Alþýðublaðið - 28.07.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
\ ALÞÝÐUBLAÐIBÍ
< kemur út á hverjum virkum degi. [
I Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við í
\ Hverfisgötu 8 opin frá kl, 9 árd. ►
| til kl. 7 síðd. I
J Skrifstofa á sama stað opin kl. |
j 9Vg—lö.Va Ard. og kl. 8—9 síðd. [
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ►
i (skrifstofan). í
.j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á [
! mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 í
‘ hver mm. eindálba. ►
! Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan ►
; (í sama húsi, sömu símar). f
Kosnmgaúrslitiii.
Flokkastyrkur og f ulltr úatala
Stjórnarskifti.
Nú, þegar fregnir af talningu
atkvæða við nýafstaðnar óhlut-
bundnar kosningar eru komnar úr
öllunr kjördæmunum, er rétt að
líta yfir úrslitin og athuga, hverj-
am breytingum á skipun alþingis
kosningarnar hafa valdið.
Þegar gengið var til kosning-
anna, var flokkaskiftingin meðal
þeírra alþingismanna, er kosnir
exu í kjördæmum, pannig, að í
AI þýðuflokknum var 1, i „Fram-
sóknar“-fk)kknum 16, í ihalds-
flokknum 18 og í ,frjálslynda'-
flokknum svo kallaða 1. Við kosn-
ingarnar toefir Alþýðuflokkurinn
unnið 3, en engum tapað, „Fram-
8óknar“-flokkurinn unnið 1, fengið
3 nýja, en mist tvo, íhaldsflokk-
urinn tapað 5, „frjálslyndi“-flakk-
urinn mist 1, en unnið 1 í felttoð'iton,
og 1 heíir komist að utan flokka.
Skifting toinna nýkjörnu þing-
imanna í flokka er því svo nú, að
i Alþýðuflokknum eru 4, í „Fram-
sóknar'-flokknum 17, i Ihalds-
flokknum 13, í „frjálslynda"-
flokknum- 1 og utan flokka 1.
tír bópi hinna landkjörnu toætist
il í Alþýðuflokkinn, svo að í hbn-
um verða alls 5, 2 í „Framsókn-
ar“-flokkinn, svo að þar verða 19,
|3 í íhaldsflokkinn, er þá verða 16
alls, og svo eru sá „frjá’slyndi"
og utanflokkamaðurinn, samtals
42 þingmenn.
Só flokkurinn, sem befir unnið
tiltölulegci mést ó, eT Alþýðu-
flokkurinn, og þó vantar mikiÖ
til, að hann hafi hlotið þá full-
trúatölu, sem toann á rétt á eftir
stærð sirmi með þjóðinni. Al-
þýðublaSið toefir lauslega reynt
að komast að kjósendafjölda
hvers flokks eftir atkvæðatölun-
um og komist að þeirri niður-
stöðu, að nær 6 300 kjósendur
hafi lýst sig Alþýðuflokknum
fylgjandi, og hefði hann eftir þvi
átt að fá 7 iulltrúa og þó raunar
fleári því að kjósendur, sem ann-
ars toefðu kosiö Alþýðuflokks-
nienn, toafa léð einhverjum hinna
flokkanna lið sitt, þar sem enginn
Alþýðuflokksmaður var í kjöri.
Það 'er hin rangláta og úrelta
kjördæmaskipun, sem veldur því,
eð AlþýJuflokkurim verður svo a
illa úti um fulltrúatölu í hl'utfali.i
við kjósendafjölda sinn. Hins
vegar á „Framsóknar“-flokkurinn
kjördæmaskipuninni að þakka
fuiltrúafjölda sinn. Hann virðist
ekki hafa að baki sér nema um
9 700 kjósendur, og hefði ekki
eftir því átt að fá fleiri en 11
fulltrúa. ltoaldsflokkurinn virðist
aftur á móti enn hafa um 14 þús-
und kjósendur að styðjast við og
því hefðu átt að fá um 16 full-
trúa, og befir hann því eins og
Alþýðuflokkurinn tapað fyrir
kjördæmaskipunina. Kemur það
að vísu vel á vondan, því að toann
hefir hvað mest staðið á móti
því að bæta úr ranglætinu. Má
því kalla, að hann hafi fallið á
sjálfs sín bragöi. „Frjáls’.yndir" og
utan flokka kjósendur virðast
hafa fulltrúatölu eftir fjölda sín-
um samanlagt, 2 fuiltrúa fyrir um
2 C00 kjósendur .
Ranglæti kjördæmaskipunarinn-
ar hefir áhrif á styrk hvers flokks,
en ekki á aðstöðu stjórnarinnar.
Stjórn Ihaldsins hefði engu síður
fallið, þótt flokkarnir hefðu notið
meira réttlætis. íhaldsstefnan er
í greinilegum minni hluta hjá
þjóðinni, og það er þvi alveg í
samræmi við þjóðarviljann, að í-
haldsstjórnin sé að eins bráða-
birgðastjórn án meirihlutastuðn-
ings.
Stjórnin er því neydd til að fara
frá völdum, enda hefir hún þegar
gert það. Hins vegar er mjög
hæpið, að „ Fram s ók n ar “ - s t j ó r.n
geti tekið við án þess að kalla
þing saman, enda væri varhuga-
vert fordæmi skapað með sliku.
Þó má gera ráð fyrir, að ekki
mæltist vel fyrir aukaþinghald í
haust efíir alt galið um sparnað
á þingkostnaði, en aukakostnaður-
inn hlýtur nú áð skrífast á reikn-
ing þeirra flokka, sem vildu flana
út í sumarkosningar af einum
saman fjandskap við alþýðutoreyf-
inguna.
Spaugsamur ,barnakarl‘.
Síðast liðinn laugardag kom í
Alþýðublaðinu grein með fyriiy
sögninni „Mikil álagning“ eftir
einhvern æruverðugan ,,BamakarI“,
og er greinin skrifuð af svo mik-
illi vanþekkingu, að undnm sætir,
en iilgirnin, öfundin og hatrið til
kaupmannastéttarinnar leynir sér
ekki og gægist út á milli orð-
anna, eins og asnaeyrun forðum
út úr ljónshúðinni.
Honum verður tíðræddast um
kartöfluverðið í þessum mánuði
og þykist færa rök fyrir, að
kaupmenn leggi á nauðsynjavör-
ur alt að 300%, og segir, að nú
séu nýjar kartöflur seldar 7 sh.
pokinn, kominn toér i hús. Mér er
alveg ókunnugt um, að þetta eigi
sér nokkurn stað, en ef svo er,
hyaða þyngd er á þeim pokum?
Og svo bætir hann við, að 1 kg.
í þessum kartöflum kosti 20 til
21 eyri kg. Sé þetta satt og varan
góð, þá mun bæði ég og margir
fleiri verða „Barnakarli" þakklát-
ir, ef hann getur bent á, hvar
þetta gæðaverð stendur til boða.
Hann segir enn fremur, að nýjar
kartöflur hafi nú verið seldar fyrir
80 og 70 aura kg. Þetta er satt,
og hvers vegna. það heftr orðið að
vera svo, skal ég skýra.
Fyrsta sendingin, sem ég fékk
af nýjum kartöflum i júlí, voru í-
talskar og kostuðu mig, kornn-
ar heim í búð til mín, 61 eyri
kg. Önnur sendingin, sem ég fékk,
kostaði 56 aura kg. Og nú hefi ég
fengið nýjar, danskar kartöflur,
sem kosta heimkomnar 40 aura
kg. og seljast í smásölu á 50
aura kg. Ég þekki ekki annað
verð á nýjum kartöflum nú nema
á skozkum, sem munu kosta
heim komnar nál. 30 aura kg.,
en þær eru vanalega þ:i:m ókosti
búnar að detta í sundur í suð-
unni (og þykja það engin kosta-
kjör). Þess vegna vil ég ekki hafa
þá vöru í verzlun minni, hvað ó-
dýr sem hún annars væri, þvi að
ég legg aðaláherzluna á vandaðar
vörur, hvað sem verði líður.
Enn fremur segir ,,Barnakarl“,
að nú muni vera verð á fyrsta
flokks hveiti um 40 aura kg. heim
komið og — seljist á 60 aura.
Nei, herra „Barnakarl“! Það kost-
ar 543/4 eyri kg. og selst á 60
íaura í smásölu.
Mikill einfeldningur hlýtur hahn
að vera í verzlunarsökum, þessi
blessaður „Barnakarl". Hann er
sjálfsagt ábyggilegri á öðru sviði,
eins og nafn hans bendir til.
26. júlí 1927.
Björn Þórdarson.
Nitjánda alþjóðaping
esperantista.
í morgun hófst 19. alþjóðaþing
esperantista. Nú eru liðin 40 ár,
siðan dr. Zamentoof gaf út fyrstu
kenslubók sir.á í esperanto. I
minningu þess verður þetta al-
þjóðaþing haldið sérstaklega há-
tíðlegt. Hátíðahöldin hefjast í
borginni Danzig og enda í Var-
sjá í Póllandi, þar sem dr. Za-
menhof bjó lengst æíi sinnar. Þar
verður afhjúpað líkneski af þess-
um göfuga velgerðamanni mann-
■kynsins, og á toús það, sem hann
bjó í, í einu fátækrahverfi Var-
sjárborgar, verður fest minning-
arspjald með nafni meistarans.
Þingið sækir fjöldi manna,
senni’ega úr öllum löndum nema
íslandi. Margt nafntogaðra manna
úr öllum hoimsálfum hefir kunn-
gert komu sína þangað. Meðal
slíkra má nefna Karl prinz í Svi-
þjóð, Carí Li idhagén borgarstjóra
í Stokktoólmi, Wasaburo Oishi,
forstöðumann loftrannsóknar-
fstöðvarinnar í Tateno í Japan, dr.
Adam Zamenhof, prófessor dr.
Kabanov frá Moskva, Koogecu Ni-
stomura, leiðtoga Oomoto-hreyf-
|ingarinna'r í Evropu, dr. Anakreon
Stama'iadis höfuðumsjónarmann
heilbrigðismála í Aþenuborg, full-
trúa frá Þjóðabandalaginu, og
fjölda prófessora, lækna, lögfræð-
inga, verkfræðinga og kennara.
1 Danzig og Varsjá hefir verið
hafður mikill viðbúnaður undir
hátíðahöldin af hálfu esperant-
ista, borgarstjóra og ríkisvalda.
Dagana, sem þingið stendur yfir,
verður stærsta blað Danzig-borg-
ar, „Danziger Neueste Nachricht-
en“, prentað á tveim tungumálum,
þýzku og esperanto. 30. júlí, kl.
20—21 eftir Mið-Evrópu-tíma,
varpa útvarpsstöðvarnar í Dan-
zig og Königsberg út um alla
Evrópu ræðum 15 nafntoguðustu
ræðumanna á þinginu úr 15 lönd-
um. Hver ræðumaður talar tvær
mínútur á móðurmáli sínu og
tvær mínútur á esperantó.
Alþýðublaðið mun síðar segja
greini’.egar frá þessum tíðindum.
ihaidsstjórnm
segir af sér.
Itoaldsstjórnin hefir séð, að nú
var ekki lengi til setunnar boðið
úr þessu. Hún hefir því sagt af
sér. Sendi hún lausnarbeiðnina í
gær til konungs, þegar kosninga-
úrslitin vorú orðin kunn í öllum
■kjördæmunum. Vitanlega gerði
hún það þó ekki með glöðu geði;
en nú var orðið víst, að hve
fegin sem íhaldsstjórnin og flokk-
ur toennar vildu, er- þess engin
von, að sú ósk íhaldsins rætist,
sem það hefir mjög borið fyrir
brjóstinu, að það fái að ráðs-
menskast hér árið 1930, til þess
að útbýta glingri og gera krossa-
regn.
Alþýðublaðið toefir átt tal við
einn úr miðstjórn „Framsóknar"-
flokksins, sem nú er fjölmennasti
þingflokkurinn, Asgeir Asgeirsson,
settan fræðslumálastjóra, og spurt
hann, hvort hann byggist við, að
stjórn yrði mynduð án þess að
þing komi saman. Því kvaðst
hann ekki geta svarað, en gerði
ráð fyrir, að flokkstjórnin muni
biðja um alt að mánaðar-ákvörð-
unarfrest, til þess að þingmenn
flokksins geti ráðið fram úr þvi
i samdningu, hvað gert verði.
Erlend sfmsbeytl.
Khöfn, FB., 27. júlL
Um óeirðirnar í Vinarborg.
Frá Berlín er símað: í austur-
ríska þinginu hefir verið rætt um
götubardagana í Vínarborg á
dögunum. Jafnaðarmenn leggja
.tál, að öllum þeim, sem hand-
teknir voru út af óeirðunum,
verði gefnar upp sakir, en kanzl-
arinn er því mótfallinn.
Klögumálin ganga á vixi.
Frá Lundúnum er símað: Blöð-
«n skýra frá því, að stjórnin í
Bretlandi hafi sent Bandaríkja-
stjórninni mótmæBI út af árásum i