Tíminn - 16.11.1952, Blaðsíða 5

Sl. bíaff.
TÍMiTNN, sunnudaginn 16. nóvember 1952.
5,
Swhtíu&’. TS. név,
ir
Tíminn, skýrir frá því 1 dag
samninguín, gsra nu um
kauphmkkanir. Kröfur þeirra
eru í stuttu rnáii þœr, að kaup
FRA ALÞINGI:
sting sparifjár
Tillaga um hækk-
aða álagningu
ríkisstjórn og öðrum aðiium
i fréttum biaðsins i gær var Tiliögui* cm sjálfsvörn gegii saiukomu-
skýrt frá þingsályktunartil-1 A _ ' . , ...
iöguþeirráSkúiaGuðmunds-jSPS011™ a sveituin og reitmætar krofur
sonar, Héiga Jónassonar og dreifbýllsms :T Isemlur löggjafarvalíli.
Kai ls Kristj ánssonar um1
verðfestingu sparifjár. Hér
birtist tlllagan i heild og . . , . . ----- -------------------
hveriar kröfu- verkalýðsíé- I greinargeið sú, er henni íylg- jir’ Þeu a nu ehhl komið beir taka fé þaðan, auk vaxta ákvæði. Og þó að Guðmundi
töi bau að þ6Un KOtUm’ sem að var af ’JVÍ' A sama hátt eiga þeir,thafi verið bent á veilu bess-
g Þau-"-em sa=fc hafa UPP ;>AIþingi áivktar að feia,steínt °S th ætlazt af stofn- sem fá féS aS láni,
ríkisstjcrninni að taka nú þeg : enhlim þ0iria- ; aitur að lánstímam
.nr til gáuirigsGíilGgr&r rann- j ]pað liGfir vcrið rsGtt að nm íaunvGiulcga jafn vgiö-
gjald hsekki raunverulega um1 sdknar, hvoit eigi sé hag-! veita undanþágu frá skatt- j mætum höfuðstól, auk vaxta
kvæmt oh framkvæmanlegt' greiðslum af sparifé, í því, af lánsfénu.
Guðmundur ívarsson Guð-
mundsson hefir verið með á
Alþingi tillögu um það, að
birta nöfn þeirra verzlana, er
uppvís verða að hækkun á-
lagningar um 50% eða meira,
miðað við hin gömlu verðlags
að skila
mm lckn-
2-2% mirifi'.t, en þó drjúgum
meira íiiaun og veru hjá mörg
um fyrntæ,kjum. Grunnkáup
á að hækka um 15% minnst,
og síðan á iorlofsfé að verða
6% af hinu nýja kaupi í stað
4% nú: ’ög við -þetta á að bæt
ast nýtt gjaid tii atvinnuleys
istryggingá, 4% af hinu nýja
kaupi.
Auk þe.ssa er.krafa um það,
að kaup kvenna hækki hlut-
fallslega meira, og- hlyti það
að koma við þau fyrirtæki,
eem kaupá'‘ mikia vinnu
kvenfölki.
ag koma á þeir'ri skipan, að skyni að hvetja til aukinnar j Verðtrygging sparifjár væri
bankar og sparisjóðir taki fé! sparif jársöfnunar. En víst er, jum leið réttlsetismál, og sé
til ávöxtunar nieð skuldbind- jað trygging gegn verðfalli j hún framkvæmanleg, telja
ingu um-áö greiða upp’cætur ; peninganna hefði miklu . flutningsmenn tillögunnar
á þag, ’camsvarandi þeírri j meiri fjárhagslega þýðingu. plíka tryggingu vænllegasta
hækkun, cem verða kann á ’ fy™ sparifjáreigendur og er
kanpgjaidsvís'itöiu eð,a vísi- því áhrifameiri aðferð til þess
tolu framíærslukostnaðar á
þeim tima, sem féð er geymt
öhreyft á .sama reikningi, en
bað sé eigi skemur en 5 ár,
enda vsrði lántakendum
bessa íjáf-sett það skilyrði, að
if' þeir greiði bönkum o'g spari-
jóðurn verðupp'oætur á láns-
Þessar kröfur verða siálf- ^eð
imkvæmt framan-
sagt ræddar á næstu viknm greindri reglu, ef vísitalan
og þau-rök, sem liggja þeitn hækkar á lánstímanvm.
til srundvallar. Iiins vegar Þá er rikisstjörninni og fal-
mun vera óhætt að segja það iS að vinua að þvi, að þetta
strax, að bær virðast vera iyriikomulag um ávöxtun
bornar fram meira af kappi sparifjár og útián þess verði
en forsjá. Það er vitanlegt, að upp íekiii, ef jákvæður árang
yfirleitt árar ekki þesslega ur verður af rannsókninni.
hjá atvinnuvegunum, að-þeir Um mörg undanfarin ár
geti tekið á sig kauphækkuh hafir verðgildi islenzkra pen-
svo stórkostlega, sern hér er inga stöðugt farið lækkandi.
um að ræða. Er nú svo komið, að kaupmátt
Það, sem mestu máli skiptir ur þeirra er aðeins lítill hluti
nú fyrir afkomu almennings, þsss, sem var fyrir 12—-15 ár-
er ekki endilega hækkaðir um. Mikið og ört verðfall pen
að auka spariíé,
Tillagan, sem hér er flutt,
er um það að fela ríkisstjórn-
inni að taka nú þegar til ræki
legrar rannsóknar, hvort eigi
sé hagkvæmt og framkvæm-
anlegt að koma á verðtrygg-
ingu sparifjár með þeim
hætti, að bankar og sparisjóð
ir greiði verðuppbætur á
sparifé, sem þeir hafa til á-
vöxtunar ákveðinn lágmarks
tíma, ef hækkun verður á vísi
tölu á því tímabili, enda sé
bá jafnframt þeim aðilum, er
fá þetta fé að láni, gert skylt
að greiða verðuppbót á það,
samsvarandi þeirri vísitölu-
hækkun, sem verða kann yfir
lánstímann. Tillagan gerir
ráð fyrir, að uppbæturnar á
hafi verið bent á veilu þess-
arar tillögu er Alþbl. enn að
státa af henni í gær.
Það liggur í augum uppi,
svo að flestir sjá það aðrir en
Guðmundur ívarsson, að yrði
slík tillaga lögfest, myndu
kaupsýslumenn skilja hana
sem yfirlýsingu um það, að
ekki þætti neitt athugavert
að hækka alla álagningu allt
að 50%. Það er ekki rétt, að
segja að tillagan sé um 49%
hækkun álagningar, en hún
gengur næst því að vera það.
Hún væri að minnsta kosti,
ef samþykkt væri, yfirlýsing
Alþingis um það, að ekki sé
ástæða til að eyða orðum að,
Kommúnistum hefir orðið Þó að álagning sé hækkuð
um 49%.
Á þetta benti Rannveig Þor
steinsdóttir v^T umræður í
efri deild. Það hefði átt að
nægja, svo að ekki væri hald
ið áfram að fjasa um þessa
ur nú að því að málið leysist j tillögu, sem er flutt undir þ%í
ráðið til þess að auka sparnað
og vinna gegn lánsfjárskort
inum, sem þjóðin á nú við að
búa.
i augun
harla dátt í því tilefni, að
löndunarstöðvunin brezka
varir enn, enda þótt ýmsir
væntu að hún kynni að taka
enda nú urn Iielgina.
Brezka ríkisstjórnin vinn-
án þess að til hörkubragða
komi. Hún óskaði þess að fá
nokkurra daga frest í málinu
án þes að íslenzkir togarar
kæmu til hafnar í Bretlandi,
kaupöaxtar, heitiuír nóg og
vaxandi atvinna. Verkalýðs-
félögin hafa það nú fyrir aus
um, að kaupgjald hefir hækk uggari en peningar. Má telja
að mikið síðustu fimm árin, vafalauétf að af þeirri ástæðu
en þó sjá þau að afkom'a hafi safnazt miklu minna
verkamanna hefir ekki batn- sparifé i bönkum og sjóðurn
að við það. Og það eru bví en crðið hefði ef þær eignir
miður engar líkur til þess, aS ( heícu reynzt jafn tryggar öðr
afkoma þessa fólks færi batn um verðöiætum, og á þetta
andi þó að kaupgjald væri sinn þátt í skorti á lánsfé til
enn hækkaö. | nauðsynlegra framkvæmda
Fortíðin ber greinilega vitni og atvinnureksturs.
um það, að kauphækkun út j Verðgildisrýrnun pening-
áf fyrir sig trýggir verkafólki anna hefir komið mjcg illa
engar haesbætur. Jafnframt við sparifjáreigendur, jafnt
þar sem útgerðarmenn hafa
spariféð verði ’látnar fylgja'hótað því að stöðva skip sín,
hækkun kaupgjaldsvísitölu ef íslenzkur fiskur kæmi þar
...........o_________________ — eða vísitölu framfærslu- a land.
inganna hefir valdið því,* að j kostnaðar. Er þetta byggt á' _ Þjóðviljinn hefir fremur lít
sú skoðúh'hefir orðið almenn, ;Þvi, að líklegt megi telja, að (am Þetta mal rætt ^ umj
c.o flestar acrar eignir séu cr
yfirskyni, að hún eigi að
verða neytendum vernd, en
hlyti hins vegar að verða
verzlunum vernd fyrir hækk-
áða álagningu, ef glæpzt
væri til að samþykkja hana.
Þetta er hennar eðli og ein
kenni, að halla á þann, sem
sagt er að hún eigi að vernda.
Alþýðuflokkurinn ætti sem
haldið verði áfram að reikna J skeið, en nú umhverfist hann j f3*rst og rækilegast að snúa
út verðlagsbreytingar á þann verður heiftarfullur, þegar ( af þeirri braut.
hátt, sem gert hefir verið um hyUir undir friðsamlega
nokkur undanfarin ár. Hins tausn málsins. Það er að von
vegar getur einnig komið til. um> því að auðvitað er komm-
álita, hvort nota eigi annan j únistum það mest í mun að
mælikvarða á verðlagsbreyt- |einhver skilyrði fyrir sín
íngar, sem sparifjáruppbætur j brýnustu skyldustörf, en þar
séu miðaðar við, og er það ! er einna efst á blaði að rækta
eitt af því, sem ástæða er til! Bretahatur hér á landi. Fram
að athuga, áður en það mál,; terði brezkra útúgerðar-
sem tillagan fjallar um, kem manna slæddi vonir þeirra
ur til framkvæmda..
Ef peningastofnanir veita
um nokkurn árangur af þeirri
viðleitni. En nú virðist sjá
er þag augljóst mál, að stór- 1 einstakliriga sem aðra aðila. innstæðueigendum tryggingu íyrir. ®nðann a að Þar
felld og almenn kauphækk- Eignir margra sjóði
sem gegn verðfalli á innieignum
af leiðir, að þclinmæði og
Unnið blindandi
Nokkur brögð eru að þvi, að
Innheimtumenn Reykjavíkur
bæjar heimsæki fólk til aö
krefja það um gjöid þau, sem
það er búið að greiða. Hafi
menn kvittanir sínar á vís-
um stað geta þeir stökkt þess
um innheimtumönnum af
höndum, en að öðrum kostí
stilling Þjóðviljamanna brást eru nienn vitanlega varnar-
rétt einu sinni.
lausir.
Það er illt til þess að vita,
un nú hlyti að draga veru- stofnaðir haía verið fyrr á þeirra, hljóta þær jafnframt,
legá“ur atvínnu i landinu pg timum, hafa rýrnað mjög'að setja það skilyrði fyrir út- .
áuki jafnírarnt''tiýrtið að veru vegna ve'rðfalls krónunnar.1 lánum á því verðtryggða fé,! _ Annars er ástæðulaust að
legu leyti. En hér eru til margir sjóöir,! að lántakendur skuldbindi sig fjölyrða um háttalag komm- j að það skuli yfirieitt nokkurn
Það' fölk; sem hefir atvinnu stofnaðir á ýmsum timum af til þess að borga verðuppbæt | unista 1 Þessu sambandi. Þó (tíma koma fyrir, að bærinn
sína af beirium framleiðslu- góðviljuðu og fcrnfúsu fólki,1 ur á lánsfé, ef verðgildi krón-ja®. Þessir hræsnisbelgir dragi láti kref ja um greidda skuld..
störíum, skilur þetta yfirleitt sem gaf eignir sínar til stíiðn unnar minnkar á lánstíman-;yfir sls skynhelgi friðelsk-j Bæði er það óþörf og arðlaus
mætavel. Það veit, að stöðug ings ýmiss konar líknarstarf ' “ ’ *
atvinna er fyrsta skilyrði'ð. cemi og menningarlegum eða
Það véiri'Ma, áð sú útgerð og efnahagslegum framförum
fiskýötófela* 't.tU; sem er rekin í þjöðíélaginu. Er ilft tiL þess
á vegum bæiarfélasanna, er að vita, áð slíkir gjafasjóðir
ekki viðfþvPMin að þola þess skuli hafa verið svo mjög rýrð
ar auköpa3jaupgreiðslur. Þess _____
um. Þetta hvort tveggja virð- 1 unnar eru engir jafnir þeim í j vinna að snúast í því að leita
ist sanngjarnt og eðlilegt. ‘ Því að reyna að eitra hugi(uppi menn. sem snúa leitar-
Þeir, sem fela peningastofn- manna með hatri í garð ann- j mönnunum til baka úr er-
únum að geyma og ávaxta fé arra Þjóða, og er þó sízt að indisleysu sinni með því að
sitt, eiga að fá jafn mikið mæia bót sumu Því Rússa-
verðmæti endurgreitt, þegar
níði, sem aðrir bera fram.
sýna þeim kvittun fyrir
greiðslu. En það er enginn vel
vegna viroist mönnum, að öll
rok séu /iákþess, að verulegur e? nú mikil í landinu og ménn
samdrátfcr ýKÍ í öllum slík- þurfa góðar tekjur til að lifa
um atvinnurekstri, ef til af, ef vel á að vera. Um það
þessa kæmi. vandamál er margt að segja,
Nú eru auðvitað engar lík- og fjclþætt verkefni, sem
j Allt fölnar það þó hjá ósköp- gjörningur við bæjarbúa al-
unum í Þjóðviljanum. Þar er \ mennt að ráða menn á þeirra
til vill liggja fjær sér, hvort
daglaunamenn gangi atvinnu
lausir eða ekki. En þetta er
misskilningur einungis, því
að atvinnuleysi er þjóðarböl,
ur til þess, ’áó' svona kaup- fyigja því. En baráttan fyrir; sém segir til sín hjá fleirum
unnið sleitulaust að því að
æsa menn og kveikja hatur í
garð heilla þjóða. Það er
stundum annað en elska frið
arhyggjunnar, sem lýsir sér
í augum kommúnista, ef sést
kostnað í slíka snúninga
hækkanir háfist frain í einni almennri velmesun verður
lotiv og -sííit áfekalaust. Vitan 'ekki eins og sakir standa skyn
lega myndi það kosta harðar sa'mlegust me'5 því að krefj-
og tilfinrianlegar deiiur, ef asi skéljalausra hækkana á
þeim væri haldið til streitu. kauptaxtá, heldur með hinu,
Óþarfi er að ræða um það, r.o tryggja atvinnuna. Að
hvort þær múni' bæta lífs- því ætti ífýrst og frsrnst að
kjcr þjóðarinnar og hefja í beita kröftum sínum.
annað og æðra veldi. Og hætt Það iná vel vera, að skamm
er við, að haéur sumra verka- sýnir mefin, sem hafa fasta
mánna'af því stríði yrði a eng atvinnu sjálfir eins og sakir
an veg mikill. i sfcanda, vænti sér persónu-
Fram hjá þvl verðuv eng- lega góðs af almennri kaup-
.án.vegrnn gengið, að dýrtið hækkun. Þeim finnst það ef
en þeim einum, sem beinlín-
is eiga við það að búa. Það
skyldi því enginn maður
hvetja til þeirra aðgerða sem
auka atvinnuleysi í landinu,
enda þótt hann sé sjálfur í
fastri atvinnu eins og sakir
standa.
Eins og nú horfir, er það
áreiðanlega önnur leið en
kauphækkunarlei'ðin, sem
fara ber til að tryggja hag
og afkomu almennings í
landinu.
Hitt er þó miklu meira vert
að það rýrir álit almennings
á vinnnbrögðupi og allri
stjórnsemi á skrifstofum bæj
„ „ arins. þegar það vitnast, að
i þau gegnum friðargrímuna þar ^ menn ekki hvað þeir
þeirra.
eru búnir að gera og hvað
þeir eiga ógert af skyhlustörf
um sínum. Slíku er elckí hægt
að taka þegjandi.
Reykvískir gjaldendur hafa
nóg að bera, þó að þeir mættu
treysta því, að starfsmenn
þeirra við innheimtu og bók-
hald bæjarins fylgdust með
því hvað þeir gera, svo að ó-
hætt væri að treysta þeim.
Ö-fZ.