Tíminn - 19.08.1951, Page 8

,ERLE\T ¥FIRLlf« f DAG:
Moðurinit, sem dœmdi unqvershu
bishupuna
85. árgangur.
Revkjavík,
19. ágúst 1951.
186. blað.
Forsetinn á skrúð-
plantnasýning unni
Forseti íslands kom i gær
á skrúðplantnasýninguna. Lét
fcann i ljós ánægju sína yíir
her.ni og gat þess jafníramt,
að hann myndi elga í garði
sínum að Eessastöðum nokk
ur afbrigði, sem ekki væru á
sýningunni, og myndu þau
geta komið að notum næst. er
eínt yrði til sýningar af þessu
tagi.
íl
i r
Taka Saglð við LöreSe?
*
Islandskvikmynd
Hal Linkers
Nú, fyrir stuttu síðan, sýndi
Banöaríkjamaðurinn Hal
Linker, kvikmynd sína
„Sunny Iceland" í Gamla
Bíó. Það er ekkert efamál að
þessi kvikmynd mr. Linkers
mun vera einhver sú bezta,
sinnar tegundar, sem sýnd
hefir verið hér af landi og
þjóð. í forspjalli fyrir mynd-
inni gat mr. Linker þess, að
hann myndi að líkindum
breyta nafni hennar, er hann
hæfi sýningar á henni í Am-
eríku, og nefna hana „Iceland
as I saw it“ (ísland, einsog ég
sá það) og er það öllu heppi-
legra nafn. Sterkasta hlið mr.
Linkers við töku þessarar
myndar, er, að hann er ekki
haldinn neinni tilgerð, heldur
beinir hann ljósopi vélarinn-
ar að öllu því sem á vegi hans
verður. T. d. verður gömul
kona, sem snýr flekk með
hrífu, að meiriháttar við-
burði.
Mr. Linker er ekki háður
þeim leiða veikleika íslenzkra
myndatökumanna að skjót-
ast á bak við hríslu og mynda
umlyverfið þaðan. Og alls
staðar verða stórir viðburðir
á vegi mr. Linkers. Það jafn-
vel sýður ekki eins í hverun-
um, sumir sjóða eins og hafra
grautur, aðrir öðruvísi. Mr.
Linker á stóra þökk skilið fyr
Nöfn nýbýlanna sótt í
goðheima og fornsögur
Róniantíkin á enn rík itök í fólki
Þegar nýju býii er gefið nafn eða breytt gömlum bæjar-
nöfnum, sem hvimleið þykja, stirð í munni eða afkáraleg,
eiga nöfn úr fornum sögum rík ítök í hugum manna. Eitt
algengasta nafn á nýbýlum hér á landi er Sigtún, og Ás-
Þjóðsagan segir að fögur og Ijóshærð álfamey sitji á Lorelei
klettinurn við ána Rín og töfri svo þá, sem um ána sigla
að þeir gæti ekki stýrisins og renni skipum sínum á grunn.
Þó þykjast þeir, scm um ána fara nú á dögum ekki sjá hina
fögru konu nógu oft. Hér hafa nokkrir ungir sveinar farið
í land af skipi sínu við Rín, setzt á klett andspænis Lorelei
klettinum og tekið að syngja og leika. Þeir horfa í áttina
til klettsins til að vita, hvort þeim takist ekki að seiða hina
fögru mey úr fylgsnum klettsins
Mörg síldarskipanna
farin á ufsaveiðar
Hleirihluti sunnlcnzku skipannn hættur
síldveiðum norðan lamls og anstan
Frá fréttaritara Tímans í Siglufirði
AHmörg síldarskipanna eru nú komin á ufsaveiðar fyrir
ir mynd sina og það er ekki Norðurlandi, og er Óiafur Bjarnason búinn að fá 1500 mál
lítiH ilaSur því að hafa af ufsa j;r ufsjrtn látinn í bræðslu í S’glufirði, og greiddar
sextíu krónur fyrir málið, og eru innifalin í því verði kaup
, verksmiójanna á gjaldeyrisréttindum.
Misjöfn veiði.
eignast slíkan bandamann,
þegar mikið er lagt upp úr
góðrj landkynningu.
garður virðist falla fólki vel
Baldurshaga.
Rómantísk nöfn.
Það er áreiðanlega rangt,
ef einhver heldur, að róman-
tíkin sé útdauð í landinu.
Hún lifir góðu lífi og birtist
meðal annars í hinum nýju
bæjanöi'num. Mörg hinna
nýju býla heita Sólheimar,
Sólstaðir, Sunnuhvoll, Skrúð-
ur, Espigrund, Undraland,
Vonarland, Valgarður, Snæ-
land, Bergskáli, Þrastarlund-
ur, Helgafell. Þetta er aðeins
lítið sýnishorn hinna róman-
tísku nafna, sem fólki eru
svo töm, gædd fögrum hljómi
og bera vitni um bjartar von-
ir og trú á framtíðina.
Látlaus nöfn.
Því fer fjarri, að öll nýbýli
séu skírð slíkum nöfnum eða
ekki séu önnur nöfn á tak-
teinum, ef breytt er gömlum
heitum. Mjög algeng eru einn
ig látlaús nöfn, sem notuð
hafa verið á mörgum bæjum
á landinu frá landnámstíð.
Meðal slíkra nafna eru Ár-
tún, Sætún, Lundur, Hagi,
Tjörn, Grund, Ás, Hlíð,
Brekka, Mörk, Hamar, Borg.
Jarðhitinn.
Mörg hinna nýju býla eru bændum, er ætla að steypa
í geð. Sama er að segja um
enda myndu sum mannanöfn
nú á tímum fara hálf- an-
kannalega í bæjarheiti.
Raddir um brcytingar á
bæjanöfnum.
Á seinni árum hefir verið
breytt nöfnum margra bæja,
og enn eru uppi raddir um
það, að breyta beri miklu
fl eiri, enda talsvert af af-
káraiegum nöfnum í sumum
héruðum landsins. í síðasta
hefti Freys birtist til dæmis
grein eftir Pál Guðmundsson
í Gilsárstekk um þetta efni.
Mun þó ýmsum hafa þótt
hann fordæma nöfn, sem eiga
fullan rétt á sér. En um sum
nöfnin munu aftur á móti
flestir eða allir honum sam-
mála. Er ekki ólíklegt, að um
þetta verði meiri skrif fljót-
lega.
Leigir bíendnm
mótin
Samvinnufélag Fljótamanna
keypti í vor votheysgryfju-
mót, sem það leigir siðan
Rafstöövarnar á
skortir orðið vatn
Víða miklar jarðræktarframkvæmilir
Tíðindamaður frá Timanuifi hafði í gær tal af Esra Pét-
urssyni, héraðslækni að Kirkjubæjarklaustri, og spurði hann
tiðinda að austan. Fer hér á eftir hið helzta í frásögn Iækn-
lsins.
reist á jarðhitasvæðum og
hafa nytjar að verulegu leyti
af jarðhita. Það er því eðli-
legt, að nöfn margra þeirra
minni að einhverju leyti á
jarðhitann, sem yljar híbýlin
og veitir gróðrinum aukin
vaxtarskilyrði. Svo er það
einnig.
Fáir kenna bæinn við
sjálfan sig.
Til forna var það algengt,
að menn kenndu jarðir sínar
við sjálfa sig. Nú er það fá-
títt. Nokkur dæmi eru þó um
það, en þau eru næsta fá,
votheysgryfjur. Er nú verið
að steypa fjórðu gryfjuna.
Bændum er mikíð hagræði
að þessu fyrirkomulagi, sem
sparar þeim bæði fyrirhöfn
og kostnað við kaup á efni í
mót.
Síldarskipunum hefir þó________________________
gengið ufsaveiðin misjafnlega. J
Ufsinn er aðallega á grynning Stefán JÓhailll
Mikili vatnsskcrtur.
Vatnsskortur hefir verið
töluverður hjá okkur eystra,
sagði lækn'rinn, bæði hörgull
á drykkjarvatni og vatni tii
rafstöðvanna, sem eru á nær
hverjum bæ á Síðu. Er þetta
mjög til baga. Hefir aldrei
vaxið í lækjum, þótt skúr
hafi gert, því að jörðin drekk-
ur i sig vatnið jafnóðum, með
an ekki gerir stórrigningu.
Félagsheimiliö.
Stórt og vandað félagsheim
ilí hefír verið í smíðúm að
um, og þar sem botn er ótrygg
ur, er erfitt að veiða hann í
djúpnæiur, 33—36 faðma,
þar sem þær vilja rifna. Þeim
sem hafa grunnrætur, 20—25
faðma, hefir gengið betur.
Einnig þarf að kasta á ufs
ann úr rennu, því að hann
syndir hratt.
Helztu ufsamiðin.
rj.. . , , _ _ * Helztu miðin, sem ufsinn
Klaustn, og er það ao verða . . , ’ ... .
, er nu ve ddur a, eru Mánár-
fokhelt. Er bað von manna, i
að unnt verði að nota þaö að
einhverju leyt; næsta sumar
og jafnvel einhvern hluta
þess nú þegar í vetur.
Þegar félagsheimilið tekur
til starfa, batnar stórum öll
aðstaða til félagsstaríssemi.
eyjargrunn, grunnið við
Grímsey, Málmeyjarr f og
grynningarnar við Skalia á
Húnaflóa. Mið þessi er þó ekki
svo stór um sig eða ufsa-
gengd n slík, að líklegt sé, að
þau þoli miktnn fjölda skipa
til iangírama.
Nýtt verzlunarhús.
Kaupfélag Skaptíellinga Reyna meðan beðið
hefir i'engið fjárfestingar- cr stórstraums,
leyfi til þess að reisa nýtt hús
vegna útibús sins á Klaustri.
Verður viðbótarbyggingin
(Framhald á 7. síSu)
Margir af þeím, sem á síld
eru. munu þó hugsa sér að
reyna ufsann meðan þeir
(Framhald á 7. síðu)
(Framhald af 1. síðu.)
allir bæjarstjórnarfulltrú-
ar íhaldsins leggi niður um
boð sitt, eða safna undir- j
skriftum meirihluta kjós- 1
enda um nýjar kosningar
i bæjarstjórn, eins og það
hefir haft við orð. Þegar að
kjörborðnu kemur eiga for
ráðamenn félagsins að
hætta að styðja Sjálfstæð- :
isflokkinn og hætta að
kjósa fulltrúa hans og
svipta hann þannig fjár-
stjórn Reykjavíkur með
þvi að taka af honum það
umboð, sem þeir veittu hon
um sjálfir, cn ekki að krefj
ast þess af ráðherra Fram-
sóknarmanna. íhaldið í
Reykjavík á að sæta á-
byrgð fyrir dómi kjósend-
anna og forráðamenn
Skattgreiðendafélagslns
eiga þar sæti og ráða að lík
Indum ylir úrslitaatkvæð
inu.
1
Kjósendumir
átu þingmanniun
Kjóscndur á Fílabeins-
ströndinni gerðu sér Iítið
fyrir á dögunum og borð-
uðu þingmanninn sinn,
Viktor Biakaboda. Hafa
þeir vafalaust þótzt vcra
búnir að vinna til matar-
ins, þar sem þeir og cngir
aðrir höfðu fitað hann á
þingmennskunn'.
Viktor Biakaboda var á
ferð gegnum frumskóginn
í bifreið, er hann hvarf, og
hafa beinaleifar fundizt, og
hafa tvær konur -þing-
mannsins krafizt lögreglu
rannsóknar.
Formaður flokks Vikt-
ors Biakaboda, sósíaíistíska
íýðræðfsbandalagsins í
Afríku, hefir sagt, að liann
sé eklti í vafa um, að þing-
maöurinn hafi verið etinn
af mannætum.
Aukakosningar geta því
miður ekki farið fram fyrr
cn eftir þrjátíu ár, nema
dauði þingmannsins sann-
ist, svo að eins vel má bú-
ast við, að sæti verði óskip
að fyrst um sinn.