Tíminn - 15.04.1951, Qupperneq 5

85. blaff.
TÍMINN, sunnudaginn 15. april 1951.
5,
Sunnud. 15. tturíl
Loforð og efndir
í verzlunarmálum
ERLENT YEIRLIT:
Brottvikning MacArthurs
IIún byggist á þeirri stcfnu lSamlarík|a-
stjórnar. að Rássar sén liættnlegri aml-
stæðing'ar en Kínverjar.
Alþýðublaðið ræðir oft um atburður svakið eins mikla at
það, að Framsoknarflokkur- hygli og brottvikning MacArt-
inn og þó einkum og sér í lagi hurs. Þaö hefir verið rætt um
Rannveig Þorsteinsdóttir hafi hana fram og aftur seinustu
svikið eínhver kosningalof- , daga bæði í blöðum og manna
orð í sambandi við verzlunar á meðal. Ástæðan til þess er að
mál. Ekki ræðir blaðið þó öðrum þræði sú, að hún kom
neitt um það, hver þessi lof- mjö8 á óvart- þar ®em ekk' var
1 r, lítJÍC nX rPw.. wi r> n forcori Viof'Ai
Um langt skelð hefir enginn | únista í Asíu, en ekki hefja sókn
gegn þeim að svo stöddu. Til
orð hafi yfirleitt verið, en
álitið, að Truman forseti hefði
__. . _ .. , áræði til að víkja MacArthur
gefur í skyn, að þau hafi ver- frá störfum> þótt hann hefði
ið einhver fyrirheit um hag-J unnið til þess, og svo hinum
stætt verzlunarárferði á allan þræðinum sú, að menn búast
hátt. | yið, að brottvikningin geti haft
Það vill nú svo vel til, að hinar örlágaríkustu afleiðingar.
engin þoka hvílir yfir um- Á þessu stlgi verður þó lítið um
bótabaráttu Framsóknar- \ sa®t’ hver3ar Þær munu
flokksins í verzlunarmálum. I ve?:ða’ en vafalaust mun ahnfa
fra Þessum atburði gæta mjog
y r síðustu kosníngar var.j nálnni framtíð bæði í stjórn-
þannig astatt 1 verzlunarmál- j máium Bandarikjanna og á al-
um, að þrálátur hörgull var á þjóðlegum vettvangi.
hvers konar vefnaðarvöru, alj
menningur réði engu um það, Þögnin í Moskvu.
hvaða verzlanir fengu vörurn Sennilega hefir fregnin kom
þess hafa þau ekki bolmagn,
nema þau sleppi alveg hendinni
af Evrópu, en það væri sá mesti
greiði, sem þeir gætu gert kom
múnistum.
KRON-kosningin
Kaupfélag Reykjavíkur var
stofnaff meff samruna tveggja
kaupfélaga hér í bænum.
Framsóknarmenn og komm-
únistar stóðu einkum aff sam-
einingunni og var hún alveg
sérstaklega grundvölluff á
því, að hiff nýja félag starf-
aðS ópólitískt og yrffi ekki
gert háff neinum stjórnmála-
flokki.
J Þaff leið þó ekki á löngu,
; • þar til á því tók að bera, að
kommúnistar myndu ekki
halda þetta samkomulag. Þó
, fóru þeir sér hægt og klók-
Churchill, sem hefir lýst sig iega, unz fulltrúakosningar
fylgjandi ráðstöfun Trumans stóðu einu sinni fyrir dyrum
í félaginu.Þá smöluðu þeir liffs
mönnum sínum af miklu
kappi inn í félagið, án tillits
ar og þar með hvar varð að
kaupa þær, og drjúgur skerf
ur var seldur á svörtum mark
aði.
Stefna Framsóknarflokks-
ins var sú, að gefa neytend-
um frjálsræði til að velja
sér verzlanir, — að láta al-
mening vera frjálsan að því
að færa viðskipti milli verzl-
ana en hafa þar ekki allt
þrælbundið með valdboði of-
an frá, og jafnframt þessu
að sigrast á svarta markað-
inum.
Fyrir þessari stefnu barð-
ist Framsóknarflokkurinn
meðan nauðsynlegt þótti að
skammta þessar vörur á þann
hátt, að skömmtunarseðill
neytandans yrði raunveruleg
heimild fyrir innflutnings-
leyfi, svo að neytandinn gæti
valið sér verzlun. En jafn-
framt tók flokkurinn það
fram, að það, sem hann taldi
æskilegast og vildi helzt
stefna að, væri frjáls inn-
flutningur.
Nú er svo komið ekki sízt
íyrir atbeina Framsóknar-
flokksins, að skömmtun er
aflétt, vefnaðarvara fyllir búð
irnar og fólk getur yfirleitt
keypt hana þar, sem það vill.
Af svarta markaði með þær
vörur fara eðlilega litlar sög-
ur, því að menn kaupa ekki
á svörtum markaði það, sem
fæst annars staðar. Fram-
sóknarflokkurinn hefir þann
ig staðið fullkomlega við þau
loforð sín, að tryggja neyt-
endum verzlunarfrelsi og
vinna að afnámi svarta mark
aðsins.
Það er athyglisvert, að blöð
stjórnarandstæðinga fluttu
fyrir nokkrum dögum hróp-
yrðagreinar um verðlag á
nælonsokkum. Nú eru þau
hætt að minnast á það. Þetta
er af því, að enda þótt nælon
sokkar séu nú fluttir inn fyr-
ir bátagjaldeyri eru þeir seld
ir í búðum stórum ódýrari en
almennt gangverð var á
svörtum markaði undir stjórn
arforustu Alþýðuflokksins.
Þetta veit hvert mannsbarn
og stjórnarandstæðingar
Verða að laga málflutning
sinn eftir því.
Þessi verðlækkun hefir orð
ið á sokkunum, þrátt fyrir al
menna verðhækkun erlendis
og þrátt fyrir það, að þeir eru
keyptir inn fyrir bátagjald-
eyri. Þannig fer, þegar svarti
markaðurinn er sigraður, að
enda þótt þar sé fundinn nýr
ið einna mest á óvart í Moskvu
og leitt til margra ráðstefna þar
og athugána vegna þess breytta
viðhorfs, er brottvikning Mac-
Arthurs gæti haft í för með sér.
Fyrst í staS virtust forvígismenn
Rússa ekki gera sér þess grem,
hvernig þeir ættu að túlka brott
vikninguna, og var því fyrsta
daginn sagt frá henni athuga-
semdalaust bæði í blöðum og
útvarpi. Það var ekki fyrr en á
öðrum degi, sem ráðamenn
Sovétríkjanna gerðu bá uppgötv
un, að það ætti að þakka það
„heimsfriðarhreyfingunni", að
MacArthur var settur af!
Sannleikurinn er sá. að brott-
vikning MacArthurs kemur
Rússum -mjög illa. Áætlanir
’ússnesku- stjórnarinnar hafa
mjög byggzt á því, að hægt yrði
að koma Bandaríkjunum og
Kina í styrjöld, binda þannig
meginher Bandaríkjanna í
Austur-Ashi, og láta Rússa fá
á þann háttrrj álsar hendur til að
leggja undir sig Vestur-Evrópu
og olíulöndin í Vestur-Asíu. Eft
ir að Rússár höfðu nað yíirráð-
um yfir iðnaði og oliufram-
lelðslu þessara lar.da var að-
staða þeirra orðin svo sterk, að
þeu þurftu Jíti) að óttast Banda
ríkin. Miklar líkur eru til þess,
að einangrunarstefna Hoovers
hefði þá íerigið byr í seglin vest-
an hafs og Bandaríkin látið sér
nægja að hugsa eingöngu um
heimavarnhnar.
Brottvikhing MacArthurs sýn
ir, að Bandaríkin ætla ekki að
fyrrabragði að hefja styrjöld við
Kína. Þau munu láta sér nægja
Brottvikningin vinsæl í
Vestur-Evrópu og Asíu.
Það er af þessum ástæðum, forscta.
sem brottvikningu MacArthurs
hefir yfirleitt verið vel tekið í
Vestur-Evrópu. Jafnt flokkar stefnu sína og aðgerðir við það, ^
vinstri manna og íhaldsmanna a® Rússar séu hættulegri and-, til þess, hvort þeir hefðu
þar hafa lýst fylgi sínu við stæðingar en Kínverjar, og því • nokkur gkipti við þaff effa
þessa ráðstöfun Trumans, að meSÍ ekki láta átökin við Km- | ekki_ Með þessum hætti náðu
vísu með hóflegu og diplomat- vería dra|a,, Þeir meirihluta í stjórn fé-
isku orðalagi. Meðal annars hef varuðarraðstofunum .vegna land . komu á lae-abrevt-
ir þetta komið fram í ræðu, sem vinningaaforma Russa.
Churchill hefir haldið. Þar sem
Churchill nýtur mikils álits í Æsingar republikana.
Bandaríkjunum, mun þessi af-1 Eins og vænta mátti hafa
staða hans vafalaust reynast stjórnarandstæðingar í Banda- misnotkun þeirra á félaginu
Truman mikill styrkur í átök- ríkjunum, republikanar, ákveð- hefir mjög dregiff úr vexti
unum heima fyrir. 1 ið að gera brottvikningu Mac- félagsins og viffgangi. Fjöldi
Það má næstum segja, að Arthurs að hinu mesta æsinga manna hafa horfið frá félae-
þjóðirnar í Vestur-Evrópu andi máli í þeirri von að geta hagn- Su vegna hinna kommún-
léttara eftir þennan atburð. ’ azt á henni pólitiskt. Þeir halda . .. . vfirráifa «<arfræksl-
Stríðshættan í Evrópu hefir uppi hinum svæsnustu árásum1 J, *
minnkað í- bili og þannig unnizt1 gegn Truman forseta, og undir- ; unni neflr brakað a margan
tími til undirbúnings, sem get-' búa að koma MacArthurs til j hátt. KRON hefir því ekki
ur gert Rússum ógerlegt að Bandaríkjanna verði eins konar f orðið slíkt hagsbótatæki al-
hefja styrjöld þar. | sigurganga. M. a. gera þeir mennings, sem. þaff hafffi
í Asíu, eins og t. d. í Indlandi kröfu til þess að hann fái að betri aðstöðu til að verða en
og Indonesíu, hefir brottvikning tala á sameiginlegum fundi
ingum, er gerffu illmögulegt
aff hnekkja valdi þeirra.
Þessi svik kommúnista og
MacArthurs mælzt vel fyrir.; þingdeildanna í Washington.
Hún hefir styrkt þar trúna á j Truman forseti hefir tekið
friðarvilja Bandaríkjastjórnar (þessum æsingum republikana
og viðleitni hennar til að forð- j með rósemi og m. a. lýst sig
ast Asíustyrjöld. Innrás Banda- fylgjandi því, að MacArthur fái
ríkjamanna í Kína, án fyllsta tfl
efnis af hálfu kommúnista þar,
gæti hæglega leitt til samfylk-
ingar allra Asíuþjóðanna gegn
Bandaríkjunum vegna þess, hve
andstaðan er þar sterk gegn
íhlutun hvítu þjóðanna. Slíka
styrjöld myndu Bandaríkin
(Framhald á 6. siðu.)
Raddir nábúanna
Ungverska hveitið, sem fyr-
irtæki kommúnista flytur inn,
ekki geta unnið og það haf a ’ er nú komið á markaðinn og
Rússar áreiðanlega gert sér hefir stórhækkað hveitiverð-
ljóst. Þess vegna mundu þeir, ig. Aiþýðublaöio
mjög gjarnan vilja hafa amerisk þetta j gær:
an hershöfðingja í Kóreu, er
segir um
gat gripið til fljótfærnislegra
aðgerða, án þess að gera sér
fyrirfram gr^in fyrir stjórnmála
legum afleiðingum þeirra.
Það er þinnig vist, að bæði í
Vestur-Evrópu og í Asíu hefir
brottvikning MacArthurs styrkt
aðstöðu og álit Bandaríkjastjórn
ar. í þessum löndum mun hún
ekki vtjrða túlkuð sem nein
breyting á stefnu hennar, held-
ur sem trygging fyrir því, að
henni verði fylgt sleitulaust. Af
þeim ástæðum munu Rússar
líka lítið hafa fagnað yfir því,
sem hér hefir gerzt. Það sýnir,
að hamla gegn útþenslu komm! að Bandaríkjastjórn miðar
tekjustofn til almennra
þarfa, getur varan lækkað.
Stjórnarandstæðingar ættu
að halda áfram að tala um
sokkaverffið og kosningalof-
orð Framsóknarmanna.
Nú ráða menn því í hvaða
verzlun þeir kaupa vefnaðar
vöruna ,og svartur markaður
með vefnaðarvöru er ekki til.
Honum hefir verið útrýmt og
hann kemur ekki aftur með-
an óbreytt ástand helzt.
Hitt er svo allt annað mál,
að Framsóknarflokkurinn
hefir ekki lofað neinu um
verðlag á heimsmarkaði og
hann mún heldur ekki þakka
sér þau áhrif, sem gangur
heimsmálanna hefir á verð-
lag og viðskipti hér á landi,
eins og Alþýðublaðið gerir nú
daglega, þegar það er að
þakka stjórn Stefáns Jóh.
verðlækkanirnar, sem urðu í
tíð hennar. Það er ekki hægt
með neinum rétti að kenna
framangreindum ráðstöfun-
um um verðhækkun erlendis.
„Nú er svo komið, að hvert
einasta íslenzkt heimili verður
að greiða álitlegan toll af
hverju heilhveitibrauði, fransk
brauði, vínarbrauði, ítem
hverri einustu kringlu og tví-
böku, sem heimilisfólkið neyt-
ir, til áróðursstarfsemi kom-
múnista á íslandi, og á þetta
hefir ríkisstjórnin lagt bless-
un sína. Felst þessi skattur í
þeirri verðhækkun, sem nú hef
ir orðið á hveitibrauðunum;
en hún nemur 20 aurum af
hverju franskbrauði og hverju
heilhveitibraúði, 5 aurum af
hverju vínarbrauði, kr. 1,10 af
hverju kg af kringlum og 95
nokkurt annað kaupíélag
landsins.
Af hálfu lýðræðissinnaðra
samvinnumanna hefir nú ver
ið hafizt handa um að hefja
félagið upp úr þessu ófremd-
arástandi hinna kommúnist
isku yfirráffa og koma því
aftur á þann grundvöll, sem
það átti upphaflega að starfa
á, en kommúnistar sviku. Til
þess að ná þessu markmiði,
þarf að steypa hinum komm-
únistiska meirihiuta af stóli,
reka félagið ópólitískt og
byggja starfsemi þess á sam-
vinnu manna úr öilum flokk-
um. Á þann eina hátt næst
sú eining, sem tryggt getur
viffreisn og viffgang félags-
ins.
Allir sannir samvinnu-
menn í KRON munu stuðla
að því í dag að þetta mark-
mið náist með því að vinna
að sigri listans, sem Ingimar
Jóhannesson og fleiri bera
fram.
ísleif ur
Forstjóri Kron, ísleifur
Þvert á móti munu menn sjá,
að því óhagstæðara sem verð-
lag er á heimsmarjraði, því
meiri hagsmuna á þjóðin að
gæta í sambandi við verzlun-
arhætti sína, og má nærri
geta, hvernig það væri nú
að búa við svarta markað-
inn og bakdyrasöluna, sem
áður tíðkaðist.
Hitt er svo gefið mál, að
allur sá lýður, sem nú hefir
misst spón úr aski vegna
þess, að heilbrigðari verzlun-
arhættir eru upp teknir,
reynir eðlilega að vinna að
því, að hið fyrra ástand geti
skapast á ný, svo að menn
fái ráðheralaun og vel það
fyrir að ganga mili húsa með
kvensokka i skjalatösku.
Framsóknarmenn munu
aldrei ljá sitt fulltingi til
þess að svo verði. Alþýðu-
flokknum er það ekki ofgott
að heyja einsamall sína
„mískunnarlaus)a“ baráttu
fyrir slíkum verzlunarhátt-
um.
aurum af hverju kg af tvíbök- Högnason, játar þaff í Þjóð-
um-, , , , . viljanum í gær, aff hann sé
Nu er sem sé farið að nota stofnendum og stjórn
ungverska hveitið, sem Olafi. ... . . .
Thors og öðrum íhaldsforkólf- | endum heiidsolufynrtæk.s
um, er með völdin fara, þótti, kommúmsta, er nefnir sig
sjálfsagt að leyfa kommúnist- j Borgarfeil. Hann lýsir jafn-
um að flytja inn, enda þótt framt mikilli ánægju .yfir
það væri um það bil 40% dýr-
ara en hið ágæta Kanada-
hveiti, sem hér hefir verið not
að að undanförnu, og þar að
auki miklu verri vara, að því
er kunnugir telja óhikað. En
fyrir þvi að ofurlítil hungur-
lús er enn þá eftir af Kanada-
hveiti í landinu, hefir brauð-
verðið þó ekki hækkað eins
mikið og síðar mun verða, er
farið verður að nota ungverska
hveitið einvörðungu. Þegar að
því kemur, mun franskbrauðið
og heilhveitibrauðið væntan-
lega hækka um 10 aura enn,
og vex þá að sama skapi kom-
múnistaskatturinn af þessari
nauðsynlegu vöru“.
Fullvíst þykir, að gróði
kommúnistafyrirtækisins af
þessum innflutningi skipti
hundruðum þús. kr. Þjóð-
viljinn er líka stórhrifinn af
þessum viðskiptum.
fyrstu viffskiptum þess, en
þaff voru kaupin á ungverska
hveitinu.
Þessi kaup valda því, aff
verff á brauðvörum er nú aff
stórhækka og á þó eftir aff
hækka meira. Ungverska
hveitið mun líka allt aff 50%
dýrara en betra hveiti, sem
hægt er aff fá frá Kanada.
Ánægja ísleifs yfir þessum
viffskiptum, .sýnir, aff .hann
metur meira aff koma vörum
Rússa og leppríkja þeirra í
gott verff en að þjóna reyk-
vískum neytendum. En er þaff
slíkur hugsunarháttur, sem
forstjóri neytendasamvinnu-
félagsins í Reykjavík á að
hafa?
Því eiga félagsmennirnir í
Kron m. a. aff svara í fulltrúa
kosningunni í dag.