Tíminn - 10.06.1952, Blaðsíða 2

z.
TÍMINN, þriðjudaginn 10. júni 1952.
127. blaC.
H AJBY-MÁLIÐ:
„Eitt mesta réttarhneyksli vorra
tíma7/ segja Norðurlandablöð
Hajby-málið svonefnda í Sví-
þjóð hefir vakið meiri og almenn
ari athygli en nokkurt annað
mál af svipuðu tagi síðustu ára
tugi. Stærstu blöðin á Norður-
löndum öllum hafa dag eftir dag
flutt af því forsíðufréttir, og
sum þeirra kveða svo sterkt að
orði, að hér sé um að ræða „eitt
mesta réttarhneyksli vorra tíma
í Vestur-Evrópu".
Blöðin hafa krafizt þess með
æ meiri þunga, að öll helztu
skjöl málsins væru birt og ekk-
ert dregið undan, svo að ekki
hvíldi yfir máli þessu neinn
grunur um yfirhylmingu eða
undandrátt opinberra stjórnar-
valda. Hefir krafa þessi beinzt
að sænsku stjórninni, sem hef
ir nú um skeið haft allar skýrsl
ur málsins til rannsóknar.
Nokkur blöð Iiafa birt kafla úr málsskjöl-
iim þeim, scm Vilh. Moberg' lét ljésmynda
I éleyfi sænsku lögreglunnar. Sænska
stjórnin hefir birt skýrslu um málið
Útvarpíð
Útvarpið í dag:.
Kl; 8,00—9,00 Morgunútvarp.
10,10 Veðurfregnir. 12,10—13,15
Hádegisútvarp. 15,30 Miðdegis-
fitvarp. 16,30 Veðurfregnir. 19,25
Yeðurfregnir. 19,30 Tónleikar.
Óperettulög (plötur). 19,45 Aug-
lýsingar. 20,00 Fréttir. 20,30 Er-
indi: Á þjóðflutningaleiðum
(Guðrn. Þorláksson cand. mag.).
20,55 Undir ljúfum lögum: Carl
BilUch o. fl. flytja létt klassísk
lög. 21,25 Frá útlöndum (Bene-
ctikt Gröndal ritstjóri). 21,40
Tónleikar (plötur). 22,00 Fréttir
og veðurfregnir. Frá iðnsjming-
unni (Sveinn Valfells forstjóri).
22,20 Kammertónleikar (plötur).
23,00 Dagskrárlok.
Útvarpið á morgnn:
Kl. 8,00—9,00 Morgunútvarp.
10,10 Veðurfregnir. 12,10—13,15
Hádegisútvarp. 15,30 Miðdegis-
útvarp. 16,30 Veðurfregnir. 19,25
Veðurfregnir. 19,30 Tónleikar:
Óperulög (plötur). 19,45 Auglýs
ingar. 20,00 Fréttir. 20,30 Út-
varpssagan: „Skáldið talar við
Drottin“ eftir Karen Blixen; III.
— sögulok (Helgi Hjörvar). 21,00
Nemendatónleikar Tónlistarskól
ans í Reykjavík: Fullnaðarprófs
nemendur o. fl. leika. 21,35 Ferða
þankar frá Ameríku (Isak Jóns
son skólastjóri). 22,00 Fréttir og
veðurfregnir. 22,10 „Leynifund-
ur í Bagdad“, saga eftir Agöthu
Christie (Hersteinn Pálsson rit-
stjóri). XVI. 22,30 Tónleikar:
Harmonikuhljómsveit Lundúnar
borgar leikur (plötur). 23,00 Dag
skrárlok.
Árnað heilla
Hjónaefni:
Nýlega hafa opinberað trú-
lofun sína ungfrú Helga Bjarna
dóttir, Hólakotí, Höfðaströnd,
Skagafirði, og Einar Pétursson,
Bókhlöðustíg 5.
Síðastliðinn laugardag opin-
beruðu trúlofun sína ungfrú
Ingibjörg Ragna Ólafsdóttir, af-
greiðslumær, Hallveigarstíg 9, og
Árni Frímannsson, símamaður,
Grettisgötu 53 A.
Á laugardaginn opinberuðu trú
lofun sína ungfrú Ragnheiður
Einarsdóttir, Farsóttarh’úsinu,
og Kristinn Einarsson frá Reyð-
arfirði.
Um hvítasunnuna opinberuðu
trúlofun sína ungfrú Fjóla Sig-
urbjörnsdóttir, Urðarstíg 16,
Rvík, og Gunnar Sveinsson, kaup
félagsstj., Keflavík.
Ungfrú Ingibjörg Elíasdóttir
(Þorsteinss. framkv.stj.), Suður-
götu 11, Keflavík, og Jóhann
Pétursson, skipstj., Sólvallag. 32
s.st.
Ungfrú Erla Sigurbergsdóttir,
Hafnarg. 35, Keflavík, og Jón
Þorsteinsson frá Akureyri.
Blaðamannafundur í hálfa
þriðju klukkutund.
Föstudaginn 30. maí boðaði
svo Tage Erlander forsætisráð- 1
herra Svía sjálfur til blaða-
mannafundar um málið, og sátu ,
hann flestir aðalritstjórar Stokk
hólmsblaðanna. Fundurinn stóð j
í hálfa þriðju klukkustund, og
lagði forsætisráðherrann þar
fram skýrslu á sex vélrituðum
síðum og voru þar rakin nokk- j
ur helztu atriði úr skýrslu ríkis
saksóknarans. Út af þessu urðu
svo alllangar umræður milli for
sætisráðherrans og blaðamann-
anna, sem þótti skýrslan snubb
ótt og draga undan atriði, sem i
þeir töldu brýna nauðsyn að
kæmi fram. Hélt forsætisráð- j
herrann því fram, að flest þau
atriði væru aðeins meira og
minna lauslegar getsakir byggð
ar á líkum en ekki réttarlega
sannaðar, enda ógerlegt að kom
ast að hinu sanna um sum 1
þeirra, þar sem svo langt væri
um liðið. Forsætisráðherrann
sagði, að stjórnin hefði ákveðið |
að höfða ekki mál gegn nein- ■
um embættismanna ríkisins út
af máli þessu, en ekki mun enn
fullráðiö, hvort Hajby sleppur
við málsókn. í skýrslu stjórnar- j
innar segir, að ekki sé sannað,
að Hajby hafi verið sendur á
geðveikrahæli til annars en rann
sóknar, og ekki heldur sé um að
ræða sannanir fyrir því, að hann
hafi verið neyddur til Þýzka-
landsferðar né heldur að sænska
lögreglan hafi átt nokkurn hlut
að fangabúðavist hans í Þýzka
landi. Af öllum þessum sökum
hafi ekki þótt nein ástæða til
málssóknar.
Blaðamenn hreyfðu því, að
bezt mundi vera að birta leyni
skjöl þau, sem Vilhelm Moberg
komst yftr hjá lögreglunni og
* lét ljósmynda, einkum þar sem
nokkur blöð hefðu þegar birt
glefsur úr þeim. Erlander kvað
stjórnina hafa tekið ákvörðun
um að skjöl þessi skyldu ekki
birt að svo stöddu, og einnig
„skyldi haldið leyndu ýmsum
atriðum í skýrslu málsins“,
að því er PoKtiken í Kaup-
mannahöfn hermir.
Daginn eftir ræddu sænsku
blöðin málið mjög og birtu
skýrslu stjórnarinnar. Nær öll
blöð vinstri flokkanna eða öll
nema blöð íhaldsmanna töldu
skýrsluna mjög ófullnægjandi
og nauðsynlegt að birta skjöl
málsins, og nú niuni Iausasögu
burðurinn halda áfram að
magnast. Kristilega blaðið
„Svenska MorgonbIadet“ segir,
að stjórnin hafi valið síztu ieið
ina. Annað hve.rt hefði hún
ekkert átt að birta um það eða
öll skjöl þess. Kattarklórið hafi
verið verst. í sama streng tek
ur Expressen, en einna þyngst
er þó ádeilan í „Dagens Ny-
heter“. Flest blöðin bera fram
kröfu um fullkomna skýrslu-
birtingu.
Blöð birta kafla úr
leyniskjölunum.
Nokkrum dögum áður höfðu
nokkur sænsk blöð og síðan Dag
bladet í Osló birt nokkurn út-
drátt úr skjölum þeim, sem Vil-
helm Moberg lét ljósmynda, og j
er þar aðallega um að ræða |
framburð yfirlæknis geðveikra1
sjúkrahússins, Harald Rabe og:
Thorsten Notin, fyrrverandi yfir
ríkisráðsmanns. Segir þar m. a j
Enginn vissi, hvernig Gústav
V. notaði þær miklu fjárhæðir, j
sem hann vann við spilaborðin
í Monte Carlo, en upplýst er nú,
að verulegur hluti þeirra fór til
þess að greiða fjárkröfur Kurt
Hajbys til þess að koma í veg
fyrir, að hann gerði uppskátt
um kynvillingssamband sitt við
konunginn.
Það er mesta fjárkúgun, sem
sögur fara af í Svíþjóð, segir
Ernst Fontell, lögreglustjóri, en
Hajby hefir ekki verið ákærð
ur og ekki heldur fyrir siðferðis
brot sitt gegn tveim unglings
piltum, er sannaðist á hann áð-
ur, vegna þess eins að yfirvöldin
óttuðust það umfram allt ann-
að, að sambandið milli hans og
konungsins yrði lýðum ljóst.
En opinberir embættismenn
fundu aðrar leiðir. Hajby var
lokaður inni í Beckomberga-
geðveikrahælinu, þótt læknarn
ir gætu ekki úrskurðað hann
geðveikan. Hann var síðan send
ur til Þýzkalands nazismans og
settur í fangabúðir, en Gestapo
bauð sænskum yfirvöldum síðan
að láta hann hverfa hljóðalaust.
Það boð var þó ekki þegið. Þeg-
ar hann kom aftur til Svíþjóðar,
var hann aftur settur á geð-
veikrahæUð til þess að tryggja,
að hægt væri að yfirlýsa það
verknað geðveiks manns, ef sag
an öll kæmist i hámæli. Þetta
kom fram í málsskjölum þeim,
sem Moberg lét ljósmynda, en
þrátt fyrir það hélt sænska
stjórnin áfram leyndinni um
mál þetta, sem er eitthvert
mesta réttarhneyksli vorra daga.
Kóngurinn bað um brenni-
vinsleyfi handa Hajby.
Thorsten Nothin, rikisráðs-
maður, segir í skjölum þessum:
— Hajby kom að máli við mig
1933 eða 1934 og bað um vín-
veitingaleyfi í veitingahús sitt.
Þegar hann komst að raun um,
að ég hafði ekki heimild til að
veita slík leyfi, sagði hann,
að konungurinn óskaði þess,
aff liann fengi slíkt leyfi, én
sagði mér ekki, hvers vegna
konungurinn bæri það svo
mjög fyrir brjósti. Kammer-
herra konungs staðfesti það og
við Nothin, að það væri vilji
konungs, og næst er Nothin
hitti konung.) vék hann að
þessu máli. Konungurinn sagði,
að það væri sérstaklega ósk
Ingrid prinsessu að málaleit-
an Hajby væri vel tekið. Nothin
kom þá til hugar, að bróðir
prinsessunnar mundi hafa Ient
í einhverjum erfiðleikum, sem
Hajby ætlaði að notfæra sér til
framdráttar. Siðar spurði
Nothin krónprinsinn, Gústav
VI. núverandi konung um
þetta, en hann kvaðst ekkert
um það vita, og siðar stað-
hæfði hann, að enginn af son-
(Framh. á 7. síðu).
PERLON
Kvensokkar
Fyrsta sending komin til landsins.
Heildsölubirgðir — UPPSELDAR
PERLON sokkarnir verða til sölu í flestum verzl-
unum næstu daga.
AUar konur þekkja PERLON sokka af reynslu
eða afspurn, tryggið yður eitt par strax, eftir
nokkra daga verða sokkarnir vafalaust uppseldir
Kaupmenn og Kaupfélög
Vinsamiegast sendið okkur nú þegar pantanir
yðar til afgreiðslu af næstu sendingu.
PERLON kvensokkar
væntanlegir eftir nokkrar vikur.
Þórður Sveinsson & Co. h.f."
REYKJAVÍK
Já, tii m etutn
caÍAkiljanley
Þjer megið
treysta því, að
PERLETAND
tannkrem er
með því allra
besta tann-
f_l kremi sem fáan-
legt er. PERLE-
TAND verndar
tennurnar gegn
óhollum sýru-
■ myndunum og
heldur tönnunum perluhvítum og heilbrigðum. Munið
að PERLETAND tannkrem er nauðsynlegur þáttur j
daglegri snyrtingu. PERLETAND tannkremið er hress-
andi á bragðið.
HEILDSÖLUBIRGÐIR:
/- Miriyn/óIÍssíþmb d Kvarat*
>v.v.v,v.v.v.-.v.v.v,v.vv.w.v.v.*.,.v.v.
-.■.v.v.vv
I Þessar skrifstofur l
í
annast undirbiining og fyrirgreiðslu í Reykjavík fyrir
stuöningsmenn séra Bjarna Jónssonar, vígslubiskups,
við forsetakjörið:
Almenn skrifstofa í Kúsi Verzlunarmannafélags
Reykjavikur, Vonarstræti 4 II. hæð, sími 6784,
opin kl. 10—12 f.h. og 1—8 e.h. -
Skrifstofa Sjálfstæðisflokksins í Sjálfstæðishúsinu
sími 7100 (5 línur) opin kl. 10—12 f.h. og 1—7 e.h.
Aðstoð við utankjörstaðaatkvæðagreiðslu í síma
7104 frá kl. 10—12 f.h. og frá 2—6 og 8—10 e.h.
Skrifstofa Framsóknarflokksins, Edduhúsinu, sím
ar 6066 og 5564, opin kl. 10—12 f.h. og 1—7 e.h.
Stuðningsmenn séra Bjarna Jónssonar eru beðnir að
hafa samband við þessar skrifstofur.
1 VV%W.V.V.VAVA\W%W.%V.V.V.V.V.W/.%V.V//AV