Tíminn - 15.08.1951, Page 4

TÍMINN, miðvikudaginn 15. ágúst 1951.
182. blaff.
Ferb til Vestfjarha I:
Með Esju til Patreksfjarðar
Þeim, sem landbúnaðarstörf
hafa stundað mestan hluta
æfi sinnar, þykir það all-
merkilegur hlutur, að fólk
taki sig' upp um hábjargræð-
istímann, eins og það er kall-
að í sveitinni, og ferðist um
landið sér til gamans.
Hin svokölluðu sumarleyfi
eru nú orðin föst í þjóðhátt-
um okkar, hjá því fólki bæj-
anna, er innivinnu stundar
árið um kring.
Fyrir því fólki eru allir dag
ar jafnir, og störfin kalla
hvað minnst að á sumrin. Sá,
er þetta ritar, ákvað, að nota
nokkurn tíma af sumarleyfi
sínu tíl skyndiferðar um Vest-
firði. Sökum legu og stað-
hátta allra, eru þeir menn
margir með þjóð vorri, sem
aldrei hafa komið til Vest-
fjarða, en það mun þó mála
sannast, að enginn hefir séð
allt svipmót hins tignarlega
iands vors fyrr en Vestfirðir
hafa verið skoðaðír. Höfund-
ur þessarar litlu ferðasögu
háfði aldrei komið vestur fyr-
ir Látrabjarg eða Geirólfs-
núp, og því var ákveðið að
skreppa til Vestfjarða.
. ;j!:i
f'm bðrð í Esju.
Klukkan átta að kvöldi
Ieggur Esjan frá Hafnarbakk-
ánum í Reykjavík. Tveir eða
þrír ferðalangar þurfa að
elta skipið út í hafnarminn-
ið á bátum. Stigum er skot-
ið niður með kínnungum
skipsins og aldraðar konur og
fótfráar jómfrúr klífa upp
stigann, með áðstoð skips-
manna.
f'arþegar eru margir og verð
ur allstór hópur að halda sig
I reyksölum skipsins. Flest af
þessu fólki er að fara í sum-
arfrí. Það er létt yfir mann-
skapnum, og fíestir munu
fegnir að vera nokkra daga
lausir við önn og ys hins dag-
lega lífs. Mikill hluti sumar-
leyfisfólksíns er líka að fara
í heimsókn til vina og frænda,
auk þess, sem það er að heim-
áækja Eéskustöðvarnar, þar
sem það sleit barnsskóm sln-
um, tíg þaðan á það e. t. v. sín-
ar beztu endurminníngar. —
Sliká staðr er ávallt ánægja
að héimsækja.
Ýmsir farþegar vildu freista
þess að hafa sem bezta sýn
til Snæfellsjökuls, en töldu
ekki stætt á því að standa á
þiljum eða sitja athafnalaus-
ir, og var því slegið í „bridge“.
Stóð það á mörkum að ég
hafði spilað þrjár „rúpertur"
þegar komið var í nálægð
hinna fornu og nýju veiði-
stöðva undir jökli.
Nokkuð var þá farið að
skyggja svo eigi gaf eins góða
landsýn og skildi. Má vel vera,
að af því hafi það stafað, að
landsýnin þarna vakti enga
hrifningu hjá mér eða mín-
em betri helmingi, sem vit-
unlega var með i ferðinni.
Eftir að hafa horft nokkra
stund á jökulinn, og strand-
iengjuna meðfram honum að
vestan, var gengið til náða.
Patreksf jörður.
Æð morgni var eigi komist
á fætur fyrr en komið var í
mynni Patreksfjarðar. Hafði
því landsýn af Látrabjargi
tapast og mátti kenna Snæ-
fellsjökli og slóðaskap mín-
um það tjón. Þegar komið er
á þessar slóðir, má segja, að
svipmót Vestfjarða byrji.
Eftir Hannes Pálsson frá fJndirfelIi
Vestfirðir eru með söguríkari landshlutum. Víða er
þar náttúrufegurð mikil og landskostir góðir, þrátt
fyrir hrjóstugt hálendi og hömrum þrungin fjöll. Fiski-
mið hafa löngum veríð góð fyrir Vestfjöröum og íbúar
Vestfjarða stuðst mikið við sjávarfeng. — Bú hinna
fornu höfðingja studdust jöfnum höndum við sjó og
land. Hér verður að nokkru lýst hvernig ókunnum
ferðalang kom hluti af Vestfjörðum fyrir sjónir, eins
og þeir eru nú.
1
Fjöllin ganga með fullri hæð
og snarbrött í sjó fram. Yztu
annesin eru hvað hrikaleg-
ust, en þegar inn í firðina
kemur, þá standa bæirnir i
hlýlegum og vinalégum grasi
j grónum hvilftum eða neðst í
; smádalskorum eins og Norð-
lendingar kalla það.
Haldið er inn til Patreks-
jfjarðar og lagst þar að
bryggju. Patreksfjöröur er
mjög myndarlegt þorp. Bygg-
ingar allar hinar þokkaleg-
’ ústu og sniðnar við hæfi. —
Bærinn ber það með sér, að
þar hefir um langt skeið ver-
ið allmikið atvinnulíf. Við
förum tveir að skoða höfn þá
er Patreksfirðingar hafa í
smíðum, er það tjörn ein sem
grafin hefir verið fram. Þessi
nýja höfn er þegar tekin í
notkun, en þó vantar nokk-
uð á að hún sé fullgerö.
Patreksfjörð vantar mjög
tilfinnanlega ræktanlegt
land. Þar má heita, að nán-
asta umhveríið séu tómar
skriður. Mesta furðu má telja
hve íbúar Patreksfjarðar
hafa þó getað ræktað stóra
bletti innan um skriðurnar.
Kemur þar strax í ljós, hvað
sérstaklega einkennir Vest-
firði: Það er, hvað landið er
vel nýtt. Mun betur komið að
því seinna. Patreksfjörður
hefir til skamms tíma ekkert
vegasamband haft á landi, en
nú mun kominn akfær vegur
yfir Hálfdán til Bíldudals, og
ínn til fjarðarbotnsins og
þaðan til Barðastrandar
Gegnt Patreksfirði stendur
prestssetrið Sauðlauksdalur.
Eigi sést til fullnustu til stað-
arins, en alla afstöðu má sjá.
Telja verður það vestfirzkri
búnaðarmenningu til hróss,
að þar skuli einn af braut-
ryðjendum ræktunarmenn-
ingar okkar hafa haft for-
göngu í ræktun lands og lýðs.
Uppblástur mikill herjar nú
umhverfi Sauðlauksdals. Virð
ist ærin ástæða til að.hin ís-
lenzka þjóð geymi betur
minningu Björns Hálldórs-
sonar, eh svo, að Sauðlauks-
dalsland verði gróðurlaus
auðn. Af ræktarsemi við
forna menningu ætti um-
hverfi Sauðlauksdals að
verða með fyrstu stöðum, er
verndaðir væru gegn upp-
blæstri og eyðingu. Nokkru ut
ar en Sauðlauksdalur stendur
er nokkur bæjarhverfing um
kring Örlygshnjót. Virðist það
hlýleg byggð að sumarlagi.
Hér er kominn Refur bóndi
með stökur sínar að venju:
Heill og sæll Starkaður! Nú
datt mér í hug að líta inn til ykk
ar í baðstofuna og fara með
nokkrar stökur að venju.
Ég er nú í kaupavinnu á á-
gætu heimili, eigi langt frá
heimili mínu og líður þar í alla
staði vel. Vellíðan mín kemur
meðal annars fram í því, að ég
er síkveðandi. Kemur hér sýnis
horn af þessum kveðskap, sem
ég kalla kaupavinnukveðskap.
Fyrsta vísan verður því svona:
Frá Patreksfirði til Bíldudals
Frá Patreksfirði er haldið
eftir nokkra viðstöðu. Þegar
komið er út úr fjarðarmynn-
inu er haldið til norðurs fyr-
ir mynni Tálknafjarðar. Til
byggðarinnar umhverfis
Tálknafjörð sést illa. Mér
verður hugsað til athafna-
mannsins Guðmundar á
Sveinseyri, sem um langt
skeið hefir verið einn fremsti
maður þess byggðarlags, og
frömuður í samvinnu- og
ræktunarmálum. Sonur Guð-
mundar, Albert mun nú tek-
inn við ýmsum umsvifum í
sveit þessari, en sá mun ljóð-
ur á ráði þess mæta manns,
að hann mun um of hafa
sýkst af hinni austrænu bakt-
eriu, og hyggst muni leysa
vandamál fólksins eftir ráð-
um Stalins, þar sem faðir
hans vildi Ieysa vandann með
samvinnu og samhjálp. Við
sem aðhyllumst leiðir Guð-
mundar á Sveinseyri, vonum
áð sonur hans muni bráðlega
feta í fótspor föður slns, þeg-
ar draumórar æskumannsins
um dýrðarríki kommúnismáns
hafa dvínað, fyrir staðreynd-
um um áþján og ófrelsi komm
únismans. — Komið er að
minni Arnarfjarðar og siglt
inn með strönd Ketildala-
hrepps. Landshættir í Ket-
ildalahreppi eru þeir ein-
kennilegustu er ég hefi séð á
landi hér. Mega þeir teljast
mjög fagrir af sjó að sjá. —
Sveitin er nokkrir smádalir,
... ... íS.
er ganga inn í skagann milli
Tálknafjarðar og Arnarfjarð
ar. Á milli dalanna ganga
svipfögur og tignarleg fjöll í
sjó fram. Þó eigi svo að ekki
sé unnt að leggja veg um
skriður þær, er ganga í sjó
fram undir tignarlegum
klettabeltum. Enda er nú veg-
ur kominn frá Bíldudal, út
undir Selárdal, en það er yzti
dalurinn, og þar stendur höf-
uðbólið Selárdalur. Þegar
vegarsamband er komið til
allra bæja í Ketildalahreppi
mun þarna verða hin ánægju
legasta byggð. Komið er inn
til Bíldudals. Fara þá forvitnir
ferðalangar, að renna augum
Inn til innri byggða Arnar-
fjarðar. Fjarðarins, sem fóstr-
aði Jón Sigurðsson í æsku, og
fjarðarins, sem ól alla hina
margumtöluðu galdramenn.
Bíldudalur er frekar þokka-
legt þofp og umgengni og út-
lit bæjarins í bezta lagi. Stað
urinn ber þó með sér, að at-
hafnalíf er ekki eins mikið
og á Patreksfirðí. Bæði þessi
kauptún verða að lifa nær ein
göngu á sjávarútvegi, en Bíld
dælingar hafa verið þar verr
settir með öfluga atvinnurek-
endur í seinni tíð. Frá Bildu-
dal sést til fæðingarstaðar
Jóns Sigurðssonar. Rafnseyr-
ar, en annars sést lítið þaðan
til hinna innri byggða Arn-
arfjarðar.
Innan við Bíldudal liggja
(Framhald á 7. síðu)
Helzt ég sinni um heyskapinn,
hátt ei kveð til neinna muna.
Kaupavinnukveðskap minn
kem ég með í baðstofuna.
Svo hefst hér sjálfur kaupa-
vinnukveðskapurinn, sem er um
hin óskildustu efni.
Þerridag einn varð þessi vísa
til:
Enginn bóndi, eins óg ber
alltof mikið sefur.
Dýrmætur er dagur hver,
sem drottinn þurrkinn gefur.
Þegar útvarpið spáði breyti-
legri átt, kvað ég:
Út um sveitir ár og síð
oss hún veitir trega.
Ýta þreytir alla tið
áttin breytilega.
Á heimili því sem ég er í
kaupavinnu á, er mikið unnið
með dráttarvél. I tilefni þess er
eftirfarandi staka kveðin:
Vélarfáksins vlð ég kann
vinnubrögð í heyi.
Kostur er við klárinn þann
að hvílast þarf hann eigi.
Á túninn á jörðinni sem ég
vinn nú á er flöt ein sem heit-
ir Ólafsvöllur. Þegar verið var
að hirða inn heyið af honum,
varð eftirfarandl staka til:
Inn að hirða okkur tekst
allt sem hér var slegið.
Ekki lengi úti hrekst
Ólafsvallar heyið.
Vinnu minni einn daginn lýsi
ég í eftirfarandi stöku:
Slegið, rakað, rifjað, sætt,
reynt ég hef á þessum degi.
Hag það getur bóndans bætt
bregðist tíðarfarið eígi.
En heýskapurinn gengur á-
gætlega. Ég hefi méstalla æfi
mína átt heima á Snæfellsnesi,
en fluttist þaðan sl. haust til
Akraness, en nú er ég í kaupa-
vinnu á Hvítanesi.
í tilefni þess er eftirfarandi
staka:
Uni ég við hrannir Hlés,
— hranna því ég elska hlið.
Flutzt hef ég af nesi á nes.
— nesin bezt mér fellur við.
Um húsbónda minn, sem heit
ir Jón, eins og svo margir ís-
lendingar, kvað ég:
Bændum af um fanna frón
flestum veit ég ber hann.
Vel mér líkar við hann Jón,
vænsti maður er hann.
Ég hefi yfirleitt verið talinn
að hafa gott mínni, en þó getur
útaf því brugið. Eftirfarandi
vísa gefur hugmynd um þetta:
Marga röskun minnið fær,
— mörgu því ég gleymi.
Bak við eyrað oftast nær
.eitthvað þó ég geymi.
Sunnudagskveld eltt fyrir
eigi löngu síðan lenti ég í
skemmtilegu og saklausu æfin-
týri og taldi mig fróðari eftir
en áður. Þá urðu þessar stökur
til:
Hvert um land sem leið mín er,
líka djúpan víði.
Það er eins og eftir mér
æfintýrin bíði.
Æfintýri þetta varð til þess
að ég skoðaði eyju eina og þá
kvað ég:
Þó ég til þess þyrfti fley
þeim í svaðilförum.
Skoðað hef ég Akurey
útl á Grunnufjörum.
Eftir að hafa heyrt um úr-
slit Alþingiskosninganna í Mýra
sýslu, kvað ég:
Pétur heflr oltið enn
Ihalds vonir dvína.
Alltaf held ég Mýramenn
muni skyldu sína.
Hér verður staðar numið í
dag, en á morgun heldur Refur
bóndi áfram með vísur sínar.
Starkaður.
---................
♦♦♦♦♦♦•♦*«♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•♦♦♦♦•♦♦•♦*'»•
Fjármark mitt er:
stíft, gagnbitað hægra, hamrað vinstra.
Jón Pétursson, Geirshlíð,
Flókadal, Borgarfjarðarsýslu.
aimiimicr:
nrnntntnmtmtmtmmnnimmmtpurmmi
SNOWCEM
WB&m ‘ '7 Y ■'
1 steinmálnmg
í ~ - mm - æaŒ _: ’9Bl *.Æl.. ■ Æ
n
11
er nú fyrirliggjandi I ýmsum lilifm.
J. Þoriáksson & Norðmann h.f.