Tíminn - 06.09.1952, Qupperneq 5

201. blað.
TÍMINN, laugardaginn 6. september 1952
5.
IAmfftirtl, G. sept.
Iðnsýningin
í dag verður opnu'ð stærsta
Þorsteinn Þ. Víglimdsson:
erðabæ
Norræiœ samninínr ab víii ófrið um
um fjölskyidubætur
Hinn 1. júní síöastliöinn
gekk í gildi milliríkjasamn-
Húsfreyja tók innilega á j ingiir íslands, Finnlands, Nor
Fyrir nokkru síöan minnt-
ist útvarpsfyrirlesari á þaö
í þættinum um daginn og
fyrri'móti okkur og leiddi í stofu. !egs og Svíþjóðar um gagn- ! veginn, að aöstaða Ásgeirs Ás
forsetann
Niðurlag.
Ólafurss konungur
stofnaði Björgvinarkaupstað Hér bjó auðsjáanlega velmeg j kvæmar greiðslur fjölskyldu 1 geirssonar forseta væri í önd
við Voginn, svo sem Snorri andi fólk og myndarlegt. Hús' bóta (barnastyrkja) í lönd- | verðu önnur en Sveins Björns
greinir frá í Heimskringlu. | ið, húsgögn og umgengni bar . um þessum. I sonar, þar sem um kjör hans
sýning, sem haldin hefir verið | Ár af ári og öld af öld óx ; þess vitni, virtist okkur. | Samkvæmt sainningi þess ’ hefði verið háð hörð baráttá,
hér á landi til þessa dags. Þaö Björgvinjarkaupstaður og| Hlýtt var í stofunni. Við um eiga ríkisborgarar þess-' en Sveinn hefði verið kjör-
er iönaðarsýningin, er lands-|var á mjðöldum og síðar.heitan ofninn kúrði köttur á'ara landa, sem aveljast utanjinn einróma. Með þessu var
samtök iðnaðarmanna efna til mesta eða ein allra mesta'lágu hægindi. Aldrei höfðum heimalahds síns, í einhverju | hins vegar ekki sagt .neitt
og haldin gr í hinu nýja Iðn- ! verzlunarborg á Norðurlönd- j við séð jafn stóran kött. Hann hinna samningsiandanna og ’ hnjóðsyrði um hinn nýja for-
skólahúsi í Reykjavík. Undan ’um. Bergen var verzlunarmið . lét * sig gestina engu skiþta,1 eru þar búséttír sex mánuði' seta eða hann talinn neitt
farið hefir verið unnið kapp-'stöð Vestur- og Norður-Nor. | teygði úr sér og svaf. j eða lengur, rétt til fjclskyldu ! síðri Sveini Bjömssyni, þótt
Við erum í borðstofunni.' bóta í dvalarlandinu eftir valdatöku hans bæri að með
samlega að því aö koma sýn-j egs og háfði mikil viðskiptij
ingunni fyrir og hefir það og verzlunarvöld heima á: Það leynir sér ekki, að húsið' sömu reglum og þarlenair
komið sér vel, að hið nýjajgamla Fróni, á Grænlandi,' er plankahús, eins og flest lúénn.
iðnskólahús er ein allra jFæreyjum; Orkneyjum ogjöll íbúðarhús til sjávar og j Finnskir, norskir og sænsk
stærsta og veglegasta bygging! jafnvél á Skotlandi og Eng-'sveita í Noregi. Veggirnir eru ir ríkisbórgarar, sem búsettir
er reist hefir veriö á landi landi. j úr 7 cm þykkum og 22 cm eru hér á landí, hafa dvalið
hér. Má af þeim stórhug, er j Bergen er nú menningar- j breiðum plönkum, tvínótuð- hér óslitið sex ' mánuði eða
einkennir þá byggingu, nokk-' miðstöð Vestur-Noregs meði um. Þeir eru lagðir tjöru-' íengur og eru skráðir hér á
uð .marka viðhorf opinberra söfnum sínum, háskóla, I pappa að utan og síðan borð manntal, eiga því rétt til
aðila til hins nýja þriðja aðal menntaskölum, verzlunar- j urn, sem eru skörð, ekki óiíkt fjölskyld'ubóta vegna barna
jskólum, framhaldsskólum og .baðstofusúö hjá okkur Smna, sem með þeim dvelj-
!
atvinnuvegar þjóðarinnar.
Sýning þessi er haldin í til j iðnaðarskólum. Ennþá erujheima. En
að
mnan eru ast; eftir sömu reglum og ís-
efni af'því, að 200 ár eru lið j verzluh, siglingar og sjávar. plankaveggirnir berir, en auð íenzkir ríkisborgarar.
in síðan Skúli Magnússon fó jútvegurrhelztu atvinnuvegirn j vitað heflaðir, oft eða oftast.: á sama hátt eiga íslenzkir
geti hófst handa um Innrétt.jir, og svo iðnaður. Framhalds; ómálaðir. Þykir það þjóðlegt ríkisborgarar, sem búsettir
og fallegt, — og ódýrast verð eru f Finnlandi, Noregi eða
ur það. „Þú ferð víst ekki að Sviþjöð og hafa dvalizt þar
ingarnar svonefhdu, er telja
má upphaf iðnrekstursins
hérlendis. Hér var að vísu fyr
ir ýmiskonar iðnaðarvinna
áður, en hana mátti meira
færa undir heimilisiðnað en
sérstákan iðnrékstur. Innrétt
ingar Skúla voru fyrsta spor-
ið, sem stigið var hér á landi
í þá átt að reka iðnað sem
sjálfstæða atvinnugrein.
Það fer vissulega vel á því,
að íslenzkir iðnaðarmenn
minnist þannig tveggja alda
afmælis sjálfstæðs iðnrekst-
en með því að gefa sem ljós
skólarnir, sem taka við af
barnaskólum borgarinnar,
eru sni’ðnir eftir þörfum at-
vinnulifgins í borginni.
Þegar út úr Voginum kem-
ur, tekúr Bergensfjörðurinn
skemma svona fallega stofu
veggi með því að klína á þá
málningu“, (heyrði ég einu
sinni Norðmann segja viö ann
við, eða „Byfjorden", eins ogjan, sem nýlega hafði byggt1 eftirsömu'regíum og"borgár-
hann er nú kallaður manna sér íbúðarhús. | ar hlutaðeigandi lands, enda
á milli. Síðan er haldið norð
ur sund milli Eyja, skerja og
óslitið sex mánuði eða lengur,
rétt til barnastyrkja (fjöl-
skyldubóta) vegna' barna
sinna, sem hjá þeim dvelja
hólma. Nokkur skógartré eru
þarna á víð og dreif og ekki
þroskamikil, sýnist okkur við
samanburð annarsstaðar hér
í Vestur-Noregi. Samfelldur
i séu þeir skráðir þar í mann-
Nú þykjumst við heyra, að, eða í kirkjubækur.
húsbóndinn sé kominn inn í
eldhús, kátur karl, sem leik-
ur viö hvern sinn fingur og
hlær mikið. Síðan oþnar
hann stofudyrnar. „Halló,
hverskonar fólk ertu annars
skógur -sést enginn. Margir
urshéVá" landi'Afmælikns jNorSmenn hyggja nú til skógjbúinn að fá í húsið kona?
varð heldur ekki betur minnzt jræktar -á eyjum þessum, ogjsegir hann um leið og hann
asta hugmynd um það hvers!síðar sáum við þar vaxtar- og J snarast inn úr dyrunum. Hún
iðnaðurinn er nú megnugur.'
Fyfir þjóðina er slíkt bæði
gagnlegur fróðleikur og góð
hvatning.
Innréttingar Skúla mættu
ótrú á sínurn tíma og tilraun
hans mishepphaðist. Þá voru
líká aðstæður allt aðrar hér
á íandi en nú og þurfti þá
vissulega óvenjulégan stór-
hug til þess að láta sig
dreyma um iðnaðarstarfserfii
sem íslenzkan atvinnurekst-
ur. Síðan hafa skilyrði batn-
að til iðnaðarreksturs hér á
landi á flestan hátt og aukin
þroskavænleg furutré og önníbrosir. „íslendingar, verið
ur barrtré. jþið hjartanlega velkomin til
Sundin eru víða d.júp, þó 'okkar, það var þó ánægjulegt nnnt 1nnan „1dlirq h
að þau séu þröng, og aðdýpijað fá að hýsa svo nákomnal ” £nnig me3 fyrstaj öðru’og
rmkin P.l’VP’O’nir orn t71?vq ' oQtfí'no'iQ oAo frooviHnr í Hoo-” !.. . . _ .
' Reglurnar um greiðslur
barnastyrkja, en svo nefnast
fj ölskyldubæturnar í hinum
samningslöndunum, eru tals-
vert mismunandi, og þykir
s i því rétt að gera nokkra grein
fyrir meginatriðum þeirra í
hverju landi fyrir sig.
í Finnlanöi eru barnastyrk
ir (fjölskyldubætur) greiddar
með hverju barni í fjölskyld
rnikið. Bryggjur eru víða j ættingja eða frændur í dag“,
stuttar, en þær eru mjög víða. [Þetta er. þéttvaxinn náungi,
Að þeirn renna farþegabát- j lifandi og léttur í tali og tökt
arnir, hleypa fólki á land ogíum.
taka fólk. Tæpast er taug „Nei, lítið á köttinn“, segir
skotið á land um festarstólpa jhann, „sá á rólega og hlý-
því að viðstaða er svo að segja I lega daga. — Viö segjum
engin á hverjum stað, en við stundum hérna í Noregi, að
komustaðir margir. í sam- j ævi heimiliskattarins beri
bandi við komu bátsins á fjöl j heimilisfriðnum og heimilis-
mennustu staöina eru fastar J hamingjunni vitni“. Svo hló
áætlunarferðir bifreiða, sem j hann til konu sinnar. Hún
Eytja fólk um grenndina eöa’;brosti til hans. Augnaráöiö
Stunö-1leyndi Þ„ etH. fannst mér,
vísi öll í ferðum þessum virt
legt, sem óhugsandi var áð-
ur fyrr. Á fjölmörgum sviðumj:
standa íslendingar nú jafn
ist okkur til fyrirmyndar, ’ meira en „kunningjar“ í
þriðja barní. Bárnastyrkur-
inn nemur þar 600 finnskum
mörkum á mánuði með
hverju barni, eða 7200 mörk-
um á ári, og er greiddur án
tillits til efnahags eða tekna
foreldra. — Nú jafngilda 100
finnsk mcrk 7,09 íslenzkúm
krónum. Barnastyrkurinn í
Finnlandi nemur því nú um
510,00 ísl. krónum á ári fyrir
hvert barn.
í SvíþjóS greiðist barna-
,v , . , . . . styrkurinn einnig með hverju
að ennpa voru þessi h]ón j barni innan 16 ára
■ivo nn lrnnnmrrinr,i t \
fjöl-
fætis því, sem bez^er' geTt jog TTÍfTTTÍ * fyl® ^jónabandi™> Þ? að aldu" j eSÍTagT fmeldr
’ & 1 barnanna vitnaði um langt'
anriarsstaðar, og
sviðum nálgumst við það óð-
Um að ná þeim árangri.
Ef Skúii fógeti gæti nú lit-
ið upp úr gröf sinni, gæti
hann vissulega orðið ánægð-
ur yfir þeim árangri, er hlot-
ist hefir af brautryðjenda
starfi hans.
Iðnaðurinn hefir nú hlotið
þá viðurkenningu að vera tal
inn þriðji aðalatvinnuvegur
jsvo nákvæmlega, að tæpast
a ocium skeika3i. mInútu stundum.
tillits til
anna. Styrk
, , .. . . .... jurinn greiðist þar ársfjórð-
amlif, encla hjomn af létt- L „fnn„
asta skeiði Á bessu heimili ■ uirSsi®SU °g nemui -60,00
asta skeioi. A þessu 1 sænskum krónum á ári fyrir
ror ri’! r\coúl f oA uqvo novna 1
Eftir tveggja tíma ferða- var friosæit að vera. Þarna hyert b eða sem svarar
lag naðum við „fyrirheitna 1 A ’"'1
landinu“.
Formaður, ungmennafélags
ins tók á móti okkur og
fylgdi okkur að húsi því, er
við skýldum gista í, en
skemmtunin skyldi verða um
kvöldið. Ekkert gistihús var á
. staðnum og gistum því hjá
þjóðannnar. Ef allt verður . .. ,r 1
með felldu er hann jafnframt jemstaK gl‘
sá atvinnuvegur, sem á mesta;-------------------— “
útþennslu fyrir höndum. ís-|f3geta á sínum tíma. Það eru
land ræður yfir aúðlindum, engir draumórar að fullyrða
sem eiga að geta skapað|þa3; a3 ísiand eigi mikla
mikla framtíð. Til þess að, möguleika ónotaða, þar sem
í-eka iðnað þarf orku fremur óbeizluð orlca þess er. Þaö
en nokkuð annað. Hin mikla|eru engir draumórar að
orka íslands er enn sama ogjhalda því fram, að íslending
leið okkur vel.
Áður en skemmtunin hófst
hjá ungmennafélaginu um , , „ , . .
kvoidið, hafði eg komizt aði „ . „...,
820,00 íslenzkum krónum.
í Noregi greiðist barna-
ekkert. beizluð. Þegar hún
hefir verið nýtt til hlítar,
mun ísland hafa unnið sér
sæti meðal hinna þekktari
iðnaðarlanda.
Ýmsir kunna að segja, að
þetta séu aðeins draumórar
og loftkastalar. Hið sama var
ar séu vel hlutgengir á við
aðra á iðnaðarsviðinu. Það
munu menn sannfærast um
á iðnsýningunni. Þaö, sem
þarf til þess, að þjóðin láti
þessa drauma rætast, er því
fyrst pg fremst manndómur
og áræði til aö nota þau
sagt um Innréttingar Skúla tækifæri, sem fyrir hendi
sem er umfram eitt í fjöl-
skyldu. Ef sérstaklega stend-
! ur á, t.d. ef faðirinn er óvinnu
fær til langframa, er héimiít
að greiða einnig styrk meö
fyrsta barni. Styrkurinn nem
ur 240,00 norskum krónum á
ári, eða tæplega 550,00 ís-
kunna að verða til þess að lenzkum krónum með hverju
leysa þessi verkefni, og gera | barni umfram eitt í fjöl-
þaö þannig, að þau verði öldn \ skyldu og er greiddur án til-
um og óbornum til framgangs ; til efnahags eða tekna
því, að þessi glaðværi hús-
bóndi var frömuður í margs-
konar menningarmálum sveit:
arinnar, en starf hans var
smíðakennsla við ungmenna-
(Framhald á 6. síðu).
og hagsbóta.
Iðnsýningin mun vafalaust
glæða trúna á möguleika
larids’ og þjóðar til þess að
láta stóra drauma rætast.
foreldra.
Á íslandi greiðast fjöl-
skyldubætur með hverju
barni, sem er umfram þrjú í
fjölskyldu. Nema þær með nú
Hún mun auka mönnum stór. gildandi vísitölu kr. 1800,00 á
hug og veröa þeim hvatning fyrsta verðlagssvæði, og kr,
til dáða. Þessvegna eiga þeir
þakkir skilið,er lagt hafa fram
fé og fyrirhöfn til þess að
gera hana jafnvel úr garði
og raun ber vitni um.
1350,00 á öðru verðlagssvæði
á- ári fyrir hvert barn um-
fram þrjú á framfæri fjöl-
skyldunnar. Auk þess greið-
(Framhald á 6. síðu).
öðrum hætti. Hins vegar Ieið-
ir það vitanlega af áður-
greindri aðstöðu, að hann
þarf í öndverðu .að gæta
meiri lægni og stuðnings-
menn hans verða að forð-
ast steigurlaéti og ögranir, ef
friður á að skapast um hann.
Þeirri hlutlausu ábendingu
útvarpsfyrirlesarans, . sem
greint hefir verið frá að fram
an, var tekið með miklu of-
forsi í AB, málgagni Alþýðu-
blaðsins. Það var ekki aðeins
sagt, að hann hefði óvirt for-
setann, heldur að liann hefði
gert það að áeggjan Her-
manns Jónassonar. Með því
að draga Hermann Jónasson
þannig alveg að ósekju inn í
þetta mál, var það bersýni-
lega tilgangur AB að hefja
deilur um forsetann að nýju,
þótt blaðið létist skrifa í
nafni þess, að friður ætti að
haldast um hann. .Ögranir
þess .eg hrakyrði um Her-
mann Jónasson í þessu sam-
bandi höfðu vissulega annan
og verri tilgang.
Hér í blaöinu var þessari
áreitni AB engu anzað. Tím-
inn álítur að nóg sé búið að
deila í sambandi við forseta-
kjörið að sinni, þótt slíkri
viðleitni sé ekki haldið á-
fram. En AB er bersýnilega
ekki á sama máli. Það birtir
forustugrein í gær, þar sem
það rifjai' enn upp allan
gamla áróðurinn gegn for-
mönnum Framsóknar-
flokksins og Sjálfstæðis-
flokksins, er það gegn
þeim í .sambandi .við for-
setakjörið. Greinin hefst á
þessa leið:
„Öllum er enn í fersku
minni það ofurkapp og þau
bolabrögð, .er þeir Ólafur
Thors og Hermann Jónas-
son höfðu í frammi eftir að
þeir höfðu komið sér sam-
an um frambjóðanda við
forsetakjörið í sumar og
gert stuðning við hann að
flokksmáli hvor í sínum
flokki. . .. Aldrei hefir ofríki
flokkavaldsins verið beitt af
annari eins ófyrirleitni hér
á landi og við þetta tæki-
færi. Ekki aðeins voru blöð
þeirra Ólafs og Hermanns
látin hefja hinn hatiamm.
asta og ósæmilegasta áróður
gegn Ásgeiri . Ásgeirssyni,
heldur voru þau og látin ráð
ast á eigin floklismenn, sem
studdú framboð hans; en
sjálfir þeystu þeir Ölafur og
Hermann og helztu fylgis-
menn .þeirra um landið
þvert og enðilangt í bílum
til þess að handjárna flokks
menn sína til fylgis við for-
setaefni þeirra. Kótanir við
þá, .sem ekki viídu hlýða,
voru daglegt brauð, bæði í
ræðu og riti; og þó að eitt-
hvað hafi dregið úr þessum
ofsa eftir forsctakjörið, veit
enginn nema eftir sé að
koma fram einhverjum
(Framhald á 6. síhu)-