Tíminn - 14.05.1952, Blaðsíða 3

07. blað.
TÍMTNN, miðvikudaginn 14. maí 1952.
Áfengismálm
/s/enc/ínoajbæííír erlendis
d Svissland. j Sagt er að unga fólkið í Sviss j landi verji nú frístundum sín-
Höfundarlaun
Efiir Jón Leifs, tónskáld.
Franski rithöfundurinn sinn frá öðrum löndum; naum
fyrir kostnað, sem hann varð ast hefir hann fyrr opnaö
Dánarminning: Steinunn Bjarnadóttir
um til íþrótta og skemmtana,
þar sem áfengi er ekki um hönd heimsfrægi La Bruyére, sem pokann
en
pemngarmr
haft, og eigi þannig sinn drjúga ^PPi var á 17. öld, lýsir at- streyma til hans, og til baka
þátt í að leiða þjóðina til bind- vinnuskilyrðum höfunda í ferðast hann með allar pyngj
indissemi. Aöeins 44 prósent af Þann tíð með þeim hætti, að ur fullar, hlaðinn gulli og ger-
allri drykkjarvöru, sem seld er í
landinu, eru áfengir drykkir.
Um síðustu aldamót voru þeir
enn gæti átt við á Islandi.
Hér birtist íslenzkt þýðing á
útdrætti ummæla hans, en
Hér er mælt eftir áttræða hinna fornu sveitunga og ann
lconu, sem ekki var húsfreyja arra vina. Þessi útslitna vinnu
á'heimili — átti að visu mann kona gróf ekki pund sin í
og einn son — en ekki fleira jörðu. Húsbændur hennar á
barna, aldrei var hennar get- Galtalæk reistu hús sitt og 662/3 prósent. Vín-neyzlan hefir hann birti eins og til hlífð- Hún færir mör.num ekki ein-
ið í samtökum kvenna og afkomu á bjargi — þar sem 1 minnkað úr 80 lítrum á mann ar Segn árásum skoðanir sín- ~x—
Fálkaorðuna fékk hún aldrei. var þessi trúi þjónn. Henni árlega um aldamótin, í 35 lítra'ar 1 uafni forngrísks höfund-
Hvers vegna er hennar þá ber þeim að þakka og gera1 árið 1950, og ölneyzlan úr 62 ar:
rninnst í ísiendingaþætti? — það fúslega. — Landssveit og iítrUm í 42. Þegar hér er talað j „Ekkert sýnir oss betur van
Við sjáum nú til. ' ísland allt má gjalda henni um vin> er ekki átt við sterka j mat fólks á vísindúm og list-
Steinunn fæddist 1867 í þakkir við leiðarlok. Þar er1 rlryki-j
Skálholtskoti í Reykjavík. þjónslundin, eins og hún birt-i
Missti föður sinn barn að ist í fari Steinunnar Bjarna- Japan
aldri og barst austur í Holt, dóttur, sem halda uppi mann j Þrju ölgerðarfyrirtæki í Jap-
og var þar bernsku- og æsku- fé’aginu. Heill og heiður þeim,! an framleiða nú 44 milljónir! tekið sér fyrir hendur að hugsar
árin á ýmsum stöðum; lengst sem eru kjölfestan, sem vinna • gallóna (um 4 lítrai. j gallónu),! leggja rækt við andlega sköp- hann birtir frábærar hugsan-
í Gíslaholti. 1897 barst hún til þess aö fullnægja fram-' en arið áður voru það 38 millj. . un. Það er ekki til svo ómerki ir» ~ launa menn honum þá
Ameríkumaður! leg handiðn að hún veiti ekki að sama skapi? Getur hann
semum.
Nei, kaupmennska er kaup-
mennska og ekkert annað!
göngu lausafé og fasteignir,
heldur einnig heiðursmerki
og lýðhylli. Talið ekki um liöf
undalaun! Greiða menn ekki
múraranum fyrir hvern
um, skilningsleysi þess á gildi stein» verkamanninum fyrir
þeirra fyrir ættjörðina en ein hverja klukkustund? En
mitt framkoma þess gagnvart 8reiba menn höfundinum
þeim fáu mönnum, sem hafa timakaup íyrir það, sem hann
og skrifar? Og ef
með Arna Arnasyni frá þöríum lífsins. Hvít og mjúk
ónir gallóna.
Skammbeinsstöðum upp í hönd iðjulausrar hispurs- reisti fyrstu ölgerðina í japan. j öruggari, skjótari
Land og var vinnukona í meyjar vitnar gegn henni á Það var arið f872. Árið 1936 var tekjur, en sú vinna að skapa
Látalæti (e_r nú heitir Múli), reðsta dómi. — Vinnulúin og! framleiðslan aðeins 6 milljónir j andleg verk. Jafnvel trúðleik-
en þar bjó Árni til dauðadags, sjgggróin
hönd 'Steinunnar
1912. — Síðan fór Steinunn írá Galtalæk vitnar með
að Galtalæk og var þar vinnu henni í æðsta dómi. — Fálka-
kona í 34 ár. Steinunn giftist orðan er ekki nógu góð handa
1913 Magnúsi Magnússyni frá svona fólki!
Skarfanesi og átti með hon-
um einn son, Magnús að
nafni. Aldrei bjuggu þau
Magnús og Steinunn, en voru
ætíð í vinnumennsku, og
ræktu það star'f með tigin-
mennsku trúmennskunnar.
Steinunn hafði ætíð dreng-
inn sinn með sér á Galtalæk
og gerðist hann hinn rösk-
asti maður og til marks um
afrek hans nefndi Haraldur
í Hólum hann stundum
„sláttuvélina á Galtalæk.“ —
Þégar Finnbogi brá búi á
Galtalæk, fór Steinunn að
Stóra-Hofi til Árna, sonar
hins gamla húsbónda frá
Látalæti og dvaldi þar fáein
ár. Loks fór hún á Elliheimil-
ið í Reykjavík og andaðist
þar 21. marz. Var hún jarð-
sungin í Skarði á Landi í
fögru veðri og við samúð
Steinunn var jafnlynd og
eigi glaðvær að jafnaði,
hjá 15 ölgerðum í landinu. Kven
fólkið í Japan lærir nú sem óð-
ast öldrykkjuna jafnhliða öðr-
um nýjum siðum.
Suður-Afríka.
í Suður-Afríku þykir nú ekki
grannvaxin, með greindarleg framar skömm, þótt konur ger-
an svip. Svo var hún seig og ist ölvaðar. Hinar menntuðu
stei k við útivinnu, að varia kvinnur þar státa af því, að þær
kom þar regn um sláttinn, að geti nú þolað sopann sinn engu
hún hyrfi af teig með hrífu síður en karlmennirnir.
sína, væri nokkur ljá. Á 5 ára j Drykkjuskapur kvennanna er
a ’mælisdegi Heklugossins 29. ’ að verða þjóðinni áhyggjuefni.
marz s.l. voru leifar hennar j G. Cronje, prófessor við háskól-
moldu orpnar, eins og fyrr ann í Pretoria, segir: „Ég hef
segir. Er það von og trú kynnzt mörgum þjóðum, en
kristinna manna, sem látin hvergi í Norðurálfu hef ég séð
var í Ijós yfir moldum henn-1 slíkan drykkjuskap sem í Suður
ar, að fögur verði klæði hins Afríku.“
trúa þjóns í öðru lífi, er hann| Borgarstjórinn í Jóhannes-
gengur inn í fögnuð herra borg, Jak Mincer, hefir sagt:
s.ms. — Friður sé með öllurn
trúum þjónum og vitrum
nnyjum, er gættu olíunnar í
lömpum sinum. (Sbr. Matt-
eusarguðspjall 10, 1—10).
R. Ó.
„Olvaður bílstjóri er alltaf hugs
anlegur morðingi og á að hljóta
fangelsun en ekki sekt fyrir af-
brot sitt.“
arinn ekur í vagni sínum og
lætur sletturnar lenda á skáld
inu fótgangandi. Höfundur-
inn neyðist til að hlusta þegj-
andi og jafnvel samsinnandi
á þvagl og þvaður efnamanns
ins um listir og bókmenntir,
eí hann vill ekki eiga á hættu
að missa alla aðstöðu til efna
legrar afkomu.
Djörfung þarf til að þola
fyrirlitningu þá, er sumir á-
hrifamenn láta sér sæma að
sýna skapendum andlegra
verðmæta. Vanþekkingin er
fyrirhafnarlaus, og meirihlut-
inn magnar sig gagnkvæmt
á móti minnihluta höfund-
anna. Ef oss kemur hins veg-
ar til hugar að vilja reyna að
og hærri komið sér betur fyrir, þó að
hann leggi sig' allan fram til
að hugsa og skrifa enn bet-
ur? — Mannfólkið verður að
klæðast, hirða um sig, halda
heimiii,-— en þarfnast það
nokkurra andlegra verðmaeta?
Hvílík fásinna! Hvilík
heimska að halda að til nokk-
urs sé að heita höfundur! Nei,
menn eiga að hafa hálaunaða
atvinnu, sem gerir þeim lif-
ið þægilegt, svo að þeir geti
lánað vinum sínum, án þess
aö þeir þurfi að endurgreiða
skuldina. Þá er hægt að dunda
tíálítið við andleg verk sér til
gamans svo sem til hvíldar,
eins og Tityrus blístraði sér
til hæginda eða lék á pipu
sína. — Aðeins þetta eða ann
ars ekki neitt! Ég starfa við
þessi kjör og þannig mun ég
_ nú verða við óskum þeirra á-
sýna fram a að andlegar
menntir hafi auðgað mann-
kynið og jafnvel gert foringja
gengu manna, er gripa um
kverkar mér og hrópa: „Þú
átt að skapa!“ Þeir mega lesa
og fyrirmenn færari til á titiibiaði næstu bókar minn
staifa, þa svaia menn því til, ar; um kærleikann. fegurðina
að um undantekningar hafi 0g sannleikann, eftir Anist-
Erni Clausen boðið til Finnlands
og 4—5 ísleiizltiini frjálsíþróttauiönmim til
Svíþjóðar til æfinga fyrir Ólympíuleikana
Stjórn Frjálsíþróttasam-
bands íslands skýrði blaða-
mönnum nýl. frá því aö næst
um daglega bærust boð um,
að fá íslenzka frjálsíþrótta-
menn til keppni og dvalar. —
Þannig hefði finnska frjálsí-
þróttasambandið boðið Erni
Clausen, og það jafnvel strax,
til að dveljast á íþróttahá-
skóla um 30—40 km. frá Hels-
ingfors, og æfa þar fyrir
Ólympíuleikana. Sennilegt er
að Örn taki þessu boði og fari
til Finnlands síðast í júní-
mánuði.
Þá hefir borizt boð frá Berg
fors, sem var hér fyrrúm þjálf
ari hjá ÍR, um að senda 4—5
menn til Svíþjóðar til þriggja
vikna dvalar í norðurhéruð-
um lan^ins fyrir leikana.
Samkvæmt skýrslu formanns f yerið að ræða. — Menn ættu
umferðarmála í Jóhannesborg, ■ þó ekki að gleyma því, að hin
hafa 18.000 menn í Suðúr-Afr- æðri listmenning getur gert
íku farizt í bílslysum undan- oss færari til að hugsa, dæma
farin 20 ár, en 250,000 slasazt, tala og skrifa. Heimskinginn háðungarorð hins heimsfræga
þar af 44.000 börn, en 3.000 lát- | lærir hirðsiðina, en manngild J franska höfundar, _ en
henes fisksala.“
Svo mörg eru þau beisku
ið lífið. í þesum manndrápum t ið birtir innri mann, takt og
og limlestingum, á áfengisneyzj tillitssemi.
an mesta sök, eða 70—90 af
hundraði, beint eða óbeint, seg
ir þar.
Frakkland.
París er
,votur“ bær. Þar eru
Talið aldrei framar við mig
Frakkland gerðist síðar for-
ustuland um endurbætur á
höfundarétti og atvinnuskil-
um blek og pappír, penna, stíl, yrðum andlegra framleiðenda.
og prentun! Látið ykkur ekki|Island er ennþá svo sem
dctta í hug að segja aftur við,heillri öld a eftir tímanum í
mig: „Þér skrifið svo vel. Hve|t>essum efnum- Hér vaða enn
nær kemur næsta verk frá yð-
12.743 veitingaskálar, knæpur og , ar hendi? Þér ættuð að semja
búðir, sem selja áfenga drykki. j umfangsmikið heildarverk,
Þar er ein knæpa á hverja 235 sem aldrei þyrfti að
íbúa, en þeir eru um 3.000.000. enda/
taka
Ég mundi vilja
í Frakklandi eru 400.000 eða’svara: „Og aldrei þyrfti að
hálf milljón áfengissjúklinga.1 greiðast eða seljast.“ — Ég vil i
Tímaritið Match segir, að á ár- J ekki framar heyra neitt það
inu 1950 hafi ökumenn drepið nefnt, sem heitið gæti and-
3.175 menn og slasað 34.000 í leg sköpun eða bók. Beryllus
umferðarslysum. Einn af hverj | féll í ómegin þegar hann sá
um 11 bílum í landinu verður J kött, en ég geri það er ég sé
mannsbani. Kunnugt er, hversu bók. -- Borða ég betur, er ég
áfengisneyzlan á sök á þessu
meðal allra þjóða. — 200 flösk-
ur af áfengum drykkjum koma
á hvert mannsbarn í Frakk-
landi árlega.
Bandaríkln.
Árið 1950, fyrsta árlð eftir af-
Veitir Bergfors þar gistihúsi ‘ ekkert hefir enn verið ákveð-'nam bannlaSa 1 Kansas, fjölg-
forstöðu og munu margir ið um þátttöku. Þó er líklegt aðl “ ™narfb/° “m a stur
beztu frjálsíþróttamenn Svía’að þátttakendur okkar á um 129,3 af hundraðl-
dveljast þar um mánuð fyrir ólympíuleikunum muni keppa' f Bandarikjunum eru 4.000
leikana. Ekki er enn víst viða á Norðurlöndum eftir áfengissjúklingar i hverjum
hvort hægt veröur að taka leilíana- 100.000 íbúa. Verst er þetta í
þessu glæsilega boði. I ríkinu Nevada, en þar eru 8.000
Þá hefir sambandinu borizt áfengissjúklingar í hverjum
ýms boð um keppni fyrir 100.000 íbúa, en’í Kaliforníu eru
beztu menn okkar bæði fyrir . æ i , . Það 6.000. t ríkinu Ohio er einn
og eftir Ólympiuleikana, en
úppi án refsinga ræningjar
andlegra verðmæta. Sumir is-
lenzkir áhrifamenn gorta
hins vegar af ölmusugjöfum
þeim, sem hér eru kallaðir
„listamannastyrkir,“v£n höf-
undarnir verða að endur-
gre:ða hér mikið til með rang
látum sköttum, enda þótt slík
ar fjárveitingar séu skatt-
frjálsar i flestum löndum. Á
sviði tónlistar er listsköpun á
íslandi nærri því ómöguleg.
Enginn „listamannastyrkur“
til tönskálda á íslandi er eða
- fyrir það að hefir nokkurntíma verið svo
nú notið verka Ihar að hann hrökkvi svo mik-
minna í tuttugu ár? Þið seg- Jið »sem 111 að kosta einu sinni
ið að nafn mitt sé frægt og,a ari afritvm radda að með-
í heiðri haft víða um lönd. j alstóru hljómsveitarverki til
Segiö heldur að ég sé til ein-! flritnings í eitt einasta skipti
skis nýtur þvaðrari. Hefi ég! — hvað þá heldur meir. Þeg-
eignast nokkuð af málmi.ar svo tónskáldin fara fram
þeim, er veitir þægindin? Lé- a la&a greiðslu fyrir afnot
legur lögfræðingur lagar sinn j verka sinna í þágu ýmissa at-
reikning og tekur greiðslu vinnugreina, láta jafnvel þau
betur klæddur, er mitt her-
bergi betur búið, sef ég undir;
dúnsæng,
menn hafa
fluylýAit í Títnahufn
aldrei fyrir. Þjónninn verður
forstjóri og gerist efnaðri en
fyrrverandi húsbóndi hans. A.
verður auðugur á því að sýna
skopleiki. B. efnast á því að
selia vatn í flöskum. Farand-
(Framhald á 6. síðu.) eali kemur hingað meö serk
blöð, sem gera tilkall til menn
ingarnafns, sér sæma að
halda uppi huliðshjálmi og
vörnum fyrir ræningjunum.
Reykjavík, 174. 1952,
Jón Leifs.

y \•*/ 'v V/’S >' í 't