Tíminn - 19.06.1953, Blaðsíða 5

134. blaö.
TIMINN, föstudaginn 19. juni 1953.
Föstud. 19. jtíní
Gunnar og Gils
* ,
Ur hnotskurn
■ Engin erlend tíðindi hafa
1 seinni tíð vakið meiri at-
fiýgli en uppreisn verka-
manna í Austur-Berlín nú í
vikunni. Af þeim atburðum
er niáéta vel ljóst, hvílik kúg-
ún ríkir í Austur-Þýzkalandi
og hve iila almenningur un-
ir henni. Þrátt fyrir allt of-
beldið, sem andstæðingar
stjórnarvaldanna eru beittir,
brýitur gremjan og reiðin sér
öðrú hvoru útrás með líkum
hættí og í Austur-Berlin á
dögunum. Ekkert nema hinir
rússnesku skriðdrekar geta
hindrað ’pað, að almenningur
láti leppa Rússa í ráðherra-
sætum hljóta svipaða með-
ferð ög íslendingar veittu
Jóni Gerrekssyni forðum.
Þetta ér ekki neitt sérstakt
éinkenni stjórnarfarsins í
Austur-Berlín, heldur gildir
þetta um stjórnarfarið í öll-
um leppríkjum Rússa.
Fyrir íslenzku þjóðina mega
fréttirnar frá Austur-Berlín
vissulega vera hin alvarleg-
asta áminning. íslendingar
geta fagnað því, að þeir þúa
ekki við slíka stjórnarhætti í
dag. Sú stund getur hins veg
ar runnið upp fyrr en síðar,
ef þjóöin gætir ekki að sér.
Ef landið væri látið varnar-
laust og þjóðin hafnaði sam-
starfi við' hin vestrænu lýð-
ræðisríki, væri fátt líklegra
en að Rússar notuðu tækifær
ið til þess að koma leppum
sinum hér til valda i skjóli
vopnavalds sins. Þeir þyrftu
ekki að senda hingað mikið
iið. til að koma slíkri fyrir-
ætlún í framkvæmd.
Þess vegna er það, að all-
ir þeir, sem berjast gegn
vörnum íslands, eru vitandi
eða óvitandi að berjast fyr-
ir því, að sömu stjórnarhætt
irnir og nú ríkja i Austur-
Berlín, verði innleiddir á
íslandi með tilstyrk hinna
rússnesku vopná.
Kommúnistar vita vel hver
tilgangurinn er; þegar þeir
eru að þerjast gegn landvörn
um. Ýmsir sakleysingjar,sem
hafa þlekkst af áróðri þeirra,
gera ser það hins vegar ekki
íjóst. Einna ljósast dæmi um
þetta eru frambjóðendur
andspyrnuhreyfingarinnar og
Þjóðvarnarflokksins, Gunnar
•M. Magnúss og Gils Guð-
mundsson.
; . Hvorugur þessara manna
er kommúnisti. Báðir munu
heir í hjarta sínu áfellast
•iramferði kommúnista í Aust
úr-Berlín. -Báðir eru þeir á-
Éætlega greindir og vel látn-
ir af þeim, sem þekkja þá.
HeljítL galli .beggja er sá, að
þeir’ hafa blindast af vissum
áróðri kommúnista, og því
I öndverðum sólmánuði Kreml náði yfirráðum, end-
taka börn venjulega að flykkj urtók sig saga hinnar blóð-
ast úr bæ í sveit í stríðum ‘ ugu aftöku. Fyrst og fremst
straum. Þau dveljast víðs veg urðu allir fyrri samherjar
ar um byggðir landsins og'fyrir barðinu á píslartækjnm
oft á afskekktustu stöðum. Á hans unz þeir neyddust til að
fáum mánuðum læra þau þó játa sekt sína. f hvert sinn
irieira í sögu þjóðar sinnar en sem hreinsun hefir fram far-
margra ára seta á skólabekk ið, hafa kommúnistar hér Hinn 10. þ. m. lézt í sjúkra
veitir. Lamb í fangi, hundur heima talið það heilaga húsi Akraness frú Halldóra
við hlið, þeysireið um holt og skyldu sína að vera henni Pétursdóttir, fyrrum hús-
móa skapa lifandi tengsl við samþykkir. jfreyja í Efstabæ í Skorradal.
kynslóðir, sem byggt hafaj —□— |Hún var fædd að Grund í
landið frá öndverðu. — Aðj | Skorradal 12. desember 1867,
/ slerLdingaþættLr
Dánarminning: Halldóra Péfursdóttir
lokinni dvöl er heim snúið j Roosevelt, forseti Bandarikj; hóttir Péturs Þorsteinssonar
með gleggri skilning á at-
anna, sagði í ræðu eitt sinn:
ihreppstjóra og Kristínar Vig
vinnuháttum þjóðarinnar J Menningin er eins og tré, sem j fúsdóttur konu hans. Hall-
næmari tilfinningu fyrir kjör með árunum kemst ekki hjá óóra ólst upp á Grund i fjöl-
um vinnandi fólks og meiri nokkium kal- og fúasárum. j mennum systkinahópi. Af
ást til þess lands, sem ól þau. j Byltingasinnar segja. Höggðu ^ þeim systkinum eru nú aðeins
Lítil stúlka hefir hreykt taði.'^^ð þegar í eldinn. íhaldsjj.vær yngStu systurnar á lífi.
gripið í strokk, vígst inn í menn segja aftur á móti: j 1899 giftist Halldóra
leyndardóm skyrgerðar. —; Snertu ekki við því. — En viö ^ sveinbirni Bjarnasyni frá
Drengurinn á sér í anda heila' frjálslyndir viljum fara naeð- j stóra-Botni, og hófu þau bú-
hjörð og hugsar eins og gam-; alveginn
all og reyndur bóndi. Bær í, aldna stofni
halda hinum!
en jafnframt
skap i Efstabæ og bjuggu þar
afdal eða á útskaga hefir sett
mót sitt á barnshug, sem ekki
máist.
stuðla að vexti nýrra, glæsi-
legra árssprota.
Við heyrum greinilega all-
ar þessar sömu raddir i þeirrl' sína
síðan
björn
mesti
í tvo áratugi. Svein-
var búhöldur hinn
og í röð hinna merk-
ustu bænda í Borgarfirði um Laugarholti hjá Jórunni dótt
Með fagnandi hug tekur
hver bóndi við dráttarvél-
inni, sem hann hefir fest; hefir valið sér stöðu frá önd-
kaup á. Suma uggir að rekst-'verðu milli tveggja öfga. Höf
ur þeirra sé samt ofviða litl- uðvígi hennar hefir hingað
krvsninp-nhíiróttn ' daga. Fjármaður var Ur Sinni og Birni manni henu
kosningabaráttu, sexa ntl hann ágætur og átti emn ar
stendur yfir hér á landi milli hinn bezta fjárstofn í Borg-| Börn heúra Sveinbiarnar
hmna sea nokka. namsíkn arljarðaraöiUm. HlrSumaSur og H^n, M4. £L«n
og reglumaður var hann gift Quðbrandi Þörmunds-
hinn mesti í hvívetna, og var Syni> þónda i Bæ í Bæjarsveit,
til þess tekið, hve allt^ var jórunn, gift Birni Blöndal,
um búum. En ekki má gleyma til verið í sveit. Nú eru augu snyrtilega um gengið í Efsta- bónda 'oa rithöfundi i T.aue-
því hvílíkir möguleikar skap-j hianna í bæjum meir að opn- b86i utan húss og innan.' arholti í Bæiarsveit o°' Þor-
ast þarna um notkun vinnu-jast fyrir því, að íhaldið leysi Efsíibær er góð fjárjörð, en geir] íorstjóri Sundhalíarinn-
víðlend og erfið. Sumarfrítt ar f Reykjavík, kvæntur Berg
er í Efstabæ, en vetrarríki er(þóru Davíðsdóttur, sem nú er
þar oft mikið. Það er dapur- latin.
legt að þettá stórbýli, sem | Halldóra Pétursdóttir val
var svo glæsilega setið í tíð hlédræg kona og fáskiptin,
afls barna og unglinga. Við(Þar engan vanda og aö af
stýri slíkra véla verður hvert! öfgunum til vinstri stafi ó-
barn marg jötuneflt. Um lófa blessun ein.
lítillar handar leika kraftar, — □ —
sem færir eru að lyfta
þyngstu grettist*kum. Bak
föður bognar síður fyrir ald-
ur fram og möguleikar skap-
ast til stækkunar túns í stór-
um stíl með ódýrri heima-
vinnu. Bændur harma eitt,
pað að ekki gafst kostur þess(ismenn sína Þveræinga
á dögum ,.nýsköpunar“ að | __□____
afla sér þessara tækja í rík
um mæli.
Einar Þveræingur vildi ekki
geía Noregskonungi svo mik-
ið sem Grímsey.
Gunnar M. Magnúss vinn-
ur að því að gefa Rússum allt
ísland og kallar sig og fylg-

í nýsköpunarstjórninni
lærði sjálfstæðið það af Bryn
jólfi, að rétt væri að stimpla
Kommúnistar hefja sókn Lhættulega andstæðinga sem
íriðarátt undir merki sak- glæpamenn, það gerðu Rúss-
lausrar dúfu. Hvers vegna er ar. Heildsölum er illa við for
ekki að því unnið innan;stjóra SÍS svo sem von er.
landamæra sjálfs Rússlands Morgunblaðið segir að það sé
að her sé afvopnaður, fyrst1 glæpsamlegt af honum að
slíðrun sverðs er tryggasta lækka frakt á olíu.
— □ —
öryggið gegn árás?
— □ —
Stalín tókst, áður en yfir
lauk, að koma öllum andstæð j ganga fylktu liði upp
ingum sínum heima fyrir á Skólavörðu, kveikja þar
Það mun hafa verið siður
nýrra stúdenta vor hvert að
að
bál
Sveinbjarnar, skuli nú vera
komið í eyði. Á sumrum var
oft gestkvæmt í Efstabæ, því
að margt ferðafólk lagði þá
leið sína um Uxahryggi frá
Þingvallasveit til Borgarfjarð
ar. Bæði voru þau hjónin,
Sveinþjörn og Halldóra, hið
mesta rausnarfólk og höfð-
ingjar heim að sækja.
Sveinbjörn í Efstabæ lézt
haustið 1921, aðeins sextugur
að aldri, og þótti að honum
hinn mesti mannskaði. Hall-
dóra bjó áfram í Efstabæ
með börnum sínum fram til
ársins 1929, en þá fluttust
þau að Langholti í Bæjar-
sveit og bjuggu þar eitt ár.
Þá hætti Halldóra búskap og
dvaldist eftir það oftast í
en jafnlynd og oft glaðvær
kunningjahópi. En föst var'
hún fyrir og bjó yfir ríkun*
skapsmunum, þó að þeir vær»
vel tamdir. Ekkert var henni
fjær skapi en öll sýndar-
mennska og yfirborðsháttuf
og hún var ekkert hrjfin al
þeim breytingum, sem orð.'ð
hafa á háttum íslendinga upp
á síðkastið. Hún var lika sjálf
fulltrúi þeirra fornu, íslenzku
dýggða, sem bezt hafa reynzt
þjóðinni, þó að þær eigi kann
ske ekki upp á háborðið
bili. Allir þeir, sem kynntust
Halldóru, munu minnast
hennar sem einnar mestU
mannkostakonu þeirrar kyn*
slóðar, sem nú er sem óðast
að hverfa. Ó. H.
kné. Gamlir framherjar bylt-jog brenna þær
ingarinnar voru einn á fætur þeim var verst
öðrum, leiddir á höggstokk.
Fornvinir Lenins og nánustu
fylgismenn voru dæmdir sem
ótýndir þorparar og urðaðir
fj arri legstöðum heiðvirðra
borgara. Hvar sem bóndinn i
bækur sem
við. Flestir
brenndu latnesku setninga-
fræðina.
Björn Guðfinnsson hefir
stúðst við þessa bók, er liann
samdi íslenzku setningafræði
‘Framb. & 6. sIBu)
Sogsvirkjunin
takmark hennar, að ísland
skuli vera varnarlaust og
opið rússneskri innrás.
Andspyrnuhreyfing- Gunn-
hreyfingar því höfuðmarki
kommúnista, að berjast fyrir
varnarleysi íslands, svo að
hægt sé að innleiða hér sömu
ars og Þjóðvarnarflokkur Gils stjórnarhætti og í Austur-
., eru greinar á sama stofni ög
gerzt vikapiltar í víngarði efga sama Uppruna. Komm-
þeirra, án þ^ss að hafa raun- j hnistar eru raunverulegir
verulega ætlað sér það. Þess stofnendur beggja. Frjálsri
^egna ganga þeir nú fram
úndir merkjum sinnar hvorr-
ár hreyfingarinnar, sem báðar
jru látnar afneita kommún-
istum, en báðar þjóna þó
~því aðalmarkmiði kommún-
ista að vinna gegn vörnum
■Jandsins.
Hvert atkvæði, sem and-
' spyrnuhreyfing Gunnars
J fær, og hvert atkvæði, sem
- Þjóðvarnarflokkur Gils fær.
- er stuðningur við landvinn-
ingastefnu Rússa og það
þjóð var hleypt af stokkun-
um eftir áeggjan kommún-
ista. Þjóðviljinn hefir lýst yf-
ir því, án þess að því hafi ver
ið mótmælt, að einn af þing-
mönnum kommúnista hafi
lagt til aðalefnið í blaðið
lengi vel. Enginn efast held-
ur um, að andspyrnuhreyf-
ingin sé stofnuð af kommún-
istum, þótt. Gunnar og ýmsir
slíkir nytsamir sakleysingjar
séu látnir veita henni for-
ustu. Og báðar þjóna þessar
Berlín hvenær, sem Rússum
þóknast.
íslenzkir kjósendur þurfa
því að gera sér vel ljóst,
hvers konar svikamyllur and
spyrnuhreyfingin og Þjóð-
varnarflokkurinn eru. Þær eru
sprottnar af sömu rót og
þjóna sama tilgangi. í stað
þess, aö þessum hreyfingum
sé látiö takast, að ísland
verði innlimað rólega og
hljóðalaust undir sama
stjórnarkerfi og Austur-
Berlín, eiga' íslenzkir kjósend
Ur að láta þær fá rólegt og
hljóðalaust andlát við kjör-
borðin 28. júní.
Mbl. er enn að fræða les-
endur sí?za á því, að Fram-
sóknarmenn séu og hafi ver
ið á móti Sogsvirkjumnni.
Stakstemahöfundur blaðs-
ins er að vísu flúinn af
hólmz, en annar jábróðir
lians tínir molana á borð
fyrir lesendur.
Það eru nú skorpur í lagi,
engu síðri en hjá vellýgna
Bjarna forðum!
r
Enn eiga þeir félagar þó
eftir að rifja upp þátt
Hjalta Jónssonar í raforku-
málum bæjarins, og viður-
eignina við hann.
Ennfremur eiga þeir eftir
að rekja sögu toppstöðvar-
innar við Elliðaár, og alla
þá fyrirhyggju og framsýni
sem þar var sýnd.
Toppstöðm er þeirra verk.
Hún er óbrotgjörn mynd af
stórhug þeirra í raforkumál
um okkar, greipt í stein.
Vambsíðir olíusleðar sjást á
öllum tímum árs flytja er-
Iendan orkugjafa til að lýsa
og hita okkur höfuðstaðar-
búum. En ljósgjafinn ís-
lenzki liggur óhirtur tojá
garði.
Sjálfstæðismenn era
hreyknir. Það hefir margrf
hælt sér af minna!
Og sro reyndu Framsókn-
armenn að bregða fæti íyr-
ir síöustu stórvirkjun Sogs-
ins. Það var bara tilviljuu
að henni miðaði ekkert á-
fram fyrr en Framsóknar-
menn komu í stjórn með
Sjálfstæðinu og Framsókn-
armaður varð raforkumála-
ráðherra og fjármálaráð-
herra!
Væntanlega fá menn að
lesa um það í Mbl. næstu
daga, hversu fljótir Sjálf-
stæðismenn hafi verið til að#
brjóta andstöðu þessara
manna á bak aftur. Það eí
ekki alveg ónýtt fyrir mola-
höfund Mbl., að hafa ött
þessi tromp á hendinni!
Og bezt af öllu fyrir hann,
að enn skuli vera einhverjit
meðal lesenda Mbl., sem
leggur trúnað á þessi fræði
En hver trúir þessu leng-
ur? 3*