði lagt.
verulegra kjarabóta á verzl-
unarsviðinu.
Þetta þing hefir orðið að að dæma um árangurinn af
fjalla um erfiðleika útgerð-! störfum þessa þings. Það má
arinnar eins og sum fyrri! segja, að allt starf þess í fjár
þ ng. Rányrkjan segir til sín' málum, verzlunarmálum og
í aflabresti og uppgjöf. Með-! atvinnumálum sé viðnám eða
an unnið er að því, að bjarga 1 tilraun. Það er verið að reyna
framtlð íslenzkrar útgerðar,! að láta útgerðina standa á
þarf líka að ráða fram úr eigin fótum, verzlunina vera
vandamálum líðandi daga,: frjálsa og ríkisbúskapinn
svo að þjóðin felli ekki hend- ! hallalausan. Yfir þessari við-
ur í' skaut og hætti að vinna' leitni allri vofir ógnun verð-
fyrir sér. Það er aldrei gott bólgunnar. Ef verðbólgan er
að þurfa að finna sérstök látin vaxa jafnt og þétt hlýt
bjargráð fyrir undirstöðuat-1 ur það að leiða til þess, að
vinnuvegi, svo sem hér hefir allt þetta viðnám verður að-
enn átt sér stað- Reynslan eins hverful stundarfró. Þá
á eftir að sýna, hve farsæla stöðvast framleiðslan á ný og
lausn Alþingi hefir þar valið, stórfellt atvinnuleysi verður
en svo mikið er þó víst, að í landinu. Verzlunin verður
með henni er viðurkenndur j aftur ófrjáls og bundin. Tekj-
réttur framleiðslunnar og , ur ríkissjóðs bregðast en gjöld
gerð tilraun til að færa gróða! hans vaxandi vegna aukinn-
frá einhliða verzlunarbraski ( ar dýrtíðar.
í hendur framleiðendanna. I Þegar litið er á störf Alþing
Enn er vitanlega ofsnemmt. is í meginatriðum verður dóm
urinn sá, að þau séu viðnám
og upphaf alhliða viðreisnar
í efnahagsmálunum, ef það
viðnám heppnast. Sagan ein
getur svo úr því skorið, hvort
störf þingsins verða í reynd-
inni þáttur í kapítula við-
reisnarinnar eða einungis virð
ngarverð tilraun meðan hrun
ið er að grafa um sig að, full-
komnast.
Þetta er það, sem íslending
ar verða að skilja, sjá hvar
þeir eru staddir og hvert
stefnt, áður en menn reka
sig á til stórskaða og eí til
vill óbætanlegra slysa. Ef þjóð
in almennt gerir sér grein fyr
ir, hve mikilvægt viðnáms-
Raddir nábáarma
Alþýðublaðið kemst nú ekki
hjá að viðurkenna, að Alþýðu-
floka’rnir annars staðar beiti
sér gegn ótímabærum kaup-
hækkunum. Þaö segir i fyrra-
dag:
,.Það er alveg rétt, að al-
þýðuflokksstjórnir annars stað
ar á Norðurlöndum og á Bret-
landi hafa eftir stríðið reynt
að halda aftur af kauphækk-
unum; og það er líka alveg
rétt, að stjórn Stefáns Jóhanns
batt greiðslu dýrtíðaruppbótar
á kaupið við vísitölu 300. En
það, sem ráðherrar og aðrir
talsmenn núverandi ríkis-
stjórnar þögðu um í eldhús-
umræðunum á Alþingi og Tim
inn hefi rævinlega þagað um,
þegar hann hefir verið með
þennan samanburð, er það, að
ráðstafanir alþýðuflokksstjórn
anna í nágrannalöndum okk
ar og ráðstafanir stjórnar Stef
áns Jóhanns hér hjá okkur til
þess að koma í veg fyrir kaup-
hækkanir, hafa aðeins verið
einn þáttur í margháttuðum
ráðstöfunum til þess að halda
dýrtíðinni í skefjum."
Því miður fyrir Alþýðublað-
ið er ekki hægt að benda á
þessar „aðrar ráðstafanir“,
sem stjórn Stefáns á að hafa
gert til að halda dýrtíðinni í
skefjun. Stjórnin gerði ekkert
gegn húsnæðisokrinu. Verð-
lagseftirlitiö var verra en
gagnslaust. Verzlunarfyrir-
þessu. Og enginn vafi er það,
að víða í sveitum mun fólk
hafa fullan hug á því, að Iáta
einmitt þetta byggingarsjóðs-
Ján ganga fyrir, þegar slíku
fjármagni er ráðstafað til
geymslu.
Það eru að vísu marghátt-
uð framfaramál, sem fjár-
magn skortir til og leitað er
fyrir sér um sölu skuldabréfa
fyrir ýmsar staerri og smærri
framkvæmdir. Hér skal á eng
an hátt gert upp á milli slíkra
nauðsynjamála. En það verð
ur seint brýnt fyrir mönnum
um of, hvílíkur styrkur þjóð-
félaginu er aö þeim, sem með
ráðdeild og hófsemi leggja
eitthvað fyrir, svo að þeir geta
stutt framfaramál þjóðar sinn
ar með því að kaupa skulda-
bréf, þegar leitað er lánsfjár
handa þeim.
Byggingarsjóður Búnaðar-
bankans hefir það hlutverk
að lána fé til að byggja sveita
bæi. Víða eru bæir í sveitum
hrörleg og léleg hús Sums stað
ar verður ekki búið þar
öllu lengur, nema hægt
verði að byggja nýja íbúð fyr
ir heimafólk. En þá hætt við
að nokkur verðmæti önnur
verði að engu gerð, ef jörð
fer í eyði af þeim sökum og
tvísýnt hver atvinnuskilyrði
þeim eru búin, sem þaðan
fara. En það kynni að geta
ráðið úrslitum um framtíð
sumra jarðanna, hvernig geng
ur með sölu þeirra skulda-
bréfa, sem nú eru boðin. Svo
mikið er víst, að þessir pen-
ingar verða allir notaðir til
þess, að byggðin haldist við í
sveitunum, fólk vinni þar að
framleiðslu matvæla fyrir
þjóðina og dýrmætra gjald-
eyrisvara til útflutnings, en
neyðisjt ekki til að hverfa það
an til samkeppninnar um at-
vinnu og húsnæði í höfuð-
stað landsins.
Það er höfuðatrðiði fyrir
alla framtíð' og örlög þessarar
komulagið var hið óhagstæð-
asta fyrir almenning. Alþýðu- þjóðar hvernig gengur að út
starf seinasta þings er, og :
einbeitir sér til að láta það blaðið ætti ekki að gera sig. vega sveitunum lánsfé. Láns-
heppnast, má enn vænta þess hlægilegt með þvi að grotaba útboð Búnaðarbankans er
að hægt sé að sigrast á erfið af þessum „öðrum ráðstöfun- einn þáttur í því þýðingar-
leikunum. Annars geta þeir um“, sem engar voru og eng- mikla starfi.
orðið óviðráðanlegir. inn varð heldur var við. Ö+Z.