Tíminn - 16.11.1952, Qupperneq 3

■».61. blaj&.
TIMIXN. sunnudaglnn 16. nóvember 1952.
Farsælda Frón
13 íslenzk lög. Uaddfærð
Skemmianaveriid
í sveiísiHs
(Framhald at 4. síðuj
af MaUgríini Helgasyni
89 ur og ákveða refsingar fyrtr,
: samKomuspjöil og jafr; vel
meiSingar á samkomum. Þeir i
Þegár Hallgrímur Helgason alþjóðagildi, að liún eigi sér menn, sem telja sig þess um
hið sérstæðá og ramm-ís- djúpar rætur í jarðvegi lands komna að drekka frá sér ráð
lenzka tónskáld, gaf út (1949) ins og sál fólksins." og rænu á mannamótum og
„Organum I. — Vakna þú ís- — Ég hygg, aö Haligrímur fremja óhæfuverlt í ölæði,
l^nd“, benti ég á hinn ís- hafi alveg rétt fyrir sér. Hin verða að

■ Pdttur L irhjunncir

Um nokkurt skeið hefir lagi. En auk þess og fyrst og
vera menn til að Tíminn haft t>ann sið, að ætla fremst í þessum þætti mun
lenzka blæ, er mér virtist vera nýju þjóðlög hans er merki- þola sin dóm og refsingu. Það nohkurf lum u sunnudögum hann birta stuttar greinar
á verki þessjj; og þá ættjarð- leg og mikilvæg gjöf nútíð- °r þjóðfélagslega réttlát og fylir Clffilvað það, er snerti um eilífðarmálin, trúmál og
arást:, se;n birtist hjá Hall-
boðskap eða starf íslenzkrar andleg mál.
kirkju. Stundum hefir blaðið Hér með er því snúið til
þá birt heilar stólræður eða presta landsins og annarra
prédikanir en oftar stutta þeirra, sem kirkjunnar mál-
3r■ tii framtíðar, er verður því eðlileg leið til þess að reyna
grími, tónjkáldi, líkt og hjá aoeins að gagni, að fólkið í að koma í veg fyrir afbrot,
ljóðsMlaunum Islenzku fyrr landinu kynni sér lögin, læri að sjá ekki í gegn um fingur
um, éí“'dvö‘ldu'*við nám í Dan- þau og syngi. — Ættu því við afbrotamenn. Hins vegar
mörku. Hið nýja verk Hall- sem allra flest íslenzk heim- er það oft til fyrirstöðu máls. Þæffl> sem undii þetta falla. um vilja legeja lið, að sýna
gríms r Farsælda Frón — Org- til aö eignast bókina: Far- höfðunar, að þegar til á aðj Margar stólræður íslenzkra Það 1 verki aS t>eir metl þessa
anum l|.Isjj|r1^ijg greinilega í sælda Frón. Organum II. Út- taka vantar vitni að atburð- presta eru þannig úr garði nýbreytni. Eíiaust ^ liggur
sörnu ætl,^ánda má, eins og gáfan er í alla staði hin um. og menn koma sér hjá gerðar, að þær eiga fullt er- Þeim sitthvað á hjarta, sem
Hallgrímur segir í inngangs- prýðilegasta. að bera Vlfni- Er lítil von að indi á prent og fyrir augu
orðunumAokallá þetta „nátt- Rad.dfærsla Hallgríms er úr verði bætt, ef samkomu-1 alþjóðar.
úrusöng íslenzkrar þjóðar“; nýstárleg, fersk og lifandi. — gestir eru sammála um að| Hins vegar er það alltaf
„lög, sem skapazt hafa með Ég dáist að dugnaði Hall- hylma yfir með óróaseggj-, takmarkað hvað hentugt er
íslenzkri alþýðu að fornu og gríms. Frá hendi hans eru nú um- Byggist þessi tillaga,! að birta mikig af löngum ræð
nýju í saíúlræmi við skapgerð þegar komin 33 tónverk á 13 eins °I allar hinar á því, að um í litlu dagblaði. Dagblöðin
hennar og‘lífshætti. Öll hafa árum. íslendingar hafa eign almennur vilji sé fyrir hendi! eru nú einu sinni dæmd till^a^ ekki verið gert. Hér verð
þeir vilja láta ná sem víðast.
Þá er þeim hentugt, að eiga
aðgang að fjöllesnu blaði. En
það er alls ekki ætlunin að
einskorða þennan þátt við
prestsvígða menn, enda hefir
þau varðveitt sameiginlegt azt nýtt tónskáld, dugmikið,
ættarmót -gegnum aldanna þjóðlegt og ramm-íslenzkt,
rót: einfáldTeik og fastan Óska ég þess af alhug, að
svip, hvcft sem þau eru kveð. honum verði að þessari ósk
in af öldruðum bónda vestur! sinni: „Hreimur tungunnar
til þess að bæta úr óþolandi ag gegna öðru hlutverki en
| því að flytja mikið af slíku,
I þó að þau megi heldur ekki
ástandi.
Um fimmta tölulið.
I gleyma þeim lesendum, sem
Eftirlitsmenn verða að eiga vilja umræður Um alvarleg
í Eyrarsveit eða sungin af j á að óma sem fögur kveöandi, kost einkenninsbúninga. mál og þar með andleg mál.
kornurjgum. dreng á Austfjörð og iist orðskáldanna á að hefj Ættu þeir að vera eins um Með tilliti til þess, ag dagblöð
um (gömul og ný þjóðlög).
Gömul þjcðlög (t.d. rímna-
ast í æðra veldi við lyfting allt land og löggiltir. :in verða að geðjast svo mörg-
tónanna. Þannig tengjast Eitt mesta vandamál við um, verður að leggja sérstakt
lög, tvísöngslög o. fl.) eru arf. listir ljóðs og lags í sókn að eftirlit þetta er það, hvað kapp á að koma efni þvi, sem
leifð fortíðar til nútíðar. Ný, settu marki: — íslenzkur gera skal við óróaseggi', sem þeim er ætlað, í stuttar grein
þjóðlög eru gjöf nútiðar til j söngur sverji sig í ætt við engin leið er að hafa á sam- ar, þegar unnt er.
framtíðar;. fyrirheit um blóm tungu og bókmenntir og verði komustað. Er í flestum til- . vitahlega Tesa menn lan°ar
lega alþýðulist, sem frjótt sameiginleg menningareign fellum engin leið til annars greinar 0g heilar ræöur þe°’
allrar þjóðarinnar." — Hetll en að flytja þá á brott. Eðli- ar sérstakt tilefni beinir at-
fylgi Hallgrími tónskáldi legast er að þeir beri sjálfir hygli ag þöim Tíminn birti
Helgasyni og störfurn hans. jkostnað af því ferðalagi, síðasta sunnudag útfarar-
^ hins ,-vega1 verður lögreglu- ræðu> sem fiutt var yfir há-
stjon að bera ábyrgð á þeim öldruðum héraðshöfðingja,
menningarform ókominna
tíma og .einasta trýgging fyr
ir þjóðlégri tónmennt, sem
slðar mun því aðeins öðlast
Friðrik Hjartar.
Störf Stefs
Dagblöð í Reykjavík hafa tekjur lyrir höfundarétt íara
nýlega sagt frá starfsemi ekki eftir fjölda verka eða þurfi að segja þvíTík plága ar menn hafa að segja, um-
i kostnaði gagnvart eftirlits-
mönnum eða samkomunni
sjálfri.
Um sjötta töhilið.
Það er kúnnara
en frá
sem þjóðin öll mat og virti.
Eins birti Tíminn ræðu þá,
sem flutt var við setningu Al-
þingis- Undir slíkum skilyrð
um beina atvikin athygli
manna að því, sem kirkjunn
Stefs og umræðum þar að höfunda, heldur eftir þvi, fyrir nærliggjandi sveitir
lútandi, og er ekki laust viö hve verkin eru oft flutt og samkomusókn vinnuflokka
misskilning og jafnvel rang- eftir fjölda prentaðra ein- ríkis og annar opinbera aö-
færslur. í tilefni af þvi vill taka og þó einkum eftir tölu ila er, (vinna við brúargerð,
undirritaður taka fram hlustenda, sem geta skipt vegagerð, opinberar bygging-
þetta: miljónum og jafnvel hundr- ar, virkjanir o. s. frv.). þar
Þar sem höfundar hafa uöum miljóna erlendis. ! sem ekki verour annað séð en
falið Stefi að fara með eign-; Vandvirkni og heiðarleiki áð nokkur hluti þeirra eldri
ir sinar, þ. e. réttindi sín, hef gagnvart útlendum rétthöf- og yngri manna er við slika
r stjórn féiagsins ekki talið um er fyrsta skilyrðið til út- aðstöðu vinna, verði að villi-
sér heimilt að veita án breiðslu íslenzkra verka í öðr mönnunmþegar þeir koma á
þeirra samþykkis öðrum að- um löndum. I samkomustaði. Það veröur
iljum en umbjöðendum sín-j Vér fslendingar getum því ekki komizt hjá þeirri
um fleiri ..upBlýsingar en heldur ekki vænst skUnings kröfu á hendur þeim aðilum,
samþykkt yar þegar félagið erlendis í réttindamálum vor sem slíkan vinnuflokk hafa í
var löti'Út: ' Stéf er hags- urn, t. d. í landhelgismálun- sinni þjónustu, að þeir leggi
munasamband höfunda og um, ef vér látum það viðgang til, að einhverju leyti, lög-
annarít l'éttfiafá:, 'nýtur ekki ast að menu vaði hér inn í regluvern'd handa friðsöm-
styrks áí'öTíiinþéhV'fé, en hef ,.andhelgi“ erlendra aðilja um borgurum, sem ekki geta
ir fallist á úð, l^yfa afnot án refsingar og skaðabóta. verið óhultir um líf sitt og
ejgna sinna ' gegn lágri Samkvæmt höfundalögum limi fyrir þessum óaldarlýð.
greiðsly. Rétthafarnir sjálfir siðmenntaðra þjóða eru Til þess að skýra málið vil
eiga a&táng að öllum skjölum1 „afli og veiðarfæri gerð upp- ég nefna sem dæmi, að á meö
an vinna stendur yfir við
Laxárvirkjunina, eiga sveit-
ur um ' starísemi félagsins farir. Svo er nú einnig orðið irnar um miðbik Suður-Þing
með reglulggj®® -iiætti, enda hér á landi. eyjarsýslu kröfu á hendur
hafa stjó}vft(I1£ólagsins ekki Reykjavík, 13. nóv. 1952 ríki og Akureyrarbæjar um
borist .fip^n^r ^yartanir frá ' Jón Leifs.
---------------------------
Sokuj$t>rþp§Sí þ,ve starfsemi =
Stefs ef ijárgþý^tin og marg |
þætt hefihþað ^^i gskaö að I
géfa kost á út {
úrsnúíii^gl^'^en'jStef er ein '
göngu^b^^^nvart eig-
eridum?rétiji^|ma og vinn-
úr ^þjþðareglum.
Tekjur. ‘fslen^ra. - tónskálda
fyrir 'Tverka geta
Ckki h^kk.að, nema að flutn-
irigun^rijverði aukinn erlend
- -u— íj o " — ^*’**-*' 7 7'-- d ' — - — — O i' i,-
félagsin^.oe þóþhaldi hvenær læk“, sektir og skaðabaúur
sem 'eT'ðg Ifafa" fengið skýrsl dæmdár, fyrir slikar ránsað-
fram það, sem hversdagslegt
er.
Þáttur kirkjunnar hefir
orðig vinsæll meöal lesenda
Timans ekki siður en annað
lestrarefni. Hann hefir fylli-
lega átt sinn þátt í auknum
vinsældum og útbreiðslu
blaðsins. Menn vilja gjarnan
aö blaðið beri einhvern svip
helgidagsins. Og margir telja
það æskilegt, að kirkjunnar
mál séu líka rædd i dagblöð-
unum.
Tíminn mun halda áfram
þessari nýbreytni sinni. Hann
•nun birta einstakar prédik-
anir og kirkjuræður i heilu
ur ekkert kirkjulíf nema
„lærðir og leikir“ sameinist
um það. Eins og guðsþjón-
ustan hlýtur að vera samstarf
prests og safnaðar, byggist
kirkjulífið líka á hinum ó-
vígðu. Og þeim stendur því
engu síður til boða að láta
til sín taka í þessum dálk-
um, þó að forustustarfið hér
sem annars staðar liggi vit-
anlega i verkahring prest-
anna.
Hér með er það tekið skýrt
fram, að Timinn vill gjarnan
fá eitthvað efni í þátt kirkj-
unnar frá öðrum en þeim,
sem blátt áfram og beinlinis
hefir verið talað við af blaðs-
ins hálfu í því skyni að biðja
þá um efni.
Hins vegar er rétt að taka
fram, að ekki er ætlazt til
þess, að ritlaun verði greidd
fyrir þessa pistla, því að það
var aldrei ætlunin að auka
útgáfukostnað blaðsins eða
gera það dýrara kaupendum
sínum vegna þessa. Það er
heldur engin ástæða til aö
ugga um það, að sú ráðstöfun
verði hér til baga. Kirkjuvin-
ir meta hitt meira, að blaðið
vill beina hugum lesenda
sinna að kirkjunni os hlut-
verki hennar með því að
helga henni þennan þátt.
Hlutverk kirkjunnar eða
mál hennar sérstaklega verða
svo ekki rædd frekar hér að
þessu sinni, en þess skulum
við öll vænta, að rödd henn-
ar kveði sér með einhverjum
hætti hljóðs í blaðinu á hverj
um sunnudegi.
dansleikina og kemur þaðan 2—3 slikar „sveitir“ eru sam
i fyrr nefnda vernd.
1111111111) iii iii ii ii ii iiiiii>nií..'ii ii mi ■iiiiiiiiiiiiiiiiiitti)
is.pg á/Island.i, Vér erum sam
máí^ ^jþi^gísjnönnum og rit
stjórurö' dágblaðanna um að
ful.l þprl'sé á endurbótum í
þéim efriúm
Markapur. fyrir tónlist er
litill á Isláridi, en mikil! í
öðrum íöjrdum, og heildar-
gleðilaus. Hér verður því að
leita einhverra úrbóta. Eng-
in sýnileg ástæða virðist til
að einstakir menn haldi
dansleiki til persónulegs
hagnaðar fyrir sig. Þeir dans
leikir mega því falla niður.
Þá er það alkunngt, að
márgir þeirra dansleikj a,
sein hótel og greiðasölustaðir
Um sjötmda tölulið.
{| Hve mikið er um dansleiki
í í sveitum landsins um bjarg-jhalda til eigin hagnaðar eru
i ræðistímann er orðið slík (illræmdir fyrir óreglu og
1 plága, að þær risa ekki und-, hvergi verra að koma við.lög
{ ir. Og þó segja megi. að eng-jgæzlu. Hlutverk þeirra staða
\ inn sé til neyddur að sækjajer. allt annað, enda samrým-
{ dansleik fremur en hann vill,1 ist ekki opinber dansleikur
I, þá er það staðreynd, að heim og gisting fyrir þreytta ferða
\ ilin eru varnalaus gagnvart menn. Það er því skaðlaust
Í:þessu óhófi Foreldrar eru al þó fækkað sé dansleikjum,
............................ gjörlega varimáttugir við aö þessum nemur.
halda börnum sínurn heimaj Færst hefir mjög í vöxt að
um helgar, þegar dansleikur undanförnu, að hinar svo-
er i hverju samkomuhúsi nær kölluðu „danshljómsveitir“.
iiggjandi sveita. Verður þetta aðallega úr höfuðstaðnum,
slíkur fjárplógur, að heimilin j ferðist um landiö þvert og
rísa ekki undir. Auk þess er | endilangt, einkum á slættin-
hófleysið svo mikið, aö æsk-1 um, og haldi dansleiki til eig
an fer tilhlökkunarlaus á in hagnaðar. Kemur fyrir að
ampep
Raflagnír — Viðgerðir
Raflagnaefni.
Raftækjavinnustofa
Þingholtsstræti 21.
Sími 81 556.
■ IIIUIHMmitllllMllltllliailllMHM.. .IIIIIIIIIIH*1IHII*IIIIIi
HANNVEIG
| ÞORSTEINSDÓTTIR,;
héraðsdómslögmaður, }
| Laugaveg 18, simi 80 205. i
i Skrifstofutínri kl. 10—12. =
iiiiuiuiiuiiiiiiiiuiiiiiiuiiiiiiiiriiiiuiiiiiMiiuu«
tímis í sama héraðinu. Aö
þeim er enginn menningar-
auki, og slíkur fjöldi dans-
leikja, sem utanhéraðsmenn
standa fyrir og taka hagnað
af, standa i vegi fyrir því,
að félagasamtök í héröðun-
tim sjálfum geti haldið sam-
komur til fjáröflunar fyrir
sig, eða til skemmtunar cg
menningar fyrir sveittrnar.
Auk þess eru ýmsir miklu vel
komnari gestir úr höfuðstaðn
um og sem hafa upp á miklu
meira að bjóða, sem alls ekki
komast aö samkomúhúsur.-
um fyrir þessum svoköliuðu
hljómsveitum og geta ekki
fengið aðsókn vegna þess
hve hlaöiö er á tíma og gjald
þol sveitafólksins. Það er þvl
full nauðsyn að þessari plágu
sé aflétt. Þætti það ekki,
fært, kæmi til mála að hver
danshljómsveit yrði að
kaupa vegabréf af stjórnar-
völdrmum, svo sem Sölvi
(Framhald af C. síðu.)