Tíminn - 01.03.1953, Blaðsíða 2

2.
TÍMINN. sunnudaginn 1. marz 1953.
49. blað.
Hevforingjar Tónlistarfclagsins viltlu rtíða, en ...
Þjóðleikhúsráð lætur ekki óvið-
komandi segja sér fyrir verkum
Herramót Menntaskólans 1953
9f
ÞRIR I BOÐF'
Þjóðleikhúsráð og Guðlaug
ur Rósinkranz þjóðleikhús-
stjóri ræddu við blaðamenn
í gær og skýrðu frá aðdrag-
anda og baksviði þeirra at-
burða, sem nú gerast í tón-
listarmálunum. Verður hverj
um ljóst, eftir að saga mál-
anna er rakin, að herferð Tón
listarfélagsmanna er algert
landvinningastríð manna,
sem telja sig eina borna til
að hafa vit fyrir þjóðinni í
tónlistarmálum.
Vilhjálmur Þ. Gíslason, út-
Útvarpid
Utvarpið í dag:
8.30 Morgunútvarp. — 9.10 Veð-
urfregnir. 11.00 Morguntónleikar
(plötur). 12.10 Hátlegisútvarp. 13.15
Erindi: Rannsóknir mínar um upp
runa tungumála; fyrra erindi (dr.
Alexander Jóhannesson háskóla-
rektor). 14.00 Messa í Possvogs-
kirkju. 13.15 Fréttaútvarp til is-
lendinga erlendis. 15.30 Miðdegis-
tónleikar 16.30 Veðurfregnir. 18.25
Veðurfregnir. 18.30 Barnatími
(Bindindisf élag Kennaraskólans).
19.35 Tónleikar (plötur). 19.45 Aug-
lýsingar. 20.00 Fréttir 20.20 Samleik
ur á horn og píanó. 20.35 Erindi:
Frá Vestur-Þýzkalandi (Lúðvík
Guðmundsson skólastjóri). 21.00
Óskastund (Benedikt Gröndal rit-
stjóri). 22.00 Fréttir og veðurfregn-
ir. 22.05 Danslög (plötur). — 23.30
Dagskrárlok.
Útvarpið á morgun;
8.00 Morgunútvarp. — 9.10 Veður
fregnir. 12.10 Hádegisútvarp. 13.15
Erindi bændavikuj Búnaðarfélags
íslands. 15.30 Miðdegisútvarp. —
16.30 Veðurfregnir. 17.30 Islenzku-
kennsla; II. fl. — 18.00 Þýzku-
kennsla; I. fl. 18.25 Veðurfregnir.
18.30 Úr heimi myndlistarinnar
(Hjörleifur Sigurðson listmálari).
19.00 Tónleikar (plötur). 19.20 Tón-
leikar: Lög úr kvikmyndum (plöt-
ur). 19.45 Auglýsingar. 20.00 Frétt-
ir. 20.20 Útvarpshljómsveitin; Þór-
arinn Guðmundsson stjórnar. 20.
40 Um daginn og veginn (Baldur
Baldvinsson bóndi á Ófeigsstöð-
um). 21.00 Einsöngur: Guðrún Á.
Símonardóttir syngur. 21.20 Dag-
skrá Kvenfélagasambands íslands.
— Erindi: Um húsmæðrastörfin
(Guðrún Jensdóttir húsmæðra-
kennari). 21.45 Búnaðarþáttur:
Um ungauppeldi (Jón M. Guð-
mundsson bústjóri). 22.00 Fréttir
og veðurfregnir. — 22.10 Passíu-
sálmur (25.). 22.20 „Maðurinn í
brúnu fötunum", saga eftir Agöthu
Christie; XXII. — sögulok ((frú
Sigríður Ingimarsdóttir). 22.45
Dans- og dægurlög (plötur). 23.10
Dagskrárlok.
Árnáb heilla
Trúlofun.
Laugardaginn 28. febrúar opin-
beruðu trúlofun sína ungfrú Sísí
J. Bender, afgreiöslumær, Sigtúni
35 og Ottó Laugdal frá Vestmanna
eyjum. nemandi í Sjómannaskól-
anum.
Hjánabönd.
I gær gaf séra Jón Thorarensen
saman í hjónaband ungfrú Klöru
Jóhönnu Óskarsdóttur. Bergsstaða
stig 36, og Ásgeir Karlsson, hús-
gagnasmíðanema, Fálkagötu 24, og
er heimili ungu hjónanna þar.
i gær voru gefin saman í hjóna-
band af séra Óskari Þorlákssyni
Dagmar Helgadóttir Guðbjartsson-
ar frá Vík í Mýrdal og Jón Haukur
Guðjónsson Jónssonar frá Ási.
Fimmtug
er í dag, 1. marz, Hólmfriður
Eggertsdóttir Levý, Ósum á Vatns-
nési, V.-Hún. — Vinir hennar og
kunningjar hér í Rvík senda henni
hugheiiar kveðjur.
varpsstjóri og formaður þjóð-
leikhúsráðs, tók fyrstur til
máls og sagðist biðja blöðin
að túlka þá skoðun stjórn-
enda leikhússins, að þeir litu
svo á, að það hefði unnið vel
að tónlistarmálunum og gæti
staðizt dóm óvilhallra
manna. Leikhúsið hefði í tvö
ár greitt árlega um og yfir
hálfa milljón til tónlistar-
flutnings.
Það er stefna leikhússins,
hér eftir sem hingað til, að
gefa fólki kost á góðri og
vandaðri tónlist og sönglist.
Það hefir verið veizt ómak-
lega að þjóðleikhússtjóra í
sambandi:við ráðningu hljóm
sveitarstjörans Urbancic, er
hefir meðmæli frá mörgum
helztu tónlistarmönnum Ev-
rópu og aflað hefir sér al-
mennra vinsælda hér fyrir
tónlistarstörf.
Þjóðleikhúsið er staðráðið
í því að halda áfram stefnu
sinni í tónlistarmálum, hafið
yfir deilur dagsins, sagði Vil-
hjálmur Þ. Gíslason að lok-
um.
Þ jóðleikhúsið og tónlistin.
Þjóðleikhússtjóri rakti síð-
an sögu leikhússins varðandi
tónlistarmálin.
Þjóðleikhússtjóri sagðist í
upphafi hafa hugsað sér að
hafa sérstakan tónlistarráðu
naut við leikhúsið við hliðina
á bókmenntaráðunaut. Þess
vegna sneri hann sér fyrst
til dr. Páls ísólfssonar og bað
hann oftar en einu sinni að
verða slíkan ráðunaut. Páll
kvaðst ekki mega vera að því
að sinna leikhúsinu að þessu
leyti, en lagði til við leikhús-
stjóra að ráða Jón Þórarins-
son til starfsíns. Féllst þjóð-
leikhússtjóri á það siðar. Hitt
er misskilningur hjá Jóni, er
hann segir i dagblaði í gær,
að hann hafi verið þrábeðinn.
Það var Páll.
Jón staríaði síðan hjá Þjóð
leikhúsinu. Maðurinn, sem nú
er deilt um, dr. Urbancic,
stjórnaði hljómsveitinni, sem
lék forleikinn við opnun leik-
hússins og var lokið lofsorði
á störf hans hjá leikhúsinu
jafnan síðan, enda er hann
með færustu mönnum í sinni
grein.
Þegar Tyrkja-Gudda var
leikin, samdi dr. Urbancic for
leik að verkinu, en fékk held-
ur slæma dóma hjá gagnrýn-
endum. Kom málið til um-
ræðu. í þjóðleikhúsráði og var
tónlistarráðunauturinn þá
kvaddur til. Sagðist hann þá
ekki hafa haft hugmynd um
forleikinn, fyrr en hann
heyrði hann á frumsýning-
unni og neitaði því, að þjóð-
leikhússtjóri hefði sagt sér
af honum.
Taldi þjóðleikhússtjóri það
þessum efnum, meðan hann
nautsins að fylgjast með í
þesum efnum, meðan hann
tæki að sér starfið og tæki á
móti mánaðarlegri greiðslu
fyrir það. Yrði að gera þá
kröfu til hans, að hann hlust
aði á tónlistina á æfingum,
en fengi ekki kaup sitt fyrir
það eitt að koma sem gestur
á frumsýningar.
Var Jóni Þórarinssyni af
þessum sökum því sagt upp
starfinu frá 31. maí að telja
með þriggja mánaða uppsagn
• arfresti. Ákvað þjóðleikhús-
ráð að leggja síðan starf hans
niður í sparnaðarskyni, eins
og formaður þjóðleikhúsráðs
sagði í viðtalinu í gær.
Sænska óperan.
Það næsta, sem þjóðleik-
hússtjóri heyrir af Jóni Þór-
arinssyni, er það, að honum
berst blaðaúrklippa frá Sví-
þjóð, þar sem sagt er frá því,
að Jón og Björn Jónsson,
kaupmaður við Vesturgötu,
séu búnir að semja um það
að fá hingað sænska óperu j
til að flytja Tosca meö sænsk j
um söngkröftum. Kom þetta
einkennilega fyrir sjónir þjóð.
leikhúsmanna, þar sem Jón j
mátti vita sem tónlistarráðu j
nautur, að ákveðið var að j
leikhúsið flytti La Traviata,1
en átti hins vegar ágæta ís-
lenzka þýðingu á Tosca, sem
ætlunin er að flytja sem mest
Framhald á 7. síðu.
Gamanleikur eftir L. du Garde Peach
Leikstjóri: Baldv'n Halldórsson
Þýðandi: Helgi Hálfdánarson
Sýning mánudag kl. 20,00. Aðgöngumiðar á kr. 15,00
og 20,00. — Seldir á morgun mánudag kl. 2—4'.
xwxinqnkm
•riiiintviiuiMi
Skemmtun að Hlégarði
Sunnudaginn 1. marz kl. 9,30
Spilað Bingo
Dansað til kl. 1.
Ferð frá Ferðaskrifstofunni kl. 9. — Héraðsbúðar
og nágrannar fjölmennið. — Ölvun bönnuð. — Húsinu
lokað kl. 11,30.
AFTURELDING
“AVkSV/.VM*.VAW^AWAVA»A*.V*W.’AW/AW^
!j S.K.T. DANSLEIKUR j
''l í G. T. húsinu í kvöid kl. 9.
!• ■!
{ . :uni7; DANSSYNING. £
g Haukur Morthens syngur með hljóm- £
sveit Braga Hlíðbergs. - ^
í Aðgöngumiðasala frá kl. 7. — Sími 3355.

RASHO-MON
Gamla bíó sýnir nú japanska
mynd. sem fen; ið' hefir mörg verð'-
laun og vegleg. Slíkt er aldrei ein-
hlítt og geta verðlaun verið veitt
til að prakka myndum inn á fólk.
Myndin gerist fyrir tólf öldum
austur í Japan. Það rignir mikinn
og í hálfhrundu borgarhliði hafa
tveir menn leitað afdreps, eldivið-
arsali og prestur, Eldiviðarsalinn
starir framfvrir sig, sljór á svip,
og tautar í sífellu: Ég get ekki skil- t
ir það. Mér er ómögulegt að skilja
það. Yfir forina kemur þriðji mað- •
urinn hlaupandi. Hann er þeirra
hressastur, og hann vi'l vita, hvað
veldur skilningsleysi eldiviðarsal- j
ans. Hefst nú mikil saga, sem hegg
ur í einu og öllu svo nærri mann- j
legum eigindum, að presturinn sér j
sig neyddan til að lýsa yfir vantrú
sinni á manninn. Mjög er eftir- J
tektarvert, að Japanir skuli vera1
svo jákvæðir í list. sem þessi mynd
ber vitni um. Hvert einasta atriöi |
myndarinnar hefir miklu erindi •
að gegna og sjálf er myndatakap I
mjög einföld í sniðum. en þó méð'
því bezta. sem hér hefir sézt. Mynd
in felur í sér hið hjartaprúða hisp-
ursleysi frumstæðrar þjóðar, sem
ekki hefir virkjað Jistina í þágu
kjölturakka og er ófeimin að horf-
ast í augu við þær staöreyndir, sem
þrátt fyrir alla beiskiu siðapostula
og hótanir um trúarglötun á
manneskjuna, lirgja fyrir, þegar
rétt er skýrt frá mannlegum eig-
indum. Mjög er gaman að bera
saman garpshugsjón Japana, sem
fram kemur í myndinni, þegar sá
kokkálaði og ræninginn berjast í
skóginum, í lok myndarinnar, að
áeggjan konunnar. og þann skiln-
ing. sem Kiljan leggur í garpskap
í síðustu bók sinni. Og mjög er
eftirtektarvert' sð sjá, að japanskt
skáld og íslenzkt skáld eru sam-
mála um forna hetjulund og af- j
skipti kvenna af £ örpum. Að öllu
athuguðu, er ekki hægt annað en
telja Rasho-Mon til stórviðburðar
í kvikmvndum, en það' er áreiðan-
legt, að mörgum fer eins og eldi-
viðarsalanum, að þeir skilja það
ekki og verður ómögulegt að skilja
það, og halda því áfrain að valda
kátlegum örlögum í heimi lítillar
trúar og minna ágætis.
i. •. >. !
i u a ■ ■ i
i ■ □ n ■ i
!■■■■■■
!■■■■■!
I
V.
Útsvar 1953
Bæjarstjórn Rcykjavíkur hefir ákveðiö skv. venju aö
inr.luirnta fyrirfrum upp í útsvör 1953 sem svarar helm-
i-jgi útsvars hvers gjaldanda 1952, og hafa veriö send-
ir ejaldseðlar samkv því.
Fyrirframgreið.siuna ber aö greiða með 4 afborgun-
um og eru gjalddagar 1. marz, 1. apríl, í, maí og 1. jún,í
næst 12V2% af útsvari 1952 hverju sinni, þó svo aö
g"ei:'rslur standi jafnan á heilum eða hálfum tug króng..
I
Borgarritarinn
l'ic
W.V.‘.Y.V.V.V.VV.*.V.Y.V.V.Y.V,V,V.V.V.V.V.V.%W
-s r :■
■V
Gullfoss
Ter frá Reykjavík þriðjudaginn 3. marz
!*J. 5 e. h. til Leith og Kaupmanna- i;
;!
i)afnar. Farþegar komi um borð kl. 4 e.h. .*

H.f. Eimskipaféiag íslands
.v.v,
.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.v.y
Þökkum auðsýnda vináttu og samúð við andlát og
útför Einars E. Sæmundsen, fyrrv. skógarvarðar.
Guðrún S. Guðmundsdóttir,
Einar G. E. Sæmundsen, Guðrún Einarsdóttir,
Sigrfður Vilhjálmsdóttir, Loftur Einarsson.