Tíminn - 24.04.1952, Blaðsíða 7

92. blað.
j—i
TfMTNN, fimmtudaginn 24. apríl 1952.

7.
Þrír ísSendingaþæffir
Fimmtud. 24. upríl jMINNING: Guðmundur og Björn Guðbranelssynfr frá Hey-
dalsá «í* Aðalbjörn Þórðarson á Kliíkii
Sumardagurinn
fyrsti
í dag er sumardagurinn •
fyrsti. Það er gamall og þjóð-
legur siður að kveðja þá vet-
urinn og fagna komandi
sumri. Margar minninga.r
rifjast upp, en hærra þer þö
vonirnar um batnandi og gró- ;
andi líf.
Vetrinum, sem nú er að
baki, hafa fylgt bæði skin og
skúrir. Til landsins hefir hann
yfirleitt verið hagstæður og
mun hagstæðari en næstu
vetrar á undan. Ifið sama
verður ekki að öllu leyti sagt,
þegar horft er til sjávarsíð-
unnar. Aflabrögð og gæftir
hafa að vísu sízt orðið lakari
en oft áður, en hins vegar hef
ir Ægir höggvið óvenjulega
mörg og stór skörð í hina ís-
lenzku sjómannastétt. Marg-
ir eiga því um sárt að binda,
er þeir hugsa til liðins vetrar.
En það er mikil huggun, að
hér hafa vaskir drengir fall-
ið viö nauðsynleg skyldustörf.
Minningu þeirra fylgir því
virðing og þakklæti. Framund
an er vor og sumar. Það er
áreiðanlega mest í anda þess
ara föllnu hermanna þjóðar-
innar, að hún gangi í lið með
gróðri og lífi til að búa öldn-
um og óbornum betri kjör.
Þeir féllu í þjónustu þess mál-
efnis að draga björg í bú, svo
að vandamenn þeirra og þjóð
in öll gætu lifað betra lífi. í
þjónustu þess málefnis munu
þeir vilja láta aðra vinna
hvar í stétt, sem þeir standa.
Þrátt fyrir þá skugga, sem
vetrinum hafa fylgt, fagna
menn komandi sumri. En
hvað ber það í skauti sínu?
Sumrin hafa oft verið ís-
lenzku þjóðinni erfið, engu
síður en veturnir. Grasspretta
hefir brugðist, óþurrkar hafa
eyðilagt heyfenginn. Nú ræð-
ur þjóðin hins vegar yfir
miklu meiri tækni til að sigr-
ast á þessum erfiðleikum en
áður fyrr. Aukin og bætt rækt
un getur að miklu leyti hindr-
að það, að grassprettan bregð
ist. Óþurrkarnir eiga heldur
ekki að þurfa að koma að
neinni sök. En vitanlega tek-
ur það sinn tíma þangað til
bændur geta sigrast almennt
á þessum vágestum sumars-
ins, en að því ber hiklaust að
stefna.
Til sjávarins getur sumarið
lika brugðist. Sú hefir verið
reynsla okkar á undanförnum
árum. Ráðið gegn þeim vanda,
er að auka fjölbreytni fram-
leiðslunnar, svo að ekki vofi
frelsistap og fjárhagshrun yf
ir þjóðinni, þótt einn atvinnu
vegur hennar bregöist um
stundarsakir. í vatnsaflinu á
þjóðin stórkostlega möguleika
ónotaða til þess að koma hér
fótum undir nýjar margþætt-
ar framleiðslugreinar. Mögu-
leikarnir til að koma hér upp
nytjaskógi eru líka miklir, ef
þjóðin gengur að því verkefni
meö oddi og egg, en vafasamt
er hvort nokkur náttúruauð-
legð er öllu mikilsverðari en
skógurinn.
Þannig mætti lengi telja.
ísland er svo gott land, að
þjóðin hefir , glæsilegustu
möguleika til þess að lifa góðu
og batnandi; lífi og sigrast á
ótíð vetrar og sumars, ef hún
Guðmundur
Bjöm
Aðalbjörn
Þegar haglélin dynja á glugg mun ekki hafa brugðizt vonum Eftir lát Guðbrandar 1946,
anum og vestan særokið byrgir vegamálastjóra — því að verk- {tóku þeir bræður við búsforráð-
sýn til kirkjunnar á Kollafjarð-
arnesirýkemur mér í hug 7. des.
1950,.V.’er þá frændur mína og
vini frá Heydalsá hrakti undan
stjórastarfinu gegndi hann af
frábærri trúmennsku og dugn-
aði.
Guðmundur var maður stillt-
HvalSárhöfðanum út og austur ur og prúður, orðfár og fáskipt-
á Húnaflóa þar til „boðinn skall i inn um þá hluti, er hann varð-
yfir i>árurnar“, og særok, veður i aði engu, en áhaldinn og kapps
ofsi og brimgnýr söng hin þungu
dánarlög.
Þa'ð er sem veðurgnýrinn tali
til mín og veki mig til umhugs-
unar- um dáð þeirra og dreng-
skap,.' og birti þeim, er vilja
heyfa um hinn stutta en atorku
sama æviferil þeirra.
Guðmundur og Björn voru sýn
ir hjónanna Ragnheiðar Guð- sláttarmótum þeim, sem ung- ! hvorki 1 smáu né stóru> sem ^ j JJJ8tT.'Jí
mennáféin.<r. ! orðiS Þeim að ágreinings- eða um smum mætu sona fynr ald-
mundsdóttur og Guðbrandar
Björnssonar á Heydalsá. Ragn-
heiður var dóttir Guðmundar
Péturssonar í Ófeigsfirði og s. k.
hans Sigrúnar Ásgeirsdóttur frá
Heydalsá. Guðbrandur var sonur
Björns bónda Halldórssonar á
Smáhömrum í Steingrímsfirði
og konu hans Matthildar Bene
diktsdóttur, velþekkt athafna-
og atgerfisfólk.
Guðmundur var f. 26. nóv.
Í915, og var elztur ellefu
systkina. Hann ólst upp heima
hjá foreldrum sínum og vandist
jöfnum höndum búskaparstörf-
um og sjósókn. Sjórinn var eink-
um stundaöur síðsumars og um
haustmánuðina. Eftir fermingu
fór Guðmundur í héraðsskólann
á Reykjum, en síðan í búnaðar-
skólann að Hvanneyri og út-
skrifaðist þaðan með góðum vitn
isbuýði. Eftir dvöl sína í skól-
unum, vann hann heima að búi
foreldra sinna og eftir lát föður
síns, varð hann vegavinnuverk-
stjóri. Er vegamálastjóri veitti
honum starfið, lét hann orð
falla á þá leið, að það væri ósk
sín að verkstjórnin færi hon-
um jafn vel úr hendi sem hjá
föðurnum. Guðmundur heitinn
beitti hann kýmnigáfu sinni til
að særa náungann. Honum var
sýnt að blanda geði sínu við
aðra, enda var hann aufúsugest
ur, hvar sem að garði bar í fá-
sinni dreifbýlisins, því að þá var
hversdagsleikinn rofinn með
skemmtilegu tali og glaðværum
hlátrum. Munu þessir hæfileik-
ar hans hafa verið arfleifð frá
forfeðrum hans, Tröllatungu-
prestum.
Vinnufélagar, nágrannar og
kunningjar minnast Aðalbjörns
sem hins lífsglaða, bjartsýna og
skemmtilega félaga og vinar....
Orðstír slíkra manna er ekki
haldið á lofti sem vert væri....
Þegar á unga aldri tóku pilt-
ar þessir virkan þátt í ýmsum
félagsmálum sveitar sinnar og
lögðu þar til skerf sinn í orði
; og verki. Þar eins og annars
staðar var ungmennafélag starf
andi. Sú félagshreyfing vinnur
að hugsjóna- og menningarmál
um og hvílir eins og vera ber
á herðum æskunnar. Þar er
hennar leikvangur og starfsvöll
ur, skóli til sjálfstæðrar hugs-
unar, eflingar viljans og beit-
ingar andans. í þeim félagsskap
um, sem til þekktu, á óvart, því
gjarn í þeim störfum, er hann að til allra menningarlegra á-
um með Ragnheiði móður sinni,
og var þar í engu slegið af frá
því, sem áður var. Spáði starf- ' skynjar æskumaðurinn fyrst og
semi þeirra hin fáu ár, er þeir' bezt mátt og hollustu heil-
bjuggu, mjög glæsilegu og dáð-. brigðra samtaka og samstarfs.
ríku starfi. Enda kom það eng- i Þeim, er þetta ritar, er kunn-
beitti sér fyrir og honum voru
falin til framkvæmda.
taka voru þeir kynbornir í ætt-
ir fram. Samvinna þeirra
ugt um, að Umf. Hvöt í Kirkju-
bólshreppi hefir starfað að mörg
um nytjamálefnum innan
hrepps og í héraðinu, en þó
bræðra var með slíkum ágætum,! stærsta átakið hafa verið
að lengra mun vart jafnað. Millt { framundan, er drengir þeir, sem
í þessi grein er helguð, hurfu af
ií-i_i ____„t,, T7iiii! sjónarsviðinu.
Það má segja, að það fari að
verða nokkuð hversdagslegt hjá
Björn var fæddur 8. ágúst 1917 .
og var næstelztur systkina Þeirra rlkti broðurvmattan
sinna. Voi*u þeir bræður þegar I sinni fullkomnustU mynd. Vilji
á unga aldri orðlagðir fyrir dugn ! unnars Þeirra var vilji besgja‘
að og karlmennsku. Á kapp-1 A samleið þeirra. var ékkert til,
fvrir^mfnfn-Ii^áýifskPiw j jsundurþykkjuef ni. Næst þessulur fram 1 arma Ægis- En Þratt
y um ma.gia ara , vo u umhvaeian fvrir foreldnun ' fyrir Það koma slikar váfréttir
6e.r jafnan meSal s.gurvegar- | £ j v15 ,Ua - t6.t i .iarl^ séa,
! en sárara er það fyrir hrepps-
anna. — Þegar Björn var lið
lega tvítugur að aldri, tók hann! andi fyiir Þa biæðui-
' þeim mun tómlegra er nú á
! félag, sem missir manndóms-
voru ástsælli, er brottkvaddir
voru....
við formennsku af föður sínum
á vélbátnum „Svan“, sem þeir j
feðgar höfðu keypt 1938. For- !
mennskan fór honum vel úr
hendi, enda þótti mönnum gott
að vinna undir stjórn hans. Skot
maður var hann öruggur, og ■ ur á Klúku í Tungusveit 28. júlí | um ánægjulega sambúð ófarin
heimilinu, sem húsbændurnir, menn ur sínum fámenna hópi.
Þó er sársaukinn mestur hjá
móðurinni, foreldrunum og
systkinunum, er missa sonu
sína og bræður, sem fyrirheitin
Aðalbjörn Þórðarson var fædd ' 0g vonirnar voru tengdar við
varð því fyrir valinu sem grenja | 1916. Foreldrar hans voru hjón- : æviár. Minning þessara félaga
skytta hreppsms eftir foður (in Guðrún Finnbogádóttir og (var öllunl) sem til þekktU) kær
sinn. Var hann jafnan fengsæll j Þórður Þórðarson. Finnþogi var > og hugljúf, og þeirra mun ég
veiðimaöur hVbrt heldur var á • sonur Björns Björnssonar prests j jafnan minnast; þegar ég heyri
fjalli eða sjó. Björn var dag- Hjálmarssonar í Tröllatungu, j gogra drengja getið.
farsgóður maður, léttur í lund en móðir Guðrúnar var Valdís
og skapgerðin traust, enda á-
vann hann sér vinsældir og virð
ingu þeirra, er honum kynntust.
Eins og að framan getur unnu
þeir bræður, jöfnum höndum
foreldra sinna og systkina, að
eflingu búsins, húsabyggingum,
jarðrækt með túnasléttun og
túnauka. Heydalsárheimilið var
meðal þeirra, sem stóð traust í
fortíðinni í ýmsum góðum sið-
um og búnaðarháttum, en þau
hjón höfðu þó vökul augu fyr-
ir hverri nýjung, sem leiddi til
aukinna framfara og menning-
ar.
gengur að því með forsjá og
manndómi að notfæra sér þá.
I Sigrar á sviði efnalegra
málefna eru hins vegar ekki
einhlítir. Þrátt fyrir alla
! tækni og allar framfarir, vof-
j ir nú ný og ægileg styrjaldar-
j hætta yfir mannkyninu. Jafn-
i vel ber hið nýja sumar miklar
hörmungar í skauti sínu. —
Þetta sýnir, að félagslegum
1 sambúðarháttum mannanna
' er enn mjög ábótavant. Efn-
jishyggjá kommúnismans og
' frj álsu samkeppninnar leiðir
, ekki til betra og fegurra lífs,
þótt hinar verklegu framfar-
j ir aukist og menn geti fengið
meira af mat og fötum. Stefna
mannkærleika verður aö
leysa efnishyggju kommún-
ismans og frjálsu samkeppn-
innar af hólmi. Boðskapur
kristindómsins á meira erindi
til mannkynsins í dag en
nokkru sinni áður, ef tæknin
og efnishyggjan eiga ekki að
stefna því í sívaxandi ófarn-
að. Samvinnuskipulag, sem
byggist á hugsjónum kristin-
dómsins, er það markmið,
sem stefna ber að.
Sæmundardóttir Björnssonar
Hjálmarssonar. — Þau Finnbogi
og Valdís voru þannig bræðra-
börn. — Þórður var sonur Þórð-
ar Sigurðssonar bónda í Stóra-
Fjarðarhorni og konu hans Sig
ríðar Jónsdóttur, bæði þau hjón
komin af merku bændafólki hér
úr miðhluta Strandasýslu. Ættir
þessar hafa verið kynsælar og
traustar hér í héraðinu og breitt
lim sitt meðal þjóðarinnar. Að-
albjörn ólst upp hjá foreldrum
sínum ásamt 4 systkinum, og
var hann þeirra elztur. Var þar
ástríki mikið millum fjöiskvld-
unnar. Björn, föðurfaðir Guðrún
ar, lifði til 1908, þá nær hundrað
ára, og hafði dvalið á Klúku
meiri hluta ævi sinnar. Lætur
því að líkum, að hinir fornu
heimilishættir hafi haldizt við
fram á búskapartíð sonardótt-
1 urinnar. Um tvítugt fór Aðal-
björn í héraðsskólann í Reyfc-
holti. Hann var bókhneigður og
námið reyndist honum auðvelt.
Bókasafn eignáðist hann tölu-
vert, og stórum meira en títt
er um menn á hans aldri. Frá !
sagnarhæfileika hafði hann
mikla, svo að eftirminnilegt var
Guðbr. Benediktsson,
Broddanesi.
Vorkoma
Birtir yfir bæ og sveit,
brekkan grösum klæðist.
Lóan syngur létt sem fyr,
lífið endurfæðist.
Vetur kaldur víkur brott,
vaknar allt úr dróma.
Líður um dalinn léttur blær,
í lundi söngvar óma.
Heilsar vorið hlýtt á ný,
hugir manna glæðast,
af löngum svefni lifnar allt,
lömb í haga fæðast.
Hreimur fossins ómar ótt,
um akur blærinn strýkur,
áólin gyllir sef og runn,
um síðkvöld-bláar víkur.
I þeirri von að öflum frið-
ar ' og mannkærleika megi jað heyra. Aðalbjörn var skemmt
á komandi inn 1 viðræðum, smágamansam
vaxa styrkur
sumri og bægi burtu ógnum
styrjaldar og tortímingar,
óskar Tíminn lesendum sín-
jafnréttis, bræðralags ogium gleðilegs sumars.
ur og glöggur á það broslega
við menn og málefni og ekki
varð honum vant að klæða það
í fínar voðir orðsms. En aldrei
Kveður fugl á kvisti einn,
kvakar álft til heiða,
leikur barnið leggjum að,
i lönd í fjarska seiða.
Vaknar aftur viðkvæmt blóm,
villirós í haga.
Lífið áfram liður ótt
um ljósa sumardaga.
Hjörtur Guðmundsson,
Lýtingsstöðum, Skagafirði.